Felix Timmermans en de Opera Anna-Marie.xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

Door Renaat Veremans - Uit Volk en Kultuur – 27/06/1942, weekblad voor volksche kunst en wetenschap

Timmermans is niet muzikaal, het duurt lang eer hij een melodie of zelfs het eenvoudigste lied onthouden kan, Het is hem zeer moeilijk het koren van het kaf te onderscheiden : zoo herinner ik mij, dat hij een van de Hongaarsche dansen van Brahms verwarde met een alledaagsch gemeen straatdeuntje, en het mij alle moeite kostte hem van die vergissing af te brengen; ik geloof zelfs niet dat ik daarin gelukt ben.

En toch voelde hij zich steeds aangetrokken tot die heilige kunst, zoodanig dat ik hem, dat zal zoo een dertig jaar geleden zijn, als leerling kreeg voor klavier. Ver heeft hij het in die kunst niet gebracht, na eenige lessen liet hij dit voornemen varen, en beweerde dat het onmogelijk was voor een gewoon sterveling, ineens twee notenbalken te lezen, en dat het nog moeilijker was wanneer de rechterhand naar rechts, de linker naar links ging. Hij zou dan een instrument kiezen waarvoor de muziek maar op een notenbalk geschreven stond, en waartoe (volgens hem) het niet noodig zou zijn, met beide handen al die heksentoeren uit te halen. Hij verkoos cello te gaan leeren. Gelukkig voor dit edel instrument, is het bij dien vromen wensch gebleven.

Nochtans bleef de muziek hem steeds boeien, Wagner bijzonder. Ik herinner mij nog zeer goed, toen wij samen voor het eerst de Walkure hoorden, hij diep onder den indruk was, bijzonder door de Walkurenrit, waarvan hij zelf het schallende « Hojotoho » onthield, en dit motief gedurig neuriede, iets wat ik hem voordien nooit heb weten doen. Dien indruk is bij hem zoo sterk geweest, dat de Walkurenrit uit « Pallieter » aan dien avond te danken is.

Ook de muziek van Beethoven heeft hem dikwijls geïnspireerd voor zijn werk.

Een klaviersonate kon hem zoodanig ontroeren dat hij den indruk van het oogenblik later in het een of ander gedicht neerschreef.

            In den tijd toen hij Pallieter schreef moest ik hem dikwijls Beethoven voorspelen; dan trokken wij samen naar het mooi tehuis, «de Witte Vaas», bij onzen vriend Flor Van Reeth; op den mooien Broadwoodvleugel, bij maneschijn, werd er dan gemusiceerd tot tegen den morgen. Die muziek van Beethoven maakte dan zoo 'n indruk op hem dat hij die dan neerschreef in een soort dagboek, om ze later voor goed vast te leggen, toen hij o.a. den Pastoor uit Pallieter liet Beethoven spelen op een cello tijdens een vaartochtje op de Nethe.

Ons gedurig samenzijn, onze gesprekken over kunst, en bijzonder over de muziek, bracht mij er toe te gaan componeeren. Hij was het toen, die mij er het meest toe aanzette.

Onze samenwerking is dan begonnen met eenige volksliedjes, een Driekoningen- en een Nieuwjaarslied.

Daar bleef het echter niet bij! We zouden een zangspel schrijven voor meisjes. Het werk zou een religieus karakter hebben, en was bedoeld om in een kostschool opgevoerd te worden. Als voorwaarden tot opvoering werd bepaald dat Timmermans de regie zou waarnemen, en ik den dirigeerstok zou zwaaien. Zoo hoopten wij als twee musketiers deze kostschool te veroveren. De godsdienstige inhoud van het werk, dat een bewerking was van het Begijnhofsprookje « Het Fonteintje » zou ons vrijwaren van alle argwaan vanwege de Eerwaarde Zusters tegenover de mogelijke verleiding hunner beschermelingen. Buiten eenige bladzijden tekst, die door mij werden gecomponeerd, is er van dit voornemen verder niets in huis gekomen.

Het is altijd mijne betrachting geweest om een zijner werken als opera te kunnen componeeren. Na het mislukte « Fonteintje » zouden wij het beproeven met de «Kerstmissater». Vol « geestdrift en vuur » staken we van wal. De goesting van de Fé als librettoschrijver was echter van korten duur. Nadat het eerste bedrijf gecomponeerd en georkestreerd was, vond hij die novelle niet geschikt om als opera bewerkt te worden. Hij had misschien gelijk ! En toch liet ik niet los ! We moesten en zouden samen een Opera schrijven

En zoo is « Anna-Marie » ontstaan !

*********