Hallo bezoeker,
welkom op het blog van de Mailgroep Huisdieren, een hechte groep Dierenvrienden-SeniorenNetters, die er zijn voor, door en met elkaar.
Op dit blog kunnen jullie kennismaken met onze dieren, tips vinden over de verzorging en de gezondheid van de dieren, dierengedichten en dierenartikels lezen, werkjes in verband met dieren bekijken, enz.
Veel kijk- en leesplezier!
02-10-2009
De rui
De rui
Daar toch vele mensen nog steeds met vragen omtrend dit jaarlijks terugkerend fenomeen zitten, even een beknopte uitleg betreffende de rui.
De kip of haan werpt in dit proces 1 voor 1 haar veren af, waar ze uiteraard nieuwe voor terug krijgt, en dit met alle veren tot het volledige kleed gewisseld is.
Dit toch wel vermoeiende proces duurt bij een normale rui ongeveer 1 tot 2 maanden. Deze tijd is voor het grootste deel afhankelijk van de conditie waar het dier zich in bevind. Omdat een kip heel veel energie en eiwitten verbruikt zal de leg gedurende deze periode stoppen op misschien een enkel eitje af en toe na. Het beste is dus, dat de kip zo snel mogelijk heel haar pak wisselt op zo kort mogelijke tijd. Dit gebeurt over het algemeen het snelst door de best leggende hennen.
Een hen heeft als nevenverschijnselen bij de rui ook meestal kleinere kam- en kinlellen en de kop word een stuk bleker. Om de kippen vlotter doorheen deze moeilijke periode te helpen is een aangepaste voeding zeker op zijn plaats. Vraag bij uw lokale handelaar naar het beste onderhoudsvoer voor deze periode.
Naast de meer gekende volledige rui treed bij sommige kippen ook wel eens de meer beperkte nekrui op. Dit gebeurt meestal bij de jongere hennen die dan even stoppen met leggen. De oorzaak hiervan is eigenlijk eenvoudig, namelijk dat de hennen te vroeg zijn gaan leggen door te vroeg toedienen van legkorrel of dergelijke. De hennen dienen tot eigenlijk hun eerste eitjes gewoon opfokvoer te krijgen, waardoor dit euvel gemakkelijk te voorkomen is.
Verharen De meeste honden verharen alleen in de ruiperiode overmatig. In deze periode (lente en herfst) wisselt de vacht van zomer- naar winteruitvoering en andersom. In deze periode zult u extra moeten borstelen om de hond door de rui heen te helpen en zo bent u zelf ook het snelst van een huis vol haar af.
Een aantal honden verharen het hele jaar door overmatig. Hier is het normale ritme in de ruiperiode duidelijk ontregeld. Weersomstandigheden kunnen deze periode grondig beïnvloeden, maar ook het overwegend binnenshuis houden van de hond, het overdreven borstelen van de vacht en onaangepaste voeding kunnen in dit ruiproces hun invloed doen gelden.
Overborstelingseffect
Het overmatig verharen wordt in de meeste gevallen veroorzaakt doordat men structureel te veel, te hard en te lang is gaan borstelen. Wanneer u te veel en met te hard materiaal borstelt haalt u niet alleen dood haar weg, maar ook het goede levende haar. De huid reageert hierop met het aanmaken van nieuw haar, telkens weer opnieuw. Hierdoor blijft uw hond het hele jaar door overmatig verharen. Dit wordt ook wel het "overborstelingseffect" genoemd.
Hoe kunt u dit proces nu keren?
Allereerst stoppen met het borstelen van de vacht in het ritme wat u nu toepast. De vacht voorlopig alleen 1 keer per 2 weken doorborstelen met een rubberen of haren borstel. Hierdoor komt de huid tot rust en kan het natuurlijke ritme zich weer herstellen. Dit kan wel een half jaar duren.
Wanneer uw hond gewoon vreselijk aan het verharen is in zijn normale ruiperiode dan kan de volgende procedure uitkomst bieden, zodat de hond eerder door zijn rui heen is: Om de aanwezige losse haren sneller kwijt te raken, doet u de hond in bad. Wast hem met veel shampoo, welke u enkele minuten in laat werken. Hierdoor weken de dode en bijna dode haren los. Daarna spoelt u de vacht goed uit om hem vervolgens droog te föhnen. Tijdens het droogföhnen kamt u de vacht voorzichtig door. U herhaalt deze procedure na ongeveer 2 weken en in die tussentijd borstelt u de vacht uitsluitend met een rubber of haren borstel. Dit om een overborstelingseffect te voorkomen.
De trimsalon kan u helpen
U kunt uw hond ook door een trimsalon deze behandeling laten geven. Het effect zal alleen maar beter zijn aangezien de meeste moderne trimsalons wel in het bezit zijn krachtige föhns en/of waterblazers. Met vooral die waterblazers worden alle op dat moment loszittende haren uit de vacht geblazen. De kracht van de waterblazers is erg groot en niet vergelijkbaar met een handföhn, hierdoor hoeft de wasprocedure in de meeste gevallen maar één keer per rui uitgevoerd te worden.
Het belangrijkste aspect bij voorkoming van overmatige verharing, is de keuze van het materiaal en de frequentie van de borstelbeurten. Goedkope borstels en kammen hebben veelal geengoed afgewerkte punten, waarmee ze huid en haar beschadigen. Ook flexibiliteit van goedkope borstels laat te wensen over. Kies voor goed materiaal wat net iets duurder is, maar waar u én uw hond jarenlang plezier van hebben.
Wetenschappers hebben in China een sauriër met vier vleugels uitgegraven. Het fossiel is een belangrijke link in de evolutie van dinosauriërs naar vogels. Dat deelde Xing Xu van de universiteit van Shenyang in het vakblad Nature mee.
De sauriër, ongeveer de grootte van een duif, werd bij Liaoning in het noordwesten van China gevonden en kreeg de naam Anchiornis huxleyi. Met een leeftijd van ongeveer 155 miljoen jaar is het dier ouder dan de archaeopteryx.
Het fossiel toont duidelijk telkens een tiental goed gevormde slagpennen aan de voor- en achterpoten. Andere kenmerken passen hem in een groep van sauriërs, die dichterbij de vroege vogels aanleunen. Dat betekent dat het bij de ontwikkeling van de vogels eerst kwam tot een tussenstap van "viervleugeligen", aldus de wetenschapper.
