In deze tijd is er redelijk veel recent onderzoek beschikbaar over paarden en hun gedrag. Waar blijven alleen de publicaties van onderzoeksresultaten waar paard en mens wat aan hebben ? Waar is de informatie? Ik leerde zelf veel uit de praktijk en op de opleidng voor gedragstherapeut voor paarden, veel informatie die zo nuttig zou kunnen zijn voor anderen. Of meer nog, voor paarden en hun belang.
Helaas staat het wetenschsappelijke onderzoek naar paarden even stil, met name omdat het zo enorm kostbaar is. Paarden houden is anders dan een bak met ratten of muizen. We hopen op financiële middelen om nog meer gedegen onderzoek te kunnen doen. Daar is behoefte aan, mensen willen graag feiten horen om iets te geloven. Nog een lastig punt is dat bij onderzoek de onderzoeksvoorwaarden hetzelfde moet zijn om een conclusie te trekken. Dat vinden de wetenschappers, maar de meeste mensen weten op basis van hun ervaring wel te vertellen wat goed en niet goed is voor dat ene paard.
Gevoelige dieren
Paarden zijn gevoelige dieren, aan de ene kant wordt dat erkend en durft de wetenschap uit te spreken dat paarden last kunnen hebben van eenzaamheid, stress, claustrofobie, frustratie, angst en pijn. Terwijl aan de andere kant maar heel schoorvoetend gesproken wordt over de meer positieve gevoelens en emoties als blijdschap, vreugde, liefde en behoefte aan sociale contacten. Allerlei paardengedrag en mensen zoals ik zitten te springen om andere mensen hierover voor te lichten in de vorm van cursussen. Maar de instaties die kunnen helpen bellen niet terug.
Een tipje van de sluier
Bij het spenen van veulens en het opsluiten van jonge paarden na een gezamenlijke opfokperiode in een stal is vaak veel sprake van stress. Onderzoek liet zien dat 40-60% van deze paarden kleine maagzweertjes hebben. Als die niet verholpen worden kan dit zich voortzetten. De reactie op de maagpijn is luchtzuigen of kribbebijten.
Luchtzuigen, kribbenbijten wordt nu als één gezien. Uit onderzoek blijkt dat het gedrag voortkomt uit een reactie op de opsluiting. Het ene paard is meer gevoelig vor maagklachten als gevolg van stress dan het andere. Opsluiting die stress veroorzaakt in het innerlijk van het paard kàn maagbeschadigingen geven. In 40-50% van de onderzochte paarden bleek dit zo te zijn. Net als mensen zal het ene paard nergens last van hebben, en het andere paard weer wel. Ieder dier is immers weer net een beetje anders en heeft andere behoeften.
Weven
Weven is ook een verschijnsel wat gezien wordt als 'stalgebrek'. De oorzaak van weven ligt echter in de bovenstaande beschrijving. Het paard wordt onrustig in de stal en zoekt een manier om die stress aan te kunnen. Weven is een reactie op een te kleine ruimte die onvrede geeft. Het paard kan niet veel en ontwikkelt zogenaamd stereotiep gedrag. Vergelijkbaar met wilde dieren in de dierentuin die hun dag besteden door de hele dag maar heen en weer te lopen voor hun hek. Weven is gedrag wat voortkomt uit onvrede en onoplosbaarheid, vanuit het aard bekelen, van de situatie. Een grotere ruimte doet het weven verdwijnen. Redelijk eenvoudige oplossingen, en tich wordt het paard zijn gedragm zijn gevoeligheid gezien als 'een stalgebrek' en niet andersom.
Net als wilde dieren is ons huidige paard nog altijd van nature een steppedier. Steppedieren leven op open vlaktes en hebben onder andere behoefte aan ruimte om te rennen en aan sociale contacten met soortgenoten.
Geestdodend gevangen
In de praktijk zie je ook vele paardenstallen met een uitzicht op een blinde muur of de hooi- en stro voorraad voor de komende winter. Het behoeft geen uitleg dat dit geestdodend is voor paarden. Gedrag als passerende soortgenoten aanvallen is dan geen stalgebrek, maar een vorm van uiting geven aan het gevoel van onvrede wat een paard heeft. Het is zijn manier van het hebben van sociaal contact, soms zelfs het enige sociale contact.
Paarden zijn horizon kijkers, ze hebben behoefte aan impulsen van buiten. Net als mensen is opsluiting met een doelloze en inhoudsloze dag zonder uitzicht geestdodend en brengt individueel gedrag met zich mee. De ene kan er beter mee omgaan dan de ander. Maar in veel gevallen verwachten wij wel erg veel aanpassingsvermogen van de paarden.
Voorkomen
Om dergelijk onwenselijk en medisch gezien ongezonde reacties te voorkomen is er eigenlijk maar één oplossing. Kritisch kijken naar het stalmanagement.
Soms kan een paard wat weeft een grotere plek krijgen, het weven stopt dan. Misschien is het mogelijk meer weidegang aan te bieden, paarden weven niet in de wei. Ook het kritisch kijken naar voertijden en hoeveelheden is een overweging. Allerlei punten die je stapsgewijs eens kunt nalopen.
Oplossingen zoeken
Kortom als een paard symptomen vertoont die niet wenselijk zijn, pak dan niet het paard aan wat onwenselijk gedrag vertoont, maar kijk eens goed naar de omgeving van dat paard. Wat heeft dat ene paard nodig?
Heel vaak is een kleine aanpassing voldoende om het welzijn van het paard te verbeteren.
Beetje creativiteit èn een hart voor paarden en hun welzijn zijn de sleutel van het geluk voor paard en mens.
mailgroep huisdieren
