xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />deel 1

Er zijn veel infectieziekten die mensen op elkaar kunnen overbrengen.
Ook  dieren kunnen  infectieziekten  op elkaar overbrengen. Een klein deel van de infectieziekten van dieren is besmettelijk voor de mens. Dat zijn de zoönosen.

Campylobacteriose wordt veroorzaakt door een bacterie: Campylobacter. Er zijn een aantal soorten, waarvan de meest voorkomende Campylobacter jejuni en Campylobacter coli zijn.

Campylobacter komt voor bij heel veel diersoorten. Kippen zijn berucht, maar ook veel andere boerderijdieren en huisdieren als hond, kat en fret kunnen geïnfecteerd worden.
Dieren met diarree kunnen de bacterie in grote hoeveelheden met de ontlasting uitscheiden, alhoewel dieren de bacterie ook bij zich kunnen hebben en uitscheiden zonder zelf ziek te zijn. Infectie bij mens en dier vindt plaats door opname van bacteriën via de mond. Daarbij is slechts een hele kleine hoeveelheid bacteriën al voldoende om iemand ziek te maken.
De bacteriën zijn op vele verschillende manieren over te dragen.
De belangrijkste besmettingsbron is onvoldoende verhit voedsel en dan vooral kippenvlees.
Doordat het vlees onvoldoende verhit is óf doordat bij de voedselbereiding kruiscontaminatie optreedt. Een druppeltje vocht uit besmet kippenvlees is voldoende om bijvoorbeeld een salade te besmetten, als de ingrediënten daarvoor op dezelfde snijplank gesneden worden als het besmette vlees.
Ook via contact (aaien) met dieren kan de bacterie overgedragen worden. Aangezien er een piek van Campylobacter-infecties gezien wordt in de zomer, denkt men dat ook vliegen de bacterie over kunnen dragen als zij over besmette ontlasting kruipen kan de bacterie aan de pootjes blijven kleven en kunnen ze daarna gemakkelijk ons voedsel besmetten.

Na 2 tot 7 dagen treedt een acute waterige, eventueel bloederige, diarree op soms gepaard gaand met hevige buikkrampen en/of koorts.
In zeldzame gevallen kunnen complicaties ontstaan : reactieve arthritis (Syndroom van Reiter) of het Guillain-Barré syndroom, beide auto-immuunziektes.

Campylobacter is een normale darmbewoner van vele diersoorten. Volwassen dieren worden hier meestal niet ziek van. Bij jonge dieren komt vaak diarree voor, eventueel gepaard gaande met koorts. Schapen kunnen aborteren van een infectie met Campylobacter jejuni.

Over Campylobacter bij de hond vind je hieronder:

  Campylobacter : een gevaar voor dier én mens

Campylobacteriose is de verzamelnaam voor ziektebeelden veroorzaakt door gramnegatieve bacteriën van het genus Campylobacter. De naam Campylobacter komt uit het Grieks en is samengesteld uit het woord ‘campylo’, dat gebogen betekent, en ‘bacter’ dat staaf betekent.
Nadat in de zeventiger jaren selectieve kweekmedia werden ontwikkeld voor de isolatie van Campylobacter spp. werd duidelijk dat Campylobacter tot de meest frequente bacteriële verwekkers van diarree behoort. De incidentie van infecties door Campylobacter ligt in  Belgie hoger dan van Salmonella en Shigella samen.

2.1 Verwekker

Campylobacters zijn beweeglijke, kommavormige, gramnegatieve staafjes. In 1886 zag Escherich al gekromde staafjes in bloederige ontlasting van een kind. In 1913 werd voor het eerst een Campylobacter geïsoleerd uit geaborteerde schapenfoetussen.

Door de specifieke vereisten voor de isolatie werd Campylobacter pas in de zeventiger jaren frequent uit de
ontlasting geïsoleerd en herkend als vaak voorkomende verwekker van enteritis.
De meeste ziektegevallen bij  het dier worden veroorzaakt door de C. jejuni, die ook bij een de mens voorkomt, gevolgd door C. coli (varkens en kippen). Andere pathogene Campylobacter-soorten zijn C. lari (watervogels en schelpdieren) en C. upsaliensis (honden).
Infectie met C. fetus (runderen en schapen) leidt vaak tot bacteriëmie en reageert minder goed op antibiotische therapie.

2.2  Hoe ontstaat de ziekte

Na orale inname moeten de Campylobacter-bacteriën overleven tijdens de maagpassage. Vervolgens penetreren de bacteriën de mucuslaag van de darm, hierbij geholpen door hun flagel, en adhereren ze aan het darmepitheel. Daarna worden ze door middel van een actief proces geïnternaliseerd en wordt de darmmucosa geïnvadeerd.
Bij ernstige ziekte wordt macroscopisch een diffuse, bloederige, oedemateuze, exsudatieve enteritis gezien.
De incubatieperiode is één tot zeven dagen, gemiddeld drie dagen.

2.3 Ziekteverschijnselen

Een groot gedeelte van de infecties met Campylobacter spp. leidt niet tot klinische verschijnselen. Indien ziekteverschijnselen optreden zijn deze het gevolg van ontsteking in het jejunum, ileum en colon. Infecties met Campylobacter spp. veroorzaken een gastroenteritis die relatief frequent gepaard gaat met buikpijn en bloed bij de ontlasting. Buikkrampen, diarree en misselijkheid met braken beginnen gemiddeld drie dagen na inname van Campylobacter.

Therapie bij gastro-enteritis veroorzaakt door Campylobacter bestaat uit het bestrijden van vocht- en mineralenverlies. Bij tevoren gezonde patiënten zijn antibiotica niet aangewezen, omdat er nauwelijks invloed is op de duur van de symptomen. Antibiotica zijn geïndiceerd bij de volgende groepen:
• ernstig gedehydreerde patiënten;
• patiënten met infecties van de bloedbaan;
• patiënten met hoge koorts en bloederige diarree;
• patiënten met meer dan één week gastro-intestinale klachten;

De behandeling bestaat erin zowel op hygienisch als op medicamenteus vlak te gaan werken.
Wij gebruiken metronidazole aan 25 mg per kg 2 maal daags gedurende 20 dagen.

Ter preventie van campylobacteriose is vooral een goede keukenhygiëne van belang. Dat betekent goed handen wassen bij de bereiding van voedsel en regelmatig verschonen van hand- en vaatdoeken (liefst iedere dag).
Voedsel (vooral vlees) moet door en door worden verhit. Bij de bereiding van vlees is het vooral van belang om kruisbesmetting te voorkómen.
Al verhit vlees en rauw te eten voedsel mogen niet in contact komen met rauw vlees.