ANDEGA

Andega is een ras van het Institut National de la Recherche Agronomique (INRA) te 49071 Beaucouzé Cedex  France.

Het is een kruising tussen Noir de Bourgogne en Öjebin.

Plant:

Groeikrachtig, half opgericht - half open.

Sterke resistentie tegen meeldauw.

Bloeit eerder laat. Dit is een voordeel om lentenachtvorsten te ontlopen.

Vrucht:

Rijpt toch tamelijk vroeg.

Middelgrote bessen: 0,65 - 0,9 gram. Vergelijk: Titania: 1,1-1,25; Ben Connan: 1,2 – 1,59 en Ben Sarek: 1,3 – 1,59.

Vast, zuur, veel aroma, goede smaak.

Voor verse consumptie en confituur.

BONA

Dit ras werd ontwikkeld in het Poolse Onderzoeksstation Brzezna te  Skierniewice.

Kwam in de handel in 1992.

(Tussen haakjes: Polen is het land met de hoogste productie van zwarte bessen).

Plant:

Gemiddelde groeikracht. Eerst opgaande groeiwijze, dan breder wordend. Vroege bloei. (Een nadeel bij lentenachtvorst).

Sterk tegen bladziekten.

De Proeftuin voor Houtig Kleinfruit stelde wel een hoge gevoeligheid vast voor luizen en spint.

Vrucht:

Grote bessen; zeer vroeg rijpend, goede, milde smaak.

De Proeftuin voor Houtig Kleinfruit te Tongeren , in zijn 27^ste Jaarverslag (Gegevens betreffende 2004) geeft zijn mening als volgt: ‘een Pools ras waarvan de bessen uitzonderlijk goed smaken, bleek extreem gevoelig voor luizen en spint’.

Van André Hendrickx-Fruitbomen te Stabroek bracht ik ook nog 2 Poolse frambozen mee: Pokusa en Polka. Beiden herfstframbozen.

Beiden komen van het Onderzoeksstation Brzezna te  Skierniewice. Beide rassen zijn het werk van J. Danek.

POKUSA

Dit nieuwe ras is het resultaat van meervoudige kruisingen met: Autumn Bliss, Hertitage (een late herfstframboos), Rubus odoratus en Rubus occidentalis.

Introductiejaar: 2001

Vrucht:

groot tot zeer groot, gemiddeld vast, rood tot donkerrood, wat dof. Rijpend in augustus, zoals Polana, een vorig ras van hetzelfde onderzoeksstation. Gemiddelde vatbaarheid voor rot.

Plant:

Groeikrachtig; rechtop groeiend met gekromd uiteinde; niet zo productief als Polana, maar veel grotere vruchten. Matig vatbaar voor het Mosaic virus.

POLKA

Vroegrijpende herfstframboos (iets na Autumn Bliss). Het ras werd bekomen uit open bestuiving door Autumn Bliss.

Introductiejaar: 2001

Vrucht:

Gemiddeld tot groot; glanzend rood, langwerpige, conische vorm, vast (belangrijk voor de bewaarbaarheid), kleine vruchtkorrels, uitstekende, zoete smaak, aromatisch, eerder sappig. De vruchtsortering is opvallend goed (weinig kleine vruchten). Rijpt 10 dagen voor Polana.

Relatief lage vatbaarheid voor rot.

Plant:

Gemiddelde groeikracht, zoals Polana. Vormt minder, maar gelijkvormige, stevige, stengels met stekels.

Relatief lage gevoeligheid voor wortelrot en Mosaïc virus.

Productief.

Teelt:

Zeer gemakkelijk. Behoeven geen steun. Enkel in +/- januari stengels tot tegen de grond afknippen.

Herfstframbozen groeien, bloeien en geven vruchten in hetzelfde jaar.

(Worden ze niet afgeknipt, dan geven ze nog wat vruchtjes in de volgende zomer ( zoals de gewone tweejaarse zomerframbozen), maar dan groeien de nieuwe stengels veel minder goed uit en brengen eveneens beduidend kleinere vruchten voort. )

Uit de jarenlange vergelijkende proeven op de Proeftuin voor Houtig Kleinfruit te Tongeren bleek Polka de interessantste herfstframboos en wordt dit ras als nummer één aanbevolen voor de beroepsteelt.

ELIDA ®

Gisteren kon ik via André Hendrickx – Fruitbomen te Stabroek deze nieuwe, Zwitserse framboos bekomen.

Dit ras werd door Peter Hauenstein in zijn kwekerij Edelobst und Beeren te 8197 Rafz/Schweiz ontwikkeld.

Het is een kruising tussen ‘Malling M en Chilcotin’. De rasnaam is eigenlijk Rafzmach. Elida is de commerciële merknaam.

