TEKEN EN SCHILDERTECHNIEKEN EERSTE DEEL VANAF 14/10/06
10-08-2006
ART . NR . 40 . - DE DRAPERIE
Art . Nr . 40 .
De Draperie
In de oudheid - en wij brengen hier Griekenland en Rome in herinnering - bestond de kleding slechts uit een lap geplooide stof . In zijn soberheid en , men zou ook kunnen zeggen , zijn " noblesse " , vond het kledinstuk zijn eigen stijl en volgde ongetwijfeld reeds een soort van mode , dank zij het gevarieerd spel van plooien , die op harmonische wijze gerangschikt konden worden ( fig . 21 en 22 ) . Deze plooien boden het oog een schouwspel van waarachtige kunstzinnigheid , ofwel in hun onbewegelijkheid , die hun strenge ordening in stand hield , ofwel in hun bewegingen , die hen tot leven bracht , duizend en één nieuwe combinaties van mogelijkheden te voorschijn roepend van golvende lijnen , waaronder de vormen van het lichaam nog beter te voorschijn kwamen . Ongetwijfeld biedt onze huidige kleding in het algemeen , geen stelsels van plooien , die met opzet geschapen zijn om door zichzelf een kledingstuk op te luisteren . Maar , een dergelijke opzet daargelaten , kunnen toch de plooien van een of andere stof , door het samentreffen van hun lijnen , die schommelen en elkander raken , door hun diepe groeven , hun gebroken vormen , hun kronkelingen en slingerlijnen , die in elkaar plotseling of geleidelijk opvolgen en in elkaar overgaan een waar genoegen zijn voor het kunstenaarsoog en een aanleiding vormen tot studies , die in ieder opzicht uiterst belangwekkend en leerzaam zijn . Er is nog een reden om zich te wijden aan de uitbeelding van draperieén ; zeer zeker is hij geen kleding meer , maar is dat een reden om hem voorbij te gaan ? Je leert het tekenen niet in een geest van bekrompenheid . Welnu in de kunst kan alles van betekenis zijn . Een goedgekozen en gerangschikte draperie kan een genoegzaam decoratief element vormen om de achtergrond van een copositie te " stofferen " , bijvoorbeeld een stilleven , teneinde het hoofdonderwerp beter te doen uitkomen , hetzij door een soort van omlijsting , hetzij dat deze zich van hem losmaakt in een schone en nobele tegenstelling : draperie met eenvoudige , rustige plooien voor een ingewikkeld of zeer uitgewerkt onderwerp , ofwel een bewogen draperie voor een sober en simpel onderwerp . Natuurlijk moet een dergelijke achtergrond toch op zijn eigen plaats blijven , want tenslotte is zijn rol slechts ondergeschikt . Zijn toonwaarden moeten dus ondergeschikt blijven aan het hoofdmotief , dat het middelpunt van de aandacht moet behouden , om dit laatste te ondersteunen en niet om het te vervangen . Een bezoek aan het Rijksmuseum of een ander vooraanstaand museum zou je het zo nodig kunnen aantonen dat de grote meesters zeer goed alle mogelijkheden kenden , die te vinden zijn in de rijkdom , de gratie en de sierlijkheid van mooie draperieén , die op kundige wijze geordend zijn met het doel de compositie van hun schilderijen of tekeningen te vervolmaken .
