Een vergeten hit uit de jaren 80. Het kinderkoortje liet iedereen meedromen, maar het was een erg Frans liedje, alleen voor de Fransen. Sinds de jaren 80 is de wereld geglobaliseerd en kunnen we met een open blik naar die wereld kijken en communiceren. Meteen moeten we ook vaststellen dat de Internationale instellingen nauwelijks nog functioneren. Landen en staten komen steeds moeilijker tot afspraken,minder afspraken wil ook zeggen: meer concurrentie-meer vrije markt. Daar voel ik me nu niet zo lekker bij.
De wereld alleen regeren is niet meteen mijn ambitie. Anderen gingen mij voor,meestal met het nodige wapengekletter zoals Napoleon,Hitler, Stalin,Mussolini en Bush. Dan vind ik veel meer inspiratie bij Ghandi, Che Guevarra, Nelson Mandela of Pablo Neruda. Ik merk verschrikt op dat al mijn opgesomde helden mannelijk zijn. Toch zijn mijn nachtelijke dromen net als de toekomst duurzaam en vrouwelijk. Ik moet wakker worden.
Wannes zong: de zanger is een groep. Netwerking kan zorgen dat de verantwoordelijkheid voor de wereld beter verdeeld wordt. Ik ben God niet, ik kan alle rampen en het leed van de wereld niet alleen dragen. En de wereld veranderen, daar moet je een beetje verliefd voor zijn op vele andere idealisten. De adrenaline moet door je bloed stromen. Je geest moet geprikkeld worden door de ideeën van geëngageerde mensen uit andere culturen, andere continenten. Wereldverbeteraars, coöperatieve boeren, studenten, syndicalisten, filosofen ja zelfs politici. Dan zetten we ons samen aan tafel en drinken mojito uit Cuba, wijn Zuid-Afrika,water uit de kraan. Een lange lijst van kleine maar eerlijke gerechten uit verschillende werelddelen vult de tafel en het gesprek kan beginnen.
Een verhaal over de dagelijkse massale fietstocht in een hemels Peking zonder luchtvervuiling. Over hoe jonge scholieren in Rusland speelgoed knutselen voor de kleuters. Dat Paolo Freire in Brazilië analfabeten leerde lezen en schrijven. Dat iedereen zou kunnen zingen en dansen zoals in Zuid-Afrika om meer energie te hebben voor optochten of vergaderingen. Maar misschien kunnen we de erfenissen meer belasten zoals in Zweden, zodat ongelijkheid verdwijnt. Of een premie geven aan ouders die hun kinderen naar school sturen zoals in Brazilie? Of zoals in Cuba overal met vrijwilligers spaarlampen in de huizen en openbare gebouwen installeren. Of zoals in Bangladesh investeren om overstromingsrampen preventief aan te pakken met schaarse overheidsmiddelen?
Plots vraagt iemand waarom de huidige wereldleiders elkaar alleen vliegen willen afvangen en niet met onze ideeën en brainstorm willen meedoen en nieuwe projecten in de realiteit kunnen omzetten. Waarom sommige politici in termen van wapenhandel en vernietiging denken om de macht te behouden. Het is even muisstil aan tafel. Tot iedereen begint te lachen. Wat een onlogische vraag! We moeten het natuurlijk zelf doen. We moeten de verantwoordelijkheid voor deze andere wereld zelf nemen. Politici zullen wel volgen. Als ze niks anders kunnen,als ze moeten. Als er verkiezingen zijn of als het succes heeft. Als er genoeg mensen en ideeën bewegen, beweegt ook de wereld. En wordt alles beter.
Is er iets veranderd aan Waregem koerse ? Heeft de crisis dit traditioneel moment van feest in Waregem beinvloed ? Zijn de worsten en de pinten duurder geworden ? Is er bespaard op het eten en de speed van de paarden ? Zijn de jockeys minder kleurrijk, de dameshoeden met minder fantasie ? De Vip-champagne warmer, de kussen koeler ? In de eerste plaats moet ik zeggen dat er ondanks de crisis niet minder,maar meer volk toestroomde aan de Gaverbeek. Bussen vol met Vips, speciale genodigden en veel fietsen met gewone Waregemnaars. Geen man overboord,ondanks Dexia, ondanks Griekenland. Het eerste dat mij opviel is de toename van de privébewaking, groep 4 securitas heeft alles bijna in handen, van toegang tot uitgang. Met hoogtechnologische radioverbindengen, ik vraag me zelfs af of zij het helicopterke met camera niet moeten bedienen. Privatisering, de politie mag de wagens netjes uit het stadscentrum houden. Zij regelen het verkeer, de privé-bewaking de veiligheid.Een omgekeerde wereld. Het aantal Vip-champagnetenten is niet toegenomen. Ofwel is er geen plaats meer,ofwel is ook die sponsorbron aan zijn maximaal debiet. Nieuw dit jaar waren de truitjes van de vrijwilligers van Waregem Koerse, ze zaten allemaal in een reklametruitje van een interimburo. Veelbetekend voor de markt van de vrijwilligers die de interimbureau's ook voor de overheid wel willen organiseren. Tegen een vergoeding uiteraard. In de gemeente Viptent is blijkbaar toch opnieuw door een glimlachende gemeentesecretaris ingegrepen: het buffet is vervangen door broodjes én een soort kleine koffiekoekjes voor de dames. Het schepencollege is getooid met een sobere strooien hoed, alsof zij Cubaanse landarbeiders zijn. Ik geloof niet dat zij hier mee zelfs de regionale tv halen. De grote en de kleine steeple werden gewonnen door de Franse jockey Zuliani. Meteen duidelijk dat na Electrabel ook Waregemkoerse aan Frankrijk verkocht werd, het laatste van onze kroonjuwelen. Wie zei ook weer dat we een provincie van Frankrijk geworden zijn ?