Peter Hauenstein ontwikkelde ook de appel Rubinette. Een lekkere appel, maar veel te schurftgevoelig voor de liefhebber.

Van hem komt ook de kruising tussen een Nashi en een gewone peer: Benita. Die gaat nu zijn derde groeijaar in. Dit jaar verwacht ik weer vruchten. In het jaar van aanplant liet ik een paar vruchten hangen om de smaak te kunnen beoordelen. Deze viel mee.

Planteigenschappen:

De groei is middelsterk; middellange, vaste zijtakken. Vormt veel uitlopers. Eerder dunne takken.

Het ras is vrij resistent tegen wortel – en stengelziektes.

De rijpheid is zeer vroeg: tweede helft juni. (In Zwitserland).

De productiviteit ligt hoog.

Vruchteigenschappen:

Relatief grote ( 4 gram) , vaste, glanzend rode vruchten. Minder regengevoelig.

Door zijn vastheid geschikt om in te vriezen.

Men zegt dat de vrucht met zijn helle kleur zeer aantrekkelijk oogt, maar over de smaak wordt niet gesproken!

Als troeven voor de huistuin heeft men het over de robuustheid, de hoge opbrengst en de vroege rijpheid, voor de grote vakantie.

Cultuur:

Planten op 40-50 cm in de rij. Per lopende meter 8 à 10 stengels laten staan. De overtallige van zodra ze 20 -30 cm hoog zijn wegknippen. Vormen anders veel te veel takken.

Fluxys

Vanmiddag kwamen de projectverantwoordelijken van Fluxys ter plaatse kijken.

Beslist werd van op de as van de eerste leiding aan de oostzijde 8,5m aan te houden. Deze strook is reeds beschikbaar.

Aan de westkant wordt dat 4,5 m.

Dit betekent dat ook de 2 de rij van de bramen en braambozen (Dit zijn kruisingen tussen braam en framboos, waarvan de interessantste vertegenwoordiger de Taybes is.) dient verplant te worden.

Verder 10-15 Blauwe bessen en nog wat ander kleinfruit.

Verder moet de kwee Champion, de Reinette Blanche , die ik van het eerste Congres van Les Crocqueurs de Pommes te Montbéliard (Frankrijk) in 1987 meebracht en de Reinette de Chenée nog overgeplant worden.

Het zijn niet te grote bomen en de Nationale Boomgaardenstichting zal dit deskundig doen, met zo’n groot mogelijke wortelkluit.

Snoeien is het wegnemen van plantendelen

Het doel hiervan is een regelmatige verdeling van energie door de gehele plant te verkrijgen, teneinde daardoor de kwaliteit en de opbrengst te verbeteren.

Uit ervaring weten we dat de boom in de jeugdfase het krachtigst groeit.

In de productiefase is er meer evenwicht tussen groei en vruchtbaarheid. Maar zoals we verder zullen zien, dient ook hier wat gesnoeid.  Deze groei en vruchtbaarheid laten het in de ouderdomsfase steeds meer afweten en dan trachten we meer prikkelend te snoeien om nieuwe scheutvorming te bekomen.

Het groeiproces verloopt met grote wetmatigheid.

De eerste die dit duidelijk onderkende was Vöchting.

De naar hem genoemde groeiwetten maken ons duidelijk hoe door de onderlinge stand van de takken de energie over de boom wordt verdeeld.

De Groeiwetten van Vöchting:

Als 2 even lange en even dikke takken op de harttak staan

  - en ze maken dezelfde hoek,  dan groeien ze even hard.

  - indien ze een verschillende hoek maken, dan groeit de steilste tak het hardtst.

  - indien deze op verschillende hoogten staan, dan groeit de hoogste tak het hardst.

Als 2 takken op dezelfde hoogte staan en dezelfde hoek maken, maar verschillen in dikte, dan groeit de dikste tak het hardst.

Als 2 gelijke takken op verschillende afstand van de harttak staan, dan groeit de tak die het dichtst bij de harttak staat het hardst.

Hierop aansluitend herhalen we

De Snoeiregels van Koopman:

1.    De grootste totale lengte van één plus tweejarig hout te samen wordt

    verkregen als niet wordt gesnoeid.

2.    De grootste hoeveelheid groei wordt verkregen als 70 % van de

    scheut wordt afgesnoeid.

3.    De grootste verdikking van de scheut wordt verkregen als van de scheut de helft of iets minder wordt afgesnoeid.

4.    De groei is het sterkst aan de toppen van de scheuten.

5.  De neiging tot verlenging neemt af en de bloemvorming neemt toe

    naarmate de stand van de takken horizontaler wordt. Appel mag men

    zelfs iets door het horizontale buigen. 

