Hebben dieren gevoel voor humor?
Dieren vertonen vaak gedrag dat voor mensen grappig overkomt, maar dat wil nog niet zeggen dat het dier het als een grap bedoeld heeft. 'Humor' veronderstelt grappig willen zijn. Toch zijn er wetenschappelijke aanwijzingen dat in het dierenrijk meer afgelachen wordt dan we zouden vermoeden. Als ratten gekieteld worden, maken ze een tsjirpend geluid, te hoog voor het menselijk oor, zo stelde de Amerikaanse gedragspsycholoog Jaak Panksepp vast. De ratten schijnen het kietelen prettig te vinden. Ook studies met honden en chimpansees leveren sterke aanwijzingen voor lachen en plezier. Volgens Panksepp behoren emoties zoals blijdschap of verdriet niet meer exclusief aan mensen toe . Maar hebben dieren gevoel voor humor? ,,Het is een bijzonder moeilijk onderwerp om proefondervindelijk te bestuderen. Wat wij onderzoeken, is primitief plezier en speels lachen. Ook als mensenkinderen lachen, is dat meestal tijdens het spelen of bij positieve sociale interactie, en niet in de context van humor. Ik ken geen enkel systematisch onderzoek over humor bij dieren, maar ik heb wel anekdotes gehoord.''
Dergelijke anekdotes zijn in overvloed op het internet te vinden, en in het boek Pleasurable Kingdom waarin Jonathan Balcombe het heeft over plezier in het dierenrijk. Een chimpansee die met water uit zijn mond een voorbijganger nat sproeide, kon rekenen op uitbundig gelach van zijn groepsgenoten.
,,Eén geval zou je fout kunnen interpreteren'', zegt Balcombe, ,,maar er zijn zoveel voorbeelden. Humor is een van de dingen die men uniek achtte voor mensen, maar er zijn sterke aanwijzingen dat ook dieren humor hebben.''
Balcombe werkt voor een dierenbeschermingsorganisatie die tegen dierproeven pleit. Is hij een wetenschappelijk denkende gedragsonderzoeker, of moeten zijn argumenten vooral de strijd voor dierenrechten ondersteunen? ,,Wat we weten over humor bij dieren komt vooral uit losstaande verhalen van dierenverzorgers die getuige waren van dierengedrag dat ze als humoristisch beschreven'', erkent Balcombe. ,,En de scheidingslijn tussen spel en humor is vaak heel dun en moeilijk te trekken.''
Ciska
|