Hallo bezoeker,
welkom op het blog van de Mailgroep Huisdieren, een hechte groep Dierenvrienden-SeniorenNetters, die er zijn voor, door en met elkaar.
Op dit blog kunnen jullie kennismaken met onze dieren, tips vinden over de verzorging en de gezondheid van de dieren, dierengedichten en dierenartikels lezen, werkjes in verband met dieren bekijken, enz.
Veel kijk- en leesplezier!
04-11-2008
Het konijn als huisdier
Het konijn als huisdier
Inleiding Er komen veel soorten konijnen voor. De als huisdier gehouden konijnen vallen onder de groep " tamme konijnen". De rassen verschillen nogal van grootte, gewicht, kleur en type vacht. Een vrouwelijk konijn heet voedster, een mannelijk konijn ram of rammelaar.
Gemiddeld worden konijnen 7 a 8 jaar oud, maximaal zo'n 15 jaar. Konijnen zijn al op jonge leeftijd in staat om nakomelingen te krijgen. Een ram van 6 maanden oud kan al een voedster bevruchten, terwijl een voedster al vanaf 3-5.5 maand bevrucht kan worden. Bij konijnen vindt er pas een eisprong plaats nadat het dier gedekt is. Na gemiddeld 31 dagen worden de jonge konijnen geboren. Dit zijn er, afhankelijk van het ras 4 - 10. Wanneer u rammen en voedsters bij elkaar wilt laten zitten, is het dus verstandig de rammen te laten castreren. Castreren gebeurt al vanaf een leeftijd van 6-7 maanden.
Een konijn heeft de eigenaardige gewoonte om twee soorten ontlasting te produceren. De zachte, kleine en plakkerige keutels van 's nacht worden weer opgegeten en zijn dus normaal niet te vinden, omdat ze de eiwitten en vitaminen die daar nog inzitten zelf nodig hebben. De bekende konijne-keutels worden dus overdag geproduceerd en blijven liggen.
Een konijn moet altijd hooi eten, naast de konijne-brokken. Daarnaast mogen ze groenvoer erbij hebben, niet te koud is en niet teveel ineens. Koolsoorten, sla en klavers kunnen nogal wat gasvorming geven in de maag. Zit er teveel gas in de maag, dan noemen we dat trommelzucht. Bij trommelzucht komt de behandeling vaak te laat en gaat het konijn dood. Zorg steeds voor vers drinkwater. In tegenstelling tot bij de mens blijven de tanden en kiezen van konijnen doorgroeien. Staan de elementen niet goed op elkaar, dan slijten ze onvoldoende af. Dit kan beschadiging geven van het tandvlees, of zelfs de tong. Er ontstaan kauwproblemen en de dieren vermageren. Vaak speekselen ze er erg bij. Het is dus in zo'n geval belangrijk om de tanden en kiezen regelmatig te laten knippen of bijslijpen. Let ook op de lengte van de nagels. Soms groeien ze erg ver door.
Enkele regelmatig voorkomende aandoeningen bij het konijn
Oorschurft Oorschurft wordt door een mijt veroorzaakt. Je ziet vaak heftigejeuk, scheefhouden van de kop, korsten en soms zelfs pus uit het oor. De behandeling bestaat uit 2 injekties, met 10-14 dagen tussentijd, eventueel gecombineerd met een oorzalf.
Coccidiose Coccidiose geeft een darmontsteking en wordt veroorzaakt door een bakterie-achtige verwekker. De konijnen hebben diarree, soms met slijm en bloed. Ze vermageren en drogen uit. Door microscopisch onderzoek van de ontlasting is de diagnose vaak al te stellen. Afhankelijk van de ernst van de aandoeningen worden er antibioticum-injekties gegeven of krijgt u een middel mee dat u zelf via het drinkwater kunt toedienen. Hygiene is van groot belang, dus regelmatig schoonmaken!
Snot Dit ziektebeeld geeft een ontsteking van de voorste luchtwegen. We zien een heldere, soms pussige neusuitvloeiing, niezen, vermageren en ontstoken oogleden. Ook hier weer is een antibioticumtherapie nodig, waarbij nogal eens na een korte tijd herhaling van de ziekte optreedt.
Myxomatose Myxomatose wordt veroorzaakt door een virus. Een konijn kan besmet worden via muggen, mijten en de konijnenvlo. Ook via andere konijnen kan de ziekte verkregen worden. De ernst van de ziekte hangt af van de leeftijd van het konijn, de temperatuur van de omgeving, bepaalde erfelijke eigenschappen van het konijn en de "sterkte" van het myxomatose-virus. De ziekte begint meestal met ooguitvloeiing en een vieze neus. Later ontstaan knobbels op de kop, romp en rond de staart. De dieren eten niet en krijgen koorts. Binnen enkele dagen gaan de dieren dood. Een goede therapie bestaat niet. Slechts zelden overleeft het dier deze nare aandoening. Gelukkig is er wel een enting, die voorkomt dat de dieren myxomatose krijgen. Deze enting moet ieder half jaar herhaald worden.