BANGKOK - Een kikker die vogels eet, een luipaardgekko met oranje kattenogen: het zijn twee van de 163 nieuw ontdekte dier- en plantensoorten in Azië. Dat meldt de natuurbehoudsorganisatie WWF, en ze stuurt er meteen een waarschuwing achteraan.
Wetenschappers vonden de dieren en planten vorig jaar langs de Mekong. 'De nieuwe vondsten tonen aan dat in het Greater Mekong-gebied vermoedelijk nog honderden soorten op hun ontdekking wachten', zei WWF-zoetwaterdeskundige Martin Geiger.
De meer dan 4.000 kilometer lange Mekong ontspringt in Tibet en stroomt door het zuidwesten van China over Myanmar, Laos, Thailand en Cambodja tot Vietnam, waar hij in zee uitkomt.
Onder de spectaculaire ontdekkingen zijn orchideeën, palmen, bananen, reptielen, kikkers, zoogdieren en een Nonggang-tatelaar of Stachyris nonggangensis, een vogel die liever lijkt te wandelen dan te vliegen.
Sensatie
'De luipaardgekko is een biologische sensatie', zei Geiger. 'Zijn doodringende kattenogen en zijn vlekkenpatroon kunnen hem echter noodlottig worden. Ze maken van hem een goudmijn voor handelaars in reptielen'. Het dier heet met zijn Latijnse naam Goniurosaurus catbaensisijus.
Op een eiland voor Vietnam ontdekten biologen een nieuw soort grottenotter (Cryptelytrops honsonensis). Hij is een halve meter lang en heeft 92 tijgerstrepen op zijn strogeel lijf.
Bedreiging
De WWF luidt echter meteen ook de alarmbel. 'De nieuwe soorten riskeren uit te sterven nog voor wetenschappers ze hebben gezien.' Hun biotoop is acuut bedreigd, zegt de organisatie: nog slechts vijf procent van het landschap is intact en de klimaatsverandering versnelt de gevaren voor planten en dieren.
De ecosystemen in de regio zijn door het omleggen van waterlopen en het kappen van bossen voor palmolie- of commerciële houtplantages bedreigd. In de regio zijn 240 grote stuwdammen gebouwd en gepland, schrijft de WWF.
De problemen worden nog vergroot door de klimaatsverandering. In de regio is het al warmer geworden en het zoetwater wordt al schaarser. Droogteperioden en overstromingen nemen volgens de WWF toe.
PALM BEACH - James Snyder is in zijn opzet geslaagd. De Amerikaanse fotograaf wilde bijzondere foto's maken van kikkers in zijn tuin. Hij lokte de beestjes met lampen.
De lampjes moesten 's avonds insecten en kikkers lokken.
"Ineens zag ik een kikker op een boom zitten. Ik dacht eerst dat hij gewoon op een lampje zat maar toen ik dichterbij kwam en inzoomde, merkte ik dat hij het lampje ingeslikt had." En zo kon de fotograaf uit Palm Beach, Florida een foto maken van een lichtgevende kikker.
"Ik maakte eerst enkele foto's en trok daarna voorzichtig aan het koordje van het lampje. Het lampje kwam langzaam uit de kikker. Het beestje bleef eerst nog versuft zitten maar kroop na een tijdje toch stilletjes weg. Ik kan iedereen geruststellen, ik heb de kikker intussen al teruggezien. Hij leeft dus nog", besluit Snyder.
De merle kleuren waren in vroeger tijden iets heel normaals voor een Border Collie. Zo normaal zelfs dat ze op een gegeven moment door fokkers werden gemeden, omdat ze te gewoontjes waren. Dit is echter wat te ver doorgeslagen, zodat op dit moment een merle een redelijk zeldzame kleur is geworden.
Het fokken met Merle honden vraagt echter wel een klein beetje kennis. Zodra twee Merle honden gekruist worden zal zo'n 25% van de pups homozygoot voor Merle zijn (de zogenaamde ' double merles '). Deze honden zijn bijna wit en/of hebben zeer lichte aftekeningen. De kans is groter dan bij andere pups dat ze niet eens geboren worden. De pups die levend ter wereld komen zijn vaak blind, doof en/of steriel. Het op de wereld zetten van pups met dergelijke afwijkingen wordt niet aanvaardbaar geacht. Een kruising van Merle met niet-Merle levert sowieso 50% Merles op, dus het fokken van Merles is niet echt moeilijk.
Blue heeft naast een blue merle vacht ook nog tanpoint aftekeningen. Zijn kleur moet dus wel als blue merle tri omschreven worden; iets wat de meeste stamboeken (nog) niet aankunnen.
Tac heeft klassieke aftekeningen met een evenwichtig blue merle patroon. In tegenstelling tot Blue (hierboven) die blauwe ogen heeft, bekijkt Tac de wereld met prachtige bruine kijkers; beide oogkleuren zijn toegestaan bij de blue merle.
Gwen heeft een wat donkerder blue merle patroon. Ook zij heeft bruine ogen, met in haar linker oog een blauwe vlek. De vlekken van het merle gen werken dus ook door op de oogkleur.
"Spin it again Luke" (eig. en foto: Yvette Zmaila) heeft een vrij grof merle patroon op z'n lichaam en fijnere vlekken op z'n hoofd. De witte bles zal in de toekomst nog wat smaller worden en z'n neus wat zwarter.
Is de Blue Merle tegenwoordig al geen alledaagse verschijning, de red merle is echt behoorlijk zeldzaam. De basiskleur chocolade bruin komt niet echt veel voor, een combinatie met merle wordt echt zelden gezien. Om red merle pups te krijgen moeten beide ouders chocolade bruin zijn of drager zijn van dat gen en moet een van beide ouders merle zijn.
Het fokken met Merle honden kan wel op gezondheidsproblemen stuiten als men niet uitkijkt. De eenvoudige regels hiervoor zijn onder andere te vinden op de pagina voor Blue Merle en in ondergenoemd artikel over de achterliggende genetica.
Indiase geologen hebben dinosauruseieren ontdekt die zo'n 65 miljoen jaar oud zijn.
De oeroude dinosauruseieren zijn volgens de krant Times of India ontdekt in de zuidelijke deelstaat Tamil Nadu, waar vele fossielen die tot 140 miljoen jaar oud kunnen zijn, in de grond steken.