    Doch hierbij moeten we letten op de inplanthoek van de tak.

    Staat deze steil ingeplant dan blijft de groei sterk, ook al buigen we

    de tak zoveel mogelijk horizontaal.

    Deze takken staan dikwijls op ruggen. Deze takken kan men      

    wegsnoeien.                  

    Doch de meer schuin ingeplante takken laat men ongesnoeid. Deze

    buigt men wel horizontaal, waardoor de lengtegroei wat afgeremd

    wordt ten voordele van de vorming van vruchttakjes met

    bloembotten.

    Een goed groeiende boom geeft echter te veel bloembot. Dit is zeker

    het geval na een beurtjaar, een jaar zoals we in 2005 kenden.

    Zonder ingrijpen zal de boom te uitputtend bloeien en te veel, doch

    te kleine vruchten voortbrengen en daarbij te weinig energie

    overhouden voor de vruchtzetting in 2007.

    Verwijder wat vruchttakken. Knip takken met te

    veel bloembotten door of knip een deel van de bloembotten weg.

    Ik begin met de slecht belichte takken in de broek van de boom weg

    te nemen.

Fluxys verbreekt contract van 24 november 2004

Met de hoofdingenieur van Fluxys werd destijds voor het leggen van de gasleiding een versmald tracé afgesproken en contractueel vastgelegd. Het tracé loopt dwars door onze fruittuin; voor zover we weten de rijkste aan fruitvariëteiten in Vlaanderen.

Bemiddelaar A. Wauters en expert A. Lamberts hadden de best mogelijke oplossing uitgewerkt voor de verplaatsing van de unieke fruitverzameling.

De Nationale Boomgaardenstichting had de bomen tijdens de winter van 2005 voorbereid op de verplanting en in de herfst samen met het Kleinfruit verplant.

Aldus lag de piste klaar om de gasleiding in te graven.

Groot was onze ontzetting toen op 16 februari 2006 bleek dat nu een veel breder tracé was aangeduid, zonder ons medeweten.

Bij de twaalf meter tekende men nog 5,5 meters bij dwars door de boomgaard.  De nieuwe strook moet dienen om de uitgegraven aarde te deponeren. De eerste afspraak was dit op een andere plaats te doen.

In die strook staan 25 van onze waardevolste bomen en heel wat kleinfruit. Een onoverkomelijke aanslag.

Aan de oostkant neemt men nu een meter minder; doch aan de westzijde schuift men een 6 tal meter op.

Men heeft bij het herzetten van de afbakening, die gebeurde zonder dat wij het wisten, niet alleen de strook verbreed, maar ook een meter naar het westen verschoven. Dit betekent een bijkomende meter kaalslag.

Op 16 februari hebben wij samen met de bemiddelaars vastgesteld dat men aan de westzijde bij de eerste opmeting anderhalve verder moest afgebakend hebben.

In deze anderhalve meter vallen slechts 3 bomen en praktisch al het resterende kleinfruit; hoofdzakelijk de lange rij bramen-braambozen en een 15 tal, allemaal verschillende blauwbessen.

De laatste afbakening betekent een verwoesting van de tuin over de ganse lengte, op zijn beste groeiplaatsen. De bomen, allemaal verschillende variëten, zijn in volle dracht en verscheidene, speciale rassen werden persoonlijk in het buitenland aangeschaft.

De werken vangen aan begin volgende maand maart! 

WIJ ZIJN WOEST.

We vinden een dergelijke handelswijze van de firma Fluxys ongehoord.

Welke rechtsmiddelen hebben wij om ons hiertegen te verzetten?

EN NU SNOEIEN !

 
De voorbije paar weken waren helemaal gewijd aan de inrichting van het grotere appartement van mijn dochter Mieke met Jonas en Yamsi.

Naast de hulp van vrienden en familie was ik toch het meest inzetbaar voor het effenen van de muren, het wassen van de plafonds, het schilderen en het leggen van laminaat, waarbij veel zaagwerk te pas komt. Dat ik het tot een goed einde kon brengen heeft mij voldoening gegeven.

Nu kan ik aan het snoeiwerk beginnen. Een werk dat de ganse zomer doorgaat.

Het lijkt mij interessant mijn inzicht ter zake weer wat op te frissen.

Achtergronden van de snoei

Snoei kan het best en het meest eenvoudig worden gedefinieerd als het wegnemen van plantendelen.

Het doel van snoeien in de fruitteelt is een evenwicht te bewerkstelligen tussen de groei en de vruchtbaarheid.

Andere vaak niet minder belangrijke redenen zijn: de productie, de grootte en de kwaliteit van het fruit te verbeteren, de gewenste boomvorm in stand te houden of te herstellen en de groeikracht en de gezondheid van de bomen te behouden.

