De affaire Lernout en Hauspie kreeg uiteindelijk zijn beslag voor de rechtbank waarbij het verdict luidde: fraude. Na negen jaar onderzoek stonden niet minder dan 20 beklaagden voor de rechtbank. De groten, de banken en de bedrijfsrevisoren gingen vrijuit. De uitvinders van het virtuele geld werden schuldig bevonden. Zij hadden de waarde van hun bedrijf kunstmatig omhoog geshowd en op die manier het volkskapitalisme nieuw leven ingeblazen. Er waren zelfs mensen uit het Ieperse die hun huis verkochten om aandelen van het spraakmakende bedrijf te kunnen kopen. De vele bussen met bejaarden die in een namiddag hun appeltje voor de dorst wegschonken waren toen niet te tellen, zij maken dit wellicht vandaag zelfs niet meer mee. Maar er zijn lui die gretig aan de hype meewerkten die niet op het beklaagdenbankje terechtkwamen. Nochtans hielpen ze de mythe mee creeeren. Prinsen, gouverneurs en eerste ministers. Of wat dacht je van de huidige Dexia voorzitter Jean-Luc Dehaene ( met Imbev-goudstukken)? of een gedeelte van de gespecialiseerde pers zoals Trends en de Tijd die de managers van het jaar als de nieuwe wonderkinderen van Flanders Valley ten tonele voerden. Uiteindelijk weet ieder beetje onderzoeksjournalist dat zij de trukkendoos leerden bij het toenmalige Barco, waar de Serv en de Gom gretig aandelen kochten en voor de nodige buffer zorgde toen alles in het honderd dreigde te lopen. Want dit was de misrekening van de heren Lernout en Hauspie: toen het moeilijk werd stonden ze er moederziel alleen voor. De affaire Lernout en Hauspie legt ook de vinger op het gebrek aan controle van de IT-industrie en de rol van de beurs en de banken. Vandaag is er nog niks veranderd en zijn er evenveel technologiebedrijfsjes die virtuele winsten voorspiegelen aan aandeelhouders. Dat ze op die manier een deel zijn van de huidige crisis zal hen worst wezen. Zo wordt shortselling op de beurs een onderdeel van de wereldwijde speculatie en onzekerheid.
Na het beeindigen van de burgeroorlog in Mozambique besloot de internationale gemeenschap dat er veel geld moest komen om het straatarme land uit de problemen te helpen. Die problemen zijn immers enorm: analfabetisme,droogte,gebrek aan voedsel en water,sterke afhankelijkheid van Zuid-Afrika,weinig interne capaciteit. Kortom als je alle expertise moet uit het buitenland halen kost ieder hulpprogramma duur, zeer duur.Meer dan de helft van het overheidsbudget is buitenlandse hulp. Zonder die hulp klapt het land in elkaar. De Belgen en de Vlamingen zijn nadrukkelijk en met vrij veel centen aanwezig in Mozambique. Marleen Temmerman ondersteunt de gezondheidszorgen met haar Universitair onderzoekscentrum Isra, Vais is aanwezig met een paar programma's en BTC wil in de toekomst alles concentreren op het energie-thema. Iedereen uit Europa wil zowat zijn specialiteit, zijn niche inbrengen en de andere programma's ondersteunen. Zo willen de Nederlanders hun expertise inzake water valoriseren,via het aanleggen van een netwerk van irrigatiekanalen en pompen.De Clintonfoundation bestrijdt aids en verhoogt de capaciteit van de ziekenhuizen. Fos volgt de BTC-politiek en concentreert zijn programma op de samenhang tussen het voedselprogramma en de energiepoot met zonnepanelen. Door hun jarenlange ervaring heeft het Fos betrouwbare partners in Mozambique gevonden waardoor de efficientie van de investeringen meer en meer rendeert. Toch stelt zich de vraag naar de duurzaamheid van de investeringen en de noodzaak van een exitstrategie om de zelfredzaamheid te bevorderen.De duurzaamheid van de zonnepanelen lijkt het kleinste en gemakkelijkste probleem: zorg voor reservestukken en plaatselijke technici die bijstand en know-how hebben om de noodzakelijke herstellingen te kunnen uitvoeren. Het meest fundamentele vraagstuk : hoe maak je een land en een bevolking minder en minder afhankelijk van buitenlandse hulp, is moeilijker aan te pakken. Want een lievelingskind wordt snel een verwend kind...