De topman van de VDAB-"onze" Fons- pleit in komkommertijd voor een eenheidsstatuut voor contractuelen en statutairen in de openbare diensten. Niet gehinderd door enige kennis van zaken zegt de staatssecretaris van de Federale regering dat er discriminaties zijn tussen contactuele en statutaire overheidsambtenaren vooral inzake pensioenen. En dat hij al heel wat discriminaties wegwerkte inzake verlof en het recht op evaluaties. Een beetje meer serieux zou best mogen. Want hier worden appelen met peren vergeleken. Fons, blijf bij je leest, je hebt eigenlijk maar iets te zeggen over de Vlaamse amtenaren of je moet op zijn minst het onderscheid maken. Idem dito voor "Straffe" Hendrik. Maar ook het taalgebruik ! Discriminatie wil in onze taal aanduiden dat er onverantwoorde verschillen bestaan tussen mensen die hetzelfde werk doen en dus op dezelfde manier behandelt moeten worden. In de praktijk zijn er bij de verschillende overheden niet-statutaire ambtenaren aangeworven- dikwijls ook zonder examen-in zeer verschillende statuten. De overheidsvakbonden pogen geleidelijk aan die sutatie te regulariseren door iedereen hetzelfde statuut te geven: simpelweg: iedereen contractueel ! Nieuw is echter dat de term discriminatie gebruikt wordt om werknemers met een goed statuut te doen inleveren om te komen tot "gelijkheid" met werknemers met een slechter statuut. Harmonisering naar beneden. Alle restjes zekerheid van de werknemers moeten verdwijnen. Iedereen gelijk, maar in de miserie met een minimumloon, geen ancienniteit, een minimumpensioen en alleen loon als je presteert. We schaffen de overuren af, dit wil zeggen het overloon voor de overuren en zorgen dat die op jaarbasis berekend worden. Dit is wat we iedere dag lezen in de kranten, dit is wat de werkgevers iedere dag herhalen. Een groot deel van de politieke partijen loopt mee te balken in dit flexibiliseringskoor. In naam van de concurrentiekracht. No passeran ! Now way ! Pas possible!
De eerste grote fabriek die in 1969 in mijn dorp Desselgem werd opgestart door Luc Goesaert produceerde isolatiemateriaal. De naam was toepasselijk Isoglass. Luc Goesaert had het procedé en het idee gepikt in Cuba,weliswaar met andere materialen.Hij deed een goede zaak door het bedrijf te verkopen aan de multinational Pfeiderer, later overgenomen door de Spaanse bouwgroep Ursa. Nummer twee of drie in de wereld. De witte rookpluim uit de fabriek maakte de onwonenden ongerust. In de directe omgeving stonden slechts enkele huizen, maar een paar km verder stond de dorpskern met enkele sociale woonwijken. De omwonenden hadden last van het bedrijf dat volcontinue produceerde om aan de grote vraag naar isolatiemateriaal op de markt te kunnen voldoen. Maar hoe zit het in de fabriek ? Want als er in de omgeving wat aan de hand is zijn de arbeidsomstandigheden in het bedrijf dikwijls verre van gezond. Er blijkt wel degelijk een probleem: de afzuiginstallatie is verouderd en het water dat uit de douches stroomt kleurt donkerbruin.Blijkbaar was er geld over om een nieuwe produktielijn te bouwen,maar onvoldoende geld om ook de werknemers in goede omstandigheden te laten werekn.Alles is een kwestie van prioriteiten en daar staan de werknemers niet zo hoog op het lijstje. Human Ressources worden repressief en autoritair gemanagd in functie van de productiviteit. De leefmilieudienst van Waregem werkte onder druk van de klachten een ganse procedure uit die vooral een lange tekst inhield zonder veel inpakt voor het bedrijf. Informatievergaderingen met de omwonenden waren windowdressing zonder veel meer.De vastgoedcrisis in Spanje heeft ook gevolgen in mijn dorp: er is geen geld en geen ruimte voor minimale investeringen,die de hinder in en om het bedrijf zouden kunnen beperken.