In de fruitteelt vormt de snoei dan ook de meest besproken en toegepaste cultuurmaatregel, vaak zonder voldoende theoretische achtergrond.

De kennis van de snoei berust nog steeds voornamelijk op ervaring. Ook die is broodnodig en die moet je zelf verwerven op snoeidemonstraties. Vele jaren lang was dit een van de best bijgewoonde initiatieven uit mijn VELTperiode.

 

De Snoeiregels van Koopmann

De belangrijke regels die in­zicht geven in de groei van de takken in de boom, maar dan na de snoei, zijn door Koop­mann in 1896 opgesteld.

Als hoofdopzichter van de keizerlijke tuinen in Duitsland heeft hij verscheidene jaren achtereen proeven gedaan naar de invloed van de snoei op de lengte- en diktegroei van de takken.

Aan de basis van zijn bevindingen ligt een belangrijke planteneigen­schap, die apicale dominantie genoemd wordt. Deze eigenschap houdt in dat de top van de scheut een remmende invloed uitoefent op het uitgroeien van zijknoppen. Hormonen in de plant spelen hierbij een belangrijke rol.

Door de scheuten te toppen of in te knippen kan de apicale dominantie worden opgeheven, waardoor de zijknoppen tot uitlopen worden aangezet. Een goed voorbeeld van een volledig opheffen van deze remmende invloed is een zogenaamde heksenbezem: een infectie met schimmels doet ter plaatse alle slapende knoppen uitlopen, waardoor een groot bos fijne scheuten op één plaats ontstaan.

De apicale dominantie eigenschap is niet bij alle soorten of zelfs rassen even sterk.

Ondanks dit verschil gelden voor de hergroei na het snoeien de vol­gende algemene regels:

·        Hoe meer een twijg wordt ingekort, hoe krachtiger de nieuwe scheuten. Dit gaat echter niet meer op wanneer een twijg zover wordt teruggeknipt, dat de ver­lengenissen moeten ontstaan uit de slapen­de knoppen van de twijgbasis.

·        De totale lengte van de tak plus de verlen­genis blijft na niet of nauwelijks insnoeien vrijwel gelijk. Na diep inknippen wordt de totale lengte kleiner .

         Sterke snoei remt de groei dus af.

·        De totale scheutgroei, met inbegrip van de zijscheuten, blijft min of meer constant zoIang niet meer dan 2/3 van de twijg wordt verwijderd. Wordt meer weggesnoeid, dan wordt de totale lengte minder.

·        Het aantal langloten, maar vooral het aantal kortloten neemt af naarmate verder wordt ingesnoeid.

 
·        Naarmate een twijg dieper wordt Ingesnoeid, vormen de nieuwe scheuten minder vruchtknoppen. In combinatie met de vorige regel betekent dit verschijnsel dat diep insnoeien van twijgen nadelig is voor de vruchtdracht. Het is echter voor een goede vormingssnoei veelal onontbeerlijk, want dan wil men vooral twijggroei.

Op Evenwicht komt het aan

Tussen de bladeren en de wortels van een boom bestaat een zeker evenwicht.

Dit blijkt duidelijk als een deel van de wortels beschadigd is. Door de verstoring van het evenwicht is het aantal wortels te klein geworden ten opzichte van de hoeveelheid blad en wordt er te weinig water met daarin opgeloste voedingsstoffen aangevoerd. Het gevolg is dat een deel van de bladeren verdort of hangt te treuren tot het evenwicht weer is hersteld. ( Denk even aan een grotere, verplante boom.)

Het omgekeerde treedt op als het wortelstelsel intact blijft, maar een groot deel van de takken wordt verwijderd. Het gevolg is dat zich veel nieuwe scheuten met bladeren gaan ontwikkelen om de hoeveelheid groene delen weer op peil te krijgen.

Conclusie: sterke snoei bevordert de scheutvorming: hoe sterker we snoeien, hoe sterker de nieuwe groei zal zijn.

Bij een dragende boom is het de kunst evenwicht te bereiken tussen nieuwe scheutvorming en vorming van stevige vruchtknoppen, vooral op kortloten.

Rassen uit Engeland

Van de voorbije weekend trip naar Engeland maakte ik gebruik om enkele bomen aan te schaffen bij Keepers Nursery en Brogdale.

Meridian en Falstaff werden beiden gekweekt door Dr Frank Alstom aan het opzoekingsstation van East Malling.

Meridian is een kruising tussen Falstaff en Cox Orange Pippin.

Het ras werd geïntroduceerd in 1999.

Het vlees is crèmekleurig, zoet met voldoende zuur, cox smaak, aromatisch. Middentijdse bloei, productief ras. Pluk midden september. Te genieten van oktober tot december.

