Felix Timmermans vijftig jaar.xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />
Zijn standbeeld, en wat er anders aan is.
Uit De Telegraaf 3 juli 1936
VELER GOEDE WENSCHEN GAAN ZONDAG NAAR LIER.
In Lier staat een schrijftafel vol portretten, teekeningen, verfdozen, potlooden, pennehouders en papieren enfin, een schrijftafel die een echte schrijftafel is waaraan Zondag geen woord geschreven zal worden. Want het is de schrijftafel van Felix Timmermans, onder vrienden genaamd de Fee, 't geen een naam is waarbij veel te zeggen zou zijn, en waarvan de houder in het Liersche geboorteregister staat ingeschreven op 6 Juli 1886. Reken het maar na, en ge begrijpt waarom er Zondag in Lier geen pen op het papier komt... Men kan zijn tijd ook anders besteden.
Wij, boven den Moerdijk, zullen Zondag zeker ook eens naar den kant van het Zuiden klinken. En waarom? Omdat Felix Timmermans, de halve-eeuwer, voor ons een verpersoonlijking is van de goede, rijke, warme levensvreugde. van wat wij, Noorderlingen in onze eigen boeken zoo vaak missen. Laat hij een eeuw worden ieder gunt het hem van ganscher harte. laat hij doodernstig worden (niemand hoopt het eigenlijk) Timmersmans ontsnapt niet meer aan dat standbeeld van de toekomst, waarop hij staat als de gulle, gave, stralende Vlaming.
Goed, daar staat hij dan, zooals ieder hem ziet, op zijn schuttersmaaltijds.
Maar denkt ge dat dat de heele Timmermans is?
Laten wij de volgende halve eeuw beginnen met hem wat beter te eeren. Laten wij afspreken dat Pallieter een anoniem boek is, en niet van Felix Timmermans. Hebt ge, lezer, er wel eens over gedacht wat het voor een schrijver beteekent als men hem aldoor, jarenlang, vereenzelvigt met één boek, en aldoor doodverft als den vroolijken Vlaming?
Het is om er de kriebel van te krijgen. Onder ons gezegd : het is niet onmogelijk dat Felix Timmermans Pallieter wel eens verwenscht heeft. Niet voor lang : men houdt van zijn kinderen, ook als men er last mee heeft, maar als men er twaalf heeft, wil men ook wel eens weten dat men er elf andere heeft, behalve het eene.
En dat is Noord-Nederland wel eens vergeten. Er is meer vergeten wat vandaag wel eens gezegd mag worden. Men heeft Timmermans te veel gezien als een Vlaamsche zonnebloem : dat bloeide maar, en bloeide en het scheen alles kleur en zon; geen schaduw te bekennen.
Neen : de levensvreugde van Lier en elders is anders, als ze echt is. Ze is gewonnen uit strijd. Het is goed er aan te herinneren dat Timmermans eens een treurspel schreef, in 70.000 woorden: het is goed er aan te herinneren dat hij eens geheel verdiept was in somberheid, wijsbegeerte, spiritisme en occultisme, en dat zijn goede moeder hem toen aanraadde liever verf en penseelen te koopen dan zulke rare boeken.
Men ziet Felix Timmermans te vaak als een eeuwig bloeienden appelboom. Het heeft vaak gehageld, geregend en gewaaid op en in en om dien boom : maar hij stond zoo sterk en diep geworteld in dien goeden Vlaamschen grond, dat hij toch altijd weer bloeide.
Niet eeuwig, maar steeds opnieuw.
En daar wilden wij nu aanstaanden Zondag eigenlijk op klinken, naar het Zuiden: op de goede vruchtbaarheid, die bestaan blijft na storm en noodweer. Want als men Timmermans' laatsten roman, dien prachtiger "Boerenpsalm" heeft gelezen, kent men een rijker en rijper mensch dan den sappigen schrijver over Bruegel en Sint Franciscus, die maar een pen behoeft te nemen, en het schittert en glimt al van kleur en plezier.
Neen, wij wenschen den Zondagschen verjaarder geen bezonkenheid en ernst en andere Noord-Nederlandsche eigenschappen. Wij zijn te graag te gast op de kleur en geur en fleur van zijn woorden, maar ze zijn ons des te dierbaarder geworden als wij er den ouden, door weer en wind geteisterden stam bij zagen, en lazen, en voelden en wisten dat het geen gekleurd suikergoed was dat aan een Kerstboom hing dat het de Timmermans was, die niet geheel en al op zijn Timmermans aan den slag was, de luilekkerland-Timmermans, maar een menseh dat wel, komaan, een menseh die, opnieuw aan het worstelen was in den rijstebrijberg.
Maar ter zake. Zondag zal er een stortregen van boven-Moerdijksche goede wenschen op Lier neerdalen. Laten ze niet alle voor den vroolijken Vlaming zijn, maar, een paar, ook voor den echten Felix Timmermans, den besten, die onweer noodig heeft om een schoonen regenboog aan den hemel te teekenen.
*********
|