Het woord vis roept verschillende beelden op bij mensen. De sportieve visser denkt aan het binnenhalen van een grote vangst, de diepzeeduiker zwemt gefascineerd tussen de waterplanten en prachtige koraalriffen door, en de kweker van exotische vissen verbaast zich telkens weer over de vele verschillende kleuren en vormen van de vissen in zijn aquarium. Veel mensen worden aangetrokken door het stille koninkrijk onder water, dat voor levende wezens die op het land leven bijna onbereikbaar is.
Vis is een belangrijk onderdeel van het dagelijkse eten van de mens. In veel gebieden, en dan vooral in de kuststreken, leeft de mens uitsluitend van vis. Zelfs in landen die niet aan de zee liggen, vormen zoetwatervissen die in de meren en rivieren leven een belangrijke bron van inkomsten. Gedurende de laatste duizend jaar zijn veel kweekvijvers aangelegd als voedselbron of voor sportieve doeleinden. Er zijn landen met een rijke historie wat het houden van vissen vanwege hun uiterlijke schoonheid betreft. China kent bijvoorbeeld een lange traditie op het gebied van het kweken van goudvissen.
De moderne aquariumkunde ontstond in wetenschappelijke laboratoria halverwege de 19de eeuw en werd al snel nagevolgd door amateurkwekers. Nu is het in de hele wereld een populaire hobby die vaak meer inhoudt dan een eenvoudig tijdverdrijf. Veel aquariumhouders worden ichtyoloog en taxonoom. Ze doen interessante en belangrijke ethologische observaties, voeren genetische experimenten uit met het kruisen van vissoorten en verzamelen in het wild levende vissen. Sommigen beoefenen hun hobby alleen, terwijl anderen samenwerken met zoölogische of ichtyologische instellingen.
De geschiktste vissoorten die in een aquarium kunnen gehouden worden, komen uit tropische of subtropische gebieden. De vissen blijven het hele jaar door actief, hebben geen rustperiode in de winter en zijn niet afhankelijk van klimatologische of seizoenwisselingen. Terwijl in de koude wateren in de poolgebieden en gematigde streken relatief weinig soorten voorkomen, vormden de tropische en subtropische gebieden een geschikte leefomgeving voor vele kleine, kleurige en grillig gevormde soorten.