Eric Goeman, frontman van Attac-vlaanderen organiseert reeds 23 jaar iedere avond een debat tijdens de gentse feesten.Temidden van een bruisende stad met 70.000 feestvierders kwamen een 100-tal aandachtige luisteraars op een zonnige zondagnamiddag in de pluchen zetels van het NTG-Gent luisteren naar 8 debaters. Geen grote namen buiten Itinera coryfee Marc Devos.Enkele syndicalisten, een paar sociale wetenschappers en een liberale student, die vooral zijn holle retoriek als bijna afgestudeerde advocaat poogde te etaleren. Aanleiding voor het debat: de media-aanvallen op de vakbondsactie en staking in januari laatstleden tegen de pensioenplannen van de nieuwe regering Di Rupo. Maar er lag meer op tafel: moeten de vakbonden zich niet herorienteren en hun doelstellingen niet aanpassen aan de snel globaliserende economie en de nieuwe werknemers die hiervan het slachtoffer worden? De inleiding van de docente historika en de eindvragen na de inleiding hadden niet de spitsheid en de openheid om het debat naar het gewenste nivo op te trekken. Mede door de sluwe Itineramethode: waarbij de jonge wilde liberaal vol onzin op de andere vakbondsminded debaters werd losgelaten, afgewisseld met de van uit de hoogte docerende Marc Devos die leuk algemeenheden en socratische vragen in de zaal wierp.Kwestie van zoveel mogelijk spreektijd te vullen om het echte debat over de rol van de vakbonden in deze moeilijke tijden vooral niet aan bod te laten komen. Het werd dus niet echt een debat door de efficient werkende stoorzenders, de vertwijfelde blikken van de aanwezige universitaire onderzoekers en de persoonlijke aanvallen tusen de Itinera-voorzitter en De Wereldmorgenjournalist. Mijn inbreng was een moeilijke zoektocht tussen concrete voorbeelden en aanzetten van nieuwe vakbondstrategien, een tussenkomst over de Gini-index en de ongelijkheid en een pub voor de "kleine verhalen over de solidariteit". Meteen werden de kleine verhalen een ongewilde splijtzwam in het debat tussen mensen die het grote verhaal- de analyse van het kapitalisme- alsnog de belangrijkste opdracht van de vakbond vinden om deze onrechtvaardige samenleving te kunnen veranderen. Er kwam dus op het einde-toch nog -een beetje debat. Van 14 uur tot 18 uur discussieren met 8 pannelleden- geen sinecure. Gelukkig kwam de 78-jarige Walter Debuck tussenin ons aan de roots van de vakbond herinneren met het lied ' K'zou zo geren willen leven ..."
Vijftien jaar geleden vluchtte Freddy weg uit Colombia. Als vakbondsman was zijn leven in gevaar en belandde hij in Brussel. Onvermoeibaar zocht hij steun voor de strijd van de Colombiaanse vakbonden en poogde hij een wereldwijd netwerk van vakbonden in de petroleumsector te ontwikkelen. Hij klopte aan bij iedereen waar de deur open stond en bereikte dat er structurele ontwikkelingsprojecten werden opgestart. Daarnaast sensibiliseerde hij en alarmeerde iedereen telkens er een Colombiaanse syndicalist bedreigd werd door de paramilitairen.Hij deed dit allemaal zonder er een cent aan te verdienen. Om te kunnen overleven was hij "plongeur/afwasser" in een hotel. Stilaan groeide bij hem het plan om, ondanks alle bedreigingen, naar Colombia terug te keren. Weet je zei hij: hier ben ik als een geketende arend aan de grond. In Colombia ben ik als een vrije vliegende arend in de lucht.Met die beeldspraak gaf hij perfect aan dat hij in Colombia een gerespecteerd vakbondsman was. In Belgie was hij een bedelaar. Freddy gaat terug om in een bepaalde regio aan vakbondswerk te doen en de arbeiders in de multinationale petroleumbedrijven te organiseren. Samen met een groep andere vakbondsmannen van de Uso, de petroleumvakbond.In die regio controleren 350 paramilitairen de regio en zijn deze een echte bedreiging voor vakbondsmilitanten. De bescherming van de Colombiaanse syndicalisten hangt voor een belangrijk gedeelte af van de internationale druk. De regering is immers zeer bezorgd voor zijn " democratisch" imago. Communicatie, protesten tegen de bedreigingen van de Colombiaanse syndicalisten, toezicht door de Internationale Arbeidsorganisatie: het zijn allemaal kleine stukjes uit de beschermende mantel die wij over hun schouders moeten hangen. Vandaag was er een afscheidsetentje,een laatste avondmaal. Toespraken, beloften om contact te houden.Hier en daar een beetje emotie. Wij zullen in nauw contact blijven met Freddy en zijn gezin. Zijn compagnera en zijn 11-jarig dochtertje gaan mee het grote avontuur tegemoet.Wij wensen hen veel "suerte".
In Manchester zijn er niet minder dan 40 musea.Gelukkig,want het kan hier regenen. Maar dient een museum enkel om droog te kunnen blijven ? Is een museum popularisering van de kunst ? Heeft een museum een emanciperende functie ? Moet een museum nieuwe technieken integrere ? Hoe kan je het museumbezoek minder passief-receptief, meer actief conceptuel maken ? Is een museum politiek en hoe betrek je er de actuele, hedendaagse problemen bij ? Over deze en vele andere vragen heeft Bernadette Fynch gedoctoreert, geschreven en nagedacht. Wij hadden interessante discussies.
Eerst de theorie. Een museum hoeft niet enkel een passieve popularisering van de stand van de wetenschap te zijn. Je kan geschiedenis anders ordenen dan via een tijdslijn of de bestaande vormen van macht en/of machtswisselingen.Museums kunnen meer zijn dan de weergave van sociale relaties en machtsverhoudingen: ze kunnen processen bloot leggen, contexten analyseren. Om dit te bereiken moet je de gemeenschap bij zijn geschiedenis en verhaal actief betrekken en er deel van laten uitmaken. Je moet de geschiedenis als het ware terug geven aan de gemeenschap en deel laten uitmaken van de publieke ruimte. Door de interactie tussen de tentoonstelling en de gemeenschap die het voorwerp gebruikte kan je een deel van de geschiedenis reconstrueren en het concrete verband leggen tussen het heden en het verleden.