De rellen zijn aan het uitsterven wanneer we de drie Mozambikuaanse vakbonden op de hoofdzetel van OTM ontmoeten. OTM is de vakbond die door Frelimo werd opgericht en een typische "klassistische" vakbond is: hij verdedigt de leden bij de regering en verdedigt de regering bij de leden.Zij organiseren vooral ambtenaren en zijn overal in de belangrijkste sectoren aanwezig. Consilmo is de koepel van de zogenaamde vrije vakbonden, indertijd als tegenhanger van OTM opgericht. Kleiner,maar misschien anders ? Sintaf is de boerenvereniging. Een eenmansbedrijf, maar wel dicht bij de leden de boeren. In Mozambique zijn er 10 miljoen actieve werknemers, slechts 800.000 werken in de formele sector. De rest heeft geen contract en moet zich beredderen met informele of illegale arbeid. Zonder sociale zekerheid, onder het minimuminkomen. Het gesprek draait al snel over de lonen.De beste lonen worden in de banksector betaald: 65 euro per maand. In de energiesector krijgen ze 63 euro per maand, in de bouw een 60 euro per maand. De overheidsambtenaren moeten het stellen met 55 euro per maand. Meteen begrijp ik waarom iedereen wegvlucht om 15u30 : op naar de tweede of derde job. Een gemiddeld gezin heeft immers 350 euro per maand nodig om in de stad te kunnen overleven. Denk nog iets verder: er zijn geen arbeidsrechtbanken, de sociale wetgeving en het minimumloon worden niet gerespecteerd, de sociale inspectie is corrupt, bij een conflict komt de vakbond zonder resultaten uit het overleg. Er is dus nog werk om de vakbonden op het juiste spoor te krijgen. Maar de recente rellen tonen aan dat ze de basics: luisteren naar de mensen in de straat vergeten zijn. Zij zijn al zeer tevreden dat ze door de regering uitgenodigd werden om na de rellen overleg te plegen over de oorzaken van de voedselrellen en de stijgende energieprijzen. Alleen ze zullen dringend hun huiswerk moeten doen want in hun mappen steken momenteel zeer weinig alternatieven voor het neoliberale beleid of voorstellen om de bevolking op een andere manier te helpen.
Op het vliegveld in Tete zitten we nog even na te genieten van de warme ontvangst in Catana. We werden met zang en roffelende trommels, dansende vrouwen en grote kinderogen in de plaatselijke gemeenschap ontvangen. Ze danken de AC en Fos voor de zonnepanelen, de hulp en hopen op meer de komende jaren. Wij luisteren,knikken kijken ons ogen uit over hoe vrolijke mensen ons uitwuiven. Op de luchthaven zeggen ze ons voorzichtig dat er in Maputo een en ander aan de hand is. Wellicht een staking. Wij besluiten meteen de eerste solidariteitsmoties te schrijven tot ons informatie bereikt dat er meer aan de hand is. Er is in een deel van Maputo een echte volksopstand uitgebroken met doden en veel gewonden.Tegen de stijgende voedselprijzen, tegen de stijgende energieprijzen. Een bank,een grootwarenhuis en de zetel van de energiemaatschappij vliegen de fik in.De rellen werden georganiseerd via GSM. Veel mensen kregen een oproep om op 1 september, de dag waarop de prijzen voor energie de hoogte in gingen op straat te komen en te betogen. De reactie van het overheidsapparaat is op zijn zachtst gezegd eigenaardig. Politie, leger en pers zetten een debat in wie wat had moeten doen. Volgens de politie moet de pers informeren,volgens het leger is de politie verantwoordelijke voor de openbare orde en volgens de politie is de betoging niet aangevraagd en dus illegaal. De regering komt pas de volgende dag in spoedberaad bijeen en de bevolking wil de president horen. Zo lang de regering niet beslist zie of hoor je de president niet. Mijn indruk wordt alleen maar bevestigd: politici die mijlenver van de realiteit staan, de realiteit ontkennen,en een overheidsburocratie die niet werkt. Al moet ik toegeven: de politie-escorte die ons s'nachts naar het hotel begeleidde was er... nu zijn alle winkels dicht; voor wie twijfelt: vandaag was er in Mozambique meer aan de hand dan enkele rellen door een zootje ongeregeld...
Hier ontbreekt alles: voedsel water en energie. Hoe kan je kinderen met een hongerbuik onderwijs geven? Hoe kan je zieken verzorgen zonder aangepaste bewaarmogelijkheden voor medicijnen in dertig graden ? Bij ons noemen ze zoiets een frigo.Hoe kan je voedsel produceren als het maar drie maanden regent in een jaar en voor de rest alles eruit ziet als een grote zandbak ? Hoe kan je grote problemen aanpakken als er geen kleine en concrete projecten voor vooruitgang zorgen ? Fos en de Algemene Centrale ABVV geven een antwoord met kleine projecten om de voedselonzekerheid te bestrijden. Voedselonzekerheid ? Dat is gewoon geen eten hebben tijdens droge periodes. Nu is het september, misschien nog tot oktober of eind oktober om opnieuw voldoende water te hebben. Tenzij je over een pomp beschikt. Of naar het dunne waterstraaltje twee uur verder wandelt met een jerrycan. Hoe kunnen we nu zo snel iets veranderen ? Met eigen ogen staarde ik naar een primitief geheel: een paar zonnepanelen,een transfo en een paar batterijen. Deze installatie zorgt voor de waterpomp, het licht in de school en de frigo in de medische post. Natuurlijk moet dat hier door plaatselijke mensen geinstalleerd en begeleid worden. Natuurlijk komt heel die santeboetiek uit Zuid-Afrika. Natuurlijk kost dit evenveel als bij ons. Maar het effect zet een ganse gemeenschap in beweging, het resultaat verandert o zo veel in dit straatarme land. Want de electriciteits-water-centrale zorgt voor electriciteit voor Zuid-Afrika. Deze dam werd door de portuguezen naar 25 jaar terug gegeven aan Mozambique. Alleen kochten de Zuid-Afrikaanse banken deze centrale over. Mozambique is dus een wingewest voor de grote en rijke buur, Zuid-Afrika. Is er dan geen enkele electriciteit die in Mozambique blijft. Ja, maar die gaat naar de grote steden en de grote bedrijven. De kleine dorpen nemen onvoldoende electriciteit af opdat dit voor de electriciteitsmaatschappij rendabel zou zijn. Voor de kleine dorpen is zonnenergie een kosteloos en duurzaam alternatief...
