In oktober wordt de top van de fransprekende landen in Quebec georganiseerd.Dergelijke zaken worden maanden vooraf grondig voorbereid via allerhande congressen en colloquia. De politieke top is dan als het ware de kers op de taart. Zo kwamen deze week een 2000 proffen in Quebec vergaderen over hoe het nu met de taal van Moliere gesteld is in de wereld. Met een woord :zeer triestig, want het onderwijs in het Frans gaat overal achteruit waar het niet verplicht is. Voor de Franstaligen een zoveelste reden om aan de alarmbel te hangen, want de strijd tussen Anglofielen en Francofielen blijft een wereldstrijd. President Sarko maakt handig gebruik van het machtsvacuum dat ontstaat door de Amerikaanse verkiezingen. Voor Sarko een uitgelezen kans om Frankrijk, maar vooral zichzelf, op de wereldkaart te zetten. Hij slijmt als volgt: De Canadezen zijn onze vrienden, Inwoners uit Quebec zijn onze broers. Via Cultuur ondersteunt Frankrijk zijn imago. Zo hadden we gisterenavond een avondje theater in een dorpje- Petite Vallee- waar het chanson reeds 150 jaar gekoesterd wordt. De vijftig aanwezigen konden een gesponsorde tournee volgen van het kruim van de nieuwe lichting :Ours en Jeanne Chertal. Subliem. Maar de vraag blijft of taal macht schept of is het beheersen van meerdere talen een toekomstgerichte troef ....
Een van de grote toeristische troeven van Canada is de prachtige parken vol natuurschoon die te bezoeken zijn. Minder bekend is het feit dat de oorspronkelijke bewoners van die parken op een wreselijke manier uit de parken verwijderd en uitgedreven werden. Zo werden voor het park Forillon in Gaspe niet minder dan 205 families uit hun huizen gedreven, dit waren vooral vissers. Frontman van de strijd en symbool is Jacky Vautour, die meer dan 10 jaar vocht tegen de verwijdering van zijn land door de oprichting van een park in de periode 1968-1979. Hij werd manu military met zijn gezin uit zijn huis verwijderd en voor een drietal maanden in een motel op kosten van de staat gestopt. Toen hij maat bleef in de media komen werd hij en zijn familie gewoon in de gevangenis gestopt. Hij haalde het voor de rechtbank en men moest hem vrijlaten. Hij trok opnieuw naar zijn grond en zette er tenten en voorlopige barakken. De overheid iet hem begaan omdat ze er van overtuigd waren dat de koude en het onguur weer hem wel zou kraken. Hij woont er nog steeds... . Heeft zijn strijd iets opgeleverd ? In ieder geval zijn er nooit meer dergelijke uitdrijvingen gebeurd en paste de overheid zijn beleid aan. Maar je hebt toch bedenkingen als je ziet hoe er voor ieder dier een plakkat met uitleg staat en de problematiek van de uitdrijvingen doodgezwegen wordt. En zeker als je ziet hoe er nu in de parken omwille van commerciele doelstellingen toeristen in luxe yurts ontvangen worden..