Een bezoek aan het Manchester museum toont hoe deze theorie in de praktijk kan gebracht worden.Een voorwerp-vb een speer- wordt in contact gebracht met een lid van de gemeenschap die het voorwerp kent en er iets over kan vertellen. Dit wordt op video opgenomen en in het museum getoont en op you tube geplaatst. Daar komen dan opnieuw reacties op die als onderzoek en context opnieuw kunnen gebruikt worden. Video's op You tube werden door meer dan 60.000 mensen bekeken en becommentarieerd. Bij een rondleiding worden leerlingen geconfronteerd met ouderen die het voorwerp nog in het dagelijkse leven kenden en gebruikten. Hun verhaal wordt gebruikt om de vele vragen van de schoolkinderen interactief te beantwoorden.En er zijn natuurlijke vele doe-activiteiten waardoor de kinderen zelf als een archeoloog in Egypte opdrachten moeten uitvoeren. Ten slotte wordt er ipv de bestaande traditionele wetenschappelijke indeling van dieren een thematische voorstelling van dieren gebruikt zoals de verminderde diversiteit van de dierensoorten door de opwarming van de aarde.
Tijdens de G20 geeft David Cameron een felle speech aan de toekomstige investeerders voor Groot-Brittanie: investeer bij ons wij spreken Engels, de taal van de business, we hebben universiteiten die via onderzoek de toekomst voorbereiden en wij zijn de gemakkelijkste toegang tot de grote Europese markt van de Europese Unie. Precies wat je allemaal in Manchester terugvind.
De bakermat van de Engelse industrialisatie en de textielindustrie was eveneens een centrum waar wetenschap en ontdekkingen hand in hand de razendsnelle ontwikkeling van het kapitalisme stimuleerden. Van de ontdekking van de in vitrobevruchting tot het onderzoek van kinderziekten, de uitvinding van de radar en het atoomonderzoek. Verbazingwekkend hoe industrie en universiteit samen werkten voor de ontwikkeling van het nieuwe kaptalisme.
In het labourmuseum vinden we de geschiedenis van de arbeidersbeweging terug, net alsof het bij ons zou zijn. Kinderarbeid, geen stemrecht,kanonnenvlees tijdens de eerste wereldoorlog,lage lonen, massaproductie en het verbod op iedere vorm van organisatie.Tot Thatcher er in slaagde de vakbonden te breken en de flexibiliteit en slechte arbeidscontracten hun intrede deden.
Het harde liberalisme privatiseerde en kleedde de staat bijna volledig uit.Ondanks al deze harde maatregelen en besparingen ziet de toestand er hier helemaal niet anders uit dan op het Europese vasteland. Besparingen in de sociale zekerheid, hoge werkloosheidscijfers en veel oudere mensen die rotjobs moeten doen om rond te komen. Langer werken in de realiteit. Studeren kost de ouders de helft van hun zuur verdiende centjes en huizen zijn onbetaalbaar duur geworden om te kopen of te huren. En Engeland wint de Europacup, dat zijn ze hier zeker !
Deze week zijn onze Palestijnse vrienden op bezoek. om eens na te gaan hoever ze staan in de utbouw van de vakbond, om te kijken of het solidariteitsproject dat we met de petrochemische vakbond van de PGFTU hebben nog steeds op het goede spoor zit. De context en de situatie van de palestijnse arbeiders is er de voorbije maanden niet op verbeterd, we weten meteen dat de vakbond en het project het niet gemakkelijk hebben. De Israelische bezetting blijft een wurggreep op de economie, de onderhandelingsmogelijkheden met de Israelische,maar ook Palestijnse werkgevers zijn flinterdun. De Palestijnse vakbond is door israel niet erkend en kan dus niet opkomen voor Palestijnse arbeiders die in industrieterreinen in Israel werken of in nederzettingen. Nochtans blijven onze gasten pragmatisch en positief en benadrukken ze vooral waar ze kleine successen boeken. Zo konden ze een CAO over het minimumloon en de gezondsheidsverzekering afsluiten in Jeruzalem. Een ander voorbeeld van hoe de vakbond wanhopig greep probeert te krijgen op de problemen van de arbeiders volgt.Qualquilia is een Palestijnse stad op de grens met Israel. De muur loopt er rond. Er is lechts een deur, slechts een tourniquet waar iedere morgen 6000 arbeiders naar hun werk moeten. Willen zij om 7 uur stipt op hun werk verschijnen dan moeten zij om 2uur s'nachts aanschuiven om door die ene Israelische controlepost te geraken. De Israelische bezetting heeft de arbeiders vernaderd: het zelfbehoud en het individualisme neemt de overhand. onlangs stierven drie arbeiders in het gedrum aan het checkpoint: zij werden vertrappeld in de chaos. De vakbopnd heeft n! begeleiders aangesteld die iedere morgen om 2 uur het checkpoint iets regelen. Ordelijk via het checkpoint passeren gaat sneller, iedereen tevreden. Maar niet de Israelische soldaten, die iedere vorm van organisatie van de Palestijnen het etiket "staatsgevaarlijk" opkleven. Israel wentelt zich nog steeds op wereldvlak in de slachtofferrol van de nazikampen. De realiteit is dat zij met de Palestijnen precies op dezelfde manier omgaan, zoals Untermenchen.
