'Wat? Gaat u de bloeddruk van mijn kat meten?' Als dierenarts Chris Polanen de bloeddruk meter te voorschijn haalt en een manchet om de poot van de kat doet, zijn de meeste katteneigenaren verbaasd. Er wordt ook vaak gelachen. Bloeddruk meten is bij de dierenarts nog niet zo gewoon als bij de huisarts. Het is pas een jaar of tien geleden dat de diergeneeskundige wereld de bloeddrukmeting accepteerde. Veel dierenartsen hebben dus pas na hun studie kennis gemaakt met het verschijnsel hoge bloeddruk.

Momenteel zijn dierenartsen nog verdeeld in twee kampen. Zij die regelmatig de bloeddrukmeter pakken en zij die dit (nog) niet zien zitten. Onder wetenschappers bestaat er echter allang geen twijfel meer. Hoge bloeddruk komt bij oude katten veel voor en richt enorme schade aan. Gezien de dramatische gevolgen van hoge bloeddruk, is een gezondheidscontrole van een oude kat niet compleet zonder bloeddruk meting.

Chris Polanen beantwoordt de meest gestelde vragen over hoge bloeddruk bij de kat.

Wat is de oorzaak van hoge bloeddruk?

Oude katten met een te hard werkende schildklier of slecht werkende nieren hebben een grote kans op het ontwikkelen van een hoge bloeddruk. Ook katten waarbij deze organen goed werken kunnen echter een hoge bloeddruk hebben. Er is niet altijd een duidelijke oorzaak van hoge bloeddruk te vinden.

Wat zijn de gevolgen van hoge bloeddruk?

Een hoge bloeddruk is vooral schadelijk voor bepaalde organen.

De ogen: het netvlies (bevindt zich achter in het oog en is essentieel voor het gezichtsvermogen) gaat bloeden of raakt los. Veel katten met hoge bloeddruk komen bij de dierenarts, omdat ze in korte tijd blind zijn geworden.

De hersenen: er treden hersenbloedingen of beroertes op. Deze katten zijn plotseling geheel de kluts kwijt, lopen alleen nog maar rondjes of zijn verlamd.

De nieren: de nierfunctie gaat achteruit. Alle symptomen van nierfalen (vermagering, slechte eetlust, veel drinken en plassen, braken) treden op.

Het hart: de hartfunctie verslechtert. De kat eet slecht, wordt benauwd en kan plotseling overlijden.

Kan ik zien of mijn kat hoge bloeddruk heeft?

Nee. Zolang de gevolgen aan de verschillende organen nog niet zichtbaar zijn, is er niets aan de kat te merken. Als deze gevolgen echter duidelijk worden (blindheid, hersen-, nier-, of hartaantasting) zijn ze niet meer terug te draaien.

Hoe wordt de bloeddruk gemeten?

De belangrijkste voorwaarde voor een goede bloeddrukmeting is dat de kat niet al te angstig opgewonden is. De meeste katten zijn bij de dierenarts natuurlijk niet echt ontspannen! De kat wordt dus eerst zoveel mogelijk op zijn/haar gemak gesteld. De bloeddruk wordt gemeten voordat er allerlei andere handelingen plaatsvinden zoals een injectie of bloedafname. Over het algemeen laten we de eigenaar de kat zelf vasthouden, kalmerend toespreken en aaien.

Er zijn tegenwoordig verschillende apparaten op de markt om bloeddruk bij huisdieren te meten. De bloeddruk kan gemeten worden aan de poot of de staart. Er wordt een manchet om poot of staart geplaatst. Met een geluidssensor die op de plaats waar een bloedvat loopt gelegd wordt, wordt de hartslag hoorbaar gemaakt. De manchet wordt dan opgepompt en op het moment dat de hartslag niet meer hoorbaar is, wordt de bovendruk gemeten. De onderdruk is moeilijker te meten en de betekenis is bij huisdieren nog niet helemaal duidelijk.
Natuurlijk wordt enige stijging van de bloeddruk ingecalculeerd, omdat geen enkele kat geheel ontspannen is bij de dierenarts. De gemeten bloeddruk is altijd hoger dan wanneer de kat rustig thuis op de bank ligt.