Vandaag duiken we in het reeele Mozambique. Je waant je opnieuw in het congo-dorp van expo 58 waar hutten en mensen aan de rand van de armoede een overlevingskamp opzetten.
De droogte,het gebrek aan regen, is reeds meer dan 30 jaar het grootste probleem. De voedselproductie van de bevolking is voldoende voor 4 à 5 maanden eten per jaar. Het valt precies samen met de droogte en de regenperiode in Mozambique. Regen is hier eten, droogte honger. De droogte is vechten om te overleven: de laatste geit wordt verkocht om eten in een andere streek te gaan kopen. Het enige alternatief is internationale hulp.
De regering heeft geen middelen om iets te doen. Vijftig procent van het regeringsbudget komt via internationale hulp. De regering beperkt zich tot het kanaliseren van de buitenlandse donoren. Het ontbreekt aan alles: analyse, plan, oplossingen.
Voor de bevolking zijn er geen goede wegen,geen voldoende zaaigoed,geen distributie van de geproduceerde goederen,geen begeleiding van de boerengemeenschappen,geen samenwerking.
Maar waar de staat niet aanwezig is duiken NGOs op. Zij verzamelen op dit tranendal de noodzakelijke centen om te overleven. Middenveldorganisaties hebben weinig keuze: zij moeten de eisen en criteria van de internationale donors slikken. De vraag is dan ook of ze de belangen van de Mozambikanen wel verdedigen of zich door Amerikaanse en Europese donoren laten inpakken.
Maputo werd ooit de riviera van Afrika genoemd. Het was de plaats waar goud en diamanten verscheept werden, wuivende palmbomen de schippers aanlokten naar stranden,danstenten en bars.Eifel zijn gebouw aan de botanische hof neer pootte, Pancho Guedez architecturaal kon experimenteren.Waar de stenen stad eindigde begon een rieten stad. De hoorn des overvloeds kwam door de Europese machtsstrijd tussen Groot-Brittanie en Frankrijk,waardoor Mozambique uiteindelijk een Portugese kolonie werd. Waarschijnlijk kon de arme Mozambikaan niet ergers overkomen: de dictatoriale Portugezen dachten alleen aan zichzelf, de bevolking kon zelfs geen graantje meepikken van die overvloedige rijkdom. De Anjerrevolutie maakte Mozambique in een klap onafhankelijk en bijna alle Portugezen trokken er vandoor. Frelimo,net aan zijn opmars in het noorden begonnen, moest zonder veel bestuurservaring beroep doen op Cuba en Rusland toen de USA feestelijk bedankte om ook maar enige hulp te geven. De straatnamen in Maputo getuigen vandaag nog over die periode met Karl Marx, Lenin en de kepi's op de hoofden van de politie die regelrecht in de toenmalige DDR gegoten lijken. Na 35 jaar onafhankelijkheid rijzen in de straten van Maputo veel nieuwe commerciele centra en hotels op, de Chinezen bouwen ook hier aan een nieuw imperium.Take away noemt dit. Maputo vertelt zij verhaal zonder groot enthousiasme, stadsplanning lijkt uit het woordenboek geschrapt. Overleven is belangrijk geworden. Vrouwen zitten een paar tomaten te verkopen op de stoep. Bijna alle putdeksels voor de straatriolering werden gejat om te dienen als grilijzers voor de bbq. Tja als de staat alles mag privatiseren,waarom zouden de burgers het voorbeeld niet volgen.Er patrouilleren dan ook veel militairen door de straten van Maputo. Op de grote muur aan de zee staat eenzaam een uitspraak van de charismatische Samora Machel; "' Macht om te regeren kan zelfs de sterkste mens corrupt maken. Laat ons bescheiden leven en het verwerven van gunsten en eigendommen via de staat niet als rechtmatig beschouwen'.
Ik begin aan de mentale voorbereiding van een week inleefreis naar Mozambique. Tijdens die week zullen wij de FOS-projecten in Mozambique bezoeken en nagaan of de investeringen van het Petroleumfonds de juiste en correcte keuzes waren en in de toekomst kunnen verder gezet worden. Mozambique lijkt wel de plaats waar alle problemen die een bevolking kunnen teisteren verzameld zijn. De geschiedenis van Mozambique verloopt via de Portugese kolonisatie, over de bevrijdingstrijd van het Frelimo, de burgeroorlog met de door het CIA opgerichte Rename, de neokolonisatiatie door het IMF over verkiezingen, het "vliegtuig-ongeluk" van Samora Machel, naar de huidige politiek stabiele situatie. Mozambique is totaal afhankelijk van buitenlandse hulp wil het zijn bevolking voldoende eten kunnen geven. Het rijtje van problemen kan niet op: éen van de allerarmste landen ter wereld, één van de landen waar HIV-Aids 15% van de bevolking treft, éen van de landen met veel analfabetisme. De inleefreis wil in het programma alvast aan de deelnemers een duidelijk beeld van de problemen geven en hoe er aan die problemen gewerkt wordt. Zo bezoeken we een school waar vooral wezen van de overleden HIV-Aidsouders een opleiding krijgen om de landbouwtechnieken onder de knie te krijgen. Die school krijgt via het fonds van de petroleumsector electriciteit met zonnepanelen en water voor irrigatie en consumptie. Iedere dag kan je meer lezen over onze ervaringen in Mozambique.