Ik ben me zowat aan het organiseren om enkele van de kleine verhalen te vertellen. Dit lijkt me aangenamer dan een oervervelende spreekbeurt over gewichtige onderwerpen.De vertelster Scheherazade ontsnapte aan de dood door de Sultan duizend en één nacht sprookjes te vertellen. Het boek de verhalenverteller van Marrakech gaf me nog meer inspiratie uit de Arabische en Indische traditie. Het vertellen heeft verschillende functies en helpt ons de wereld te structureren en orde te brengen in de dagelijkse chaos die op ons af komt. In een verhaal volgen verschillende gebeurtenissen eenzelfde tijdslijn,wat zorgt voor een eenheid en betekenis van schijnbaar losse feiten. Misschien hebben mensen in crisistijden juist meer soaps en verhalen nodig, niet om weg te vluchten,maar om orde en samenhang in hun belevenissen aan te brengen. verhalen plaatsen immers kleine en dagelijkse gebeurtenissen binnen een groter geheel en de fundamentele onderstroom. Via een verhaal wordt ook zeer veel informatie overgedragen,wat het forwarden van informatie bevordert. Verhalen vertellen heeft ook veel te maken met verleiden en beinvloeden. Ik heb het niet over de vele liefdesverhalen die steevast op een huwelijk en veel kinderen,met een lang en gelukkig leven eindigen.Een happy end is een gesloten verhaal, waardoor je het publiek niet langer boeit. Een goed verhaal moet wel de aandacht trekken,een soort clifhanger inhouden,een ontknoping kennen,waardoor men steeds verder luistert of wil terugkeren. En tenslotte de rol van helden. Helden zijn in verhalen belangrijk omdat we er ons kunnen aan optrekken, omdat we er ons kunnen mee identificieren. Mijn helden zijn meestal arbeiders, die voor hun centen hard moeten werken. Zij zijn niet als een prins of een prinses geboren, maar maken zelf hun leven....
De Vlaamse gemeenschapsminister Bourgeois heeft een identiteitskit ontwikkeld om migranten op weg naar een betere integratie te helpen. Een plezante oefening als je ziet wat ze er van gebakken hebben. Als je een antropoloog vraagt wat iemands identiteit is noemt hij aspecten van cultuur, taal, etniciteit en familie. Een socioloog heeft het bij voorkeur over de groepen, de staat en het type samenleving waartoe die persoon behoort. Een historicus benoemt zowel de sociologische, antropologische als economische aspecten en plaatst die in de tijd. En zo kun je doorgaan.
Vrijwel alle benaderingen zien identiteit als iets wat buiten de persoon bepaald wordt. Enkel binnen de filosofie en psychologie vind je visies die identiteit zien als iets wat bepaald wordt binnen de persoon.
Even terug naar de integratiebrochure van Bourgeois.De Vlaming spreekt Nederlands, is lid van een vereniging, leeft ultragezond, houdt van rust en privé-leven. Wel een zeer beperkte en retro-invulling. Ik doe de oefening even opnieuw.Vlamingen spreken -door de vele historische bezettingen- meestal meerdere talen. Op zondag gaan de meeste Vlamingen familie bezoeken. Het verenigingsleven verouderd en verdwijnt steeds meer, de professionalisering via Culturele Centra, vormingsorganisaties en full-time professionelen is een van de verklaringen. Wij hebben zeer hoge zelfmoordcijfers bij jongeren en vereenzaamde ouderen. En tenslotte: in alle onderzoeken komen Vlamingen naar voor als zeer onverdraagzaam en weinig tolerant voor migranten. Een warm "onthaal" betekent meestal een muur van wantrouwen.
Ik had altijd iets met arbeiders: in mijn leven vond ik altijd dat ze de kracht tot verandering van de samenleving vormden. Ook al zou je denken dat ze het niet waren. Maar de fundamentele contestataire geest daar kun je niet van weg. In mijn vriendenkring heb ik altijd meer zulke typen dan lobbyisten met diploma gehad. Sef was er een van. Sef stierf na een korte maar dodelijke ziekte. Tja hoe begin je aan een herinner mij maar ? De begrafenisdienst toonde jefke op zijn best: als kindje, als papa, als duiker, als gelukkige reiziger. Aan de begrafenistafel hoorde ik een ander verhaal : Joseph Vandeputte had zijn werkgever uitgedaagd, was ontslagen en kon niet zwijgen. Dat de werkgever iedereen een briefje in de handen gestopt had om hem te mijden en dat de vakbond hem als kandidaat voor de sociale verkiezingen laten vallen had zijn misschien details. Sef had ondertussen een merkwaardig parcours van diverse werkgevers achter de rug. De rijksbasisschool was een eindpunt,maar niet zonder motivatie. Hoe ga je om met het afscheid van een goeie vriend ? Zacht en teder. Sef had altijd gelijk. Je kan het je niet voorstellen, maar hij zou aan zijn gebuurs vertellen hoe zij hun gras moesten afrijden. Dit deed hij evenzo met de bazen van zijn fabriek, de directeurs van de school; de delegees van de vakbond. Hij vond steeds dat zij er niet echt iets van kenden, zij waren geen ervaringsdeskundigen, hij wel. Hij geloofde de macht niet, naief poogde hij de macht te veranderen.Het ontbrak hem niet aan lef. De onderwerpen en de hobbys van sef waren eindeloos: koi's in de vijver; moto's in de garage, vogels in de voiliere,duiken in de Barges, racing in het industrieterrein.Niks mis mee, maar toch alleen voor "middle-class-management". Sef is verdwenen,maar hij heeft recht op een hommage. Bij deze. Want er was niks mis met deze "echte" arbeider. In het arbeidersparadijs was hij president geweest, maar daar leven we vandaag niet in.
