Toen ik onlangs in mijn blogstukje schreef dat ik altijd nog snel inkopen ga doen in Engeland voor we de trein terug nemen naar België, was er een reaktie van Huismusje
....Wat ik mij ook al een tijdje afvraag, en wat ik je vergeten te vragen ben toen, is, hoe komt het dat jij zo van typsch Engels voedsel houdt? Je roots, natuurlijk, maar je bent toch reeds van je negen hier! Nierpasteitjes, brrrr. De rest moet je mij (ons bloggers) bij gelegenheid eens uitleggen wat het is....
Ok Musje, hier ga ik dan even op proberen te antwoorden.
Ik weet dat het voor jullie onbegrijpelijk is dat er iemand van de Britse keuken kan houden, ik ken de reputatie van Brits eten, maar net zoals zoveel toeristen hebben jullie waarschijnlijk nooit de échte Britse keuken gesmaakt en daarmee bedoel ik dan wel de keuken van iemand die goed kon koken.
Ik ben hier in België inderdaad al sinds ik negen was, maar mijn vader was Brits, mijn moeder Belgisch, en iedereen zal begrijpen dat in mijn jeugd vaders wil de wet was, en wat vader lustte kwam dan ook dikwijls op tafel. Ik veronderstel dat in een Italiaans gezin er veel Italiaanse gerechten op tafel komen, ook al wonen ze hier al bijna veertig jaar.
Het eerste wat mijn moeder dus moest leren toen ze in Engeland aankwam in 1946, was op zn Brits koken, en dan nog mijnwerkerskost. Ik verzeker u dat een mijnwerker in die tijd s morgens vertrok met ongeveer 4 à 5000 calorieën in zijn maag, wat hij ook nodig had voor dat zware werk. Bovendien werden mijnwerkers toen in Engeland slecht betaald en men moest heel inventief zijn om met heel weinig middelen, maaltijden te bereiden met zoveel calorieën.
Ik herinner me als kind dat het ontbijt van vader bestond uit : een bord dikke havermout pap waar je lepel in rechtstond, bereid met water (goedkoper dan melk), daarna werd er suiker op gestrooid en dan pas melk erover, de room bovenop de melk was altijd voor vader.
Vervolgens kwam pas het écht ontbijt: ettelijke gebakken eieren, veel vet spek, bonen in tomatensaus, of/en als ze er waren: gebakken worsten, niertjes, champignons, en een grote in twee gesneden gebakken tomaat. Het brood dat je erbij kreeg werd ook in het spekvet gebakken. Waren er wat gekookte aardappels over van de dag ervoor, dan werden die ook gebakken en mee geserveerd. Deze maaltijd was meestal de zwaarste van de dag. Het Engels ontbijt is dan ook wereldberoemd, je kan er een ganse dag mee verder! Had je dan nog honger of zin, dan kon je om af te sluiten nog een paar boterhammen met marmelade krijgen.
Voilà, met deze maaltijd in zijn maag kon vader naar de mijn vertrekken. Maar....niet zonder zijn schoofzak. Omdat er onder de grond in een mijnschacht niet veel plaats of hygiëne is, bestond dit eten meestal uit iets dat de mannen uit de vuist konden eten, dus de beruchte pies spreek uit als paais -. Ik heb er hierna enkele beschreven. Met hetzelfde piedeeg kon je dan natuurlijk ook zoete pies maken, je deed wat suiker bij het deeg en vulde het met seizoen fruit en dan bakken in de oven.
In de mijn werd dit allemaal koud opgegeten, dat verklaart waarom we net zo goed een pie warm of koud lusten. Een quiche kan je ook warm of koud eten, het is maar wat je het lekkerste of het gemakkelijkste vindt.
Toen we naar België kwamen stond vader er op dat er op tijd en stond Brits eten op tafel kwam, dus we aten regelmatig ook de beruchte fish and chips. Het vis wordt eerst in batter een vloeibaar deegje - gedaan en ook in fritvet gebakken, alles wordt daarna flink bestrooid met zout, peper en met mout azijn, veel minder sterk dan de witte azijn die we hier kennen. Bij de pie of de gebakken vis horen natuurlijk, fritten (goei, grote dikke fritten zodat je de aardappel nog proeft) en de grote marrowfat peas, hier in België geeft men de voorkeur aan extra fijne doperwtjes, maar bij een pie horen grote, dikke, groene, zachte kanonbal erwten zoals mijn ventje ze noemt. Mushy peas dus, of peas pudding dat je maakt van gedroogde erwten en boter.
Wegens het beperkt huishoudelijk budget werden de andere vleesmaaltijden meestal aangevuld met maagvullers zoals dumplings ik denk dat Duitsers het knoedels of noedels noemen. Bij ons thuis (een groot gezin) ging er bij de stoofvlees altijd een lading dumplings mee in de saus. Deze gekruide deegbolletjes namen de smaak van de saus aan en zorgden ervoor dat we als kind nooit met honger van tafel gingen.
Altijd was er een dessert, dat was meestal een zoete fruit pie met daarover custard, (warme lopende vanillepudding), of een spotty dick, weer een deegbereiding met suiker en rozijnen en dat werd ook steevast geserveerd met warme vanillepudding of room niet geklopt. Nog een typisch dessert was Bread-and-butter pudding, ook heel lekker, daarvoor gebruikte moeder de eventuele resten van het oud brood, de sneden brood kregen een laagje boter, werden dan in laagjes in een ovenschotel gedaan, bestrooid met veel suiker, rozijnen erbij en dit alles overgoten met melk en zo de oven in.