Bombardier,een Canadese multi en de baas van de Brugeoise, kondigt met veel bravoure de bouw van een nieuw vliegtuig aan de C versie. Die zal geassembleerd worden in de vestiging St Laurent te Montreal.Een deel van het nieuwe vliegtuig wordt in Ierland gemaakt, een deel in China. De firma heeft de financiele risico's tot een strikt minimum weten te beperken door het uitspelen van de regeringen, de provincies en de landen tegen elkaar. Bombardier betaalt zelf een derde van de investering,Groot-Brittannie en de provincie Quebec zijn ook goed voor een derde en het laatste deel wordt betaald door de toeleverenciers van Bombardier. In totaal 3 milliard Canadese dollar.China moet niet betalen: zij sloten vorig jaar een akkoord af met Bombardier om nieuwe treins te bestellen en passeren nu aan de kassa in functie van werk en nieuwe technologieen. De vakbonden en de arbeiders betalen eveneens cash: de lopende CAO wordt opengebroken en verlengd tot zes jaar. Tegenprestatie is flexecurity: werken tijdens de weekends in ruil voor werkzekerheid, de toelating voor Bombardier om de helft van de nieuwe aanwervingen - 3000 werknemers- als tijdelijke contracten te mogen aanwerven of interims. Maar daarmee is het nog niet gedaan; ook het onderwijs zal voor pasklare en hoog opgeleidde afgestudeerden moeten zorgen. Alleen door de voorbije herstructureringen in de luchtvaartindustrie geloofden niet zo veel jongeren meer dat de luchtvaartindustrie een goede keuze was. Nu moeten zij via een speciale campagne opnieuw gesensibiliseerd worden. De vergelijking tussen de luchtvaartindistrie en de auto-industrie ligt zo voor het grijpen: overal wordt er geherstructureerd, de capaciteit is aan het krimpen, de arbeiders moeten zich maar aanpassen. De Canadese vakbondsleiders waren zeer opgelucht toen de CAO-voorstellen door 85 procent van de werknemers aangenomen werden....
Meer dan 12000 families in de stad Quebec doen beroep op voedselhulp. De stijgende voedselprijzen zorgen er voor dat families die moeten rondkomen van het minimumloon steeds meer beroep moeten doen op de voedselbank. Franco Dragone, de Italo-Belgische kunsternaar, beroemd van de Cirque du Soleil en Cecile Drion, bouwde in het kader van de viering 400 jaar Quebec een moestuin op het dak van het museum van de beschaving' De oogst van deze groententuin wordt geschonken aan de voedselbank, In samenwerking met Oxfam wordt geld ingezameld voor een project en de waterproblematiek neemt een belangrijke plaats in door de organisatie van een vertelput met videokinderen.Maar de groententuin heeft ook een educatief aspect en leert bijvoorbeeld ook iets over de planten zelf. Zo leerde ik dat Salie de eigenschappen heeft van een 20-tal planten. Een spreekwoord zegt " met Salie in de tuin,heb je geen dokter nodig ". De Indianen rookten Salie om lichaam en geest te reinigen en de boze geesten te verjagen. In de vredespijp mengden ze salie met andere kruiden. Het tuintje van Dragone is visionnair: voedsel wordt wellicht zo duur als kunst...
We huurden een wagen en toeren rond in het landelijke Gaspesie. Walvissen kijken, wandelen in de bossen, veel kunst. Allemaal een beetje Frans. Franser dan in Frankrijk, katholieker dan de Paus.Zij hebben in St Anne de Beaupre zelfs een heus Lourdes opgericht, een bedevaartsoord waar ganse horden bedevaarders een laatste stukje hoop op genezing komen zoeken. Het regent. We rijden verder de St Laurens rivier af, maar veel is er niet te zien. Mist. Een klein museum herbergt landschapschilders die van het leven in de bossen en de Indianen verheven schilderijen maken. Opdat er een onderscheid met fotos zou zijn, gebruiken ze schreewlelijke kleuren. S'avonds regent het nog steeds.maar het belet ons niet pret te maken en een glas te drinken met vier Quebecse vrouwen in de wirlpool in open lucht. Want de inwoners van Quebec zijn zeer open en gastvrij. Kom je een winkel binnen, dan krijg je steevast de vraag : ok, alles goed is met je. Toch zijn Quebecquois zeer direct en zeggen ze meteen wat ze denken en waar het op staat. Zij schuwen de controverse niet, maar iedereen heeft recht op zijn mening. In tegenstelling tot Vlamingen heeft de taalproblematiek hen niet introvert gemaakt of op zichzelf teruggeworpen. Zij spreken ons graag aan en heten ons welkom, van het contact met de inwoners van Quebec en hun belangstelling kunnen we zeker niet klagen..
