“A Jonagold a day keeps the doctor away”

Op 12 december schreef ik al een blog over (ongefilterd) appelsap en darmgezondheid.

Fruitteelt Nieuws  Berichten uit Wetenschap en praktijk  Veertiendaags vakblad  Sint-Truiden Nummer 01 van 13 jan 2006 bericht over een samenkomst op 6 december jl. te Sint-Truiden georganiseerd door Fruitbiz.be, de overkoepelende orga­nisatie van de BFV en Veiling Borgloon.

Naar aanleiding van een studie van 3 Duitse universiteiten (München, Bonn en Rheinpfalz) die de gezondheids­waarde onderzochten van 31 verschil­lende appelrassen, achtte de organisatie Fruitbiz.be de tijd rijp om de Belg te overtuigen van de positieve punten van onze Jonagold.

Dr. Michaela Schmitz-Eiberger van de Universiteit van Bonn heeft geduren­de enkele jaren een uitgebreid onder­zoek gevoerd naar de gezondheidsaspecten van appelen. Zij was tijdens deze bijeenkomst aanwezig om ver­dere toelichting te geven bij haar onderzoek. Tevens was de heer Dirk Lemaître, nutritionist en lector aan de KULeuven, uitgenodigd om meer uit­leg te geven over de verschillende ge­zondheidskwaliteiten van Jonagold.

Resultaten

De resultaten van de Duitse studie le­ren ons dat Jonagold het allerbeste scoort bij de secundaire plantenstof­fen, gevolgd door Boskoop, Golden, Rubinette, Berlepsch, Braebum en EI­star.

Secundaire plantenstoffen heb­ben een antioxidatieve werking, zij neutraliseren de schadelijke stoffen in het lichaam, de vrije radicalen, en be­schermen zo tegen hart-en vaatziek­ten en kankers.

In tegenstelling tot primaire plantaar­dige stoffen zoals koolhydraten, eiwit­ten/ mineralen en vetten, hebben de secundaire plantenstoffen geen voe­dingswaarde, maar hebben dus wel een duidelijk grote invloed op ons lichaam.

Volgens Dirk Lemaître van de KULeu­ven wisten wetenschappers al langer dat appels gezond zijn. Maar zij bleken toch verrast door het hoge aantal an­tioxidanten in Jonagold. Door slecht eten, vervuiling, stress of ultraviolette stralen maakt ons lichaam vrije radica­len aan. De antioxidanten neutralise­ren de vrije radicalen. Antioxidanten vindt men vooral in gekleurde groen­ten en fruit.

Overigens bevat Jonagold nog meer heilzame elementen zoals mineralen en spoorelementen, vitamines en ve­zels. Spoorelementen bevorderen de aanmaak van de rode bloedcellen en helpen de opname van vitamine C. Deze vitamine C versterkt het afweer­systeem en is goed voor de aanmaak van bindweefsel. Een gemiddelde ap­pel bevat 24 mg vitamine C; Jonagold bevat 31 mg. De optimale dagelijkse dosis vitamine C is vastgesteld op 60 mg. Dus met 2 appels heb je je dage­lijkse hoeveelheid vitamine C.

De vezels zorgen voor een goede darmtransit.

Doel van de bijeenkomst

Fruitbiz.be BFV en Veiling Borgloon ­willen met het propageren van de ge­zondheidswaarden van Jonagold het ras een duwtje in de rug geven. Nog steeds maakt Jonagold ongeveer 56 % uit van de appels die in Limburg worden geteeld.

Verontrustend zijn tevens de berichten in verband met het overgewicht van de Belgen. De bestrijding van de gevolgen van overgewicht zullen de volgende decennia handenvol geld kosten.

De promotie van “Jonagold, de gezondste appel" kan helpen het eetgedrag van de Belg te veranderen. Een appel is trouwens een zeer gebruiksvriendelijk product dat je overal mee naartoe kan nemen en overal kan consumeren.

Een probleem met de Jonagold appelen was dat ze te vlug hun goed uitzicht verloren in de winkelrekken. Nu kan men er een flinterdun laagje Smartfresh over aanbrengen, zodat de vruchten er veel langer fleurig uitzien.

Als liefhebber moet je geen Jonagold aanplanten (te veel schurft). Je zal veel meer plezier beleven aan de  Schone van Boskoop die wat de gezondheidswaarden betreft, zoals je kon lezen, niet veel moet onderdoen voor de Jonagold.