Het tekenen van draperieén
De draperie biedt een uitzonderlijk goed gekozen kampplaats om de strijd - in kracht en lenigheid - gade te slaan tussen licht en schaduw . Men kan hem bestuderen aan de hand van een lap stof , bij voorkeur een van effen en lichte kleur . Men moet zich goed rekenschap geven van de wijze , waarop de plooien gehoorzamen aan de wet van de zwaartekracht . In het algemeen bepalen een of twee punten het verloop van de plooien , die nu eens bol , dan weer hol zijn . Als twee of meer plooien elkaar ontmoeten , vormen zij breuken , die zich , evenals de plooien uitdrukken door een spel van licht en schaduw . Het is dus gewenst om uw model in zijlicht ( bij voorkeur van links komend ) te plaatsen , teneinde een plastische werking te voorschijn te roepen . Gooi niet zo maar een lap stof over een stoel of over de hoek van een of ander meubel . Toon uw goede smaak door uw draperieén in brede plans uit te spreiden , met grote en eenvoudige plooien . Wissel ook uw modellen af . De plooien en breuken van een stuk linnen lijken niet op die van een wollen lap ; satijn , zijde en fluweel vertonen hun eigen bijzonderheden , die je zult kunnen weergeven door met oplettendheid het weefsel van deze verschillende stoffen in je op te nemen . De zwaartekracht alleen bepaalt niet de plooien , maar ook wind en beweging kunnen de schikking van de draperie verstoren en men dient in een tekening , uitsluitend door de vormen en het verloop van de plooien , het langzame of snelle van een of ander gebaar of handeling te kunnen uitdrukken . Merk ook op dat een draperie zich van het lichaam verwijdert in de richting , die tegen- gesteld is aan de beweging , althans min of meer , naar gelang deze beweging meer of minder snel wordt uitgevoerd en ook naarmate de stof in kwestie soepeler en lichter is . Bij kleding zult je dat waarnemen in rokken en pantalons . Als iedere andere tekening , zal ook een studie van een draperie begonnen moeten worden met zijn constructie , die hier te meer onontbeerlijk is , waar je zonder hem gemakkelijk het spoor bijster kunt geraken in een wirwar van plooien . Toch is deze wirwar gewoonlijk slechts schijn , want indien je uw model goed weet te doorgronden , dus door hem allereerst nauwlettend waar te nemen , zult je gemakkelijk de hoofdlijnen weten te ondekken , die de verschillende plans van de stof beheersen . Het zal je daarna niet moeilijk vallen om , na eenmaal een soort van skelet geconstrueerd te hebben , de hoeken van de welvingen en hoofdplooien te volgen en aan deze , waar nodig , de kleinere plooitjes vast te hechten . Geef ook een afwisseling aan de techniek van uitvoering , door van het potlood over te gaan tot de pen en de gewassen tekening vervolgens de gouache , olieverf ( zwart en wit ) en werk tenslotte ook in kleur . Maak deze studies van flinke afmetingen . Dit zal je oefening geven in het breed uitvoeren zonder peuterigheid en je zult zich daarbij toeleggen op de weergave van de soepelheid en het modulé van de plooien met hun gehele toonschaal van rijk genuanceerde waarden , die dergelijke modellen nu eenmaal met kwistige hand bieden . Je kunt ons geloven dat je daarvan veel profijt zult kunnen trekken en dat het tevens een prettig werk is .
Studie van Fragmenten
Alvoren het costuum in zijn geheel aan te pakken is het , als steeds , nuttig om van het eenvoudige naar het samengestelde over te gaan , dus talrijke fragmenten te bestuderen . Een reden te meer daarvoor is dat je , zodoende , op de mens zelf gaat toepassen wat wij in het voorgaande opgemerkt hebben : het gaat hier namelijk over niets anders dan over draperiefragmenten van kleding . Détails kunnen vaak moeilijkheden opleveren door hun gecompliceerdheid . Een reden te meer dus om hen goed te leren kennen , teneinde in staat te zijn hem te vereenvoudigen en groot samen te vatten in schetsmatige tekeningen . " Fragment " of " Jétail " wil natuurlijk zeggen onderdeel , deel van een geheel . In ons geval zal dat betekenen dat wij ons gaan toeleggen op de weergave van kleding door uitgewerkte studies van een mouw van een gebogen arm of van de mantel van een zittende vrouw , of van de plooien , die een pantalon van iemand met gekruiste benen te zien geven . Deze noodzakelijke studies zullen je niet alleen in staat stellen uw techniek te verbeteren door de studie van het modelé , maar ook de belangrijke rol te leren kennen van de plooien in een kledingstuk om des te beter de kenmerken van een houding of beweging te kunnen uitdrukken . Je doet er goed aan om deze studie van onderdelen uit te voeren na eerst de gehele persoon geconstrueerd te hebben ; deze constructie , die tot het essentiele beperkt kan blijven , zal het u mogelijk maken om de beweging , die eigen is aan het onder handen genomen fragment , beter te pakken te krijgen , juist omdat je eerst even de grote , algemene beweging hebt vastgelegd . Deze laatste bepaalt natuurlijk die van het onderdeel . Vergeet nooit dat er onder de stof een of meer ledematen verborgen zijn en dat je rekening moet houden met hun volume , verhoudingen en zelfs hun structuur . Maak uw verzameling hoe langer hoe groter door veel onderdelen te schetsen . Wanneer je buiten bent , kunt je , nog makkelijker dan voor een hele figuur , aandacht schenken aan een onderdeel van uw modellen . Zelfs als je geen schetsboek en potlood bij je hebt ( hetgeen altijd jammer is ) , kunt je in het hoofd tekenen , om het zo maar eens te zeggen , waarmee wij bedoelen in het geheugen vastleggen bijv . van een of andere plooienval om deze nog verse indruk dan thuis op papier proberen vast te leggen .
