Een sociaal forum is een gelegenheid om te netwerken. Het zal er vandaag duidelijk in zitten. Eerst de onderzoekers van het Observatoria Social. Een organisatie die opgericht werd door de vakbond,maar nu onafhankelijk is. Er werken een 20-tal mensen,waarvan 16 onderzoekers. Zij onderzoeken of de multinationale bedrijven ook doen wat ze zeggen te doen. Zij onderzoeken of de akkoorden van de Internationale Arbeidsorganisatie door de bedrijven wel gerespecteerd worden. Wat moeten we ons daarbij voorstellen ? Of er bijvoorbeeld geen kinderarbeid is in hun productieketting, of de veiligheid en gezondheid wel ok is in het bedrijf, en of het sociaal overleg wel een kans krijgt. Zij maken een akkoord met de vakbonden die in het bedrijf actief zijn en het management over wat ze nu gaan onderzoeken. Dit gebeurt tot in het kleinste detail zoals de vragenlijst of de interviews. De tijd is om, ik moet snel naar de volgende afspraak. In de taxi vertelt een Braziliaanse medereiziger over zijn werk. Hij werkt voor een organisatie die de inspraak op alle nivo's wil bevorderen door opleiding aan vertegenwoordigers in de raden. De raden zijn inspraakorganen voor de burgers, die advies kunnen geven aan de gemeenteraden, de provincieraden en zelfs aan het parlement. Die inspraakburgers worden voor de helft verkozen, voor de andere helft aangeduid door de politieke partijen. Maar de inspraak functioneert slecht: omdat sommige inspraakburgers verschillende raden cumuleren, hun dossiers niet goed voorbereiden,soms nauwelijks weten wat hun functie is. De raden zijn ook de vijver waaruit de politieke partijen nieuwe mandatarissen voor de verkiezingen recruteren. Molli staat me reeds op te wachten aan de vakbondstent in het Sociaal Forum.Zij is van Zuid-Afrika, sociologe, secretaris van de Num voorzitter en enthousiast. We hebben het over de vele veranderingen in de vakbondsstructuur en de weerslag daarvan voor het HIV-Aidsproject. De vrouwen kunnen het project een nieuwe dynamiek geven. Molli knikt enthousiast, maar ze blijft met de voeten op de grond en zal ons gesprek netjes neerpennen in het verslag dat zij zal maken voor haar vakbond over het wereld sociaal forum. Op basis van de reacties van de struktuur zullen we dan verder werken en de draad opnieuw opnemen.Molli gaat dan naar een ander seminarie waar zij zal spreken over de genderproblematiek. Al de partners van de projecten hebben een programma van tussenkomsten die vooraf gepland zijn. In de vakbondstent luister ik naar een Colombiaanse jonge kerel die krachtig de politiek van de regering Uribe veroordeelt. Hector, de nieuwe verantwoordelijke van de Uso-opleiding, legt me uit dat er een ganse groep jongeren uit de armste wijken van Bogotha op het Forum aanwezig is. We babbelen wat verder over het Uso-project tot een Franse AFP-journalist vraagt om ons te interviewen over het Sociaal Forum. Hector giet de hele energie en wereldpolitiek over hem uit vanaf de privatisering van petroleumbedrijven tot de problematiek van de biodiesel en de alternatieven die bestaan voor de monocultuur van de palmas.Al hoewel dit helemaal geen antwoord is op zijn vraag noteert de journalist vol vuur Hectors les. Nog een discussie over de problemen van de domesticas( verrassend de vele veiligheidsproblemen omdat de domesticas de vele electrische nieuwe huishoudtoestellen en de gebruisaanwijzingen niet kennen) en mijn dag zit erop...