Kaakabcessen Regelmatig zien we konijnen met abcessen aan de kaak. De oorzaken zijn vaak bacteriële infecties door aangeboren of verkregen tand- of kiesproblemen (bijvoorbeeld ten gevolge van ontstekingen of verkeerde voeding waardoor de elementen los kunnen komen te staan) maar ook is de oorzaak wel eens onduidelijk. Zie ook verderop: 'Tandheelkunde bij konijnen en knaagdieren'. Het konijn is lusteloos, eet minder en heeft een, soms pijnlijke, bult onder de kaak die in een paar dagen is ontstaan. De diagnose is eenvoudig te stellen maar de behandeling van deze abcessen is niet altijd zo simpel. De abcessen komen vaak weer terug na behandeling (abces wordt ruim opengelegd en dagelijks gespoeld en behandeld met antibiotica) en een langdurige behandeling is vaak nodig. En natuurlijk moet de oorzaak (de losse of gebroken kies) verwijderd worden. De prognose wordt slechter wanneer het abces langer bestaat en vervolgens ook het bot is aangetast.
Huidaandoeningen Veel voorkomende huidaandoeningen bij het konijn zijn mijt- en schimmelinfekties. Bij mijtinfekties zien we kale plekken, jeuk, haarutval en vaak korsten. Bij schimmelinfekties zien we kale plekken, jeuk, schilfers en afgebroken haren. Welke infektie aanwezig is, is vaak vast te stellen door middel van mikroskopisch onderzoek. De behandeling bestaat uit injekties, al dan niet gekombineerd met wassen van het dier. Mijt- en schimmel-infekties zijn besmettelijk voor andere diersoorten en de mens! Laat dus bij twijfel het konijn even door ons bekijken.
Plakkerige diarree Regelmatig zien we konijnen op het spreekuur met als klacht: plakkerige ontlasting/diarrhee aan de staart. Bij navragen blijkt dan dat het konijn niet erg ziek is, redelijk goed eet, maar vieze ontlasting heeft die aan de staart vastplakt. Tevens blijkt bij navraag dat het konijn overdag gewone konijne-keutels produceert, die worden in het hok gevonden. Oorzaak van dit fenomeen is gelegen in het feit dat konijnen met deze klacht te veel krachtvoer krijgen. Normaal is namelijk dat een konijn z'n "nachtontlasting" zelf opeet ! Deze ontlasting is afkomstig uit de 2 behoorlijk grote blinde darmen van het konijn. In deze ontlasting zitten heel veel eiwitten, vitaminen en mineralen, en dat is heel voedzaam voor het konijn. Wanneer een konijn zoveel krachtvoer krijgt dat daarmee aan de volledige behoefte aan eiwitten, vitamen, mineralen etc. voldaan wordt, dan eet dat konijn die nacht-ontlasting niet meer op, en deze blijft dan aan de anus/staart en omstreken plakken. Wat kun je hieraan doen? Geef een konijn maximaal 30 gram krachtvoer per kilogram lichaamsgewicht en verder goed hooi en altijd vers drinkwater, dan gaat het probleem vrijwel altijd over.
VHD (Viraal Haemorrhagisch Syndroom) De ziekte kan, nog voor dat andere verschijnselen merkbaar zijn, binnen enkele uren tot sterfte leiden. Of het konijn krijgt koorts, bloederige uitvloeiing uit de neus, benauwdheid en sterft na enkele dagen. Besmetting vindt plaats door direct of indirect contact met besmette dieren (mogelijk ook wilde konijnen) en bijvoorbeeld ook via besmet voer (zoals buiten geplukt groenvoer). Vaccinatie is mogelijk en beschermt een half jaar.
Tandheelkunde bij konijnen en knaagdieren
Tandproblemen zijn bij konijnen, cavia's en chincilla's veel voorkomend, mede door de bouw van hun gebit maar ook door de vaak onjuiste weinig vezelrijke voeding die wordt gegeven. Slechts weinig cavia's, chincilla's en huiskonijnen hebben na enkele jaren nog een normaal gezond gebit. Hoewel de meeste dieren worden aangeboden voor 'te lange snijtanden', ligt het probleem doorgaans veel dieper in de mondholte.
Onderzoek Mondonderzoek bij het wakkere dier valt nogal eens tegen. De mondholte is bij deze dieren lang en smal en daarom zijn aangepaste onderzoeksmethoden nodig. Abnormaliteiten aan de snijtanden (onregelmatig oppervlak, ontkleuringen van glazuur, onregelmatig of te weinig afslijten) wijzen vrijwel altijd op een probleem met de kiezen. Bij het wakkere dier kan men meer informatie krijgen over wat er zich in de mondholte afspeelt met behulp van een otoscoop, vooral van de voorste kiezen. Maar het gebied achterin is dan nog moeilijk te bekijken. Daarom kan het nodig zijn het dier onder narcose te brengen. Ook een röntgenfoto kan meer info verschaffen over het gebit.