"We vonden verschillende cirkels, die telkens uit acht ronde dinosauruseieren bestonden", vertelde een geoloog van de Indiase Periyar-universiteit. Tijdens een onderzoek dat gefinancierd werd met Indiaas en Duits geld, werden de historische vondst gedaan.
De eieren zouden elk een diameter van dertien tot twintig centimeter hebben en lagen in zandige nesten die een goede meter breed waren.
Volgens wetenschappers zijn de eieren afkomstig van grote, roofzuchtige dinosaurussen. Eerder werden er al fossielen in die regio van India ontdekt, maar bij deze vondst was het de eerste keer dat honderden nesten met clusters van dinosauruseieren blootgelegd werden.
De eieren, die onder het vulkanische as zaten, worden nu in Duitsland verder onderzocht.
Dit is wel een bijzonder aangrijpend verhaal.. Tosca
Hondje gered door rouwende omstaander
Maandag 17 augustus 2009MELBOURNE - Een hondje dat van een pier in Melbourne was afgewaaid, werd gered door een man die net de as van zijn overleden grootmoeder aan het uitstrooien was.
Sue Drummond vreesde het ergste toen haar hondje Bibi in het water viel. "Ik durfde niet achter hem aan te springen omdat ik niet wist of ik weer uit het water zou kunnen komen."
De 20-jarige Raden Soemawinata was op dat moment bezig de as van zijn overleden oma over zee uit te strooien. Toen hij zag dat het hondje in nood was, trok hij zijn broek en schoenen uit en sprong hij in het koude water.
"Het was best koud, maar ik twijfelde niet," vertelde hij de Melbourne Herald Sun. "Ik ben een parttime model, dus ik ben wel gewend om mijn kleren uit te trekken."
Fotos van de reddingsactie zijn te zien op news.com.au.
Een Duitse tiener heeft in Petershagen een vis gevangen van maar liefst 2,58 meter lang en 102 kilogram zwaar. De 18-jarige Alexander Stein beschrijft zijn unieke vangst als een monster.
Toen Stein beet had, moest hij de hulp van drie anderen inroepen. Uiteindelijk deden ze er meer dan twee uur over om de gigantische vis op het droge te halen.
Toen beging de tiener echter een blunder die kan tellen. Hij sneed de vis in stukken vooraleer iemand van het vismagazine 'Blinker' het monster kon wegen en meten. Op die manier zal zijn record, van grootste visvangst ooit in Duitsland, niet erkend worden.
In het Canadese Tupperville loopt dezer dagen het grootste paard ter wereld rond. Volgens metingen zou het dier 2m05 (van hoef tot schouder) groot zijn en meer dan 1.300 kilogram wegen. Daarmee steekt de tienjarige Poe het Texaanse paard Remington, dat 2m03 meet, de loef af. "Binnenkort hoop ik de jongens van het Guinnes Book of World Records naar hier te halen", zegt eigenares Shereen Thompson in de Daily Mail.
Iedereen wil tegenwoordig de immens populaire Poe, genoemd naar auteur Edgar Allen Poe, zien. Daarom schuimt Thompson de ene beurs na de andere af. "Toch houden de toeschouwers afstand, want zo'n kolos kan keihard uithalen. Ik heb het al mogen ondervinden. Toen hij een keertje wou spelen, sleurde hij me meters ver mee. Poe'tje kent zijn eigen krachten niet." (dea)
WASHINGTON (AP) - Ardi is een miljoen jaar ouder dan Lucy en werpt een nieuw licht op de menselijke evolutie.
Het verhaal van de menselijke geschiedenis gaat opnieuw meer dan een miljoen jaar verder terug in de tijd nu wetenschappers meer te weten zijn gekomen over 'Ardi', een mensachtige die 4,4 miljoen jaar geleden leefde in wat nu Ethiopië is. Ardi werd in 1994 gevonden, maar gisteren zijn elf artikels verschenen in het wetenschappelijke tijdschrift Science waarin de mensachtige gedetailleerd beschreven wordt.
Het vijftig kilo zware en 1,22 meter grote vrouwtje scharrelde ruim een miljoen jaar eerder door het bos dan de beroemde Lucy, die lang werd beschouwd als vroegste voorouder van de mens. Het oudere skelet van Ardi verandert de kennis van de menselijke evolutie. In plaats van de gedachte dat de mens zou afstammen van een oud chimpanseeachtig wezen, bewijst Ardi dat mens en chimpansee geheel los van elkaar zijn geëvolueerd uit een gezamenlijke voorouder.
Ardi vertoont kenmerken die niet voorkomen in de huidige Afrikaanse apen, waaruit de conclusie kan worden getrokken dat deze apen sterk zijn geëvolueerd toen hun en onze wegen zich scheidden. Ardipithecus ramidus, zoals de Latijnse soortnaam van Ardi luidt, kon met alle vier ledematen in bomen klimmen, maar de soort zou niet veel tijd in bomen doorgebracht hebben. Bovendien kon Ardi rechtop lopen.
'Dit is een belangrijke ontdekking', zegt David Pilbeam vanHarvard. 'Het is vrij compleet; hoofd, handen, voeten en enkele andere delen zijn overgebleven. Het vertegenwoordigt een geslacht dat mogelijk voorafging aan de Australopithecus, het geslacht dat aan ons geslacht Homo voorafging. Lucy behoort tot de Australopitheci.'
Universiteit Antwerpen meet milieuvervuiling met egels
Universiteit Antwerpen meet milieuvervuiling met egels
Egels zijn bijzonder geschikt om milieuvervuiling te meten. Dat blijkt uit een onderzoek van de Universiteit Antwerpen waarvan de resultaten in het wetenschappelijke tijdschrift Zoogdier van het Nederlandse Natuurpunt werden gepubliceerd.
20 km verder De wetenschappers onderzochten een egelpopulatie in Hoboken, op ongeveer 1 kilometer van een metaalverwerkend bedrijf, en zes egelpopulaties ten noordoosten van Hoboken. De verste populatie bevond zich in Zoersel, op 20 kilometer van de vervuilingsbron.