In de kranten pagina's vol over het Sociaal Forum. Groot nieuws: Lula belooft de crisis te lijf te gaan door 1 miljoen huizen te bouwen en dit te financieren met de winsten van Petrobras, de Braziliaanse oliemaatschappij.Op het sociaal Forum wordt wel gediscussieerd over de economische crisis, ook het ABVV doet wel hier en daar zijn zeg en komt actief tussen in de honderden seminaries. Maar naast netwerken moet er ook tijd zijn om een en ander te bezoeken. S'morgens gaan we in een biologisch park wandelen waar niet minder dan 1600 verschillende planten staan en een kleine zoo ons doet denken aan het ABVV met grote krokodillen, veel vrije vogels en een eenzame luiaard. In de namiddag poogt het ABVV een creatieve noot te brengen op het Sociaal forum en de aandacht te trekken voor het thema decent work. Een Chinese vrijwilliger uit Luik moet met zijn voeten in een groot aquarium staan en aan een electriciteitskast werken. De boodschap is dat we dergelijke onveilige en gevaarlijk arbeidsomstandigheden door syndicaal werk moeten voorkomen. Ik heb het er wel wat moeilijk mee, maar de voorbijgangers vinden het leuk en meteen is een verkeerschaos op de smalle universiteitspaden een feit. Het moest allemaal niet te lang duren , zeker toen een groep betogende en zingende Brazilianen de straat voor zich opeiste. Ik wordt alweer geinterviewd door de Braziliaanse TV. Wat ik hier doe, wie ik allemaal ontmoet en hoe de linkerzijde de crisis in Europa denkt aan te pakken. De laatste vraag is niet gemakkelijk, want de linkerzijde in Europa is politiek bijna van ons continent verdwenen. Ik geef de visbak aan Greenpace, zij kunnen er wellicht nog echt iets mee doen. Daarna staat nog een bezoek aan een technische school op het programma om de problemen van de vissers-arbeiders beter te leren kennen.Blijkt een beetje een misverstand: de professor begon zijn uiteenzetting over de verschillende soorten vissen uit de Amazone. Niet alleen zijn er ongelooflijk veel vissen, maar wij wilden wel over iets anders discussieren en bijleren. De man begreep ons en legde een beetje uit hoe de traditionele gemeenschappen op een ecologisch verantwoorde manier probeerden te vissen.Op de vraag of er veel vervuiling was zei hij dat er zo veel water was dat dit echt geen probleem vormde. Misschien een beetje kort door de bocht. gelukkig nam toen een uitvinder-visser het woord. Hij had met plastiek flessen een fuik om garnalen te vangen uitgevonden. De traditionele fuiken waren uit palmbomen gemaakt en vernietigden grote stukken oerwoud. Twee maal winst: zo veel palmbomen gered en een zinvolle bestemming voor de alomvervuilende plastiekflessen....
Het Wereld Sociaal Forum is een gigantische gebeurtenis. Twee universiteiten met ongeveer 2000 workshops, honderden informatiestandjes, twintig grote tenten waar de ganse dag in drie shiften debatten, toespraken en discussies doorgaan, eetstandjes,optochten, duizenden deelnemers die de twee campussen doorkruisen. Dit alles in een temperatuur van meer dan dertig graden waarbij een regenbui nu en dan de temperatuur tot aanvaardbare nivo's terugbrengen. Na een tochtje door de haven stap ik de kathedraal binnen. De bedoeling was even op adem te komen, maar ik beland midden restauratiewerken. Het zij echt artiesten die centimeter per centimeter zeer geduldig de grote kathedraal herschilderen en de muren volledig reinigen. Ik klim tot tegen het plafond waarbij de zeer speciale stijl van de schilderij me leert hoe groot de perspectiefkunst van de middeleeuwse artiesten wel was. Na dit intermezzo duik ik opnieuw het Wereld Sociaal Forum in. Er zijn honderden leslokalen waar kleine workshops doorgaan. Ik zoek de workshop van het Braziliaanse Observatorio sociaal. Daar legt men uit hoe de slavernij in Brazilie aangepakt wordt. Want in Brazilie heeft men vastgesteld dat de slavernij nog echt bestaat. Dit zijn arbeiders die in ruil voor hun werk, geen loon maar onderdak en eten krijgen. Dikwijls in een boerderij. of in een klein fabriekje dat afval verwerkt of metaal recupereert. In de regio's waar het project met ondersteuning van de Duitse regering en de Internationale arbeidsorganisatie actief is, stelde men niet minder dan 43.000 gevallen van slavernij vast. Voor het project volstond het niet de arbeiders vrij te