Deze morgen werd ik wakker met het nieuwsbericht dat Hugo Chavez, president en revolutionair, aan kanker overleden was. De berichtgeving was natuurlijk gekleurd: het was een linkse populist die aan de bevriende en linkse buurlanden gratis (!) petroleum uitdeelde.Men zei er niet bij dat Chavez consequent een ander economisch model probeerde te ontwikkelen dat het kapitalistische Westen bestreed en de Latijns-Amerikaanse landen anders organiseerde. Met andere woorden: Chavez toonde aan dat een andere economie,niet op winstmaximalisatie gebaseerd mogelijk was.
Ik vond een boekje van Chavez zelf " Cuentos del Aragnero", waarin hij zijn autobiografie in juli 2012 neerpende. Het zit hierbij (klik op het beeldje) voor iedereen die het in het Spaans wil lezen. Het is geen literair meesterwerk,daarvoor is Chavez te veel een verteller, een volkmens. Ook is het in spreektaal geschreven waardoor er hier en daar wel woorden zijn, die niet in een woordenboek terug te vinden zijn.Maar al bij al blijft het begrijpbaar.
Het boek start met verhalen over zijn kindertijd, zijn familie en zijn roots. Zo leerde hij lezen en schrijven aan zijn oma, zijn ouders waren arme onderwijzers uit de Sabaneta,een streek in de buurt van de oliestad Barinas. Via de verhalen over zijn familiegeschiedenis ontdekte hij Simon Bolivar, de bevrijder van de Spaanse kolonisatie. Chavez leerde dat geschiedenis geen statisch gegeven is,maar een proces van opeenvolgende veranderingen,van gebeurtenissen die een reactie waren op elkaar gericht op vooruitgang.
De tweede belangrijke stap in het leven van Chavez is zijn opleiding in Caracas aan de militaire school waardoor hij waarden als kameraadschap, solidariteit en discipline ontdekt. In 1975 vindt hij als bij toeval een zwarte Mercedes met in de koffer boeken van Marx- Lenin en Federico Brito Figueroa. Deze Venezolaanse historicus en antropoloog schreef meer dan 30 boeken over Venezuela en analyseerde haarfijn de problemen van grootgrondbezit en de slavernij in de koloniale tijden.
De Revolutionaire Bolivariaanse Beweging poogde een militaire staatsgreep tegen het regime uit te voeren,maar mislukte. Toch werd de beweging de basis van wijkcomités en een volksbeweging opgebouwd naar Cubaans model. Chavez won er de presidentsverkiezingen mee.
Het was het model waarmee hij een totaal nieuwe staat uitbouwde met de herziening van de grondwet, nationaliseringen en landbouwhervormingen, onderwijs en gezondheidszorg en een winkelketen met goedkoop voedsel voor de armen.
In de praktijk waren er toch wel enkele schaduwkanten : een verregaande militarisering van de staat waardoor het leger uitgroeide tot een grote interne macht, de kwaliteit van het voedsel in de staatswinkels was soms ondermaats, de groeiende criminaliteit bleef een groot probleem.
Chavez gaf urenlange toespraken en interviews in zijn programma ' Alo presidente'. Hij zong volksliederen, dikwijls vals,maar volgens iedereen ' zeer mooi' en in zijn boek lees je ook de nodige zelfspot. Want voor hem was de revolutie: " vaderlandsliefde en humor"
|