Haar en stekels In totaal werden 178 egels gevangen en met een chip gemerkt. Van 83 egels werden haar en stekels verzameld en geanalyseerd op zware metalen. Uit de resultaten blijkt dat egels die dichter bij het metaalverwerkende bedrijf leven, meer zware metalen opgestapeld hebben. De concentraties van zilver, arseen, cadmium en lood lagen tientalen keren hoger dan het gemiddelde. (belga/kh)
Dappere honden redden leven baasje met gebroken nek
Dappere honden redden leven baasje met gebroken nek
Mickey en Boz heten ze, de dappere helden van Brixham (Verenigd Koninkrijk). De twee Jack Russells redden afgelopen weekend het leven van hun baasje Michael Dyer, een 66-jarige vader van twee. De gewezen vrachtwagenchauffeur had zijn 'jongens' meegetroond op hun dagelijkse wandeling tot hij plots uitgleed en van een helling tuimelde. Liefst 16 uur bleef Dyer zweven tussen leven en dood. Het geblaf van de honden, die Dyer al die tijd warm hielden, zorgden ervoor dat een wandelaar de zwaar gehavende man opmerkte. Het slachtoffer werd in kritieke toestand naar het ziekenhuis van Torquay overgebracht. Daar werd een dubbele nekwervelbreuk en een elleboogbreuk vastgesteld. Toch wordt verwacht dat hij volledig zal herstellen.
"Toen Michael zijn vrouw Catherine verloor aan kanker, kreeg hij twee Jack Russells cadeau. Het duo moest hem bijstaan in de moeilijke momenten. We hadden echter nooit verwacht dat ze tot zoiets in staat waren. Michael had hun leiband al losgemaakt zodat ze konden gaan, maar ze bleven gewoon bij hem. Fantastisch", zegt zijn vriend Barry Robinson. Na een urenlange operatie kon het leven van Dyer gered worden. De kansen op een volledig herstel zijn erg reëel. (dea)
Niet breed, verder groot in alle dimensies. zeer hoge, puntige schedel met zeer prominente achterhoofdsknobbel. Zeer gerimpelde huid op voorhoofd en wangen. Zeer lange en hangende lippen. Zeer lange en brede kaken.
Laag aangezet, zeer lang, naar voren in dunnen pooien hangend tegen de kaken.
GEWICHT
40 tot 48 kg.
LICHAAM
Breed en lang. Lange, goed gespierde hals. Goed ontwikkelde keelhuid. Brede, diepe borstkas. Buiklijn enigszins opgetrokken. Brede, zeer sterke rug. Stevige lendenen.
KARAKTER - EIGENSCHAPPEN -OPVOEDING
De Bloedhond werd eerst gebruikt bij de jacht op groot wild: wild zwijn en hert. Toen hij niet langer in meutes werd gebruikt, werd hij de speurhond bij uitstek, die de jacht leidde. Het is zijn uitstekend reuvermogen dat hem tot de allerbeste speurhond maakt. Hij is moedig, volhardend, stoutmoedig, vastberaden en vol zelfvertrouwen. Hij is misschien niet erg snel , maar geen andere hond blijft zo koppig gefixeerd op zijn prooi. Hij is verstandig en gehoorzaam, en heeft een prachtige stem. Doordat hij aanhankelijk, rustig en erg vriendelijk is, is hij een goede gezelschapshond. Hij is gereserveerd tegenover vreemden, maar niet agressief, waardoor hij een uitstekende waakhond is. Hij heeft een vriendelijke maar consequente opvoeding nodig. Door hem ruw te behandelen kan hij vijandig worden, of zelfs gevaarlijk.
LEDEMATEN
Ronde voeten. gespierde benen met stevige botten.
STAART
In een elegante curve boven de ruglijn gedragen, maar de rug niet rakend.
VACHT
Kort en vrij hard op het lichaam. zacht en zijdeachtig op oren en schedel.
VERZORGING
Ondanks zijn formaat kan hij zich aan het stadsleven aanpassen, maar hij heeft veel beweging nodig. Hij moet ook regelmatig worden geborsteld.
KLEUR
Black-and-tan (meest gewaardeerd), vaalrood, bruin en tan. Zwarte aftekeningen moeten een zadel op de rug vormen, en voorkomen op de flanken, boven de hals en boven op het hoofd. Enig wit op borst, voeten en punt van staart toegestaan.
SCHOFTHOOGTE
Reuen: ongeveer 67 cm.
Teven: ongeveer 60 cm.
GEBRUIK
Jachthond. Gebruikshond: mensen opsporen (politiehond). Gezelschapshond.
Voor de kust van het Waddeneiland Texel is gisteren een levende lederschildpad gesignaleerd. Dat heeft Ecomare, centrum voor de Wadden en de Noordzee, vandaag bekendgemaakt.
Derde melding Het dier is gezien en gefotografeerd tussen Texel en Den Helder. Volgens een woordvoerster van Ecomare is het heel bijzonder dat het dier in de Noordzee zwemt. "Het is de derde melding ooit van een levende lederschildpad voor de Nederlandse kust", aldus de zegsvrouw.
Opmerkelijk is ook dat er vorige week een dode lederschildpad op het strand van Den Helder werd gevonden.
Kwallen Ecomare probeert met onderzoekers van de Amerikaanse weerdienst, de National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA), een verband te vinden voor deze twee meldingen in korte tijd. "We zijn zelf ook nog een beetje beduusd van deze meldingen en hebben nog geen directe verklaring", aldus de woordvoerster van Ecomare.
Op dit moment zijn er veel kwallen in de Noordzee. "Lederschilpadden leven van kwallen. Misschien komen de dieren op het vele voedsel af", aldus de zegsvrouw.
Volgens diegene die de schildpad heeft gezien, was het dier bijna 2 meter groot en erg actief. (anp/ka)
De Chinese lepelsteur, ook wel de 'panda van de Gele Rivier' genoemd omdat hij zo zeldzaam was geworden, lijkt nu helemaal uitgestorven. Een drie jaar lange wetenschappelijke expeditie in China naar een van de grootste zoetwatervissen ter wereld heeft niets opgeleverd.
Al zes jaar niet meer gezien De vis is al meer dan zes jaar niet gezien. De wetenschappers denken dat er nog een klein kansje is dat de lepelsteur het toch heeft overleefd. Maar de kans dat de soort het op langere termijn uithoudt, is onbestaande.
Zeven meter lang De lepelsteur is dus de Chinese vlagdolfijn achterna gegaan. Ook dat magnifieke dier is uitgestorven, hoewel het ooit stikte van deze rivierdolfijnen in de Yangtze.