Het product dat Colombia een positief imago geeft is de allerheerlijkste koffie. Op zich een verhaal van bevrijding en strijd. De huidige kleine boeren vochten zich in het verleden vrij van slavernij en konden het koffiemonopolie van de grote herenboeren doorbreken. Zij verwierven het recht om op kleine stukken grond die niet bewerkt werden, zelf koffie te kweken.Ik leerde van hen hoe de koffie nog steeds met de hand wordt geplukt, gewassen en gesorteerd volgens de kwaliteit, gedroogd en verpakt. Op de finca in Viota organiseert Fensuagro opleidingen voor de boeren om de ecologische aanpak van de boeren te verbeteren. Dit gaat van het aanmaken van eigen mest- en sproeistoffen tot het diversifieren van de gewassen.Om het inkomen van de boeren te verhogen wordt rechtstreeks verkocht aan de consument via het organiseren van boerenmarkten. Want er heerst nog veel armoede zo wel op het platteland als in de stad. In Bogota zijn er op 8,5 miljoen inwoners 439929 mensen die in armoede leven, waarvan 62739 personen in diepe miserie.Op het platteland heeft 63% geen werk. De Spaanse kolonisten bouwden grote vierkante steden om via deze steden de inboorlingen beter te kunnen controleren. De vlucht naar de stad neemt in Colombia ongelooflijk toe, slechts 15 % van de bevolking woont nog op het platteland. Alfonso wandelt met ons mee in Viota. Hij verblijft tijdelijk op de finca omdat hij van zijn land werd weggepest door paramilitairen.Op zijn grond werd gas gevonden. Daarom moest hij weg.Daarom loopt hij hier wat doelloos rond, in afwachting dat hij naar zijn stukje grond terug kan gaan.In afwachting dat hij opnieuw ongestoord koffie kan kweken...
De gevolgen van 8 jaar Uribe zijn op economisch vlak een ramp. Ja er is meer veiligheid door de 600.000 tot op de tanden gewapende militairen en politie. Maar dit is een kostelijk grapje: niet minder dan 40% van de staatsbegroting gaat naar de militaire uitgaven. En de komende jaren zien er helemaal niet rooskleurig uit: binnen de twee jaar worden niet minder dan 250.000 soldaten gepensioneerd, dit is een bijkomende kost, maar deze soldaten zullen dan nog door 250.000 nieuwe soldaten moeten vervangen worden. Maar het stelsel van legerdienst zorgt ook voor een daling van de landbouwproductie en versnelt de leegloop van het platteland.Veel landbouwers blijven na hun verplichtte legerdienst van twee jaar in het leger hangen.Daarnaast verkopen meer en meer kleine boeren hun finca aan een buitenlandse investeerder. In de streek van San Augustin zit het vol met Zwitsers. Die laten hun gekocht boerderijtje onderhouden door de kleine boeren, maar veel meer dan eigen productie doen die niet meer. ondertussen komen multi's tegen dumpingprijzen de ganse monocultuur op van Palmas africanas,suikerriet,bananen enz... De kleine boeren worden nog meer onder druk gezet door het afsluiten van de vrijhandelsakkoorden met Europa en de USA. Niet alleen de Chinese prullaria en regenschermen, jassen, zullen de Colombiaanse markt overspoelen, ook Europese en Amerikaanse producten zullen de eigen productie verder terugdringen. Overal in Colombia wordt aan de wegen gewerkt om de vrije doorgang en het transport van de goederen mogelijk te maken met grote camions. Tja vanwaar komt het geld, de plata? Zonder twijfel van de wereldbank, die daarmee opnieuw de kolonisatie van Colombia verder zet...
