"Reizen naar de toekomst kan en zal gebeuren"

Na "aliens bestaan": vermaarde astrofysicus Stephen Hawking doet een nieuwe opzienbarende uitspraak

Amper een week na een vorige opmerkelijke uitspraak - dat er met zekerheid ander intelligent leven in het heelal is - komt de vermaarde astrofysicus Stephen Hawking met een nieuwe straffe uitspraak: tijdreizen is mogelijk en hij ziet het de mens in de toekomst ook doen. We kunnen echter alleen vooruit, naar het verleden reizen is echter pure nonsens volgens Hawking.

De 68-jarige Stephen William Hawking is niet van de minste. De van oorsprong Britse natuurkundige en kosmoloog is één van de meest vooraanstande en gerespecteerde wetenschappers ter wereld. Wanneer de man dus dit soort uitspraken doet, is dat nieuws.

De vermaarde wetenschapper is zich bewust van de controverse die hij met die uitspraak veroorzaakt, maar: "ik ben er al lang van overtuigd dat het kan, ik heb gewoon gezwegen uit schrik dat ze me gek zouden verklaren, want praten over reizen door de tijd werd beschouwd als een wetenschappelijke vorm van ketterij. Maar nu ik het einde van mijn leven nader, trek ik me niks meer aan van wat anderen over mij denken."

Deeltjesversneller
In The Times vertelt een collega-prof, Brian Cox van Manchester University, dat de theoriën van Hawkings helemaal niet gek is. Hij zegt dat resultaten van tests met de deeltjesvernsneller bij CERN in Genève ondersteunen wat Hawkings beweert.

Toekomst koloniseren
Volgens Hawking kunnen we in de toekomst ruimteschepen bouwen die in staat zijn zo'n hoge snelheden te halen dat de tijd zelve langzamer gaat voor de passagiers. Zo'n ruimteschip kan duizenden jaren in de toekomst reizen aan een snelheid die grenst aan die van het licht. Zo zouden ook verre sterrenstelsels kunnen bereikt worden in de tijd van een mensenleven. Hawking gaat nog een stap verder: daardoor zouden mensen "de toekomst kunnen koloniseren", en bijvoorbeeld "de aarde opnieuw bevolken wanneer tijdens hun reis onze planeet door een ramp wordt getroffen".

Relativistisch ruimteschip
Hawking gelooft dat de mensheid vroeg of laat in staat zal zijn een "relativistisch ruimteschip" te bouwen. Hij noemt het zo omdat de relativiteitstheorie van Albert Einstein aan de basis van het idee ligt. Einstein ontdekte immers dat naarmate voorwerpen versnellen in de ruimte, de snelheid aan welke de tijd voor hen passeert, vertraagt. Dat effect is verwaarloosbaar in bijvoorbeeld de vliegtuigen die we nu hebben, maar bij ruimtetuigen die aan 98 procent van de lichtsnelheid vliegen is het wel bijzonder sterk. 

Dag in ruimteschip is jaar op aarde
Zo'n schip zou ongeveer één miljard kilometer per uur snel moeten vliegen. "Het zou zes jaar duren om die snelheid in een ruimteschip te kunnen bereiken", zegt Hawking. "Na twee jaar zou het schip aan de helft van de lichtsnelheid vliegen en al ver buiten ons zonnestelsel zijn. Na nog eens twee jaar vliegt het dan aan 90 procent van de lichtsnelheid. Nog eens twee jaar later is het versneld tot 98 procent van de lichtsnelheid. Op dat moment komt elke dag aan boord van dat schip overeen met een jaar op aarde. Voor de mensen aan boord zou het 80 jaar duren om tot de grenzen van het heelal te reizen." Op dat moment is weliswaar meer dan 2,5 miljoen jaar gepasseerd op aarde.

Niet naar het verleden
Reizen naar de toekomst kan dan wel volgens Hawking, naar het verleden is volgens hem niet mogelijk. Dat noemt Hawking de "mad scientist paradox": een wetenschapper zou bijvoorbeeld terug kunnen reizen in de tijd en zichzelf daar doodschieten, maar wie heeft dat schot dan afgevuurd? Naar het verleden reizen zou dus volgens Hawking betekenen dat een fundamentele regel - oorzaak komt voor effect - met de voeten wordt getreden.

Hoe gek en onmogelijk het reizen naar de toekomst ook lijkt, experimenten in deeltjesversnellers bevestigen de ideeën van Hawking. Deeltjes die in de Large Hadron Collider bij het CERN versneld zijn tot 99,9 procent de snelheid van het licht, ervaren tijd aan één zevenduizendste.

Niet van de minste
De 68-jarige Stephen William Hawking is niet van de minste. De van oorsprong Britse natuurkundige en kosmoloog is één van de meest vooraanstande en gerespecteerde wetenschappers ter wereld. Wanneer de man dus dit soort uitspraken doet, is dat nieuws.

Hawking is overigens al jaren rolstoelgebonden door een progressieve neurologische aandoening waardoor hij ook slechts via een spraakcomputer kan communiceren.

Tussen de tientallen buitenlandse onderscheidingen zit ook het lidmaatschap van de National Academy of Sciences of the United States. In 2006 kreeg hij de Copley Medal en in augustus 2009 werd Hawking door president Obama onderscheiden met de Presidential Medal of Freedom, de hoogste Amerikaanse onderscheiding voor burgers.

Mister Black Hole
Hawking is het meest bekend vanwege zijn werk op het gebied van zwarte gaten en singulariteiten in de kosmologie. Een belangrijke ontdekking, gedaan samen met Roger Penrose, was dat een singulariteit op het moment van de oerknal in de algemene relativiteitstheorie onvermijdelijk was.

Een tweede belangrijke ontdekking was de hawkingstraling, die wordt uitgezonden door zwarte gaten en deze kan doen "verdampen", een van de dingen die men daadwerkelijk hoopt te bewijzen door middel van de experimenten in de Large Hadron Collider. Ook ontwikkelde Hawking het begrip imaginaire tijd in de kosmologie. Met deze imaginaire tijd hoopt hij singulariteiten zoals bij de oerknal en in zwarte gaten te kunnen oplossen.

Simpel
Hawkings grootste talent is misschien wel het vertalen van complexe materie zodat die begrijpelijk wordt voor een doorsnee lezers- en kijkerspubliek. Bij het grote publiek is Hawking, behalve door zijn handicap, vooral bekend geworden door A Brief History of Time, een bestseller waarin hij de stand van zaken in de kosmologie beschrijft. Vanaf augustus 2006 werkt Hawking, samen met zijn dochter Lucy, aan een drietal kinderboeken. Daarin wil hij "denkbeelden en ideeën over relativiteit en kosmologie in de vorm van verhalen beschrijven". Het eerste boek heeft de titel 'George's Secret Key to the Universe' en verscheen in 2008 in het Nederlands onder de titel "De geheime sleutel naar het heelal". (mvl)