Red Falstaff is een rode mutatie van Falstaff,  een kruising tussen James Grieve en Golden Delicious, in de handel gebracht in 1986. Smaak: fruitig, gebalanceerd, knapperig, sappig. Vruchtbaar ras. Bloemen verdragen wat vorst. Heeft wat resistentie tegen schurft (Een hele tegenstelling met de schurftige moeder Golden Delicious!). Pluk eind oktober en te genieten tot december.

Om bij Keepers Nursery te East Farleigh te geraken moet je over een oud, smal bruggetje  over de Medway. Een camion kan er niet over. Voor het overrijden heb je gelukkig een uitkijk of er geen tegenligger is!

Limelight is een kruising tussen Discovery en Greensleeves door Hughes Ermen, destijds medewerker op Brogdale.  In de handel sinds 2000.

Het is een schurftresistent ras, maar wel kankergevoelig. Mijn eerste exemplaar is er aan bezweken. De enige citroengroene vrucht vond ik echter zo lekker dat ik het nog eens wil proberen.

McLaughlin’s gage    (Zie afbeelding:  groen-gele vruchten rechts)

Gage is het Engels voor Reine Claude. De Engelsman Gages die destijds de Reine Claude, genoemd naar de vrouw van koning Frans I van Frakrijk naar Engeland bracht, gaf er zijn eigen naam aan.

McLaughlin’s Gage is een Reine Claude van rond 1840 uit de staat Main in de Verenigde Staten.

Jim Arbury, de fruitman van Wisley Gardens zegt in zijn boek Plums dat de pruim sappig is en een excellente smaak heeft “and deserves to be more often grown as a garden cultivar”. Rijp begin augustus.

Ik heb gezorgd voor een onder meer met leem verrijkte grond bij het planten.

Nachtelijke Aanvaring

Tegen één uur vannacht klonk er een ferme bonk tegen het raam waarachter een lamp brandde.

Sinds er een sperwersilhouet tegen plakt, vliegen er overdag wel minder vogels tegen.

Eenmaal heb ik het zelfs meegemaakt dat een echte sperwer zijn silhouet aanviel.

Maar nu ’s nachts!

Ik ging direct kijken en hoorde nog het gekwaak van eenden. Een slachtoffer was niet te bespeuren.

Zou het toch een eend kunnen geweest zijn? Of wasz het toch een uil? Pluimkens  heb ik vandaag niet zien liggen.

Het was in elk geval een ferme bonk.

Ik had nooit gedacht dat zoiets mogelijk was.

Een livingraam is toch geen verblindende vuurtoren.

Is er iemand die hierover meer weet?

NATUURAPPELS OP SCHIERMONNIKOOG

Enkele jaren geleden maakte Wouter Tigges, verbonden aan de universiteit Wageningen mij attent op een artikel over Tijs Visser, een vroegere fruitonderzoeker bij het I.V.T., het Instituut voor Veredeling van Tuinbouwgewassen te Wageningen en aldus betrokken bij het ontstaan van de Elstar, de Nederlandse appel bij uitstek.

Deze heer Tijs Visser, afkomstig van Schiermonnikoog, het verste van de Waddeneilanden, werd getroffen door de vele gezonde natuurappels langs de wandelwegen op dit eiland.

Vanaf het begin der tachtiger jaren begon Tijs Visser deze zaailingen te registreren.

In eerste instantie was hij getroffen door het gezond voorkomen: vooral geen of nauwelijks schurftaantasting.

In zijn jeugd had hij er geen appelzaailingen gezien.

De bomen die hij nu aantrof waren ten hoogste 30 jaar oud. Tot begin der jaren vijftig krioelde het er nog van konijnen. Toen sloeg de Myxomatose toe. Ik herinner mij die plaag van in mijn jeugd. Overal rond en in het Wijnendalebos lagen rottende kadavers. De drie boswachters hadden hun handen te vol met het ingraven.

Voordien werd alles opgepeuzeld door de konijnen. Maar evenzeer speelde mee de grote groei van appeletende toeristen, die vele klokhuizen wegwierpen.

Slechts een zeer kleine fractie van de zaailingen zagen kans op te groeien: de sterkste. Dit wil zeggen vooral bestand tegen de ergste appelziekte: schurft. Minder dan 1 % van de zaailingen van consumptieappels zijn resistent.

Tijs Visser schat dat er 10.000 pitten uit een paar duizend klokhuizen nodig zijn om 1 goed groeiende zaailing in het duin te vinden.

Wat hem speciaal interesseerde was uit te zoeken of deze appelaars ook in het binnenland gezond bleven.