De Chinese lepelsteur kon wel 7 meter lang worden met een kenmerkende lepelvormige neus. In de Amerikaanse rivier de Mississippi leeft een andere soort lepelsteuren. (mvl)
De lederschildpad (Dermochelys coriacea) is een in zee levende schildpad die behoort tot de familie lederschildpadden (Dermochelyidae). Het is de enige in zee levende schildpad die niet tot de familie zeeschildpadden (Chelidae) behoort. Met een schildlengte tot 2,4 meter is de lederschildpad de grootste schildpad ter wereld.
De lederschildpad heeft een vrijwel wereldwijde verspreiding en komt voor van de tropische zeeën rond de evenaar tot in de poolwateren. De voortplanting is vergelijkbaar met die van andere in zee levende schildpadden. Door de mens werd er lange tijd op de schildpad gejaagd maar omdat de soort sterk in aantal en verspreidingsgebied is achteruitgegaan wordt de schildpad tegenwoordig beschermd. Er wordt al sinds lange tijd onderzoek gedaan naar de soort, waardoor er veel bekend is over de biologie, de levenswijze en de voortplanting.
De lederschildpad onderscheidt zich van alle andere schildpadden door de sterk afwijkende levenswijze. Het is één van de weinige dieren die vrijwel volledig leeft van kwallen, die zeer arm zijn aan calorieën. Het uiterlijk is opvallend omdat de voor schildpadden kenmerkende hoornplaten op het rugschild ontbreken en het schild is daarnaast sterk gekield. De lederschildpad is het enige reptiel dat min of meer endotherm is, de lichaamswarmte wordt zelf aangemaakt en vastgehouden. Alle andere schildpadden zijn uitgesproken poikilotherm (koudbloedig).[2]
De lederschildpad heeft net als alle schildpadden een groot en opvallend schild, waar vier poten, een kop en een staart uitsteken. Net zoals de zeeschildpadden kan de lederschildpad zijn ledematen en kop niet in het schild terugtrekken bij gevaar. De kop, staart en poten zijn donkergrijs tot zwart gekleurd, met soms kleinere lichte tot roze vlekjes. Het vlekjespatroon verschilt per exemplaar en wordt door wetenschappers gebruikt om verschillende individuen uit elkaar te houden. De snuit is stomp en de bovenkaak heeft twee tand-achtige uitsteeksels aan de voorzijde van de bovenkaak. Het schild heeft dezelfde kleur als de ledematen, de onderzijde is lichter. Door een donkere bovenzijde en een lichtere onderzijde is de schildpad zowel van boven als van onderen moeilijker te zien in het water.
De lederschildpad is de grootste en zwaarste schildpad ter wereld en op enkele grotere krokodilachtigen na is het tevens het grootste reptiel op aarde. Het gemiddelde gewicht is 575 kilogram en kan oplopen tot meer dan 900 kilogram,[3] vergelijkbaar met een kleine auto. Lederschildpadden bereiken een gemiddelde schildlengte van 1,5 tot 1,6 meter, dus exclusief kop en staart. Deze gemiddelde lengte geldt voor de vrouwtjes, de mannetjes blijven kleiner. Vrouwtjes worden het vaakst waargenomen omdat ze gedurende het voortplantingsseizoen meerdere keren aan land komen waarbij het schild kan worden opgemeten. Mannetjes en vrouwtjes kunnen worden onderscheiden door de langere staart van het mannetje die tot voorbij de achterpoten reikt, de staart van het vrouwtje is korter. Daarnaast heeft een mannetje een iets holler buikschild dan het vrouwtje, dit dient om makkelijker op haar te klimmen bij de paring; bij een plat schild zou hij eraf glijden.[3]
De meeste exemplaren blijven onder de twee meter, maar er zijn uitschieters bekend die aanmerkelijk groter werden. Het grootste exemplaar werd in 1988 gevangen in Gwynedd (Wales). Het schild van dit dier mat 2,74 meter en de schildpad had een totaalgewicht van 914 kilogram.[4] Het Nederlands record werd op 4 augustus1968 op Ameland dood aangetroffen. Dit exemplaar had een totale lengte van 2,44 meter en een schildlengte van 1,58 m.[5]
Afbeelding van Haeckels' Kunstformen der Natur (1904). De tand-achtige uitsteeksels, het flexibele schild en de verlengde voorpoten zijn wat sterk aangezet.
De lederschildpad is eenvoudig van alle andere schildpadden te onderscheiden door zijn grootte, maar met name door het platte schild zonder hoornplaten aan de bovenzijde, net als de weekschildpadden. Pas geboren lederschildpadden hebben nog wel hoornplaat-achtige structuren op het schild maar verliezen deze binnen zes maanden. Het werkelijke schild bestaat net als alle schildpadden uit een door de ribben gevormde laag botweefsel. Deze is bedekt met een ongeveer 4 cm dikke laag bindweefsel die vele kleine benige plaatjes bevat. De lederschildpad heeft dus wel degelijk een uitwendig schild al is deze niet zichtbaar. Het bindweefsel bevat aan een olie-achtige substantie die een isolerende werking heeft en het dier beschermt tegen lage watertemperaturen.
Het schild heeft zeven duidelijke lengtekielen aan de bovenzijde, waarvan de middelste drie het duidelijkst zichtbaar zijn. De twee kielen aan iedere flank zijn minder geprononceerd. Zowel het ontbreken van externe hoornplaten als de aanwezigheid van de kielen op de rug zijn uniek voor deze diersoort en dienen waarschijnlijk om de wrijving te verminderen tijdens het zwemmen. Het relatief flexibele schild is ook een voordeel bij het duiken omdat het bij grotere diepten en de daarmee gepaard gaande hogere druk kan worden samengeperst zonder dat de schildpad daar schade van ondervindt. Een hard en met keratine bedekt schild zoals de meeste schildpadden hebben zou in elkaar worden gedrukt op grote diepte.[6][7]
Net als het schild zijn ook de poten van de lederschildpad aangepast op een zwemmend bestaan; de voorpoten zijn opvallend groot en sterk peddel-achtig afgeplat. De spanwijdte van de gespreide voorpoten bedraagt tot 2,7 meter. De voorpoten zijn glad van structuur en verzorgen de voortstuwing bij het zwemmen. De achterpoten worden gebruikt om te sturen, ze zijn duidelijk korter maar veel breder dan de voorpoten en hebben een relatief groot oppervlak in verhouding tot de lengte. De zeeschildpadden (Cheloniidae) hebben door degeneratie geen echte klauwen meer maar de sporen hiervan zijn nog wel zichtbaar aan de voorpoten. De lederschildpad heeft echter zelfs geen klauwrestanten meer.
