De laatste dag van het seminarie volgt een verslag van de werkgroepen en een discussie over de slotverklaring. ik bekijk het met verwondeeing: de verslaggevers maken er een erezaak van de discussies in de werkgroepen zo correct mogelijk weer te geven,over de verklaring wordt soms gekommaneukt. Plots zitten we in een minicongres, waar ook minutenlang over de procedure kan gediscussieerd worden. Maar bij technische problemen wordt niet gezaagd: de vrouwen beinnen strijdliederen te zingen en de beamer kan niks anders dan na een half uurtje weer zijn opdracht vervullen. Alle deelnemers zijn het eens dat de peer-educaters strategie niet moet afgeschreven worden en noodzakelijk is om de Hiv problematiek efficient te bestrijden. De oorzaken van HIV zijn multipel: armoede, maar ook culturele en godsdienstige verschillen. De rol van de peereducators is in de eerste plaats informeren en vormen, de slachtoffers beschermen en bijstaan en zorgen voor toegang tot medicamenten en condooms.Daarom moeten peer-educators niet alleen een voorbeeld zijn, maar moeten ze het vertrouwen van de werknemers verwerven.Ze moeten extra tijd investeren,maar ook de nodige tijd krijgen om hun opdracht te vervullen. Een bedrijf moet een Hiv-beleid hebben. Binnen dit kader kunnen peer-educators een belangrijke rol spelen om de noodzakelijke gedragsverandering bij de werknemers te bewerken. Vooral het middenkader heeft problemen om een Hiv-beleid een plaats te geven in een bedrijf dat winst en productie prioritair plaatst.Werkgevers moeten overtuigd worden dat het absenteisme zal verminderen, de productiviteit stijgen en er minder Hiv+ werknemers en Aidsdoden zullen vallen.Dit moet in CAO's verankerd worden.
Een slotverklaring om iets mee te doen, niet om te verdwijnen tussen de vele paperassen die aan de grond van het probleem niks veranderen. Het seminarie was innovatief.Grenzen tussen landen in Afrika,tussen Projecten;tussen uitvoerders en beslissers, tussen denkers en doeners werden doorbroken. Een noodzaak, want de tijd dringt,: ieder Aids-slachtoffer is er een te veel.