Overwinteren van de vlinder

Vlinders uit gematigde streken krijgen te maken met de winter, een periode met zeer lage temperaturen, waarbij er geen bloemen, kruiden of bladeren aan de bomen zijn. In tropische en subtropische gebieden is er dan wel geen winter, maar daar zijn regelmatig perioden met grote droogte, die eenzelfde nadelig effect hebben op de plantengroei. Dat soort ongunstige perioden moeten de vlinders op de één of andere manier zien te overleven.
Om zulke barre tijden goed door te komen, lassen vlinders een soort van rustperiode in, de diapauze. Groei en ontwikkeling staan dan volledig stil en met de in het lichaam aanwezige reserves wordt zo zuinig mogelijk omgesprongen. In welk stadium van de levenscyclus de diapauze ook wordt doorgemaakt, verschilt van soort tot soort. Heideblauwtjes bijvoorbeeld overwinteren als een eitjes dat vastgekleefd zit aan de houtige delen van een heideplant. Rupsjes van een vuurvlindertje en van een oranje zandoogje trekken zich in het najaar terug in een polletje verschrompeld gras, terwijl rupsen van een koolwitje en van een koninginnepage vlak voor de winter verpoppen.
Bij verschillende soorten zijn het de vlinders zelf die een koel en beschut plekje zoeken in het najaar. De citroenvlinder, de dagpauwoog en de kleine vos zijn voorbeelden van Nederlandse vlinders die in de herfst een gunstig plaatsje zoeken en daar maanden lang stil hangen te wachten tot eindelijk het voorjaar weer aanbreekt. (foto : overwinterende monarchvlinders)