TIJD OM DE DRUIVEN TE SNOEIEN

Vanmorgen kreeg ik een telefoontje van Irené Tyvaert, tot het 4 de studiejaar een klaskameraad in ’t Reigerschooltje te Ichtegem.

Nog niet zo lang geleden is de herbouwde school afgebrand en het is gedaan met de wijkschool. Een driehonderd meter verder staat De fontein, nu al vele jaren gesloten wegens het hoge nitraat gehalte door de uitgespoelde varkensmest.

Van heinde en verre kwam men er destijds zijn eigen bronwater putten.

In het droge jaar 1976 stond de fontein zelfs op de voorpagina van ‘De Standaard’.

Vorig jaar op het feest van de zeventigers had ik voor Irené wat druiven meegebracht. Irené is fruitliefhebber, bijenboer en amateur fotograaf.

Hij had mij plezier gedaan met een paar knappe foto’s.

Men heeft mij destijds laten studeren om paster te worden. Dat laatste is wel niet gelukt, maar bij de vorige viering van de vijfenzestigers zijn we naar de prachtige predikstoel van 1680- gebeeldhouwd door een plaatselijke kunstenaar, Macharius Gryson - gaan kijken. Een van de afgebeelde heiligen is bisschop Ambrosius, de patroonheilige van de imkers. Irené wist te vertellen dat een foto van dit beeld in het Duitse imkersblad verschenen was.

Van de gelegenheid heb ik gebruik gemaakt om de preekstoel te bestijgen. Ik stond in een balk zonnelicht en Irené maakte een geslaagde foto!

Irené belde om mij te herinneren dat het tijd werd om de druiven te wintersnoeien en de enten te snijden.

Soms lees je dat men tot maart mag snoeien, maar dat gaat praktisch zeker gepaard met ‘bloeden’ van de gesnoeide takken, met soms afsterven tot gevolg.

Drie nieuwe Blauwbessen van Michigan State University

Op de studiedag Kleinfruit ontmoete ik Louis Bams, tuinbouwleraar te Mechelen en samen met zijn vrouw biologische blauwbessenteler.

Hij is goed bekend met Dierking, de grote Europese blauwbessenvermeerderaar op de Lünenburgerheide.

Hij signaleerde mij de 3 nieuwe rassen, waarvan Dierking de vermeerderingsrechten bezit voor Europa.

Draper (MSU 20)

Dit nieuwe ras rijpt 5 tot 7 dagen voor Bluecrop, het wereldwijd meest gekweekt, middentijds ras.

Draper werd geselecteerd voor zijn zeer hoge vruchtkwaliteit, lange bewaarmogelijkheid en resistentie tegen verschillende rottingsziekten.

Het is een groeikrachtige, opgerichte struik. Vormt veel stengels die goed vertakken, zodat de vruchten goed belicht worden.

De bessen zijn gemiddeld groot, mooi blauw bedauwd, heerlijk van smaak en goed vast. Ze groeien in een losse tros.

Draper rijpt regelmatiger dan Bluecrop (*), heeft een betere smaak en bewaart langer.

Draper zal gedeeltelijk het gat vullen na Duke, het voornaamste vroege ras.

Liberty  (MSU 58)

Liberty is een laat ras, 7 dagen vroeger dan Elliott , tot nog toe het laatste ras.  Liberty is echter beter van smaak en bewaart langer dan Elliott. Het ras ligt extreem hoog wat antioxidanten betreft. Antioxidanten worden tegenwoordig hoog aangeslagen om hun gezondheidswaarde.

Het ras groeit opgericht en is productief.

Aurora  (MSU 50)

Aurora wordt nu het laatste ras, vijf tot zeven dagen later dan Elliott.

En wat minstens even belangrijk is : met een veel hogere vruchtkwaliteit en betere smaak. Daarenboven is het ras langer bewaarbaar.

Duurzame hoge opbrengsten op de proefvelden wijzen op weerstand tegen lentenachtvorsten.

De rassen verdragen wintervorst tot onder – 20 ° F of  -29 ° C.

(*) Ik herinner mij een proefnamiddag bij ons met Veltleden, al heel wat jaren terug. Algemeen vond men Bluecrop de mooiste bessen , met tevens een vrij goede smaak.