De grootse feestelijkheden rond 200 jaar onafhankelijkheid zetten hier alle politieke bewegingen in actie. Officieel wordt er in iedere stad en gemeente feest gevierd: eerst een mis,dan enkele toespraken over de betekenis van het bicentenario, een militaire parade en dan optredens in alle vormen en kleuren. Van popconcerten tot fanfares en volksdansen. Dit is zowat het officiele Colombia. De sociale bewegingen, de vakbonden en de indegenas-organisaties roepen op tot betogingen in alle steden op 18, 19 en 20 juli om een rechtvaardige maatschappij te eisen. De Indianen zijn de voorbije dagen reeds duidelijk te zien in parken en pleinen met spandoeken en traditionele kledij. De guerilla kon niet ontbreken.De voorbije dagen is een guerillakamp door het leger gebombardeerd en daarbij werden "bewijzen" gevonden ( een pc of een stick) waarbij een guerillacommandant oproept om zich tussen de betogers te mengen. De commandant overleed uiteraard bij de legeraanval, de waarheid kan dus moeilijk gecontroleerd worden. Maar de regering maakt van de berichten gebruik om tegen de deelname aan de betogingen op te roepen, op sommige plaatsen de betogingen te verbieden,of m iedereen in de betogingen te fouilleren of te identificeren. Als je in Colombia je stem verheft beland je zeer snel aan de kant van de guerilla,of je dat nu wil of niet. Op de achtergrond van dit alles is een crisis in de relaties losgebarsten tussen Colombia en Venezuela of tussen Uribe en Chavez. Inzet: de aanwezigheid van enkele commandanten van de Farc en de ELN op Venezolaans grondgebied. Of zoals Uribe zegt: Chavez steunt de terroristen. Ondertussen liet Chavez de vader des vaderlands Simon Bolivar opgraven en onderzoeken. De vader van het vaderland stierf niet- zoals tot op vaandaag steeds gezegd werd aan tuberculose- maar werd koudweg vermoord. Tussen de regels moet je lezen dat Simon Bolivar door de Colombianen werd vermoord- hij stierf immers in Colombia Santa Martha. Hoog spel dus tussen Chavez en Uribe,want deze regio is snel ontvlambaar.....
Op 7 juni stierf een zeer bekende Colombiaanse schilder op 82 jarige leeftijd aan een hartaanval: Omar Rayo.Hij werd begraven in Roldanillo,een klein dorpje tussen Cali en Pereira. Hij heeft zijn geboortedorp nooit vergeten en richtte er een museum op waar zijn kunstwerken en andere artiesten konden geexposeerd worden. Zijn madam was een dichteres en richtte ieder jaar een festival van vrouwelijke dichters in.Tijdens zijn leven pendelde Rayo tussen New York en Roldanillo Voor zijn geboortedorp deed hij zeer veel en hij mobiliseerde tal van bekende internationale kunstenaars ( De Soto, Botero...) om via een kunstwerk het dorp nog meer uitstraling te geven. Het werk van Rayo doet meteen denken aan Esscher. Lijnen in zwart/wit en rood contrast waar de schaduwen voor het effect moeten zorgen. Zeer abstract, of in de stijl van Malevich: de werkelijkheid tot zijn essentie, zijn eenvoudigste vorm herleid.Over de kleuren zegt Ray dat ROOD de belangrijkste kleur is, omdat rood alle andere kleuren verenigt. Zwart doet alle kleuren verdwijnen, wit is de tegenstelling van zwart.Nacht en dag, zwart en wit. Roldanillo ligt tussen de bergen van de koffiestreek Het licht heeft een speciale invalshoek en maakt alles helder en duidelijker.Een streep licht ( Rayo) in een vergeten landschap...
In Pereira staat een prachtige kathedraal met een volledige dakstruktuur in hout: de kathedraal van de armoede. Op straat zien we de armoede. Veel gehandicapten, bedelaars,straatverkopers,oudere mensen die uit de boot gevallen zijn. De gaten van het vangnet zijn zo groot: dat de straten van Pereira er gewoon mee kunnen gevuld worden.Wij zien hoe twee mannen met behulp van zelfgemaakte instrumenten ringen slaan uit koperen geldstukjes. Pereira zou volgens statistieken de grootste armoede en werkloosheid uit Colombia kennen. De taxichauffeur twijfelt aan de statistieken.De werkloosheid heeft volgens hem twee oorzaken: het geweld- die de desplacidos naar de stad drijft- en diegenen die gewoon niet willen werken en in de straten rondhangen. Hij neemt zichzelf als voorbeeld : kijk wie wil werken, vindt werk. Hij werkt als pseudozelfstandige voor een baas. Zijn loon is de helft van wat hij per dag verdient. Wel betaalt zijn baas sociale zekerheid. Maar hij moest zelf de taxi aankopen en hem onderhouden.Hij geeft cijfers: op een dag verdient hij normaal zo'n 62.000 Colombiaanse Pesos. Hij mag daarvan de helft houden of 31.000 Pesos, omgezet in euro: 10 euro per dag.Vandaag is het zondag, dan verdient hij iets meer omdat hij per rit 1000 pesos meer mag aanrekenen, globaal een 4 euro meer dan op een normale dag. Juan runt de hostal waar we verblijven. Hij wil dolgraag een project beginnen om kinderen tussen 5 en 12 jaar die geen school lopen te helpen. Zij volgen geen school, omdat ze het schoolgeld niet kunnen betalen,of de bus niet kunnen betalen of gewoon geen eten krijgen. Zij werken of hangen rond op straat. Niet meteen een goede leerschool om een mooie toekomst uit te bouwen. Juan vroeg aan de gemeentelijke administratie statistieken op om een idee te hebben wat een dergelijk project zou kunnen kosten. Het antwoord was kort: geen statistieken over de Colombiaanse problemen...