krijgen via een tussenkomst van de overheid. Men moest ook een programma van sociale integratie voorzien met opleiding en een andere en nieuwe job. Uiteindelijk kon men na drie jaar fier vertellen dat 500 arbeiders met succes werden opgeleid en een nieuw bestaan hadden gevonden dank zij het project. Goede resultaten,wanneer men dit kleinschalig project zou vergelijken met de begeleiding van de langdurige werklozen bij ons. De workshop was volledig in het Portugees, ik zal dus veel zaken maar half begrepen hebben. In de groep zaten wel 20 vrouwen en een viertal mannen. Die indruk heb ik van het ganse Forum: zeer Braziliaans en enorm veel jongeren, vooral vrouwen. Een taxichauffeur zegt met een vettige knipoog, dat de Braziliaanse vrouwen er best mogen zijn, ik kan hem geen ongelijk geven.Er waren veel geplande tussenkomsten in het seminarie. Van de vakbonden, sociale organisaties en NGOs, veel toehoorders waren er niet. Ik was naast een Amerikaanse de enige luisteraar. Ik wilde daar kennis maken met de methode van het Observatorio Social en we maakten een afspraak op zaterdag in het hotel. De vijf belangrijke linkse presidenten( Lula, Morales, Chaves,Correo,en de president van Panama) van de latijnsamerikaanse regio kwamen in de rand van het Wereld Sociaal Forum een toespraak houden voor een elite van genodigden. Ik was er niet bij, ook op Internationaal vlak behoort het ABVV blijkbaar niet tot de belangrijkste deelnemers. De krant leert me dat de vijf presidenten een signaal wilden geven dat zij gezamenlijk de crisis zullen te lijf gaan... S avonds is er een Belgische avond en discussieer ik bijna de ganse avond met Mario Huaman en Hector van de Colombiaanse vakbond.Over de vakbond, het project en hoe de Belgische bonden zich verhouden tot de politieke partijen...
Het wereld sociaal forum is het antwoord van de anders-globalisten op de het economisch forum in Davos. Daar komen de topmensen uit de financiele en economische wereld samen om te onderzoeken hoe de rijken rijker kunnen worden en de armen armer. Dit keer weten ze het allemaal niet zo goed: de economische en financiele crisis brengt hen in verwarring en ze zijn verdeeld over de vraag hoe snel de crisis zal voorbij gaan. Zal deze crisis lang of kort zijn ? Zijn er landen of regio's die zullen ontsnappen aan dit geglobaliseerd fenomeen ? De pessimisten zeggen dat het ergste nog moet komen, de optimisten denken dat alles wel zal meevallen en dat de bui binnen het jaar over is. De realisten zeggen dat de crisis eerst financieel,dan economisch, sociaal en uiteindelijk ook de politiek zal aantasten. Maar het is duidelijk dat de mannen van Davos het niet meteen weten. De vlucht naar Belem is lang. De buurvrouw is niet erg spraakzaam,alleen waarschuwt ze me voor de veiligheidsproblemen in Brazilie. Een bloedige afrekening in een videofilm laat weinig aan de verbeelding over. Wanneer we landen in Belem is het panorama prachtig. De Amazone rivier en het woud vormen een groen tapijt. De temperatuur loopt wel op tot dertig graden. Het regent nu en dan: een warme frisse regen. In Belgie is de regen zuur, niet zoet zoals hier. Wij zijn amper een uur in het hotel Regente of we vertrekken met de bus naar het wereld sociaal forum met de bus. Een halve euro voor een uurtje sightseeing. We gaan meteen naar de tent van de Internationale vakbond maar de hitte drijft ons buiten. Probleem een: in het land van Imbev is geen pint te verkrijgen op de campus van de universiteit en van het wereld sociaal forum. Probleem twee: ik vergat onderbroeken in mijn valies te steken. S avonds vertrek ik meteen op zoek naar onderbroeken en verken de markt.De markt van de vele standjes op het wereld sociaal forum toont dat de andersglobalisten feitelijk samengesteld zijn uit veel vakbondsorganisaties, milieu-actiegroepen, ngo s en vormingsinstellingen maar ook zeer veel Braziliaanse katholieke organisaties. Juist voor het sociaal forum was er immers een conferentie van de bevrijdingstheologie, De eerste indruk is dat ik het lijvig programmaboekje nog eens moet doornemen om iets gerichter de grote oppervlakte binnen te wandelen. In de hall van het hotel bots ik op de partners uit de projecten. Het weerzien met Mario Huaman, de Colombianen, Ruanda is hartelijk.Maar ik ben moe en heb honger....