Problemen De meeste tandproblemen bij konijnen, cavia's en chinchilla's worden veroorzaakt door verkeerde voeding. Droogvoer is te weinig vezelrijk en bevat teveel calorieën. Een konijn moet gedurende meerdere uren per dag kauwen op vezelrijk calorie-arm voer (gras, hooi en groenvoer) om de kiezen voldoende te slijten. Bij het geven van calorie-rijker voer vermindert de duur en de intensiteit van het kauwen. Bij de cavia speelt een vitamine-C tekort een belangrijke rol bij het ontstaan van gebitsproblemen. Het gevolg van onvoldoende slijtage van de kiezen is dat er o.a. benige zwellingen kunnen ontstaan aan de onderkaak en soms een uitpuilend oog of neus- en/of ooguitvloeiing in de bovenkaak Oneven slijtage kan ook leiden tot vorming van scherpe tandpunten die de weke delen in de mond (wang, tong) beschadigen . Dat is erg pijnlijk voor het dier. Bovendien kunnen de tanden scheef gaan staan. Behandeling Snijtanden kunnen het beste worden afgevijld en liever niet worden 'geknipt'. Het knippen van de tanden kan erg pijnlijk zijn door de grote kracht die wordt gebruikt. Een enkele keer kan de tand breken, soms zo diep dat de wortel bloot komt te liggen met ontstekingen als gevolg. Kiezen kunnen alleen onder narcose worden ingekort: de mond moet wijd open en de wangen moeten uit de weg worden gehouden.
Voorkómen Het zal duidelijk zijn dat de voeding de meeste aandacht moet krijgen. Hoofdbestanddeel moet hooi en gras zijn, aangevuld met vers groenvoer. Maximaal 10% van de voeding mag bestaan uit droogvoer. Cavia's moeten dagelijks vitamine C krijgen, zelfs als ze op speciaal cavia-voer 'met extra vitamine C staan. Vitamine C is erg onstabiel (het 'oxydeert) en dat betekent dat zo'n 3 maanden na produktiedatum nog nauwelijks vitamoine C aanwezig is in commercieel voer. Weeg de dieren regelmatig, zeker als ze in een groep worden gehouden. Hierdoor worden eventuelke problemen veel eerder opgemerkt en zijn de vooruitzichten ook beter.
Info over operaties bij uw konijn Eten Uw huisdier mag eten tot vlak voor de operatie. Haal het eten uur voor de operatie weg, dit geldt ook voor het hooi en stro. Drinken mag uw konijn nog wel (alleen water).
Brengen Zorg dat uw huisdier schoon is. Vervoer het konijn in een stevig en goed afsluitbaar reismandje. Als bodembedekking kunt u schone doeken gebruiken, gebruik geen strooisel of iets dergelijks. Het dier mag onmiddellijk na de operatie weer eten en drinken. Neem daarom, in een apart en afgesloten bakje, alvast wat van het meest favoriete voer mee naar de praktijk. Het is belangrijk dat u op de afgesproken tijd met het dier op de praktijk aanwezig bent. Vertoont het dier kort voor de operatie ineens andere gezondheidsproblemen, meldt deze dan zo spoedig mogelijk aan uw dierenarts.
Na de operatie Na de operatie heeft uw huisdier een operatiewond. Daar mag geen zaagsel aan kleven of stroof hooi in gaan prikken. Maak voor thuiskomst van uw konijn daarom het hok eerst goed schoon en gebruik als tijdelijke bodembedekking kranten en schone doeken gedurende 2 dagen.
Instructie dwangvoederen konijn of cavia Konijnen en cavia's kunnen om verschillende redenen stoppen met eten, o.a. door gebitsproblemen, pijn, na operaties of narcoses. Als gevolg van het niet eten gaan de darmen stil liggen en komt het dier in een neerwaartse spiraal terecht; het wordt steeds zieker. Het is dus heel belangrijk dat deze dieren blijven eten. Het is daarom nodig om uw dier te 'dwangvoeren'. Hieronder wordt uitgelegd hoe u dit het beste kunt doen. Wat kunt u geven? Vezelpoeder, gemengd met water (verkrijgbaar bij de dierenarts). Olvarit baby voeding pure worteltjes of fruithapje (geen vlees of aardappelproducten). Geweekte pellets/ korrelvoer (weken in water). Juvenile papegaaien opfokvoer (verkrijgbaar in de dierenspeciaalzaak). Nutrilon soya babyvoeding gemengd met water (geen melkvoeding geven!).