Verjonging, vernieuwing: het hangt in de lucht. In Frankrijk zijn er zondag presidentsverkiezingen en jawel de socialisten liggen voorop. Sarko heeft afgedaan, zijn hooghartigheid en mooie praat wordt afgestraft. In Groot-Brittanie zijn de gemeenteraadsverkiezingen uitgedraaid op een nieuwe adem voor Labour in de gemeenteraden. In Griekenland weet men het niet echt meer: maar diegenen die hun pollen aan de jarenlange leugens verbrand hebben, zullen afgestrafd worden. Kleine partijen en individuele parlementsleden die in de Griekse crisis het sociale bloedbad wilden vermijden kunnen wellicht hun stempel drukken. In Nederland is het gefoefel met Wilders ten einde: de christendemocraten moesten op ultra- kleine en godsdienstige partijtes beroep doen om de meubelen te redden. Hoe dan ook in september hebben ze verkiezingen aan hun been. Want voor de regerende conservatieve partijen in Europa komt het er nu op aan zoveel mogelijk maatregelen die de werkende bevolking treffen er nu door te duwen, voor verkiezingen een einde maken aan hun beleid van privatisering en afschaffen van sociale rechten. Is links klaar voor een ander en nieuw beleid ? Oeps, dat is een vraag van een ander kaliber. Links heeft,ondanks de ervaringen de voorbije vier jaar, nog steeds geen antwoord hoe je een financiele markt reguleert en hoe je de banken efficient controleert op hun buitensporige risico's die ze nemen. We blijven dus zitten met financiele producten,waarvan we totaal geen zicht hebben op de risico's, we totaal geen idee hebben hoe we van die risico's af geraken en hoe we het geld van de burgers beter kunnen waarborgen. Het is dan ook geen toeval dat er verjonging en vernieuwing in de lucht hangt.De oudere bevolking heeft net iets te veel graaicultuur aan de dag gelegd. Jongeren hebben weinig kans op een vaste job,geen vast inkomen en kunnen absoluut niet sparen. Zij nemen dus geen enkel risico als ze verandering willen, ze hebben niks te verliezen...
Een mei is altijd een speciale dag geweest: een dag van feest,een dag van fierheid wat wij met de linkerzijde en de syndicale strijd allemaal gerealiseerd hadden. Van 8-urendag naar vierdagenweek, van armoede naar sociale zekerheid,van oorlog naar vrede,van kerk in de staat naar vrijzinnig bestaan.Stoeten, optredens, gezellig tafelen hebben de betogingen én het mobiliserend karakter van 1 mei vervangen. Bij gebrek aan mobilisatie en perspectief is een mei minder en minder attractief.Er komt gewoon minder en vooral steeds bejaarder volk op de georganiseerde activiteiten af. Het ontbreekt nochtans helemaal niet aan redenen om toch iets meer te mobiliseren. De komende weken zijn er sociale verkiezingen in de bedrijven.Niet minder dan 55.000 kandidaten komen op onder de ABVV-vlag om hun collega's te vertegenwoordigen in moeilijke tijden. Het is ook een goed moment om de campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen in eigen kringen te laten starten. Of om een vuist te maken tegen het neo-liberale Europa en een steuntje te geven aan de Franse socialisten,die op 6 mei voor de vuursproef staan.Of eens te applaudiseren voor de Nederlandse kameraden die hun nek uitsteken en geen steun verlenen aan het bezuiningsbudget van de gevallen regering Rutte. In Griekenland zijn er ook verkiezingen met het risico dat die uitdraaien op een algemene afkeer van " de politiek" én de weg openen voor een nieuwe militaire dictatuur, wat ook in Spanje geen utopie zou kunnen zijn. In het rijtje met landen waar een betoging op 1 mei niet zonder risico's is kan Palestina niet ontbreken. Ieder jaar zijn er incidenten en wordt de betoging die door de PGFTU-de vakbond- georganiseerd wordt, manu militari door de Israeli's uiteengeklopt. Daarmee is duidelijk dat 1 mei ook een signaal en een graadmeter is voor mensenrechten en democratie.
In Bepart loopt een tentoonstelling over kunstenaarsboeken.Het is een tentoonstelling geworden waarbij je een tentoonstelling te zien krijgt van kunstenaars die een boek schreven, soms in samenwerking met. De tentoonstelling is ook een souvenir aan het Xerox Book uit 1968,waarbij een boek gedrukt of gefotocopieerd werd op een Xerox. Dit is geen volledig nieuw idee,vermits de eerste Lonely Planet reisgids - Azia on a footstring-ook als fotocopie een eerste bestaan kende. Maar dit was 68, waar eveneens de aanval werd ingezet op auteursrechten- want eigendom was diefstal. De boekenverkoop daalt, zowel in Vlaanderen als in Nederland.Dit brengt concentratie en monopolisering met zich mee. In Vlaanderen is 75% van de boekenverkoop in handen van de Standaard boekhandel. Met een eigen distributiesysteem en een eigen ratingssysteem versterken zij hun uitgaven en edities.Zij namen daarbij de methodes van de vroegere boekenclubs over met gestandaardiseerde etalages,een boekentoptien,recensies in de aanverwante kranten en tijdschriftengroep,propomoties en koopjes. Kleine uitgeverijen en alternatieve boekhandels sneuvelen een voor een. Een belangrijk verkoopsargument voor een boek: het sensuele,het aanraken valt meer en meer weg door het niet meer aanwezig zijn. Want om een boek te kopen moet je stilaan veroverd worden. Eerst moet een boek je aandacht trekken. Daarbij is de cover het belangrijkste aantrekkingspunt. Daarna neem je het vast, draai je het om en lees je de achterflap, over de inhoud en of de auteur. Dan blader je, lees je een stukje van de inhoud of bekijk je de illustratie. Stilaan krijg je een band met het boek en ga je over tot de irrationele daad: je koopt het boek.