09-08-2006
ART . NR . 40 . - FIG . 21 . - DE DRAPERIE DOOR SCHULTZ - DAL
Art . Nr . 40 .
Fig . 21 .
" De tekening van een draperie omvat een waar bouwwerk . Geen enkele plooi bestaat onafhankelijk van zijn buurman ; men zou er geen van kunnen wijzigen , zonder het geheel te veranderen . " De aaneenschakeling van de plooien , waarvan de een als het ware uit de ander voorkomt , is een uiting van logica en zonder twijfel moet men daarin de oorzaak zoeken van het genoegen van meer intellectuele aard , dat men zou denken te beleven bij het zien van een mooie draperie . " Schultz - Dal .
FIG . 22 .
Fig . 22
FIG . 23 . - PENTEKENING
Fig . 23 .
Pentekening van een leerling .
FIG . 24 . - POTLOODSTUDIE DOOR HENRI GAZAN .
Fig . 24 .
Potloodstudie door
Henri Gazan .
FIG . 25 EN 26 . - ETS VAN ALBRECHT DURER
Fig . 25 en 26
De Heilige Familie met de vlinder ets van Albrecht Durur
FIG . 25 EN 26 . - ETS VAN ALBRECHT DURER
Fig . 26 .
Ets van Albrecht Durur .
Het vergrote fragment toont de werkwijze , die zo goed de plastiek van de draperie voelbaar maakt .
ART . NR . 40 . - FIG 27 . UITMUNTEND GEWASSEN TEKENING
Art . Nr . 40 .
Fig . 27 .
Uitmuntend gewassen tekening door een leerling . Zeer goede uitdrukking van de toonwaarden .
08-08-2006
ART . NR . 39 . - DE KOP - HOEDEN
Art . Nr . 39 .
De Kop
Hoeden
In een vorige les heeft je geleerd hoe men een kop moet construeren ; je weet dus dat zijn volume ongeveer overeenkomt met een eivorm ; je kent zijn assen en de verbindingslijnen , die naar gelang de perspectief , in de goede richting moeten lopen , zowel voor wat betreft de wenkbrauwen en de ogen , alsook voor de neus , de mond en de kin . Bij een studie van de hoed is het voldoende om de grote bouw van de kop , die hij bedekt , schetsmatig aan te duiden . De hoed verdient een bijzondere aandacht door de belangrijke plaats , die hij in de aankleding van de mens kan innemen . Nu gaan velen , zeer zeker , meer en meer blootshoofds lopen . Dit is een van de kenmerken van onze tijd en om zijn oorzaken behoeven wij ons hier niet al te zeer te bekommeren : zuinigheid , hang naar een natuurleefwijze , sportieve geest enz . Maar niettemin zijn er toch altijd velen , die een of ander hoofddeksel dragen . Als gevolg van de moeilijkheden , die de beginner schijnt te ondervinden bij het goed weergeven van dit onderdeel , lijkt het ons verre van overbodig om hieraan een hoofdstuk te wijden , dat , naar wij verwachten , veel belangstelling hebben zal .