Er zijn twee ondersoorten die een ander verspreidingsgebied hebben en verondersteld wordt dat ze onderling iets in uiterlijk verschillen. De Atlantische lederschildpad (Dermochelys coriacea coriacea) heeft relatief grotere voorpoten, een kortere kop en een meer donkere kleur kop en nek met minder vlekjes. De Pacifische lederschildpad (Dermochelys coriacea schlegelii) heeft een lichtere kleur en meer vlekjes, een langere kop en relatief kortere voorpoten. Onderzoek zal echter moeten uitwijzen of al deze kenmerken typerend zijn of berusten op aannames. Wel staat vast dat de Pacifische lederschildpad aanzienlijk langer en zwaarder wordt dan de Atlantische lederschildpad.
Verspreiding
Verspreidingskaart met neststranden, rode stippen geven de belangrijkste neststranden aan, gele stippen de minder belangrijke.
De lederschildpad is pelagisch, wat betekent dat het dier op volle zee leeft en hier soms drijvend kan worden aangetroffen om te zonnen maar zich weinig laat zien rond de kust. Veel waarnemingen van de lederschildpad worden weliswaar langs de kust gedaan maar dit is te verklaren doordat hier de vrouwelijke schildpadden aan land komen om de eieren af te zetten en dode exemplaren soms aanspoelen op het strand. Soms wordt langs de kust naar voedsel gezocht maar het foerageren vindt meestal plaats op volle zee. De lederschildpad heeft van alle in zee levende schildpadden het grootste verspreidingsgebied, de soort is kosmopolitisch en komt voor in bijna alle wereldzeeën, het verspreidingsgebied verschilt per ondersoort.[8] De enige plaatsen waar de soort nog niet is aangetroffen zijn het uiterste zuiden van Zuid-Amerika en het grootste deel van noordelijk Noord-Amerika. Ook in uiterst noordelijk Azië komt de lederschildpad niet voor. De enige Europese gebieden waar de soort ontbreekt zijn Groenland en IJsland.
Atlantische populaties
De Atlantische lederschildpad (D. c. coriacea) komt voor in de Atlantische Oceaan en is in vrijwel alle aangelegen delen te vinden. Aan de oostzijde begint het noordelijkste verspreidingsgebied in de Barentszzee, de Oostzee en de Noordzee. Hier wordt echter uitsluitend naar voedsel gezocht en zijn geen nestplaatsen. In de Noordzee worden overigens zelden exemplaren aangetroffen, in Nederland zijn wel exemplaren aangespoeld maar dit zijn zeldzame uitzonderingen. Een recente waarneming is een dood exemplaar dat aanspoelde op het strand van Den Helder op 21 september2009.[9] Op zondag 27 september 2009 is er een levend dier waargenomen en gefotografeerd tussen Den Helder en Texel.
In Europa komt de schildpad verder voor in de Middellandse Zee en de Zwarte Zee, in Europa is echter maar één legplaats bekend in Italië.[8]
Verder naar het zuiden komt de lederschildpad voor langs de gehele Afrikaanse kust tot onder Zuid-Afrika. Hier liggen ook een aantal van de minder belangrijke neststranden verspreid langs de kust, alleen de legstranden in Gabon zijn van enig belang; het hier gelegen Nationaal Park Mayumba is de belangrijkste afzetplaats van het gehele Afrikaanse continent. Recentelijk onderzoek wijst uit dat er jaarlijks meer dan tienduizend nesten worden afgezet aan de gehele westkust van Afrika maar het precieze verspreidingsgebied is niet bekend.
Aan de westelijke kant van de Atlantische Oceaan begint het verspreidingsgebied in het noorden langs de kust van Newfoundland en Labrador in Canada. Het eindigt in het zuiden langs de kust van Argentinië, ongeveer in het midden van het land. In de gehele Golf van Mexico en de Caraïbische Zee komt de schildpad voor en in dit gebied liggen ook de meeste en de belangrijkste neststranden van de schildpad wereldwijd. De bekendste zijn te vinden in de Verenigde Staten in oostelijk Florida waar jaarlijks enkele honderden nesten worden afgezet. Andere bekende legplaatsen zijn Costa Rica (Parismina), Suriname en Guinee.
.........
Levenswijze
De lederschildpad is een onschuldige soort die niet snel zal proberen te bijten, in tegenstelling tot andere schildpadden met een grote kop en stevige kaakspieren. Het dier is erg schuw en zal snel wegzwemmen bij een confrontatie met een mens.
Door de pelagische levenswijze heeft de schildpad verschillende aanpassingen die landbewonende soorten niet hebben. Omdat het dier permanent in zee leeft wordt veel zout ingeslikt en om hiervan af te komen scheidt de schildpad geconcentreerde zoutoplossingen af via klieren bij de ogen. In het water is dit niet te zien, alleen bij vrouwtjes die op het land de eieren afzetten lijkt het net alsof ze huilen. Door de excretie wordt tevens het zand afgevoerd dat in de ogen komt tijdens het graven van het nest.
De lederschildpad trekt gedurende zijn leven vele malen van tropische tot subtropische gebieden rond de evenaar naar de relatief koude, diepe wateren tot boven Noorwegen. De tropische gebieden worden bezocht om de eieren af te zetten, in de koudere wateren leven meer kwallen, het favoriete voedsel. Omdat de afstand tussen de koele foerageergebieden en de tropische voortplantingswateren ver van elkaar liggen leidt de lederschildpad een permanent zwemmend bestaan en legt hierbij enorme afstanden af. Er worden jaarlijks trektochten gemaakt van duizenden kilometers, van één exemplaar is uit een meting bekend dat in amper twee jaar tijd een afstand van 20.000 kilometer werd afgelegd van Indonesië tot de Verenigde Staten.[13]
Omdat de schildpad meestal onder water leeft en vrijwel continu zwemt, een gestroomlijnd schild heeft en over grote, brede en krachtige poten beschikt is het een uitstekende zwemmer die een maximale snelheid kan bereiken van iets meer dan 35 kilometer per uur.[5] De schildpad zwemt gemiddeld zo'n 45 tot 65 kilometer per dag. Dit is afhankelijk van de diepte; als er gedoken wordt moet ook een verticale afstand worden overbrugd.