Met een spuitje kunt u vloeibare voeding in de bek ingeven. Het beste lukt dit met het dier op schoot en door vanaf de zijkant achter de voortanden de voeding langzaam in de bek te druppelen. Let op dat het dier de voeding goed doorslikt. Geef kleine beetjes tegelijk, verdeeld over 6-8 keer per dag. Geef zo nodig op deze manier ook water om uitdroging te voorkomen. Bied daarnaast groenvoer en wortel aan zodat het dier ook zelf kan gaan eten. Tel het aantal blaadjes of schijfjes, zodat u weet of uw dier zelf eet. Hoeveel dwangvoeren? Zorg dat een ziek dier zoveel binnenkrijgt dat het niet afvalt (dagelijks wegen!). Een richtlijn is 20 ml per kilo lichaamsgewicht. Cavia's kunnen zelf geen vitamine C maken, zij moeten dagelijks extra vitamine C binnenkrijgen (10-30 mg/dag). U kunt dit doen door een vitamine-C tabletje van de drogist (sinaasappelsmaak), druppels via de dierenspeciaalzaak, speciaal caviavoer met extra vitamine C en/ of dagelijks paprika, kiwi of sinaasappel te geven. Algemeen Het belangrijkste voedingsbestanddeel voor cavia's en konijnen is hooi. Hooi bevat vezels die nodig zijn voor een goede darmwerking en bacterieflora. Dit moeten ze altijd onbeperkt ter beschikking hebben. Als ze hooi liever niet eten, probeer dan eens kruidenhooi, hooi stomen (geur wordt sterker) of worteltjes/peterselie/boerenkool te raspen door het hooi. (blender). Als het dier weer krachtvoer eet, geef dan uitsluitend de korrelvoeding, geen gemengd voer en niet meer dan 20 gram per kilo lichaamsgewicht per dag. Voer geen brood of snoep. Voldoende lichaamsbeweging is van groot belang voor de gezondheid en een goede darmwerking.
Een konijn met myxomatose Myxomatose Bij de konijnen af is een bekend spreekwoord wat iets zegt over de snelle voortplanting van een konijn. Dat hebben ze in Australië geweten: rond 1800 werd het Europese konijn door Europeanen in dit werelddeel geïntroduceerd. Later, in 1859, fokte Thomas Austin 24 konijnen, 5 hazen en 72 patrijzen en liet ze met de kerst los op zijn eigen landgoed in Victoria. De konijnen verspreidden zich van hieruit naar het noorden en het westen. In 1866 werden er nog meer konijnen losgelaten in Kapunda, South Australia. Daarna duurde het maar 15 jaar voordat ze New South Wales hadden bereikt. Ze bereikten in 1887 de zuidwest grens van Queensland, in 1894 werden ze voor het eerst gesignaleerd in Northern Territory bij Charlotte Waters, en in 1900 waren er wilde populaties in Western Australia. Omdat er in Australië geen natuurlijke vijanden zijn (zoals vossen en roofvogels) en zelfs geen konijnenziekten, vormden ze een echte bedreiging. Het konijn vermenigvuldigde zich razendsnel en al snel vraten miljoenen konijnen akkers en weiden kaal. Daardoor ontstond er een groot voedseltekort voor de andere dieren. Tegen deze plaag moest iets worden ondernomen. In eerste instantie voerde men vossen in om de de snel groeiende konijnenpopulatie in te dammen, maar die vielen het konijn niet aan. Ook werden er hekken gebouwd om de dieren tegen te houden. In 1907 was het langste anti-konijnen-hek klaar, 1833 kilometer lang. Tegen de tijd dat de anti-konijnen-hekken er echter stonden, waren de konijnen allang het gebied binnen gegaan waar het hek hen uit zou moeten houden.
In Brazilië ontdekte men rond 1930 voor het eerst de ziekte myxomatose. Dit virus werd omstreeks 1950 vanuit Brazilië naar Australië gebracht en opzettelijk verspreid om de konijnen te bestrijden. Maar in tegenstelling tot in Zuid-Amerika verliep de ziekte in Australië en Europa met rampzalige gevolgen. De konijnen werden massaal ziek en stierven.
Overal waar veel konijnen samenleven tref je regelmatig myxomatose aan. Bijvoorbeeld in de duinen. Je herkent de besmette konijnen aan hun gezwollen ogen. Binnen enkele dagen sterven ze aan de ziekte.
FAQ: Waarom stampt een konijn met zijn achterpoot? Wilde konijnen slaan met hun achterpoten op de grond om andere konijnen te waarschuwen dat er gevaar dreigt. Een tam konijn wil dat nog wel eens doen als hij bang is (bijvoorbeeld als er honden blaffen of als er vreemde mensen zijn).
mailgroep huisdieren