Bouw en tekening van de hoed
Evenals de kleding , getuuigt de hoed ( of pet , baret enz . ) van de maatschappelijke klasse en zelfs van het karakter van hem of haar , die hem draagt . Een streng en ernstig mens zal niet hetzelfde op zijn hoofd zetten als een of andere pretmaker . En ook zal hetzelfde hoofddeksel niet op dezelfde wijze op het hoofd geplaatst zitten bij iemand , die prijs stelt op een correct uiterlijk en bij een vagebond . Ook dit is een onderwerp , waarbij uw observatievermogen van dienst zal zijn . Maak dus veel studies van hoeden van allerlei soort en in allerlei standen . Maar verzuim evenmin om schetsen te maken , waarin je met zorg het volume , de beweging en de stand van de hoeden vastlegt . De damesmode brengt mee dat er in ieder jaargetijde hoeden van verschillende vormen gedragen worden . Maar hoe ook hun afmetingen zijn , je moet hen altijd tekenen op zodanige wijze , dat er rekening gehouden wordt met het volume van het hoofd , dat zij sieren . Deze essentiele voorwaarde wordt vaak miskend door de beginner , en dat overigens niet alleen bij dameshoeden . Men moet zich ook rekenschap geven van de beweging , die aan iedere hoed eigen is , en die onder een bepaalde hoek het sterkst spreekt . Het is deze " decoratieve " zijde van de hoed , die de kunstenaar er op uit doet zijn om te grijpen en weer te geven . Het is ook weer door het uitvoeren van veel schetsen dat je er in kunt slagen om de karakteristieke beweging te pakken te krijgen . De gewone vilthoed , zowel voor dames als voor heren , bestaat uit een bol , die wat hoger of lager kan zijn en die meer of minder diep om de schedel heen sluit , naar gelang de mode of de persoonlijke smaak . Deze bol is voorzien van een rand , smal of breed en soms zo plat als een schijf , maar meestal toch enigszins gebogen . Men kan deze aan de ene of aan de andere kant naar boven of naar beneden vouwen . Wat men in zijn tekening niet moet verwaarlozen is het laten voelen van het ononderbroken verloop van de buitenste omtrek , die een complete rondgang om de de kop maakt : zijn zichtbare delen aan de linker - en rechterzijde moeten , onzichtbaar in het midden , met elkaar verbonden zijn . Deze omtrek beschrijft vaak een soort van 8 in meer of minder horizontale stand , waarvan een gedeelte achter de bol valt . Om je hiervan rekenschap te geven moet je verschillende hoeden ter hulp roepen , zoals een bolhoed , een slappe vilthoed en een hoge hoed , die je zelf kunt hebben of anders van vrienden kunt lenen . Zet ieder van hen op een steun en tracht het lijnenverloop van bol en rand goed na te volgen . Herlees in dit verband in de les ' Het Schetsen van Personen ' en wanneer je goed de grondbeginselen betreffende de normale hoed weer eens hebt bestudeerd , behoeft je daar slechts de varianten in stijl , fantasie of buitensporigheid in aan te brengen . Dit alles is wel zeer gewenst voor de illustrator , wanneer het er om gaat hoeden te tekenen van verschillende tijdperken en landstreken . Wat de dameshoed betreft beantwoordt de vilthoed wel min of meer aan bovenstaande beschrijving , maar de vindingrijkheid van de modeontwerpers kent geen andere wetten dan die van hun fantasie , hun smaak en hun meer of minder ontwikkeld gevoel voor schoonheid . Stellig vindt men in hun modellen soms herinneringen aan vroegere scheppingen , maar meestal zijn dat toch ook niet meer dan bescheiden interpretaties . Het is voor het overige deels om uzelf te laten oordelen over deze terugkeer van de mode tot zijn eerste