Voortplanting
In het nest worden gemiddeld 110 eieren gedeponeerd, die rond van vorm en wit van kleur zijn.
Een zeer jonge lederschildpad.
Over de voortplanting van de lederschildpad is nog niet alles bekend, zo werd de belangrijkste nestplaats pas in 1976 ontdekt. Ook de leeftijd waarbij de schildpad volwassen is en zich voort kan planten is gebaseerd op schattingen. Hetzelfde geldt voor de maximale leeftijd, die geschat wordt op ten minste enkele tientallen jaren. Het bestuderen van exemplaren in gevangenschap is niet mogelijk omdat de lederschildpad buiten de natuurlijke habitat niet lang overleeft, ook bij andere in zee levende schildpadden is dit een probleem.
De paring vindt plaats in zee, de vrouwtjes paren iedere twee tot drie jaar waarbij ze zich vaak door meerdere mannetjes laten bevruchten.[3] De paring is niet zelden een hachelijke zaak; deze vindt onder water plaats waarbij het gevaar bestaat dat de dieren zonder zuurstof komen te zitten. Omdat de vrouwtjes niet ieder jaar paren, worden ze door de mannetjes soms ronduit agressief benaderd in de hoop op een paring. Het vrouwtje zal dan naar de bodem duiken en moeten afwachten tot het mannetje geen zuurstof meer heeft en moet bovenkomen om adem te halen. Uit onderzoek is zelfs gebleken dat een vrouwtje niet met meerdere mannetjes paart om genetische redenen maar omdat het vrouwtje minder beschadigd raakt bij een paring in vergelijking met het verzet daartegen.[14]
Alleen voor het afzetten van de eieren komen de vrouwtjes aan land, ze zijn hier door het logge lichaam dat op een zwemmend bestaan is gebouwd erg kwetsbaar. Bovendien kunnen lederschildpadden net als alle in zee levende schildpadden de kop en poten niet terugtrekken in het schild waardoor ze een gemakkelijke prooi zijn. Het vrouwtje zoekt vaak het strand op waar ze zelf is geboren, het strand mag niet teveel rotsen bevatten want deze beschadigen het schild. Het vrouwtje graaft soms verschillende kuilen die niet als nest worden gebruikt, waarschijnlijk om roofdieren te misleiden.[2] Vrouwtjes worden soms ieder jaar, maar meestal om de twee tot drie jaar zwanger en begraven de eieren op het strand.
De afzetplaatsen zijn over de hele wereld verspreid; in Noord-Amerika (Mexico, de Amerikaanse staat Florida), Midden-Amerika (onder andere de Caribisch Gebied; Trinidad en Tobago en de Dominicaanse Republiek), Zuid-Amerika (Suriname, Frans-Guyana, Panama), Afrika (Gabon, Zuid-Afrika), de kuststreken van de Indische Oceaan (Ceylon, India, Maleisië, Natal, Thailand en tenslotte de kust van Australië, behalve in het zuiden. De vrouwtjes kiezen niet altijd het strand waar ze zelf zijn geboren uit als nestplaats zoals de meeste zeeschildpadden, maar kunnen ook kiezen voor locaties in de buurt. Het steeds terugkeren van een vrouwtje op het strand waar ze geboren is om de eieren af te zetten komt wel bij meer zeeschildpadden voor, het mechanisme hierachter is niet precies bekend. Bij de lederschildpad is waargenomen dat het vrouwtje een rondje om het nest kruipt nadat de eieren zijn afgezet, echter ook de pasgeboren schildpadjes vertonen dit gedrag. Het dient waarschijnlijk om de locatie goed in te prenten voor later bezoek.[15]
In een afzetseizoen komt het vrouwtje 5 tot 7 keer aan land om de eieren af te zetten, de interval tussen de legsels is ongeveer 9 tot 10 dagen. Ieder legsel bevat ongeveer 50 tot 170 eieren, [3] gemiddeld 110.[15] Hiervan zijn er gemiddeld zo'n 80 bevrucht en 30 onbevrucht. Onbevruchte eieren bevatten geen dooier en zullen zich niet ontwikkelen omdat ze niet levensvatbaar zijn.[3] De meeste eieren worden opgegeten door vijanden en ook de jonge schildpadjes worden door van alles belaagd, zie ook onder het kopje vijanden en verdediging, van de nesten die niet worden vernietigd door predatie is zal slechts 50% van de juvenielen het nest verlaten. De vrouwtjes graven de nesten op verschillende plaatsen, soms dicht bij het strand en soms graaft een vrouwtje het nest onder de vloedlijn, waardoor de eieren onder water komen te staan en verrotten.