Is het mogelijk om bij alle katten de bloeddruk te meten?

Helaas niet. Sommige katten zullen niet toestaan dat hun voorpoot door de dierenarts vastgehouden wordt en dat er een manchet om heen gedaan wordt. Dan zal het meten van de bloeddruk niet lukken. De kat verdoven voor een bloeddrukmeting is niet mogelijk, omdat de bloeddruk dan een stuk lager wordt.
In onze praktijk zien we dat, indien de kat heel rustig behandeld wordt, het bij bijna alle katten lukt. Belangrijk is dat de kat niet met kracht in bedwang gehouden wordt. Dan zal de bloeddruk ook stijgen en er zal geen betrouwbare meting plaats kunnen vinden.
Bij twijfel over de betrouwbaarheid van de waarde zal de dierenarts de kat even in een rustige ruimte plaatsen en de meting daarna herhalen.

Hoe hoog mag de bloeddruk van een kat zijn?

Bij de meeste katten is de bovendruk niet hoger dan 160 mm. De bovendruk van een kat mag in ieder geval niet boven de 180 mm uitkomen. De gemeten waarde hangt echter van vele factoren af. Degene die de meting uitvoert, de houding van de kat, de dikte van de manchet, de gebruikte apparatuur. Elke dierenarts zal dus zijn of haar eigen normen hanteren. Als de kat dus een keer terugkomt voor een herhaling van de bloeddrukmeting zullen alle omstandigheden hetzelfde moeten zijn. Anders zijn de waarden niet vergelijkbaar.

Hoe wordt hoge bloeddruk behandeld?

Het meest gebruikte medicijn is amlodipine. Het middel is erg veilig voor de kat en hoeft maar eenmaal per dag gebruikt te worden. In mijn praktijk lossen we de tabletten op in een voor katten smakelijke vloeistof. De meeste katten accepteren het dan ook door het eten.
De dosering moet individueel vastgesteld worden voor elke kat. Na een of twee controles is meestal duidelijk hoeveel een kat nodig heeft.

Mijn dierenarts meet geen bloeddruk bij mijn kat. Moet ik daarom vragen?

De noodzaak voor het meten van de bloeddruk bij oude katten is wetenschappelijk onomstotelijk bewezen. Bloeddruk meten bij katten is niet moeilijk en de benodigde apparatuur vergt geen buitensporige investering. Toch wordt het in Nederland nog maar door een minderheid van de dierenartsen gedaan. Daar zijn waarschijnlijk meerdere redenen voor.
Er gaan altijd wat jaren overheen voor de praktijk de wetenschap volgt. Dat er voor de meting wat extra tijd uitgetrokken moet worden en het feit dat de omgeving absoluut rustig moet zijn, speelt waarschijnlijk ook een rol. Als katteneigenaren zich bewust worden van de gevaren van hoge bloeddruk en hier met hun dierenarts over praten, zal dit dierenartsen waarschijnlijk motiveren om met de bloeddrukmeting te beginnen.

Tot slot:

Niemand wil dat zijn of haar kat op oudere leeftijd plotseling blind wordt of geveld wordt door een beroerte. Zeker niet als dit te voorkomen is.
De enige manier is de bloeddruk meten voordat deze problemen optreden. Het is een eenvoudige handeling die de meeste katten tolereren. De behandeling is simpel en het medicijn tegen hoge bloeddruk is niet duur. Heeft u een oude kat, vraag uw dierenarts dan gerust om een bloeddrukmeting. Als hij/zij dit niet zelf doet, kan hij u hiervoor doorverwijzen naar een collega in de buurt.

Dierenarts Chris Polanen
Klieverink 100
1104 KC Amsterdam
E-mail: h.polanen47@chello.nl
Tel: 020-6996959
consult op afspraak

DN redactie (CP)
DN 27/08/2008