Dinsdagnamiddag hebben Karoline en ik een gesprek met Marianne, de stafmedewerker Zorg en Kwaliteit en met Bea, de hoofdver-pleegster. In een rustig gesprek wordt de tafelherschikking op mama’s afdeling besproken. Er wordt naar ons geluisterd en wij luisteren naar hen. Wij staan er op dat Marcel en mama weer hun vaste en zó bekende plekje terugkrijgen. De hoofdver-pleegster heeft haar argumenten om de herschikking deels te bewaren. Die zorgt er volgens haar voor dat het werk van de verplegende vlotter verloopt. Daar kunnen wij inkomen, maar wij houden toch voet bij stuk.

De volgende dag zitten Marcel en mama, samen met hun vroegere tafelgenote, weer gezellig samen aan hun vertrouwde tafeltje. Het staat wel niet meer op dezelfde plek, maar daar kunnen wij mee leven: dat went wel. Mama is goedgezind en vrolijk. Als Karoline ’s avonds tegen Marcel zegt: “Hier zitten jullie weer goed, h锠 antwoordt Marcel met de weinige woorden die hij nog kent: “’t zal wel zijn!”  En alleen al die enkele woordjes maken Karoline en mij blij. Wij zijn tevreden dat we zijn opgekomen voor onze twee lievelingen.

Karoline en ik hadden het enkele weken geleden afgesproken: van zodra het weer het toelaat, gaan we met Marcel en mama eens samen naar buiten.

Mama loopt aan mijn arm. Zij is uitgelaten en druk. Marcel ‘loopt’ stilzwijgend aan de hand van Karoline, die de erge pijn in haar rug dapper verbijt om haar man een wandeling in het park te kunnen gunnen. Mama doet weer wat extra gek en wordt door Marcel in de gaten gehouden. “’t Is soms een zotte triene, hé!”  zegt Karoline lachend tegen Marcel. Hij lacht terug: “Ja, ja…”.  Het gebeurt wel meer als mama ‘grappig’ doet, dat Marcel daar plezier aan beleeft.

Mama is vlotter ter been dan Marcel en dat merkt ze blijkbaar op. Plots geeft mama mij een duwtje, knikt in de richting van Marcel en zegt: “Zonde, hé.”  Wil zij hem helpen? Meteen gaat ze naast hem lopen en neemt hem bij zijn vrije arm vast. Na zijn ziek zijn in december, stapt Marcel terug, maar hij sloft met zijn voeten over de grond. Zijn door Alzheimer aangetaste hersens zenden blijkbaar geen signalen meer uit hoe het juist moet. Zijn vrouwtje doet haar best: “Pa, je moet je voeten opheffen als je stapt.”  Maar deze opdracht dringt eigenlijk niet meer tot hem door. Het lukt ons toch om tweemaal het park rond te wandelen. Op het laatst is Marcel bijna niet meer bij te houden, hij gaat steeds vlugger stappen. “Wordt hij moe en wil hij terug?”  vraagt Karoline zich bezorgd af. We keren meteen terug en gaan iets drinken in de cafetaria.

Omdat het zondag is, trakteren wij ons zelf op een porto. Mama wil er ook één en Marcel drinkt een spuitwater. We babbelen nog wat gezellig, en terwijl mama daar nog met volle teugen van geniet, is Marcel stilletjes ingedommeld.

Terwijl ik vrijdagmorgen mama’s haar in de krulspelden draai, zit ze naar de foto te kijken van papa. Een reuze grote foto, die hij tijdens de oorlog liet maken. Het was een geschenk voor zijn moeder, net vóór zijn vertrek naar Duitsland. Hij was toen 18.

Mama hecht de laatste tijd meer belang aan deze foto, dan aan het geschilderde portret van papa op de leeftijd dat hij stierf. Hij was pas 47 jaar. Bij het schilderij is ze steeds vaker in de war wie er eigenlijk op staat. Soms zegt ze dat het haar vader is, soms noemt ze de naam van een verre neef. Ze weet het eigenlijk niet zo goed meer. Maar als mama naar de foto kijkt, dan weet ze zonder problemen dat het Urbain is, papa. Voor de zoveelste keer zegt ze triest: “Het was toch zo een mooie man, hé?”  Enkele maanden geleden volgde hierop steeds dezelfde verdrietige zin: ‘waarom werd hij zo vroeg van ons weggehaald, zo een brave mens, waarom…’  Maar vandaag klaart mama ’s gezichtje ineens op, ze kijkt mij aan en zegt tevreden: “Hij schrijft mij elke dag!”  Mij doet het pijn om zo iets te horen, maar ik laat mama gelukkig zijn met haar denkbeeldige brieven en zeg: “Dat is lief!”, waarop ze tevreden van ja knikt.