In Engeland is er nog lang na de oorlog rantsoenering geweest en ik herinner me dat er nooit een grote keuze broodbeleg was. Enkel kaas of hesp. Een typisch voorbeeld van een broodmaaltijd is een ploughmans lunchwaarvan ik hierboven de foto zet en hierna het recept.
Er kwam bij ons thuis nooit haute cuisine op tafel want daar was geen geld voor, maar wat is in feite de definitie van haute cuisine als het maar lekker is, nietwaar?
Elke dag werd thuis een grote emmer vol aardappelen geschild voor de warme maaltijd en waren er verschillende grote broden nodig voor de broodmaaltijd. Mijn oudste broer nam naar zijn werk een volledig groot brood mee. Alle brooddozen werden heel spaarzaam door moeder s morgens klaargemaakt. Je moest je buikje rond eten aan brood en aardappelen ... boter, beleg en jam werden héél spaarzaam gebruikt.
Vrijdag was het meestal puree dag, dan kregen we op ons bord een berg puree en daar mochten we als kind eerst een fort van bouwen en versieren met erwtjes, en toen legde moeder bovenop onze burcht één zachtgekookt ei, dat prikten we kapot en we lieten het eigeel langs onze burcht naar beneden lopen om dan met smaak de hele boel op te eten. Fishcakes waren ook een traditioneel vrijdags gerecht. Weer heel veel puree met heel weinig vis eronder, je maakte daar pasteitjes van (de vorm van een hamburger) draaide de fishcakes vervolgens door geklopt ei en dan door paneermeel en dan zachtjes bakken aan beide zijden in de pan. mmmm....lekker.... en weer kwam dan de mout azijn er aan te pas. Azijn, citroen...veel verschil is er niet, het is allebei zuur en ze horen allebei bij vis. Kijk maar naar Kamiel zijn gebakken haring met ajuinsaus, in ajuinsaus zit ook veel azijn nietwaar?
Fruit was er ook altijd, maar ik heb voor de eerste keer een volledige appel, een volledige appelsien en een volledige banaan gegeten nadat ik trouwde, voordien was het altijd de helft.
Enfin, ik kan uren doorgaan over de lekkere Britse keuken. Ik heb dan nog niet eens geschreven over de uitgebreide sunday dinner maar dat zal voor een andere keer zijn.
*°*°*°*°*°*
Verklarende woorden:
mushy peas: heel grote dikke erwten, wordt gegeten ofwel bij fish and chips, ofwel bij de steak and kidney pie of de andere pies. Moet niet, maar mag!
mint sauce: zoetzure geconcentreerde saus van gesnipperde munt, vermengd met suiker en wat azijn, dat vooral gegeten wordt bij lamsvlees.
pork pies: een pie kan van alles zijn, het is te vergelijken met een quiche of een niet zoete taart, dus ook aan de bovenkant afgesloten met deeg om al de smaken erin te houden, een pork pie heeft wel een ander soort deeg en is voornamelijk gevuld met een mengeling fijngehakt, gekruid varkensvlees, en het wordt nadat het deegdekseltje erop gezet is, na het bakken, door een gaatje in dat deksel heel zachtjes bijgevuld met vleesbouillon, de inhoud wordt dan een vaste massa wegens de gelatine wanneer de pie koud is, dan lijkt het op bv. een paté en croute,
cornish pasties: dus ook een deegbasis, maar dit nu gevuld met een mengsel van vlees, ui, aardappelstukjes, wortelstukjes enz. De Cornish pasty komt uit Cornwall. Elk deel van Engeland is fier op zijn pies of pasties en je kan alle mogelijke soorten vullingen bereiden, mince pie: gebakken gehakt met ui en gravy (saus); ham and egg pie: hesp en geklopte eiren tomato and onion pie: uiringen en tomaten... enz. eindeloze variaties zijn mogelijk.
dropped scones: kan je zelf ook heel gemakkelijk maken, het zijn kleine dikke, zoete pannekoekjes (model blinis) die op een heel zacht vuurtje aan beide zijden gebakken worden en warm of koud kunnen gegeten worden, de kinderen en kleinkinderen zijn er zot van.
steak and kidney pie: ja, jullie zullen het nu intussen wel begrepen hebben, een deegtaart gevuld met op voorhand bereide stoofvlees met niertjes.
Branston pickels: een donkerbruine zoet-zure pickels, Branston is wel een merknaam, er bestaan andere supermarkt merken nu ook.
*°*°*°*°*°*
Recept voor een ploughmans lunch:
zie foto hierboven, druk erop en dan zie je het groter!
Nodig: een dik stuk kaas, Cheddar, Stilton of ander kaas. Pickels, meestal Branston Pickels en/of zure uitjes een appel, een paar stronkjes witte, rauwe stoofselder, zonder de groene bladjes! een hardgekookt eitje zoetzure rode biet schijfjes, opgelegd in moutazijn met suiker eventueel wat sla en rauwe ui ringen
brood en boter
Smakelijk eten... ik ga uit de diepvries nu een pork pie halen Huismusje!
|