In het Antioquia muzeum van Medellin hangt een schilderij van Francisco o Canjo uit 1913. De tijd van de honderdjarige onafhankelijkheid van de regio van de Spanjaarden. De tijd dat er een grote ideologische campagne opgezet wordt om de vooruitgang te symboliseren door de nieuwe colonisatie van de gronden. Er staat op het schilderij een jonge boer met de hakbijl op de schoot,klaar om het land vruchtbaar te maken en de bomen om te hakken. In werkelijkheid werden de kleine boeren in een nietsonziende oorlog door de grootgrondbezitters verdreven van hun gronden die ze vruchtbaar gemaakt hadden. Voor de bevolking veel miserie en armoede, voor de grootgrondbezitters het begin van een nieuwe colonisatieperiode, nu van de eigen bevolking. Colombia heeft de "falsos positivos" tot een nieuwe kunst verheven. In het museum vinden we dan ook maar in de 21 eeuw de kritische benadering van de Colombiaanse werkelijkheid door kunstenaars als Botero (wilde een nieuwe wereld scheppen uit de bestaande realiteit) Deborah Arrango ( die via spot haar maatschappijkritiek neorealistisch maakte) en een paar andere namen. Samengevat is Colombia in handen van de multinationals en heerst er honger, geweld,moorden. Wellicht vind je dit overdreven ? We praten met een paar jongeren over Belgie. Hun vragen zijn veel betekend. Is er dan geen oorlog in Belgie ? Zijn er geen guererillo's in Belgie ? Moet je echt niet extra betalen voor bewezen diensten? We hebben veel geleerd in het museum,maar niet alleen van de kunst.....
Colombia heeft net als de USA en praktisch gans Latijns-Amerika 200 jaar geleden de bezetters zijnde de spanjolen aan de deur gezet. Na 200 jaar inquisitie mocht dat wel, maar dat was vooral omdat de Spanjaarden zelf interne politieke problemen hadden. Napoleon had namelijk zijn broertje op de troon in Madrid gezet en alle colonieen, maar ook de colonisten waren graag van hun moederland verlost geraakt. Zo een beetje een puber die nu eindelijk zijn eigen leven wil leiden. Eerst nog even over de geimporteerde inquisitie. Deze Spaanse rechtbanken waren in de eerste plaats bedoeld om zowel de godsdienstige als de politieke heerschappij van de Spanjaarden in Europa te bevestigen- in Latijns-Amerika was dat in de eerste plaats een zaak voor de ingeweken kolonisators- om de ontrouwe mannen van hun heksen te verlossen natuurlijk- maar toen de" indegenas " wat rebelleerden werden ze voor dezelfde rechtbanken veroordeeld. De inquisitie werd sterker naarmate de Spanjaarden langer bleven,het was dus tijd voor een nationale held een echte bevrijder Simon Bolivar. Een beetje een tragisch figuur, zoals alle echte helden. Hij droomde van een groot Latijns-Amerikaans rijk met Colombia, Bolivia, Panama en Venezuela..En hij won bijna alle veldslagen tegen de Spanjaarden, maar zijn vice-president was een regionalist, een tweede Bart Dewever. Het gevolg was dat niettegenstaande alle overwinningen, Latijns-Amerika uiteen viel in allerhande kleine rijkjes, die door de USA gemakkelijk kunnen gecontroleerd en gedomineerd worden. Simon Bolivar stierf eenzaam en ontgoocheld, als dictator, in de Quinta de San Pedri in Santa Marta. Een wat groots opgezette nationalistisch megalomaan- nazistisch-aandoend mauzoleum, waarvan alleen nog het sterfbed en de toiletten herinneren aan de menselijkheid en de kwetsbaarheid van de Liberador...
In Colombia is syndicalist zijn een extreem beroep: je loopt de kans op vermoord te worden,bedreigd te worden,van de ene op de andere dag te moeten verhuizen naar het buitenland, dit overkwam honderden syndicalisten de voorbije jaren. Nochtans zijn die syndicalisten gewone burgers, ze zijn gehuwd, hebben ze kinderen en leven ze in een buurt. Zij leven niet ondergedoken in de bossen maar doen gewoon hun werk in het bedrijf of als ze een functie bekleden gewoon in de burelen van de vakbond. Ze hebben vakantie, gaan op weekend, kortom ze leven een gewoon leven. Maar je zal maar met een syndicalist gehuwd zijn: hoe ga je dan om met de risico's wat is de invloed van de job van je man op je eigen persoonlijk leven ? Yamilla heeft veel van haar ouders geleerd. Het waren ook syndicalisten, ze leerde onbewust de regels waaraan ze zich moest houden. In de eerste plaats heeft ze haar vader geleerd dat er ergens bij de familie een compleet pakket klaar staat om naar het buitenland te kunnen vertrekken: valies, paspoort,copies van diploma's... Daarnaast vergezelt ze nooit haar man bij zijn werk of bij vakbondsaangelegenheden.Als ze uitgaan is het privé of in familiekring.Gaan ze op café of dansen, dan veranderen ze dikwijls en mijden een vaste stek.Voor de rest denkt ze als vrouw niet al te veel aan de toekomst.... De kinderen zitten op school en praten niet zo veel over het beroep van hun vader. Soms hebben ze wel eens last als ze bij een opstel iets te duidelijk positie kiezen,maar dan beroepen ze zich op het kritische en vrije denken dat het onderwijs moet stimuleren.Voor de rest mondje toe. De buren weten best welk beroep de man uitvoert. Ze praten er weinig over. Maar liever over handwerk, voetbal en andere algemene zaken.Alleen als er iets moet geregeld worden op sociaal vlak, dan weten ze de syndicalist wel wonen. Het geeft zo wat het gevoel van het verzet tijdens WOII. Maar dat was een oorlog tegen een buitenlandse bezetter. In Colombia doen syndicalisten hun job: de werknemers verdedigen. In een 3-tal sectoren het onderwijs, de banken en de energiesector zijn sterke en goed georganiseerde vakbonden.In andere bedrijven is het vakbondswerk per bedrijf georganiseerd en nog moeilijker, nog gevaarlijker. Men kan moeilijk spreken van democratie in een land waar syndicalisten bedreigd worden...