liefdes door te verjongen , te veranderen , te vereenvoudigen of te compliceren , dat wij je enkele voorbeelden van hoedjes uit het verleden onder de ogen willen brengen ( plaaten XI , XII en XIII ) . Fantasie en zelfs buitensporigheid zijn geen deugd of ondeugd van onze tijd alleen . Het zou al te mooi zijn als er steeds alleen maar sprake geweest was van geslaagde verhoudingen , aangename combinaties van lijnenspel en volumes ! De " geklede " hoed in het bijzonder , wisselt voordurend en wordt nu eens diep in het voorhoofd , dan weer hoog op het kapsel , naar links of naar rechts hellend , op de ogen of achter op het hoofd gedragen , " in samenwerking " met de haartooi of zonder daarmee rekening te houden . In ieder geval dient de tekenaar in één opslag de goede " zit " van de hoed te kunnen beoordelen , goed zijn karakter te kunnen aanvoelen door een nauwlettend observatie van zijn proporties , de samenstelling van gladde en overdekte delen , kaal of versierd , en de wijze waarop dit " kunstvoorwerp " op het hoofd geplaatst is . Laten wij er bovendien aan denken dat er nog meer is dan vorm alleen ; het materiaal , waaruit het model gemaakt is moet uitgedrukt worden door een techniek , die in overeenstemming is met een of meer werkwijzen , die wij nogal langdurig bestudeerd hebben in de voorgaande lessen , zodat je bekend kunt zijn met hun kenmerken en mogelijkheden . Gedrapeerde lappen stof ,die vaak een hoed vergezellen ( zoals linten , tulbanden , sjaals enz. ) , zullen in het volgend hoofdstuk behandeld worden .
07-08-2006
ART . NR . 39 . - PLAAT XI - DAMESHOED
Art . Nr . 39 .
Plaat XI .
De dameshoed in de loop der tijden .
PLAAT XII - DE MANNENHOED
Plaat XII
De mannenhoed van de XII de tot de XVI de eeuw .
ART . NR . 39 . - PLAAT XIII - MANNENHOEDEN
Art . Nr . 39 .
Plaat XIII
De mannenhoed van de XVII eeuw tot heden .
06-08-2006
ART . NR . 38 . - DE VOETEN
Art . Nr . 38 .
De Voeten
Ook de voet heeft de naam lastig te tekenen te zijn . " Dat komt - en wij halen hier weer de schilder Schultz - Dal aan - omdat hij geen " aandoening " geeft . De hand " spreekt " : hij neemt , ondersteunt , omgrijpt , tekent enz .... Zijn vorm verraadt zijn actie , een vorm die zo veranderlijk en afwisselend is , vanaf de bolvorm der gebalde vuist tot aan de waaier van de uitgespreide vingers . De voet , van zijn kant , is bijna stijf en zijn uiterlijk verandert maar weinig . Twee of drie gevallen daargelaten , zoals een samengetrokken of zich schrapzettende voet , drukt hij vrijwel niets uit , omdat dit zo goed als onbewegelijke voetstuk niet in werking treedt . De tekenaar heeft niets om zich aan vast te grijpen , zoals men zegt , in dit massieve bouwsel van beenderen en pezen , dat men niettemin toch tot uitdrukking moet brengen . Daarenboven dwingt zijn platte en lange vorm tot een weergave in perspectief , dat wil dus zeggen in het verkort , gewoonlijk van voren gezien . Dat is niet altijd eenvoudig , vooral voor een beginner. Dit probleem van het tekenen van de voet , althans van de blote voet , komt ook voort uit een gemis aan oefening , aandezien de mensen in het dagelijks leven nu eenmaal gewoonlijk schoenen dragen . Maar , wat dat betreft , kan men toch de vorm van een schoen niet werkelijk goed begrijpen en dus weergeven , indien men de door hem bedekte voet niet volkomen kent . Zijn er overigens niet bepaalde omstandigheden , zoals strand - en kampeerscenes , waar de mensen blootvoets te zien zijn ? Wij dienen dus weer te beginnen met een stukje anatomie .