Ik begin stilaan mijn koffers te pakken om af te reizen naar Belem, Brazilie. Daar organiseert men van 27 januari tot 1 februari het Wereld Sociaal Forum. In Davos, Zwitserland komen jaarlijks alle mannen bijeen die de grote wereldproblemen bespreken, vanuit het standpunt dat de wereld er goed uit ziet maar dat er in de rand nog wel een en ander kan verbeterd worden. Een forum voor de machtigen uit deze wereld. Sinds enkele jaren organiseren de alternativos een tegenforum. Om uit te kijken en na te gaan hoe die andere, meer rechtvaardige wereld er kan uitzien. De plaats van de vakbonden is dus eerder op het alternatieve forum dan op het forum van de machtigen.Alhoewel, ACV voorzitter Luc Cortebeeck zit in Davos, niet in Belem. Je moet kunnen kiezen..Een 70 Belgen kozen voor Brazilie, maar 11.11.11 heeft blijkbaar dit jaar geen tijd of geen middelen... Mijn programma is reeds goed gevuld: ik wil er het observatorio social van de Braziliaanse vakbond ontmoeten, de Zuid-Afrikanen van de NUM, de Palestijnen, de Colombianen,nagaan hoe het met de alfabetisering in Brazilie is gesteld, hoe de campagne decent work nu verder zal gevoerd worden enz... Het is een uitgelezen kans om na te gaan of ik wel voldoende mee ben in de strijd tegen de globalisering en of ik wel alle tendenzen op wereldvlak voldoende onderken. Je kan wel veel zien op websites en veel boeken lezen, niet altijd heb je het wel voldoende door wat er juist aan de gang is. Dit wereldforum wou de focus leggen op de milieuproblematiek en de bedreigingen voor de inheemse volkeren van de snelle industriele opmars. Door de financiele crisis zal het accent ongetwijfeld verschuiven naar een alternatief antwoord op de bankencrisis. Want tot op vandaag zijn er veel analyses, maar weinig coherente oplossingen. De komende dagen zul je meer kunnen lezen over mijn ervaringen op deze blog....
Johan Van Geluwe wordt 80. Tijd voor een babbel, want zijn
werk wordt nu overal erkend en de exposities volgen elkaar in hoog tempo op.
Wenen, Essen, Hagen, , Antwerpen, Aalst, Kortrijk en binnenkort een groots
evenement in Waregem. Na Waregem Koerse geeft Johan Van Geluwe zijn antwoord in
Bepart. Opening 5 september, een datum om nu reeds in uw agenda te noteren
Maar ook in het Arenthuis in Brugge kan je momenteel zijn
virtueel museum van de museums echt zien. Een grote installatie met postkaarten
en ingangtickets van musea overal ter wereld .
Zoeklicht:
Je eigenlijk beroep is architect, hoe werd je kunstenaar ?
Johan Van Geluwe:
Ik woonde altijd in Waregem en mijn vader was ook architect.