De palestijnen hier noemen Inuits. Ongeveer 1 procent van de bevolking: 80.000 mensen, 11 volkeren, 40 gemeenschappen,15 dorpen. Allemaal verschillend met namen als de Abenakis, de Alquins,de Atikmekw, de Micmacs, de Mohaks, de Hurons-Wendat.. Een mooi overzicht van hun levenswijze en cultuur vind je in het museum van de civilisation - of sifilisation-in Quebec. Het verhaal van de Inuits is verre van mooi. Zij werden voor alcohol en kralen van hun grond verdreven en in reservaten als verwende kinderen opgesloten. Zij wilden immers niet meewerken aan de grote economische ontwikkeling, waarvoor alle immigranten hier uit alle delen van de wereld toestroomden. Inouts kenden geen begrippen als prive-bezit, in hun taal ontbreken begrippen als hij en zij, zij denken in termen van wij.De grote werken als mijnontginning verdreven de inouts van hun gronden en vooral van hun toegangswegen en hun trekkingroutes.Eenmaal de mijnuitbating na een dertig-tal jaar niet meer winstgevend was trokken de oorspronkelijke inwijkelingen weer weg. Voor de Inouts een onverwacht geschenk. Alsof zij hun gronden terugkregen.Maar de provincies, motor in Canada van de economische ontwikkeling, weigerden aanvankelijk de Inouts opnieuw toe te laten. Een ganse protestbeweging zorgde voor nieuwe akkoorden over de gronden. Dit kaderde in de modernisering van de staat, het liberalisme, dat van gelijke rechten en het bestrijden van discriminatie een prioriteit had gemaakt. Het bestrijden van dit primair racisme is een werk van lange adem,want vandaag bestaan er nog steeds veel vooroordelen tegenover de Inouts.Men verwijt hen te teren op de akkoorden,geen belastingen te betalen en niet mee te werken aan de welvaartstaat.Maar hun overtuiging zit dieper: zij vinden leven in de natuur en gaan vissen veel belangrijker...
Het grote zeilschip Belem meert aan in de haven van Quebec. Aan boord : eerste ministers, consuls en ander internationaal hoog gezelschap. Aan de top van de driemaster: een franse en een quebecvlag. Een diplomatieke franse weerwraak op de angelsaksische overwinning tijdens opeenvolgende veldslagen tussen Frankrijk en Groot- Brittannie in de jaren 1700. Het park van Abraham was meermaals het toneel van zeer bloedige veldslagen tussen de Franse en de Britse legers, maar telkens werd de overwinning bekomen door de strijdmacht die als eerste hulp kreeg van buitenaf door de komst van een schip. De race op zee werd steeds door de Britten gewonnen. De pogingen om Quebec aan de kant van de overwinnaar en de kolonisator te krijgen mislukten steeds: taal, het Frans, en godsdienst, het christianisme, zorgen voor de weerstand tegen de bezetter. Canada ontsnapte ook aan de franse revolutie, maar ook aan iedere burgerlijke revolutie tot in de jaren 1950, toen een einde kwam aan de harde conservatieve lijn en Canada de vensters naar de modernisering open gooide met de wereldtentoonstelling. Het prive-initiatief - de kerk- kon de aangegane verbintenissen inzake ziekenzorg en onderwijs niet meer aan. De staat nam de ganse socio-profit,een groeisector -in handen. De verzorgingsstaat werd geboren. Canada werd ook zeer langzaam een confederatie. En dan nog om te ontsnappen aan de grote Amerikaanse nabuur.De buitenlandse politiek van Canada bleef tot na WO II in handen van de Britse kolonisator, slechts veel Candees kanonnenvlees tijdens de wereldoorlogen zorgden voor de Canadese autonomie.Maar welke autonomie als je de mensen smalend hoort zeggen: wat doen we nu in Afganistan, tenzij opnieuw kanonnenvlees leveren voor andere grootmachten....
Noot: amper drie dagen later werd de 87ste dode Canadese soldaat uit Afganistan gerepatrieerd. Pacifisten die tegen de militaire parade op 400 jaar Quebec probeerden te protesteren door zich in de militaire parade te mengen werden hardhandig aangepakt en doodgezwegen in de media