Erika wil voor geneesheer studeren. Vrijdag wordt ze 18 jaar. Maar ze weet best waar ze naar toe wil en babbelt vol enthousiasme over hoe een infuus geplaatst wordt.Ze mag geneeskunde studeren in Villavicencio, de stad waar ze woont. De universiteit heeft in vergelijking met andere universiteiten niet zo'n goede naam. De oorzaak is dat er veel praktijk in de achtjarige opleiding voorzien is, wat blijkbaar geen mode is. In het eerste trimester moeten ze een dag per week stage lopen in het ziekenhuis.Na de opleiding wil Erika zich specialiseren,want een gewone dokter vangt in Colombia zo ongeveer het minimumloon wat neerkomt op ongeveer 350 euro per maand. Zij zegt zowat stil en daar kan je niet van leven. Maar Erika weet ook veel meer over de organisatie van de geneeskunde en de gezondheidszorg in Colombia. Er zijn vier systemen afhankelijk van waar en of je werkt. Iedereen heeft zo wat recht op de basisgezondheidszorgen. Maar daar moeten we ons niet zo veel over voorstellen. Zonder het nog te hebben over de vele "desplacidos" of "thuislozen" die in de straten ronddwalen.Er zouden zo een vier miljoen mensen ronddwalen vooral in de steden. Op het tweede nivo heb je recht op de noodhulp in een ziekenhuis, de urgentia. Op het derde nivo heb je recht op terug betaling van de medicijnen en bijvoorbeeld een kamer in het ziekenhuis. Het vierde nivo is voor de uitverkoren werknemers van de petroleumsector, de banken en de leerkrachten, zij krijgen alles terugbetaald ook de meest ingewikkelde en moeilijke behandelingen. Bij deze verschillende nivo's moet je dan ook nog een soort remgeldsysteem rekenen, zoals wij dat kennen. In het beste geval betaal je voor sommige geneesmiddelen een remgeld van 20 %, maar dat is uiteraard niet voor de laagste nivo's weggelegd. Erika kijkt op TV vooral naar het wekelijkse programma " Corazon abierto" - " Open hart"waar dokters en verpleegsters de hoofdrol spelen en de echte helden zijn.Maar toch droomt ze niet; ze zegt: ja mijnheer er is veel ongelijkheid in mijn land. Geneeskunde en onderwijs zijn geen prioriteit...
De overwinningsmeting van de nieuwe president Santos voorspelt niet veel goeds voor de burgers in Colombia. Eerst de setting; een immens podium met een kinderfanfare en een dansgroep. De vrouw en de twee zonen, de dochter en Santos zelf, duidelijk een beetje op de achtergrond: een generaal met kepi.Na het volklied en kussen tussen de familie treed Santos naar voor, de kepimilitair brengt en legt de speech op het spreekgestoelte.Duidelijker kan de boodschap niet: het leger waakt, de familie als hoeksteen van de samenleving en het nationalistische Colombia als klankkleur. De speech van Santos is zeer duidelijk: ik ben nu de president van alle Colombianen. Ook van die Colombianen die niet stemden of tegen mij zijn. De andere politieke partijen die mij ondersteunden zoals de Conservatieve partij en de Liberale partij zullen een deel van hun programma in mijn beleid terugvinden en mogen ministers leveren voor de regering. Met de groene partij willen wij samen werken om de transparantie van het beleid te verbeteren. Over de linkerzijde geen woord. Een oproep aan de werknemers en de werkgevers om jobs te creeeren en de doelstelling van 1 volwaardige job in iedere familie te realiseren. Over de vakbonden opnieuw geen woord. Het leger en de politie worden geprezen en het is tijd om de "terroristen" krachtdadig aan te pakken. De Farc moet alle gijzelaars onvoorwaardelijk vrijlaten en zal zonder enige vrees aangepakt worden. De internationale gemeenschap wordt verwittigd dat de Colombianen zeer gehecht zijn aan hun democratie en dat de drugshandel en het terrorisme zal bestreden worden. Het woord democratie valt zo veel dat alles duidelijk is: woorden, woorden woorden, maar er zal met harde hand geregeerd worden. Oppositie kan alleen maar constructief zijn en iedere krititsche stem is subversief of terroristisch.....