Ze werden geënt op een onderstam en op een paar plaatsen opgeplant in het binnenland. En wat bleek: de resistentie tegen ziekten kwam er evengoed tot uiting. Hun gezondheid steunde dus op hun erfelijke aanleg.

Vervolgens werd hun gebruikswaarde (vooral uitzicht en smaak) getoetst.

Van de eerst onderzochte appels stak er naar uitzicht en smaak één bovenuit. Hij kreeg de naam AMBRO.
                                          (ZIE FOTO BOVENAAN)

Het kwekersrecht berust bij de Vermeerderingstuinen Nederland te Horst.

Tienrayseweg 9a

5961 NK Horst

Tel 31 (0)77 39869 69

info@vermeerderingstuinen.nl

Comtesse De Paris

Een goede, gezonde bewaarpeer

Dit is de peer die mij veertig jaar geleden voor de streek (zand) aangeraden werd. In het Broechemse, van oudsher een rijke fruitstreek, groeit het ras nog beter.  

Het zijn struikvormen met korte stammen. Ik heb enkel een ladder nodig om de hoogste vruchten te bereiken.

Nu genieten we van de laatste vruchten: wit, zacht, zoet, vrij sappig vruchtvlees. De late herfstzon van vorig jaar heeft ze extra smakelijk gemaakt.

De vruchten die ik de laatste jaren oogst zijn duidelijk groter en mooier, sinds ik de bomen wat beter bemest en van compost voorzie.

Ik zie ook hoe ze duidelijk baat hebben met het korter snoeien van de vruchttakken. Ik doe dit meestal net voor de knoppen gaan openbarsten.

Ik laat een tweetal botten staan. De rest van de tak met meerdere bloembotten wordt weggeknipt. Aldus wordt verhinderd dat te veel energie verloren gaat in nutteloze bloei en uitputting van de boom. Jonge scheuten zonder bloembot worden onberoerd gelaten. Volgend jaar zijn het excellente vruchttakken.

Een boom geeft vruchten voor de zaden, niet voor het vruchtvlees waarop wij verlekkerd zijn.

Voor de natuur komt het niet aan op grote vruchten, maar op veel zaden van een groot aantal (kleine) vruchten.

Wie mooie vruchten wil moet zelf wat ingrijpen.

“A Jonagold a day keeps the doctor away”

Op 12 december schreef ik al een blog over (ongefilterd) appelsap en darmgezondheid.

Fruitteelt Nieuws  Berichten uit Wetenschap en praktijk  Veertiendaags vakblad  Sint-Truiden Nummer 01 van 13 jan 2006 bericht over een samenkomst op 6 december jl. te Sint-Truiden georganiseerd door Fruitbiz.be, de overkoepelende orga­nisatie van de BFV en Veiling Borgloon.

Naar aanleiding van een studie van 3 Duitse universiteiten (München, Bonn en Rheinpfalz) die de gezondheids­waarde onderzochten van 31 verschil­lende appelrassen, achtte de organisatie Fruitbiz.be de tijd rijp om de Belg te overtuigen van de positieve punten van onze Jonagold.

Dr. Michaela Schmitz-Eiberger van de Universiteit van Bonn heeft geduren­de enkele jaren een uitgebreid onder­zoek gevoerd naar de gezondheidsaspecten van appelen. Zij was tijdens deze bijeenkomst aanwezig om ver­dere toelichting te geven bij haar onderzoek. Tevens was de heer Dirk Lemaître, nutritionist en lector aan de KULeuven, uitgenodigd om meer uit­leg te geven over de verschillende ge­zondheidskwaliteiten van Jonagold.

Resultaten

De resultaten van de Duitse studie le­ren ons dat Jonagold het allerbeste scoort bij de secundaire plantenstof­fen, gevolgd door Boskoop, Golden, Rubinette, Berlepsch, Braebum en EI­star.

Secundaire plantenstoffen heb­ben een antioxidatieve werking, zij neutraliseren de schadelijke stoffen in het lichaam, de vrije radicalen, en be­schermen zo tegen hart-en vaatziek­ten en kankers.

In tegenstelling tot primaire plantaar­dige stoffen zoals koolhydraten, eiwit­ten/ mineralen en vetten, hebben de secundaire plantenstoffen geen voe­dingswaarde, maar hebben dus wel een duidelijk grote invloed op ons lichaam.

Volgens Dirk Lemaître van de KULeu­ven wisten wetenschappers al langer dat appels gezond zijn. Maar zij bleken toch verrast door het hoge aantal an­tioxidanten in Jonagold. Door slecht eten, vervuiling, stress of ultraviolette stralen maakt ons lichaam vrije radica­len aan. De antioxidanten neutralise­ren de vrije radicalen. Antioxidanten vindt men vooral in gekleurde groen­ten en fruit.

