Hartwormen bij hond en kat

Hartvormen zijn, de naam zegt het inderdaad al, wormen die zich in het hart kunnen bevinden bij hond- en katachtigen.
Om u maar meteen enigszins gerust te stellen: de infectie wordt in Nederland alleen gezien bij dieren die afkomstig zijn uit gebieden waar deze parasiet voorkomt.
De infectie wordt namelijk overgebracht door bloedzuigende muskieten en daarom met name gevonden in de tropische en warme streken van de wereld.
Het gebied waar de ziekte kan optreden breidt zich echter wel steeds verder uit.
De hartworminfectie is inmiddels al waargenomen tot in Noord- Frankrijk.
De streken waar de besmetting echt veel voorkomt zijn Amerika, Afrika, Azië, Australië en Zuid-Europa.
De diersoorten waarbij de worm kan voorkomen zijn de hond, dingo (Australië), wolf, vos, fret, zeeleeuwen, tamme en wilde katten.

Levenscyclus van de hartworm
Volwassen wormen bevinden zich in de slagaders van de longen en bij zware infecties ook in het hart zelf.
Soms kunnen ze doordringen in de grote holle lichaamsader (vena cava).
De vrouwelijke exemplaren produceren larfjes die in het bloed gaan circuleren en daar wel twee en een halfjaar in leven kunnen blijven.
Wanneer een muskiet bloed zuigt kunnen de larfjes in dit insect terechtkomen en zich binnen twee tot drie weken ontwikkelen tot een larve waarmee weer een ander dier, dit wordt de gastheer genoemd, besmet kan worden via de steeksnuit tijdens een volgende bloedmaaltijd.
In het nieuwe slachtoffer ontwikkelt de larve zich onder de huid en in de spieren binnen enkele maanden tot jonge wormen die zich naar de bloedbaan toe bewegen om zo naar de longen en het hart vervoerd te worden.
De wormen kunnen wel vijf tot zeven jaar in leven blijven.
De kat blijkt minder gevoelig te zijn voor een hartworminfectie dan de hond.
In Amerika zijn gemiddeld vijf tot twintig procent minder katten dan honden besmet.
Daarnaast blijven de wormen in de kat kleiner en veel minder lang in leven (twee tot drie jaar).
Bij de kat verdwijnt de infectie nog wel eens vanzelf, waarschijnlijk door een veel sterkere afweerreactie.
Ook verschijnen er maar zelden larfjes in de bloedbaan van de kat.

Ziektebeeld
Er treden klachten op doordat de wormen beschadigingen veroorzaken aan de wand van hel hart en de grote longslagaders.
Hierdoor kan er vocht ontstaan in de longen en vergroting van het hart met uiteindelijk tekortschieten van de hartfunctie.
Vanzelfsprekend kan een dier aan dergelijke ernstige klachten overlijden.
Meestal zijn er bij het optreden van klinische verschijnselen meer dan 50 wormen aanwezig.
De ziekte begint sluimerend.
Het uithoudingsvermogen vermindert en er wordt een keertje gehoest.
Later treden er ernstigere klachten op, zoals gewichtsverlies, leververgroting, vocht in de buikholte en ademhalingsproblemen.
Bloedarmoede kan het gevolg zijn van beschadiging van rode bloedcellen en nierbeschadiging.
In sommige gevallen kan het dier zonder voorafgaande verschijnselen in shock raken doordat wormen de vena cava bereiken en het hart plotseling tekort gaat schieten in de pompfunctie. In dat geval spreken we van een acuut ziektebeeld.

Diagnose
De dierenarts denkt aan hartworminfectie wanneer uit de ziektegeschiedenis blijkt dat het dier afkomstig is uit een land waar de infectie bekend is.
Ook dieren die op vakantie zijn geweest in zo'n land lopen een zeker risico.
De ziektesymptomen wijzen op een hartaandoening en op een foto van de borstholte worden vaak de verwijde longslagaders al gezien samen met vocht in de longen en een vergroot hart.
Daarnaast kan de diagnose nauwkeuriger worden gesteld met behulp van een echografie, het maken van een ECG (Electro Cardiogram) en bloedonderzoek.
In bloeduitstrijkjes kunnen soms de kleine larfjes worden waargenomen en er bestaan sinds enkele jaren bloedtesten die de aanwezigheid van larfjes kunnen aantonen.

Voorkoming
De eenvoudigste maatregel om de ziekte te voorkomen bestaat natuurlik uit het niet meenemen van huisdieren naar gebieden waar de ziekte voorkomt.
Wanneer dit toch wordt gedaan, dient er iedere maand behandeld te worden met speciaal hiervoor ontwikkelde medicijnen.
Met de behandeling wordt dan begonnen vlak voor vertrek en doorgegaan tot één maand na thuiskomst.

Behandeling
De behandeling van een dier met een hartworminfectie brengt risico's met zich mee.
Met behulp van injecties kunnen de volwassen parasieten in het hart en in de bloedbaan worden gedood.
Wanneer deze massaal loslaten en worden meegevoerd met de bloedstroom, kunnen problemen ontstaan door- dat bloedvaten worden afgesloten (trombose).
In ernstige gevallen kunnen de wormen ook operatief worden verwijderd.
Zes weken later wordt de behandeling herhaald, maar dan met een ander middel gericht op het onschadelijk maken van de larfjes in het bloed.
Wanneer het dier op deze wijze is behandeld en de parasieten zijn verdwenen, dan zijn de vooruitzichten goed.

dierenarts/parasitoloog Via Hofstadklanken Uit Over Dieren

Uit: Over dieren.
Auteur: dierenarts/parasitoloog Paul Overgauw