Ze beweren al meer dan duizend zwaar zieke patiënten uit de hele wereld te hebben behandeld met stamcellen. Ja, ook al een dertigtal patiënten uit België had er bijna 8.000 euro voor over, zegt de patiëntverantwoordelijke van de Duitse privékliniek X-cell-Center in Keulen. In de aanbieding: stamceltherapie voor parkinson en beroertes maar evengoed voor ouderdomsblindheid en alzheimer. Zelfs erectiestoornissen zijn volgens de Duitse privékliniek te behandelen met volwassen 'stamcellen' uit het beenmerg van de patiënt.

Oplichterij, klinkt het unisono bij Vlaamse experts. Misbruik van de wanhoop van patiënten. Alzheimerexperte Christine Van Broeckhoven en professor neurologie Peter De Deyn van de Universiteit Antwerpen beamen dat er geen formeel goedgekeurde celtherapie is voor alzheimer. Volgens Van Broeckhoven is de Duitse aanpak "ethisch totaal onverantwoord".

Bekijk hier een fragment uit het VTM-nieuws van 26/2/2009:

Zondagnamiddag, het regent niet. Dus mama en ik profiteren ervan om te gaan wandelen. Vandaag spreekt ze mij weer aan met Ellen of zegt ze weer ‘kindeke’. Maar verder praat ze tegen een blaadje dat ze op de grond ziet liggen alsof het leeft. Ook de rode brandweerkraan op onze weg wordt aangesproken en gevraagd of hij mee wandelen gaat. Ik laat haar maar doen en speel het ‘spelletje’ gewoon mee.

Op de terugweg naar het rusthuis begint mama plots vlugger te stappen. “Waarom stap je ineens zo vlug?”  vraag ik haar, “Wil je naar huis?”  Ze lacht en antwoordt: “Ja, mijn ma en pa komen mij halen!”  Ik ga er niet meer tegenin, zoals ik vroeger deed. Ik leg niet meer uit dat ze al lang overleden zijn. En zeg: “Oké, dan steken we een tandje bij!”  en we stappen flink door.

Het doet mij denken aan het liedje van Harrie Jekkers, ‘Terug bij af’. Hij zingt over zijn oma, dement op haar tachtigste na een leven van zorgen voor haar kinderen en kleinkinderen.

Als ik zaterdagnamiddag bij mama toekom, is Denise al druk in de weer om mama klaar te maken voor een wandeling. Ze staan met hun tweetjes in de badkamer. “Kijk wie daar is!” zegt Denise, wijzend in mijn richting. “Tante Margriet?” zegt mama vertwijfeld. Ik doe ondertussen mijn jas uit en leg hem op mama’s bed. Ik stap ook de badkamer binnen. “Neen, neen, kijk eens goed”  probeert Denise. “Is het… de zuster… van tante Margiet?”  vraagt mama nu heel onzeker. “’t Is Ellen, de kleine…”  snelt Denise mama ter hulp. En dan weet ze het weer: “Oh ja, ons kleine.”  Maar alle aandacht blijft naar Denise gaan, mama vleit zich tegen haar aan en zegt dat ze haar zo graag ziet. Terwijl mama Denise vastpakt en haar een zoen geeft, zegt mama tegen mij: “Dat is toch zo een lief vrouwtje!... Echt hoor…”  Ze wil best nog wel wat meer zeggen, maar ze geraakt niet uit haar woorden. Ze kijkt Denise een beetje hulpeloos aan en maakt alles goed met een dikke knuffel. Denise is er blij mee en neemt mama op haar beurt ook eens goed vast. Ik ben vertederd door zoveel warmte en vriendschap.

Wat later gaan we met zijn drieën op stap. We maken een grote wandeling. We kiezen voor het wandelpad langs het Schipdonkkanaal. Het is er zo rustig: enkele wandelaars, een handvol fietsers. Aan de ene kant de weien, waar schapen, geiten en ezeltjes lopen, aan de andere kant het kanaal waar enkel de wilde eenden voor wat deining op het water zorgen. Mama geniet er weer van. Als Denise vertelt dat ze zin heeft om binnenkort eens te gaan winkelen, vraagt mama stilletjes: “Mag ik dan eens mee?”  “Ja natuurlijk, wij gaan eens met ons tweetjes winkelen. Dat deden we vroeger toch ook?” zegt Denise. Mama straalt. Na ongeveer een uur stappen, keren we terug en gaan we koffie drinken in de cafetaria van het rusthuis. Denise en mama eten pannenkoeken. Een gezellige zaterdagnamiddag onder vriendinnen!