Overigens bevat Jonagold nog meer heilzame elementen zoals mineralen en spoorelementen, vitamines en ve­zels. Spoorelementen bevorderen de aanmaak van de rode bloedcellen en helpen de opname van vitamine C. Deze vitamine C versterkt het afweer­systeem en is goed voor de aanmaak van bindweefsel. Een gemiddelde ap­pel bevat 24 mg vitamine C; Jonagold bevat 31 mg. De optimale dagelijkse dosis vitamine C is vastgesteld op 60 mg. Dus met 2 appels heb je je dage­lijkse hoeveelheid vitamine C.

De vezels zorgen voor een goede darmtransit.

Doel van de bijeenkomst

Fruitbiz.be BFV en Veiling Borgloon ­willen met het propageren van de ge­zondheidswaarden van Jonagold het ras een duwtje in de rug geven. Nog steeds maakt Jonagold ongeveer 56 % uit van de appels die in Limburg worden geteeld.

Verontrustend zijn tevens de berichten in verband met het overgewicht van de Belgen. De bestrijding van de gevolgen van overgewicht zullen de volgende decennia handenvol geld kosten.

De promotie van “Jonagold, de gezondste appel" kan helpen het eetgedrag van de Belg te veranderen. Een appel is trouwens een zeer gebruiksvriendelijk product dat je overal mee naartoe kan nemen en overal kan consumeren.

Een probleem met de Jonagold appelen was dat ze te vlug hun goed uitzicht verloren in de winkelrekken. Nu kan men er een flinterdun laagje Smartfresh over aanbrengen, zodat de vruchten er veel langer fleurig uitzien.

Als liefhebber moet je geen Jonagold aanplanten (te veel schurft). Je zal veel meer plezier beleven aan de  Schone van Boskoop die wat de gezondheidswaarden betreft, zoals je kon lezen, niet veel moet onderdoen voor de Jonagold.

TIJD OM DE DRUIVEN TE SNOEIEN

Vanmorgen kreeg ik een telefoontje van Irené Tyvaert, tot het 4 de studiejaar een klaskameraad in ’t Reigerschooltje te Ichtegem.

Nog niet zo lang geleden is de herbouwde school afgebrand en het is gedaan met de wijkschool. Een driehonderd meter verder staat De fontein, nu al vele jaren gesloten wegens het hoge nitraat gehalte door de uitgespoelde varkensmest.

Van heinde en verre kwam men er destijds zijn eigen bronwater putten.

In het droge jaar 1976 stond de fontein zelfs op de voorpagina van ‘De Standaard’.

Vorig jaar op het feest van de zeventigers had ik voor Irené wat druiven meegebracht. Irené is fruitliefhebber, bijenboer en amateur fotograaf.

Hij had mij plezier gedaan met een paar knappe foto’s.

Men heeft mij destijds laten studeren om paster te worden. Dat laatste is wel niet gelukt, maar bij de vorige viering van de vijfenzestigers zijn we naar de prachtige predikstoel van 1680- gebeeldhouwd door een plaatselijke kunstenaar, Macharius Gryson - gaan kijken. Een van de afgebeelde heiligen is bisschop Ambrosius, de patroonheilige van de imkers. Irené wist te vertellen dat een foto van dit beeld in het Duitse imkersblad verschenen was.

Van de gelegenheid heb ik gebruik gemaakt om de preekstoel te bestijgen. Ik stond in een balk zonnelicht en Irené maakte een geslaagde foto!

Irené belde om mij te herinneren dat het tijd werd om de druiven te wintersnoeien en de enten te snijden.

Soms lees je dat men tot maart mag snoeien, maar dat gaat praktisch zeker gepaard met ‘bloeden’ van de gesnoeide takken, met soms afsterven tot gevolg.

Drie nieuwe Blauwbessen van Michigan State University

Op de studiedag Kleinfruit ontmoete ik Louis Bams, tuinbouwleraar te Mechelen en samen met zijn vrouw biologische blauwbessenteler.

Hij is goed bekend met Dierking, de grote Europese blauwbessenvermeerderaar op de Lünenburgerheide.

Hij signaleerde mij de 3 nieuwe rassen, waarvan Dierking de vermeerderingsrechten bezit voor Europa.

Draper (MSU 20)

Dit nieuwe ras rijpt 5 tot 7 dagen voor Bluecrop, het wereldwijd meest gekweekt, middentijds ras.

Draper werd geselecteerd voor zijn zeer hoge vruchtkwaliteit, lange bewaarmogelijkheid en resistentie tegen verschillende rottingsziekten.