Anatomie van de voet
Laat deze studie je niet afschrikken . Evenals voor de hand , is hij onontbeerlijk voor het goed begrijpen van zijn verschijningsvormen , standen en houdingen . Er bestaan overigens tussen de hand en de voet talrijke overeenkomsten in hun structuur . Het verschil schuilt voornamelijk in de grotere beperking van de bewegingen van de tenen , vergeleken met die van de vingers . De voet zelf is intussen ook veel minder bewegelijk in zijn gewricht met het onderbeen ( buiging en strekking ) dan de hand is aan het einde der onderarm . Je zult daar overigens genoeg van te weten komen , als je onze afbeeldingen aandachtig bekijkt en de begeleidende tekst bestudeert . Tracht alle gegeven inlichtingen bij uzelf of bij een ander te controleren door te kijken en te betasten . De kennis , die je zich eigen dient te maken , zal zich zodoende veel beter in uw geheugen vastzetten : Je zult hem ook goed kunnen begrijpen , want je zult hem zelf ervaren , niet alleen met het gezicht , maar ook met het gevoel .
Het tekenen van voeten
Je begint met blote voeten te tekenen in een enkele lijn , zoals je gedaan heeft met de handen en wij verwijzen je naar wat wij daarover gezegd hebben . Het spreekt vanzelf dat je zich niet beperkt tot een enkele stand : wissel uw studies af . Plaat IX toont je een voldoende afwisseling van standen om je er toe aan te zetten vele studies te maken . Na deze tekeningen in lijn , gaat je over tot gemodelleerde tekeningen , waaraan altijd een constructie vooraf dient te gaan . Plaats uw model onder een gunstige belichting , zodat zijn relief duidelijk te voorschijn komt . ( zie fig . 16 en 17 ) .
Geschoeide voeten
Wij geven nog eens het woord aan de schilder Schultz - Dal : " Zij die beweren , dat er niets zo stompzinnig is als een blote voet , geven graag toe dat een voet met een schoen er aan zich geestvol kan voordoen . Het gaat dan niet alleen meer om zijn vorm , maar over zijn houdingen en bewegingen ; de manier , waarop hij zich neerzet . Wij zien daarbij een hele reeks van bijzonderheden , waarvan de zeer gevarieerde studie van veel belang en nut kan zijn . Wij kennen rustige , stevige voeten , die zich breeduit op de grond zetten en daar onbewegelijk blijven staan . Maar er zijn ook zenuwachtige en bewegelijke , die zich uittrekken en heen en weer draaien ... Er zijn er zware en lichte , stijve en soepele , rechte en gebogen . " Zij spelen een eerste rol bij het lopen , dat immers een uiterlijk kenteken is van een studie van ons eigen ik en dat , in het algemeen , zo goed onze leeftijd , gezondheid , humeur , moeheid , zelfs onze opvoeding en afkomst verraadt . De gang , die zo verschillend is bij buitenmensen en stedelingen en vaak erfelijk is , laat zich niet aan - of afleren , behalve misschien bij het toneel , waar men hem aan de beginnelingen onderwijst . En wat zijn er niet een eigenaardige en typische manieren van lopen ! ... Die van de zeeman , de ruiter , de boer en de soldaat : schuchtere en zelfverzekerde gang . De slepende gang van de grijsaard , die reeds door de aarde wordt aangetrokken , de onzekere gang van de herstellende zieke , waarvan iedere stap een herovering betekent en het getrippel van een kind . Maar het is niet alleen de stap , waarvoor wij onze voeten gebruiken ? Wij danken hem ook bij hardlopen , het springen en dan het dansen , triomf en meesterwerk der voeten ... "
Verschijningsvormen van schoenen
Schutz - Dal staat , terecht , stil bij de verschillende verschijningsvormen van schoenen : zo eenvoudig als deze zijn moge , het kan de kunstenaar niet onverschillig laten . Vanaf de grote houten klompen tot aan de elegante damesschoentjes , kleine slofjes , vertoont zich een geheel gamma van uiteenlopende soorten , laarzen van de ruiter , schoenen met klimspijkers van de bergklimmer , dunne en lage schoentjes van de wielrenner , rustige pantoffels van de burger , muilen , opzichtige schoenen van de snob , gedistingeerde schoenen enz . ( zie plaat X ) . De keuze van de schoen , zijn model , kwaliteit en de aard van slijtage en van zijn vervorming ( die altijd zeer persoolijk zijn ) verraden de persoonlijkheid . Deze bijzonderheden moet men niet verwaarlozen . Men dient een of andere figuur , die met een of andere bedoeling getekend werd ( wij denken hierbij aan de illustrator ) op logische en waarschijnlijke wijze te " schoeien " . Wat de slijtage en de daardoor onstane vormveranderingen betreft , hun weergave draagt ook sterk bij tot een indruk van waarheid en levenechtheid . Een paar gloednieuwe schoenen zien er koud en uitdrukkingsloos uit . Zij zullen eerst leven krijgen door de vorm , die een langdurig gebruik hen geven zal . Kijk maar eens naar het kunstmatig aspect van de schoenen , waarmee etalagepoppen voorzien zijn ... Een schoen vormt zich aan de voet en later zal het gebruik en de slijtage er hun stempel op drukken , precies zoals op een gezicht . Men gebruikt er overigens dezelfde woorden voor : rimpels , plooien , knobbels , afplattingen en barsten ... Het bovenstaande toont genoegzaam de belangrijke rol van de voeten en hun " gedragingen " voor de juiste karakteristiek van een of andere persoon .
