Jaren geleden was het vakbondsmotto dat de arbeiders hun deel van de taart moesten krijgen bij de CAO-onderhandeling. Er werd toen zelfs al eens geroepen dat we niet alleen ons deel van de taart moesten krijgen, maar dat we de hele bakkerij wilden. Dat was pas iets: zelfbestuur door de arbeiders. Vandaag stelt de Europese commissie vast dat de herverdeling van de productiviteitswinsten beschamend laag is voor de arbeiders. Meer nog wanneer je de inkomsten van de zelfstandigen en de bedrijfswinsten samen telt dan zijn deze voor het eerst meer gestegen dan de inkomsten voor de arbeiders. We voelden het al aan de toppen van onze vingers: de loonnorm beperken via allerlei statistische berekeningen en inflatievoorspellingen tot 5 % is in vergelijking tot de poen die door de bedrijven werd binnengehaald niet echt een "juist" aandeel. Maar de loonnorm heeft juist de band tussen productiviteit en loon doorgeknipt voor de arbeiders, terwijl voor bedrijfsleiders en management het loon steeds meer gekoppeld werd aan de bedrijfswinsten via aandelen. Dit zou dan allemaal de schuld van de globalisering zijn ? In de USA is deze tendens reeds een vijftal jaar begonnen en dalen zelfs de lonen van de arbeiders. Daar is het duidelijk dat er onvoldoende sterke vakbonden aanwezig zijn om de arbeidersbelangen te verdedigen en dat de toenemende flexibiliteit niet alleen de arbeidsomstandigheden maar ook de lonen negatief bëinvloeden. Hier, zeker in België, beschikken we over goed georganiseerde vakbonden. Het zou dus, alvast in theorie, mogelijk moeten zijn om een evenwichtig deel van de taart te veroveren. Maar de kers op de taart is reeds lang weg, om nog maar te zwijgen over die bakkerij....
Gisterenavond goede filosofieavond met Rob Devos, filosoof van dienst. Rob Devos schetst de huidige samenleving als een maatschappij waar steeds meer flexibiliteit gevraagd wordt van iedereen. In die maatschappij is alleen maar plaats voor supermensen. Die steeds van job kunnen wisselen, steeds in staat zijn nieuwe uitdagingen aan te gaan, levenslang willen en kunnen leren. In plaats van duurzame relaties en vriendschappen onderhouden zij nu vluchtige functionele netwerken. Het resultaat is het wegvallen van sociale bescherming, werkzekerheid en veel eenzaamheid. Maar het systeem waarin wij leven is grondig van structuur veranderd. Duidelijke functies en structuren worden vervangen door netwerken met knooppunten. De kritiek van 68 op de hierarchische samenleving en het gebrek aan creativiteit ( l'imagination au pouvoir) is in het systeem geintegreerd. Je moet nu wel creatief zijn, maar in functie van de winst, in functie van de firma. De huidige politieke partijen drijven mee op de hype en durven geen kleur meer bekennen. De S van SPa staat niet meer voor socialistisch maar voor sociaal en progressief. Links durft zich niet meer links noemen. De agenda van toenemende onzekerheid wordt door links niet meer opgenomen. Links functioneert politiek het best als het op twee benen loopt: denkers en doeners bevruchten elkaar. Denkers formuleren de Utopie, doeners verdedigen de dagelijkse levens en arbeidsomstandigheden van de werknemers. Wanneer dit niet gebeurt, dan komt er een kloof, een gat in de haag. Extreem-rechts neemt de vertaling van de onzekerheid hoog op zijn politieke agenda en slaagt er zelfs in die onzekerheid vast te koppelen aan het onveiligheidsgevoel. De weg naar een oplossing ? Links moet in de eerste plaats conservatief durven zijn: verdedigen wat we hebben. Maar links moet ook werken aan zijn dromen en perspectief bieden op een maatschappij waar we met zijn allen simpelweg gelukkig kunnen zijn...