Het is een groeikrachtige, opgerichte struik. Vormt veel stengels die goed vertakken, zodat de vruchten goed belicht worden.

De bessen zijn gemiddeld groot, mooi blauw bedauwd, heerlijk van smaak en goed vast. Ze groeien in een losse tros.

Draper rijpt regelmatiger dan Bluecrop (*), heeft een betere smaak en bewaart langer.

Draper zal gedeeltelijk het gat vullen na Duke, het voornaamste vroege ras.

Liberty  (MSU 58)

Liberty is een laat ras, 7 dagen vroeger dan Elliott , tot nog toe het laatste ras.  Liberty is echter beter van smaak en bewaart langer dan Elliott. Het ras ligt extreem hoog wat antioxidanten betreft. Antioxidanten worden tegenwoordig hoog aangeslagen om hun gezondheidswaarde.

Het ras groeit opgericht en is productief.

Aurora  (MSU 50)

Aurora wordt nu het laatste ras, vijf tot zeven dagen later dan Elliott.

En wat minstens even belangrijk is : met een veel hogere vruchtkwaliteit en betere smaak. Daarenboven is het ras langer bewaarbaar.

Duurzame hoge opbrengsten op de proefvelden wijzen op weerstand tegen lentenachtvorsten.

De rassen verdragen wintervorst tot onder – 20 ° F of  -29 ° C.

(*) Ik herinner mij een proefnamiddag bij ons met Veltleden, al heel wat jaren terug. Algemeen vond men Bluecrop de mooiste bessen , met tevens een vrij goede smaak.

RONDKNOPMIJT

Cecidophyopsis ribis

(Phytoptus ribis)

DE: Johannisbeergallmilbe ES: Eriófido del Grosellero negro FR: Phytopte du cassissier IT: Eriofide del ribes PT: Ácaro dos gomos da groselheira GB: Black currant bud mite

Vandaag hadden we een prachtige, zonnige dag, ideaal om buiten wat te doen. Toen ik bij de zwarte bessen kwam, zag ik enkele dik gezwollen knoppen. In deze knoppen huizen, honderden, zo niet duizenden eieren/mijten.

Ergens heb ik gelezen dat een knop tot 30 000! mijten kan bevatten.

Deze zijn maar een fractie van een millimeter groot (0,2 -0,4 mm) en met het blote oog niet te zien.

Elk jaar verzamel ik deze knoppen met rondknopmijten en verbrandt ze.

Dit gebeurt enkele keren. Hoe verder op het seizoen, hoe duidelijker de ronde knoppen te zien zijn. Wie dit nog nooit deed, ziet ook nog verdroogde, niet open (behalve een klein gaatje) gekomen knoppen van  vorig jaar hangen.

Vanaf april komen de mijten uit de ronde knoppen en begint de zuigschade.

Hierdoor kan de plant sterk verzwakken en vermindert de productie. Daarbij brengen zij ook het brandnetelvirus over, waarbij de plant vervormde bladeren krijgt ( De onderste twee lobben van het driedelig blad zijn kleiner dan bij gezonde bladeren) en totaal onvruchtbaar wordt.

Het afplukken van de aangetaste knoppen helpt in behoorlijke mate, maar allicht zie je er over het hoofd en ook nieuwe besmettingen komen aanwaaien.

Toen ik hier in ’62 kwam stond er in het kippenpark een ganse rij zwarte bessen. Er groeide geen sprietje onkruid.

Sommige jaren waren er heel veel bessen. In andere jaren was er lentenachtvorst geweest met bevriezen van de bloesems en haast geen vruchten.

Na een vijftal jaar begon de aanplant ere veel minder goed uit te zien.

Veel blekere en vervormde bladeren. Tenslotte had ik geen bessen meer.

Achteraf gezien had ik waarschijnlijk te doen met schade door de rondknopmijten, die tevens het Brandnetelbladvirus hadden over gebracht.

Een 25 jaar terug kreeg ik van iemand het zwarte bessenras Boskoop Giant, een felle groeier met grote bessen. Na enkele jaren stonden ze vol met aangetaste knoppen. Intussen wist ik wat die dikke, ronde knoppen inhielden en had ik veel plukwerk. Telkenjare was er toch meer aantasting dan mij lief was. Na verloop van jaren heb ik ze gerooid. Gelukkig had ik meerdere andere rassen met veel minder aantasting.

De Schotse rassen ( deze die met Ben beginnen) en Titania bv zijn duidelijk minder gevoelig, maar toch moet je ook deze in het oog houden.

Recent heeft men in Schotland het resistent ras Ben Hope ontwikkeld. Men heeft het gen Re uit een stekelbes in dit ras gebracht om de resistentie tegen rondknopmijt te bekomen. Verder onderzoek is volop bezig.