Het tekenen van schoenen en geschoeide voeten
Het is raadzaam om eerst de schoen en wel de lege schoen te bestuderen . Hij vertoont immers de vorm van de voet , die hem " bewoont " . Het gaat hier natuurlijk niet om tekeningen voor een catalogus , waarbij het stiksel en de vetergaatjes zijn weergegeven met de koude precisie van een industrie-ontwerp . Maar het is toch noodzakelijk om te begrijpen langs welke weg zijn vorm en de samenstelling van onderdelen in de fabriek tot stand gekomen is . Zodoende zal men zijn verschijningsvorm beter onthouden en zal men fouten kunnen vermijden , die een tekening ontsieren door hem van een deel van zijn waarheidsgetrouwheid te beroven . In een voorgaande les hebben wij je al de raad gegeven om de schoen op een rechthoekig stuk papier te zetten , waarvan de perspectief niet moeilijk is en om die dan uw gids te laten zijn bij het bepalen van de richting van lijnen en van de verkortingen , die de vlakken en volumes te zien geven . Volkomen van opzij ( " en profil " dus ) gezien vertoont de schoen - evenals de voet - slechts geringe moeilijkeheden voor een behoorlijk uitgevoerde tekening . Maar dat is niet het geval wanneer men hem recht van voren ziet , van achteren en vooral bij de talrijke verkortingen , die onze ogen in verwarring kunnen brengen . Een uitstekende oefening bestaat uit het tekenen van de schoen door hem telkens met kleine stukjes om zijn as te laten draaien , alsof hij op een draaischijf staat . Men laat hem dan een complete draai maken in tien of twaalf étappes en men tekent hem dan in iedere stand . Wij merken hierbij op dat , wanneer wij je vragen om eerst een lege schoen te tekenen , wij dat doen omdat bovengenoemde handelingen dan gemakkelijker zijn uit te voeren . Maar het is nuttig om , na een of andere voet bloot getekend te hebben , hem met de schoen aan te tekenen en je begrijpt gemakkelijk waarom . Beperkt je er zich in ieder geval niet toe om de geschoeide voet na te tekenen , terwijl deze geheel op een of andere bodem rust . Je moet uw model ook afwisselende standen laten innemen door hem zijn voeten op verschillende hoogtes te laten houden . Zoals steeds , zal dan ook hier de perspectief een woordje komen meespreken . Tenslotte zal het model , evenals dat bij de handschoenen het geval was , nauwlettend bekeken moeten worden ( zie fig . 18 ) met het doel om de materie ( mat leer , glimmend leer , lakleer , peau de Suéde , fluweel enz .) met uitdrukking van stof weer te geven , waarbij je alle zorg besteedt aan de observatie van de verschillende toonwaarden . Wanneer je glimmende schoenen tekent , geef dan zeer precies de lichtglanzen weer , want deze suggereren het volume van de voet . Maak ook schetsjes buiten en maak hen zo natuurgetrouw mogelijk . De stand van de voet wordt bepaald door de houding van zijn bezitter en door de wetten van de perspectief . In het algemeen zal men bij een persoon , of deze nu stilstaar , loopt of rent , de verst verwijderde voet iets hoger zien dan de andere en eveneens zal men in normale gevallen , de voeten niet precies evenwijdig zien , aangezien hun punten iets verder van elkaar staan dan hun hakken . Wij herhalen dat de