Eenmaal de bloemen en de botten aan de bomen knoppen hangt een zekere zenuwachtigheid in de lucht. Depressieve mensen hebben het daar iets moeilijker mee. Sommigen trekken dan iets meer aan mijn mouw om aandacht te vragen voor hun probleem. Daarmee moet je voorzichtig om gaan, want je weet nooit of er niet ergens een echt probleem om de hoek loert. Zo ook met mijn buurman. Vorige week dacht ik dat hij depri was, maar nu blijkt er veel meer aan de hand. Hij is opgenomen in het ziekenhuis met ernstige problemen. Laten we hopen dat hij het haalt. Het is ook twintig jaar geleden dat de Balkan plots in vuur en vlam stond door etnische en godsdienst twisten.Opeens begonnen buren elkaar uit te moorden,doken wraakzuchtige milities op en bombardeerde de Nato verschillende steden plat. In Sarejevo vielen 11541 slachtoffers, tijdens de oorlog in Bosnie-Herzegovina niet minder dan 100.000 doden en meer dan 2 miljoen mensen waren op de vlucht. Waanzin. Niet zonder enige hulp en politieke steun van Duitsland. Waar blijft de balkan kultuur ? In die regio zijn de mensen zo voorzichtig met elkaar iets op te leggen dat ze steeds twijfelen en altijd minimum twee alternatieven voorleggen om niet de indruk te geven dat zij iets voor je willen beslissen.Een vorm van beleefdheid of een manier om steeds op beslissingen terug te komen en jezelf permanent in vraag te stellen ? De politieke realiteit heeft de verdeeldheid tussen moslims en christenen politiek opgedeeld en verzegeld. Er is vrede, maar niet veel meer. Hoe kunnen de wonden geheeld worden ? Misschien met cultuur,ook een vorm van therapeutisch praten. Het mocht niet zijn. Sarajevo's aanvraag om in 2014 culturele hoofdstad van Europa te worden heeft het, ondanks ruime steun, niet gehaald. Maar het is helemaal geen reden om depressief te worden, blijven praten dus.
Lieven De Cauter zoekt een alternatief voor het hedendaags neoliberalisme.Hij situeert zich duidelijk binnen het rijtje denkers van de indignados of de verontwaardigden zoals Naomi Klein,Negri en Zizek.Alleen de arabische lente neemt hij er bij als een grote wereldwijde reactie tegen de domintie na 9/11. Hij blijft een pessimist om binnen de Europese context grote maatschappelijke veranderingen te realiseren.Het beste van het slechte lijkt hem een bijsturing en vooral het behoud van onze sociale verworvenheden.Leve de welvaartstaat.Zoals de indignados is het hier en nu belangrijker dan even terugblikken op de geschiedenis. Vertrekpunt is de angst en de repressie na 9/11 waardoor we met Guantanamo het elementair mensenrecht in de vuilbak kieperen.Ook in Belgie leidde de bankencrisis tot het buitenspel zetten van het parlement,wanneer de sociale zekerheid en de sociale voorzieningen moesten besparen. In Europa werd de liberale tendens electoraal versterkt bij iedere verkiezing,links vond geen adekwaat antwoord en sprak niet aan.De ecologische zoektocht naar antwoorden op de grondstoffencrisis verloor zijn elan.Het werd erg stil ... Lieven De Cauter focust zich erg op de vorm die de protestbeweging aannam. tentenkampen,clowns,maskers,feesten en sociale netwerken.In een eerste fase wordt het basisprincipe van de vertegenwoordigende demokratie in vraag gesteld, de tweede fase is nog niet in zicht maar zou op zijn minst de verloren geloofwaardigheid van de internationale instellingen moeten herstellen. Blijft de vraag: zal er iets grondig veranderen of recupereerd het systeem opnieuw het protest ? Ik schreef deze blog in Sevilla,waar op de vooravond van de staking tegen de Spaanse regeringsmaatregelen een groep Indignados betoogde. Zonder veel vlaggen, maar met opschriften als " No pan, no paz"...