Na mijn studies handel in het college vertrok in naar Gent-St Lukas- In die
tijd was het normaal dat de zoon zijn vader opvolgde. Een boerenzoon nam de
boerderij van zijn vader over, een architectenzoon werd architect. Ik heb in
die periode veel huizen en industriële gebouwen ontworpen en gerealiseerd. A la
tête du client. Mijn eigen huis, het huis van Georges Barbe en nog vele
anderen. Een huis voor iemand zetten schiep meestal een persoonlijke band, met
zijn goede en slechte kanten. Als architect moet je geen visie opdringen, daar
maak je alleen veel mensen ongelukkig mee. Op een dag belde de directie mij van St-Lucas met de vraag om full-time lesgever te worden.
Indien ik dit aanbod weigerde zou men het mij wellicht geen tweede keer vragen.
Ik stemde toe en begon een tweede carrière. Mijn activiteit als architect heb
ik, ondermeer omwille van fiscale redenen,afgebouwd.
Zoeklicht:
Wat was je eerste kunstwerk ? Wat is voor jouw kunst ?
Johan Van Geluwe:
Ik kan me niet onmiddellijk mijn eerste kunst werk
herinneren. Kunst om de kunst, dat werkt niet. Vroeger was kunst, kunst op
bestelling,in opdracht. Ik moet ook altijd glimlachen wanneer ik op een
uitnodiging van een vernissage of een opening lees dat de kunstenaar aanwezig
zal zijn. Maar de kunstenaar is altijd aanwezig bij een tentoonstelling van
zijn werk! Een kunstwerk moet niemand kwetsen. Je kan het in een museum stoppen
of in een kelder, je hebt de keuze. Een kunstwerk maken moet kunnen zonder al
te veel belemmeringen. Het moet vrij maken.
Ik val zo wat terug op het modernisme. Dat is de
kunstrichting uit het interbellum. Basisidee is dat we samen ergens naar toe
gaan, naar een toekomst van meer vrijheid en meer rede. Wat ik maak is een
installatie, het is een concept. Een idee. Ik ga een ruimte, een lokaal,een
museum bekijken en zie hoe ik met die
ruimte kan werken. Veel kunstenaars zijn bang van de ruimte, of van de leegte. Ik
werk juist met de elementen van de ruimte.
Veel van mijn werk staat in Essen. Ik werd namelijk vroeger
eens uitgenodigd voor een groepstentoonstelling in Hagen. Daar werd ik
geconfronteerd met het prachtige museum en de immense ruimte van de architect
Karl Ernst Osthaus, eveneens en architect. Trouwens Henri Vandevelde heeft dit
eerste museum voor de moderne kunst ter wereld uitgevoerd en gebouwd. Dit
museum is sindsdien vooral bekend voor zijn installaties en omwille van het
feit dat de gemeentelijke overheid voor het museum niet langer wilde betalen.
Installaties zijn hetgeen ik ook maak. Ik ga de ruimte
bekijken en slaap er dan een nacht of twee niet van. Ik lig dan te piekeren
over de mogelijkheden die er allemaal zouden kunnen zijn. Aan de hand van de
plattegronden en de plannen wordt haarfijn alles uitgetekend hoe ik het zie. En
dan heb ik natuurlijk medewerkers nodig die alles voor mij nauwkeurig
uitvoeren. Ik ben de regisseur, de conceptuele man.
Zoeklicht: Je surft mee op de actualiteit en maakt gebruik
van actuele begrippen ?
Johan Van Geluwe:
Ik gebruik de actualiteit, maar ik verwijs ook sterk naar de
geschiedenis en het verleden. Wij moeten de dingen en de mensen de plaats geven
die ze verdienen. Mijn namen en benamingen hebben een sterk verwijzend
karakter. Zo heb ik een Ubermuseum of het Museum van the museums gecreëerd. Dit
museum heeft een echt kabinet van een conservator. Ik ben dan ook de enige
directeur va n dit virtuele museum,
maar ook de enige kunstenaar. Dit museum omvat alles. Zo is er ook nog ART, dit
is het Art Recycling Museum. Dit was lang voor het mode was om alles te
recycleren; tijdens de periode van MAO had ik het Multinational ART Office en
MOM, in het engels is dat moeder, of onder het mom van. Ik gebruik graag
moderne woorden en meestal draai ik de betekenis om, in een andere zin. Ik
klasseer en verzamel op mijn manier. Iemand noemde mij ooit de tedere
anarchist. Ik voel me daar wel goed
bij.