RONDKNOPMIJT

Cecidophyopsis ribis

(Phytoptus ribis)

DE: Johannisbeergallmilbe ES: Eriófido del Grosellero negro FR: Phytopte du cassissier IT: Eriofide del ribes PT: Ácaro dos gomos da groselheira GB: Black currant bud mite

Vandaag hadden we een prachtige, zonnige dag, ideaal om buiten wat te doen. Toen ik bij de zwarte bessen kwam, zag ik enkele dik gezwollen knoppen. In deze knoppen huizen, honderden, zo niet duizenden eieren/mijten.

Ergens heb ik gelezen dat een knop tot 30 000! mijten kan bevatten.

Deze zijn maar een fractie van een millimeter groot (0,2 -0,4 mm) en met het blote oog niet te zien.

Elk jaar verzamel ik deze knoppen met rondknopmijten en verbrandt ze.

Dit gebeurt enkele keren. Hoe verder op het seizoen, hoe duidelijker de ronde knoppen te zien zijn. Wie dit nog nooit deed, ziet ook nog verdroogde, niet open (behalve een klein gaatje) gekomen knoppen van  vorig jaar hangen.

Vanaf april komen de mijten uit de ronde knoppen en begint de zuigschade.

Hierdoor kan de plant sterk verzwakken en vermindert de productie. Daarbij brengen zij ook het brandnetelvirus over, waarbij de plant vervormde bladeren krijgt ( De onderste twee lobben van het driedelig blad zijn kleiner dan bij gezonde bladeren) en totaal onvruchtbaar wordt.

Het afplukken van de aangetaste knoppen helpt in behoorlijke mate, maar allicht zie je er over het hoofd en ook nieuwe besmettingen komen aanwaaien.

Toen ik hier in ’62 kwam stond er in het kippenpark een ganse rij zwarte bessen. Er groeide geen sprietje onkruid.

Sommige jaren waren er heel veel bessen. In andere jaren was er lentenachtvorst geweest met bevriezen van de bloesems en haast geen vruchten.

Na een vijftal jaar begon de aanplant ere veel minder goed uit te zien.

Veel blekere en vervormde bladeren. Tenslotte had ik geen bessen meer.

Achteraf gezien had ik waarschijnlijk te doen met schade door de rondknopmijten, die tevens het Brandnetelbladvirus hadden over gebracht.

Een 25 jaar terug kreeg ik van iemand het zwarte bessenras Boskoop Giant, een felle groeier met grote bessen. Na enkele jaren stonden ze vol met aangetaste knoppen. Intussen wist ik wat die dikke, ronde knoppen inhielden en had ik veel plukwerk. Telkenjare was er toch meer aantasting dan mij lief was. Na verloop van jaren heb ik ze gerooid. Gelukkig had ik meerdere andere rassen met veel minder aantasting.

De Schotse rassen ( deze die met Ben beginnen) en Titania bv zijn duidelijk minder gevoelig, maar toch moet je ook deze in het oog houden.

Recent heeft men in Schotland het resistent ras Ben Hope ontwikkeld. Men heeft het gen Re uit een stekelbes in dit ras gebracht om de resistentie tegen rondknopmijt te bekomen. Verder onderzoek is volop bezig.

WOEKERENDE BRAMEN

In de mailgroep tuinieren had men het herhaaldelijk over woekerende bramen. Wat doen? Spuiten of niet.
Ik heb mijn duit in het zakje gedaan:

Het woekeren van bramen kan je best tegen gaan door in het najaar de nieuwe zijranken tot op ongeveer 30 cm af te knippen, anders dringen de uiteinden in de grond en vormen nieuwe planten.
Is dit afknippen niet gebeurd, dan kan je tijdens de wintermaanden deze nog gemakkelijk uithakken (met een vlakzeis bv.), want de grond ligt er zacht bij.

In de lente zitten die al veel vaster.

Maar er zijn ook een hoop niet woekerende bramen.
Op mijn blog.seniorennet.be/fruit heb ik vorige zomer veel over bramen geschreven.
Zij behoren tot mijn favorieten.

Ken je Fantasia? De beste wilde braam, gevonden langs de Thames in Engeland, reuzengrote bessen met de stevige bramensmaak.
Zeer groeikrachtige plant, die in bedwang moet worden gehouden.