Twee en twintig jaar na de val van de Berlijnse muur,piepen we nog eens rond in het voormalige DDR. Jongeren weten natuurlijk niet hoe het er vroeger aan toeging en zien alleen de steeds opgewarmde kost op het scherm: de DDR was een verschrikking. Zij zien vooral wat er niet was. De "vrijheid" die ze vandaag hebben is de vrijheid om te consumeren. In de DDR was een belangrijke bron van ergernis het gebrek aan bananen in de winkels. Vandaag liggen de bananen te rotten in de winkelrekken, centen en werk om te kunnen consumeerderen ontbreken. Ekkehard is verontwaardigd: het kan toch niet dat door armoede kinderen niet ingeent worden ? Meer dan de helft van de voeding wordt in de vuilnisbak gekieperd omdat het niet aan de normen van Europa en Duitsland beantwoord. Men spreekt over ecoproducten en smaakverbeteraars: in het vroegere DDR was alle voeding eko ! De samenleving is opgedeeld in twee sterk verschillende groepen: alle managerjobs zijn ingenomen door Westduitsers, uitvoerende en ongeschoolde arbeid is voor OostDuitsers. In de cultuur- en theatersector is het helemaal een puinhoop. Managers voeren drastische besparingen uit waardoor de theaterproducties geen nivo en geen publiek meer aantrekken. Op zondagavond vertrekken veel OostDuitsers van huis om als "gastarbeiders" in WestDuitsland te gaan werken. Zij moeten maandagmorgen op tijd zijn. Zij blijven de ganse week weg om dan opnieuw in een kort weekend bij hun familie te kunnen zijn. De grote investeringen in het voormalige DDR bleven uit en wegen door de KMO-isering niet op tegen de sluitingen en de herstructureringen die na de "Wende" de zware industrie rationaliseerde. Smalen zegt Ekki: "Ondertussen blijft de Duitse staat voor de buitenwereld de grote en rijke jan uithangen. Zie de gratis autostrades, zie de prestigieuze hulpplannen voor de Oost-Europese landen.Voor de eigen bevolking hebben zij geen aandacht. Duitsland heeft de ambitie om te heersen over Europa en de wereld. Wat Hitler niet lukte via een oorlog,moet nu kunnen door een streng economisch en monetair besparingsbeleid"
Hiva organiseerde een studiedag met steun van 11.11.11 over de toekomst van de ontwikkelingssamenwerking. Onderliggende bedoeling: de deur van de nieuwe Minister Magnette open wrikken voor lobbying en overleg. Ieder toekomstscenario hield dus min of meer rekening met de milieuproblematiek die misschien wel niet vollledig opgelost zal zijn, maar op zijn minst beheerst zou worden. In alle denkpistes werd als mantra duidelijk gemaakt dat we nu op de top van de berg zitten en dat er alleen neergang kan volgen. Of met andere woorden er zal zeker niet meer overheidsgeld naar ontwikkelingssamenwerking gaan. Wellicht wordt het budget nog verder uitgehold door het inschrijven van militaire tussenkomsten en de groei van de noodhulp.Wellicht kunnen ook andere vormen van financiering gebruikt worden zoals het heffen van een vliegtuigtaks. Het is de eerste maal dat ik vaststel dat 11.11.11 en het Hiva ook het bereiken van de 0,7% van het BNP opgeveven. Ngo's staan voor keuzes: of zij vormen zich meer en meer om tot technische specialisten die als consultants goede projecten en veel centen binnen rijven, of zij worden politieke verdedigers van de belangen van hun partners bij de publieke opinie. Kleine initiateievn met directe banden hebben goede resultaten door de concreetheid van hun acties en de directe communicatie. Een ervaren NGO-man vond het allemaal iets te veel van het goede en pleitte voor een beetje gezond verstan en minder lijvige studies die alleen maar zeer veel geld kosten. Maar de richting waarin de hond loopt wordt bepaald door de kop en niet door de staart. Er zullen wellicht nog studies en studiedagen volgen.
We kunnen minder en minder leven met onzekerheid. Zo is er nu een tendens om scenario's uit te teken voor de toekomst. Om de risico's en de valkuilen te voorspellen en te beheersen. In de grote internationale instellingen is met al volop bezig met na te denken hoe de wereld er zal uitzien in 2020, 2030,2050. Hoe zal de wereld er uitzien wanneer we weten dat er grondstoffen te kort zullen zijn, mensen te veel, een ecocrisis, nieuwe groeilanden ... Om die scenario's hanteerbaar en concreet te maken worden ze omgezet in drie modellen.
Het eerste model schetst de wereld als een "wereld van eenzame buren". Deze landenbenadering gaat uit van de vastelling dat de Internationale organisaties (Uno, IMF,Wereldbank..) niet goed werken en falen in hun opdracht. Protectionisme tussen landenblokken en realo-politiek beleid zijn schering en inslag. De blokken worden gemaalt tussen Brazilie met de latijns-Amerikaanse landen, Noord-Amerika rond de US, Europa rond Duitsland, Turkije en Iran strijden om het leidersschap in het Midden-Oosten, China,India en Indonesie pogen hun invloed in Azie uit te breiden. het zwakke broertje blijft Afrika, meteen het slachtoffer van de klimaatverandereing. De uitdaging is het vertrouwen in de internationale instellingen te herstellen.
Een tweede visie is een wereld van "paradigma-shift" of verandering op de visie van de wereld. De huidige economische crisis blijft duren. Inleveringen, vervuiling financiele crisis zet zich door. Alhoewel het neoliberale systeem overeind blijft groeit het verzet. Nieuwe vormen van protest groeperen zich langzaam en krijgen steeds meer eenzelfde agenda.
Een derde scenario is een wereld van het "koude" groen. De ecologische crisis wordt op een harde en autritaire manier opgelost door het opleggen van strikte normen aan de bevolking. Groeiende ongelijkheid wordt de uitdaging. De kloof tussen arm en rijk wordt dagelijks groter. De autoritaire overheid maakt een strenge ecologische regelgeving en onderdrukt iedere vorm van sociale organisatie.
Geen enkel van de scenario's belooft ons rozengeur en maneschijn. Integendeel. In 2020 ben ik 68 jaar. Tijd voor een nieuwe mei 68 met de senioren ?