Zoeklicht: Vorige
jaar was er een incident rond de 7 werken van onbarmhartigheid in Kortrijk ?
Johan Vangheluwe:
Ik was reeds lang van plan iets dergelijks op een locatie te
doen met als inspiratiebron de zeven werken van barmhartigheid. Dokter Gery Van
Tenderloo had een oude fabriek gekocht
en wilde een kunstencentrum inrichten en dacht aan een soort happening. Hij
kende mijn werk en vroeg me iets te doen .Ik heb dan die zeven nissen van het
klooster in negatief gevuld met letters met de
zeven werken van onbarmhartigheid te weten : de hongerigen decimeren, de
dorstigen verdrinken, de naakten verkrachten,de vreemdelingen vergassen, de
zieken euthanaseren,de gevangenen folteren en de doden recycleren. Er was veel volk en een deel van het publiek was
geschokt. Het stadsbestuur was bevreesd voor de reacties van het publiek. Maar
dat was juist een spiegel die ik aan iedereen wou voorhouden. En dat lukt niet
met een tableautje te schilderen of een etsje te maken. Dat van die
vreemdelingen vergassen is wel allemaal gebeurd ..
Zoeklicht: Je verkoopt geen werken ?
Johan Van Geluwe : Ik geef graag op mijn manier commentaar op wat ik
allemaal zie gebeuren, ik moet daarvoor geen werken verkopen. Dan kom je in een
commercieel circuit terecht van galerijen en prijzen. Mijn pensioen volstaat.
Ik wil andere kunstenaars niet beconcurreren. Trouwens, veel van mijn
installaties zijn imaginaire constructies. Het zijn mijn antwoorden op wat ik
zie, op wat men mij vraagt. Ik beleef er veel plezier aan, en dat volstaat.
Plots zitten we opgescheept met het crisisgevoel. Veel mensen worden daar onzeker en angstig van. Tijd voor nieuwe profeten, wichelaars en voorspellers.Kijken in de toekomst is meteen een remedie tegen onzekerheid. Het orakel van Delphi stuurde spionnen tussen de rijen wachtenden om op die wijze exact die dingen te voorspellen, die door de "gelovigen" verwacht werden.Meestal waren de voorspellingen conservatief en voor verschillende interpretaties vatbaar De giftenomzet steeg.De massa groeide aan. Het orakel was een directe verbinding met de god Apollon, gezeten op een driepikkel raakte zij in trance en kraamde zij een onbegrijpelijke taal uit, die dan door werd omgezet in voorspellingen en raadgevingen. Vandaag zegt de Italiaanse priester Gabriele Amorth dat Satan de financiele crisis georganiseerd heeft. Die Italiaan is de officiele duiveluitdrijver van het bisdom Rome en oprichter van de Internationale vereniging van Exorsisten. Niets nieuws onder de zon.Er is zelfs een tv-programma: het zesde zintuig; dat van dergelijke nonsens een wedstrijd maakt. En de astrologen, horoscopen en andere voorspellers tieren welig op internet, tegen geringe betaling. Helderziende Naomi,winnares van het zesde zintuig zei na een ontmoeting met Jp Vanbendegem:" Die man is enorm sceptisch. Indien hij een beetje verder zou staan in zijn ontwikkeling zou hij mij wel geloven. Hij is intuitief niet rijp.Ik ben er zeker van dat hij nog veel moet leren op zielsniveau" Meestal vallen die profeten snel door de mand, een beetje show en spectakel is dan ook mooi meegenomen. Via de sterren, of een glazen bol, speciale kaarten, pendels en wichels geven de voorspellers de "klanten " de indruk dat ze uniek zijn.Of dat het einde van de wereld nabij is. Om gered te worden, om te ontsnappen aan de doods-angst volstaat het de orakels te volgen. Wij kunnen alleen met de nodige "skepsis" onze portemonnee goed in de gaten houden voor deze oplichting...