Wegens Belgische verkiezingskater naar Colombia in vakantie. Maar ook hier zijn er verkiezingen. Alleen verkopen ze op verkiezingsdag geen alcohol.De eerste ronde op 30 mei verkreeg Santos geen volstrekte meerderheid, zodat een tweede ronde noodzakelijk is. Santos, de voormalige minister van defensie en de poulain, (Higo) van Uribe had 47 procent van de uitgebrachte stemmen. Ik zag hem gisterenavond nog op tv waar hij beloofde dat onder zijn leiding de armoede drastisch zou verminderen. Zijn belangrijkste tegenstander is professor Mockus. Hij veroverde op korte termijn de partitdo verde om er zijn stemmachine van te maken. Hij strandde op 27%. Polo, de alliantie van de linkerzijde had 10% en mag dus niet meedoen aan de tweede ronde met Gustavo Petro, oudburgemeester van Bogota en voormalig minister. Santos nam vorige week een opmerkelijk initiatief en vroeg aan alle politieke partijen een burgermanifest te ondertekenen.Alle politieke partijen en zelfs de christelijke vakbond onderschreven dit manifest. Meteen is de oppositie feitelijk gereduceerd tot het Polo en de overigens zeer zwakke vakbonden. Hector zucht wanneer ik over de politieke toestand begin: de oppositie en de vakbonden moeten nog even afwachten hoe ze deze nederlaag zullen verwerken. Maar meteen daarna begint hij enthousiast te vertellen hoe ze met de vakbondsopleiding en het AC-project er in slagen om nieuwe vakbondsmilitanten en animatoren op te leiden die aan de basis een echt antwoord op de actuele economische crisis kunnen formuleren. Ik ben op vakantie,maar in Colombia krijg er er gratis een pak ideologische discussies bij...
Het wereldkampioenschap voetbal in Zuid-Afrika en een artikel van Atef brengen de apartheid en de boycotbeweging bij elkaar. In Zuid-Afrika was een erg sterk actie-instrument de internationale economische boycot van Zuid-Afrikaanse producten zoals Outspan. De apartheidspolitiek leidde tot het internationaal isolement van Zuid-Afrika en het land stortte economisch ineen. De gelijkenis tussen de Israelische bezetting van Palestina en de Zuid-Afrikaanse apartsheidspolitiek doet de Palestijnen ook teruggrijpen naar het opzetten van een wereldwijde economische en politieke boycot beweging. Vooral de intellectuele boycot vanuit de Universiteiten kent succes.Zo worden Israelische studenten aan veel Europese Universiteiten of ontwikkeling van gemeenschappelijke onderzoeksprogramma's geweigerd. Ook veel bekende artiesten weigeren nog in Israel te gaan optreden. Maar dit is natuurlijk peanuts in vergelijking met de economische producten die Israel overal in de wereld verkoopt. Zo is de veiligheids en wapen-industrie nummer twee in de wereld. De economie financiert natuurlijk de bezetting. Maar doen de Palestijnen zelf wel mee met een boycot. Zij bouwen toch de muur, zij werken toch voor de illegale kolonies ? De Palestijnse autoriteit is zich van het probleem bewust en riep de arbeiders op om niet meer in de Israelische kolonies te gaan werken.En zij voorzag na lang aandringen door de vakbond in een vergoeding die een deel van het inkomensverlies zou compenseren. Een 7000 arbeiders verlieten hun werk in de kolonies en moesten een oplossing zoeken voor het inkomensverlies.Moedig, maar wellicht niet echt efficient om Israel economisch op de knieen te krijgen. Maar vragen we niet te veel aan dit volk ? Wie van de Belgen heeft al dan niet familie dat ooit voor de Duitse bezetter werkte, ja soms zelfs vrijwillig ? De humanitaire boottochten naar Gaza hebben immers aangetoond waarom het Palestijnse probleem niet opgelost geraakt: de regeringen en de internationale organisaties steunen Israel. Zuid-Afrika geraakt verlost van zijn apartheidsregime toen de regeringen ook op binnenlands vlak discriminatie op basis van de huidskleur niet meer konden maken. In de Verenigde Staten en in Europa werd de Apartheid uiteindelijk politiek onmogelijk door binnenlandse druk. De boycotbeweging was het stukje van de ijsberg dat boven dreef. De verantwoordelijkheid ligt meteen bij ons....
Na het beeindigen van de burgeroorlog in Mozambique besloot de internationale gemeenschap dat er veel geld moest komen om het straatarme land uit de problemen te helpen. Die problemen zijn immers enorm: analfabetisme,droogte,gebrek aan voedsel en water,sterke afhankelijkheid van Zuid-Afrika,weinig interne capaciteit. Kortom als je alle expertise moet uit het buitenland halen kost ieder hulpprogramma duur, zeer duur.Meer dan de helft van het overheidsbudget is buitenlandse hulp. Zonder die hulp klapt het land in elkaar.
Maputo werd ooit de riviera van Afrika genoemd. Het was de plaats waar goud en diamanten verscheept werden, wuivende palmbomen de schippers aanlokten naar stranden,danstenten en bars.Eifel zijn gebouw aan de botanische hof neer pootte, Pancho Guedez architecturaal kon experimenteren.Waar de stenen stad eindigde begon een rieten stad.