Zondagnamiddag zit ik samen met mama op haar kamer. Ik haal de chocolaatjes uit de kast, maak de doos open en geef haar eentje. “Gisteren gekregen voor jouw verjaardag” zeg ik. Mama kijkt me aan: “Was het gisteren mijn verjaardag?”  Ik vertel haar wie er zaterdag allemaal zijn gekomen, dat we koffie en taart hebben gegeten. Maar ze blijft me vol ongeloof aankijken en luchtig zegt ze: “Alles vergeten!”  Ik probeer het nog een keertje, toon haar de verjaardags-kaartjes, maar tevergeefs. Opnieuw krijg ik te horen: “Vergeten, vergeten …”  Ik dring niet verder aan, mama herinnert zich niets meer van haar verjaardagsfeestje.

We gaan samen wandelen. Ze doet weer een beetje gek, ze zingt luidop op straat. Als ze in de verte een hond hoort blaffen, doet ze met hem mee. Ze krijgt weer de ene lachbui na de andere. Ineens zegt mama: “Dat ons Marie-Louise dat moest weten, ik zou ervan krijgen!”  Marie-Louise was mama's zus, die stierf aan kinkhoest toen ze negen was. Mama was toen drie jaar. Ze heeft ook de hele tijd weer waanvoorstellingen: ze ziet van alles dat er niet is. Volgens mama ligt er hondje midden op straat. Ze geeft er ook nog de nodige uitleg bij: “Helemaal plat. Zonde! Allé, zie jij dat niet?”  Maar voor ik kan antwoorden, is mama al over iets anders bezig. Ik kan niet helemaal volgen, maar ze vraagt: “’t Is toch waar?”  Ik kijk haar aan en zeg lachend: “Natuurlijk mama is het waar. Ik durf jou toch niet tegen te spreken?”  Ze blijft staan, nijpt me liefjes in mijn arm en zegt vrolijk: “Neen, nú niet meer, maar vroeger wel!”  Heel eventjes is mama er weer bij.

Maar terug op haar kamer, zegt ze ineens: “Ons Ellen moet ik ook eens aanpakken.”  Ik ben benieuwd waarom en vraag het haar. “Met haar ‘garde-boue’”, 'verduidelijkt' mama. Ik snap er niets van: “Wat heeft ze dan verkeerd gedaan?”  Maar mama is al alles kwijt: “Ons Ellen? Niets!”

Op de deur van mama’s kamer hangt een kleurrijke banner: ‘Happy Birthday’. Ze is jarig vandaag. Vanmorgen was ze is enorm verwonderd, toen ik haar een gelukkige verjaardag toewenste: “ Verjaar ik vandaag?”  Hoe ik ook mijn best doe, het dringt niet tot haar door. Met vol enthousiasme vertel ik wie er deze namiddag allemaal op de koffie komen. Helaas deelt mama dat enthousiasme niet. Ze antwoordt een beetje onverschillig, omdat ze het niet zo goed meer begrijpt: “We zullen met velen zijn!”

Deze namiddag zijn de ‘vervangdochters’, die de voorbije zomer mama vertroetelden toen Arsène en ik op reis waren, op de koffie uitgenodigd: Denise, Karoline, Greta, Lydia en haar ma Yvonne. Ook Robert, Lydia’s pa’ is van de partij en Marcel. Arsène heeft hen in de hall van het rusthuis opgewacht. Iedereen zit al aan tafel, als Karoline en Marcel en mama en ik binnenkomen. Mama is opgetogen als ze Denise ziet die haar feliciteert, maar daar houdt het ook mee op. Ze is totaal hulpeloos. Ik merk dat ze de anderen niet eens meer herkent. Mensen die ze al jarenlang kent, verschrikkelijk! Ik schiet meteen ter hulp en stel iedereen voor. Ze wordt proficiat gewenst en er wordt liefdevol heen en weer gekust.

We drinken koffie en genieten van een lekkere chocoladetaart. Wij vieren gezellig mama’s verjaardag, maar alles gaat aan haar voorbij. Haar blik op oneindig, staart ze voortdurend voor zich uit, bijna onbeweeglijk blijft ze zitten, de beide armen gevouwen voor haar borst. Als ze iets gevraagd wordt, geeft ze het verkeerde antwoord. Mama is er niet echt bij.

Om vijf uur zegt mama ongegeneerd: “Ik ga eten!”