De voorbije dagen was ik op een seminarie over de toren van babel in Europa. In Luxemburg nog wel,culturele hoofdstad van Europa. Ik kwam terecht in een groep met lesgevers Engels. Mensen uit de het Oude Groot-Brittananie die Engels spraken als moedertaal met hun typische Engelse maniertjes, Ieren die St-Partrickdays vieren, mensen uit de voormalige Oost-Bloklanden zoals Roemenie, Littouwen, Estland, een paar Spanjaarden en jawel: een Belg. Mijn bedoeling was uit te zoeken hoe we best delegees uit de Europese ondernemingsraden begeleiden om te kunnen communiceren, wereldwijd met iedereen. Ik viel niet door de mand, dus anderen moeten het met een beetje gezond verstand ook wel kunnen. Luxemburg is wel speciaal: rijk, ook bank-rijk en met zeer veel immigranten die daar komen om te werken. Klein Zwitserland. Ze spreken er veel talen: Frans, Duits en Luxemburgs. Gewoon onverstaanbaar. Maar hun talenkennis is een troef. Ze gebruiken die troef om zich als klein land zich Europees en Internationaal op de kaart te zetten, zonder hun eigen tradities te verliezen. Maar dit veronderstelt zelfbewustzijn , geen frustratie. Openheid, geen bekrompenheid. Het seminarie leerde mij dat het sociale Europa nog ver weg is en dat de Europese vakbond nog een lange weg af te leggen heeft. Maar er zijn mensen die reeds een lange tijd aan de weg timmeren. De nieuwe Europese landen verwachten veel van ons. Het is kwestie van hen de juiste boodschap te geven, niet zozeer hen te leren dat Europa een zaak van geld en lobbying is...
Binnen een dikke zes weken zijn er presidentsverkiezingen in Frankrijk. Normaal is dit een politieke confrontatie tussen links en rechts. Al mogen we niet vergeten dat dit vorige keer een keuze was tussen extreem-rechts en gewoon-rechts.( Le Pen/Chirac) Deze keer tussen Segolene Royal en Sarkozy. Een derde kandidaat poogt het midden te bezetten: Francis Bayrou. In de hoop dat het deze keer een keuze voor de kiezers wordt tussen de twee partijen UDF en UMP, waardoor de socialisten opnieuw uit de boot vallen. Deze week vielen alvast een paar ferme uitspraken te noteren van Sarkozy: hij wil Le Pen aan de nodige handtekeningen helpen om op te komen. En nog eentje : er moet een ministerie voor de immigratie komen en het recht op hereniging moet strenger gereglementeerd worden. Of hoe poog je de extreem-rechtse stemmers nu reeds aan U te binden in het vooruitzicht van een tweede ronde op 6 mei. Alvast de Liga voor de Rechten van de Mens vond deze uitspraak er over. Maar de weg is voor de kandidaten en de kiezers nog lang. Meer dan de helft van de kiezers is nog onbeslist en in 2002 wisten 14% nog niet voor wie ze zouden stemmen toen ze het stemhokje binnenstapten. Dit in tegenstelling tot de rol die de intellectuelen willen spelen in de verkiezingscampagne en zich outen voor een kandidaat. Socioloog, schrijver of filosoof: ieder kiest zijn kant. De franse intellectuelen hebben steeds de ambitie gehad een grote rol te spelen in maatschappelijke keuzes. Segolene wint ruimschoots op dit vlak. Het doet me denken aan de Belgische campagnes: Van de Spa tot Patrick Janssens is nodig. Of Groen is nodig, of .... In Frankrijk heet het dit : voor het te laat is...
In Bepart, het Kunstencentrum, loopt van 4 maart tot 3 juni de tentoonstelling lost format met ondermeer " de hofjes van Eden" van Johan Van Geluwe. Het zijn allemaal dia's, een format dat verdrongen is sedert de opkomst van nieuwe technologieen zoals digitale camera's. Maar het is geen nostalgische tentoonstelling geworden. Alleen de beelden zijn belangrijk. Met het einde van de productie van de dia-projectoren start de tentoonstelling. Daarna een werk van Els Opsomer dat bestaat uit een selectie van 170 dia's die een regenboog vormen. Niet minder dan 1700 dia's werden binnengebracht om dit collectief werk te maken. Daar zitten er nogal wat van mij bij. Mijn madam in monokini, mijn madam in het kinderbed, met vrienden, op reis... . Leuk maar het stelt de vraag of wij deel uitmaken van die Waregemse regenboog ? Wel deel van het kunstwerk. Wel deel van een stuk uit de beschrijving: "De dualiteit van het thuisgevoel. Zeker wanneer je uit een provinciale plek in Belgie komt is " de buiten" niet meer het platteland. Het is tegelijk heel afgelegen en toch vlakbij de agitatie van een kapitalistische wereld. Dit vertaalt zich vaak in een conflict met zichzelf en zijn achtergrond... een verhaal van eindeloze omzwervingen" Ik voel me dus veel meer deel van de universele wereld dan van dat provinciale nest, niettegenstaande mijn wortels in de lokale gemeenschap. Johan van Geluwe heeft er minder moeite mee. Voor hem is het een opwaardering van zijn werk. Gelukkig op tijd: voor hij verdwijnt . Zie ook ander artikel op blog van 23/05/05 the museum of the museums (klikken op archief per maand)