schoen een wezenlijk onderdeel uitmaakt van de persoon , waarvan je het karakter en de algemene verschijning moet uitbeelden . De handjes en voetjes van babies zijn heel bekoorlijk en hun slofjes , evenals de schoenen van jongens en meisjes , bieden een toonschaal van modellen , waarvan de vorm ( gewoonlijk met stompe , afgeronde neuzen ) geheel verschillend is van die , van volwassenen . Wat hun schilderachtigheid betreft , doen kinderschoenen overigens in het geheel niet onder voor die van volwassenen. Na de studie van de hand hebben wij uw aandacht gevraagd voor de wijze , waarop hij aan de onderarm bevestigd is en ook voor de arm zelf . Denk er dus ook goed aan om de aanhechting van de voet aan het been te observeren . Hij vertoont namelijk bij iedereen bepaalde overeenkomsten . Zo veroorzaakt bijvoorbeeld het onderste uiteinde van het dunne been , dat kuitbeen genoemd wordt en dat aan de buitenzijde zit , een lager gelegen en meer afgeronde verhevenheid ( buitenenkel ) dan degene die gevormd wordt door de punt van het scheenbeen aan de binnenzijde ( binnenenkel ) en die het andere been raakt ( zie fig . 19 en 20 ) . Met deze bijzonderheid , die men duidelijk kan opmerken bij de enkels van iemand , die men van voren of van achteren ziet , dient men goed vertrouwd te zijn . Er zijn natuurlijk wel fijne , slanke enkels en weer andere , die dik en vlezig zijn . Overweeg deze dingen goed , zoals overigens alle andere onderdelen van een lichaam , zowel bij mannen , vrouwen , als kinderen . Bij deze laatsten zijn de gewrichtsverbindingen gewoonlijk nogal mollig , zeker op de zeer jeugdige leeftijd . Ook het been heeft zijn eigen , individuele karakter . Zijn lengte , welving en dikte varieéren . De kuit bijv. vertoont zijn grootste dikte niet steeds op dezelfde hoogte ; ook is hij bij de een dikker dan bij de ander .
03-08-2006
FIG . 13 EN 14 . - SKELET VAN DE VOET
Fig . 13 en 14 .
Skelet van de voet : A , rug - of bovenzijde B , zool - of onderzijde
Skelet van de voet : A' , zijkant , binnen B' , zijkant , buiten
FIG . 15 . - SPIEREN
Fig . 15 .
Spieren : A , rug : 1, 1', pezen van de lange teenstrekkers , gedeeltelijk weggelaten om de onderliggende spieren te tonen - 2 , korte strekspier van de tenen ( vier scheden ) - 3 , pees van de lange kuitbeenspier . B , zool : 1 , afvoerder van de grote teen - 2 , zijn korte buiger - 3 , afvoerder van de kleine teen - 4 , zijn korte buiger . In het middengedeelte ziet men de buigspieren van de tenen en hun pezen zich vasthechten aan de teenkootjes . Daarboven de vier spoelwormspieren , wier functie gelijk is aan die van de hand , terwijl de korte strekspier van de tenen de eerste kootjes strekt en naar buiten buigt .
PLAAT IX - TEKENEN VAN VOETEN
Plaat IX .
Tekenen van voeten in lijn , enkele met schaduw .
FIG . 16 EN 17 . STUDIES VAN VOETEN DOOR SCHULTZ - DAL
Fig . 16 en 17 .
Studies van voeten in Siberisch krijt door Schultz - Dal . De reliefwerking is zeer fraai weergegeven .
FIG . 17 . - STUDIE VAN DE VOET DOOR SCHULTZ - DAL
Fig . 17 .
Studie van de voet door Schultz - Dal
FIG . 18 . - GEWASSEN TEKENING
Fig . 18 .
Gewassen tekening van geschoeide voeten door een onze cursisten .