De embryo's van de lederschildpad hebben geen geslachtschromosomen. De temperatuur bepaalt of uit het ei een mannetje of een vrouwtje komt. Bij een temperatuur van 29,5°C komen er evenveel mannetjes als vrouwtjes uit het ei, bij 28,75°C of minder kruipen er voornamelijk mannetjes uit het ei en een temperatuur hoger dan 29,75°C levert voornamelijk vrouwelijke exemplaren op.[3] Na ongeveer negen weken komen de juvenielen 's nachts of bij slecht weer uit waarbij de kleintjes zichzelf uitgraven, wat dagen kan duren, en naar zee kruipen. Als het strand verlicht is wordt, wat in toeristische kuststreken nogal eens het geval is, raken ze verward en rennen ze de verkeerde kant op naar het land waar ze geen schijn van kans maken. De juvenielen zijn als ze uit het ei kruipen ongeveer 5 tot 7 centimeter lang en hebben een gewicht van ongeveer 40 tot 50 gram. Over de levenswijze en het gedrag van jonge lederschildpadden is nog vrijwel niets bekend. Vermoed wordt dat de lederschildpad veel sneller groeit dan andere in zee levende schildpadden. Uit onderzoek door Zug en Parham uit 1996 aan het skelet blijkt dat de dieren ongeveer na 13 tot 14 jaar volwassen worden. De maximale leeftijd wordt door wetenschappers geschat op meer dan 30 jaar, met een geschatte gemiddelde generatieduur van 22 jaar. De leeftijd van de lederschildpad kan worden vastgesteld door naar de groeilagen in botjes van het oog te kijken.[2]
Voedsel
Onder andere het voor de mens zeer giftige Portugees oorlogsschip wordt gegeten door de lederschildpad
De lederschildpad is een van de weinige dieren die vrijwel volledig leeft van kwallen. Omdat kwallen grotendeels uit water bestaan en een lage voedingswaarde hebben moet de schildpad grote hoeveelheden kwallen eten. Onder andere de oorkwal (Aurelia aurita) en de 4 kilo zware gele haarkwal (Cyanea capillata) zijn belangrijke prooien. De schildpad is immuun voor het eventuele gif in de netelcellen van de prooi. Ook het voor mensen gevaarlijke Portugees oorlogsschip staat op het menu. Van een lederschildpad is een waarneming gedaan waarbij 69 gele haarkwallen werden verorberd in drie uur tijd.[2]
De lederschildpad heeft verschillende aanpassingen op het eten van kwallen. De rand van de bek is in tegenstelling tot de 'echte' zeeschildpadden niet plat om harde prooien te kraken, maar juist scherp om ze in stukken te knippen. Aan de voorzijde van de bek zijn twee uit-stekende tandachtige punten aanwezig die een stansachtige functie hebben. De binnenzijde van de slokdarm is voorzien van vele stekelachtige, naar achteren gerichte uitsteeksels die dienen om te voorkomen dat stukjes kwal kunnen naar voren kunnen glijden.[2] Naast neteldieren als kwallen worden ook wel andere weke dieren gegeten, bijvoorbeeld manteldieren als salpen en weekdieren als inktvissen.[3] Een deel van het voedsel bestaat uit dieren met een skelet zoals vissen en kreeften en ook verschillende planten worden gegeten.[16]
De lederschildpad wordt als een nuttig dier gezien vanwege de voorkeur voor kwallen. Kwallen -beter gezegd vrijzwemmende neteldieren- zijn niet geliefd bij mensen als ze zwemmen of vissen. Kwallen zijn slijmerig en kunnen soms steken of duiken massaal op in vissersnetten.[3] Daarnaast leven kwallen voornamelijk van jonge vissen en draagt de schildpad door ze op te eten indirect bij aan een betere visstand.[11][17]
Vijanden en verdediging
De volwassen lederschildpad heeft nauwelijks natuurlijke vijanden en is niet kwetsbaar voor de aanvallen van andere zeedieren. De enige uitzonderingen zijn grotere haaien zoals de witte haai (Carcharodon carcharias) en rovende zeezoogdieren als de orka (Orcinus orca). Dergelijke vijanden zijn erg groot en krachtig en daarnaast zeer goede zwemmers. De eieren staan bloot aan allerlei gevaren en het leeuwendeel van de schildpadden wordt opgegeten voor ze de kans krijgen het ei te verlaten. Voornamelijk wereldwijd geïntroduceerde dieren als honden, varkens en ratten graven de eieren op, net als verschillende lokale, van de geografische locatie afhankelijke dieren, zoals de rode neusbeer, die in Zuid-Amerika leeft. Zelfs kleine geleedpotige dieren die niet op schildpadden jagen zoals krabben en mieren kunnen een nest volledig verwoesten.
Ook de meeste jonge schildpadjes worden binnen korte tijd opgegeten door vijanden omdat ze nog niet kunnen duiken en door vogels vanuit de lucht uit het water gepikt worden en van onderen worden belaagd door verschillende zeedieren.
De meeste schildpadden begeven zich liefst in ondiep water, ook de in zee levende soorten leven vaak langs de kust. De vrouwtjes zetten de eieren niet zelden af op eilanden. De lederschildpad echter prefereert diepere wateren, dit dient onder andere om confrontaties met vijanden te voorkomen. De lederschildpad is zo sterk op het water aangepast dat het vrouwtje bij de afzet van de eieren hellende kusten vermijd omdat ze zich hier simpelweg niet kan verplaatsen. Ook kusten met koraalriffen en eilanden worden vermeden als afzetplaats, alleen zeer licht aflopende stranden zijn geschikt. Een nadeel is dat dergelijke zachte stranden gemakkelijk worden weggeslagen door een storm wat het nageslacht vernietigd.[15]
Warmbloedigheid
Lange tijd was niet bekend hoe het reptiel kon overleven in de koude poolwateren maar door wetenschappelijk onderzoek wordt er steeds meer bekend. Vrijwel alle reptielen zijn koudbloedig of meer specifiek ectotherm. Ze kunnen met het lichaam geen warmte produceren maar zijn er op ingesteld zo min mogelijk te bewegen en zo veel mogelijk stil te zitten om energie te sparen, bij de lederschildpad is echter dit niet het geval. Een combinatie van factoren ligt hieraan ten grondslag met als belangrijkste de permanent zwemmende levenswijze. De lederschildpad zwemt vrijwel continu en door de zwembewegingen wordt langdurig energie verbruikt waarbij warmte vrijkomt in de spieren van de voorpoten. Deze warmte wordt benut om de lichaamstemperatuur te verhogen. Het lichaamsvolume en de massa van de volwassen schildpad, die een gemiddeld gewicht heeft van 400 kilo, zijn groot genoeg om de warmte vast te houden wat gigantothermie wordt genoemd.[2] Het olie-houdende weefsel van het schild zorgt daarnaast voor een goede isolatie waardoor de lederschildpad wordt beschouwd als een endotherm, in tegenstelling tot alle andere reptielen die koudbloedig (ectotherm) zijn. Endothermie (het opwekken van warmte door het lichaam) bij koudbloedige dieren is wel uniek bij de reptielen maar niet in de dierenwereld. Ook van sommige vissen is bekend dat ze zichzelf zo van warmte kunnen voorzien, een voorbeeld is de tonijn. Net als veel andere schildpadden wordt soms ook wel een zonnebad genomen, de schildpad komt hiervoor echter niet aan land maar laat zich al drijvend tegen het wateroppervlak opwarmen.
Het vermogen om de lichaamstemperatuur te verhogen biedt enkele grote voordelen, biologen die onderzoek doen naar de levenswijze hebben spectaculaire ontdekkingen gedaan. De lederschildpad blijkt in staat om een lichaamstemperatuur te bereiken die tot 18°C[18] hoger is dan de omgevingstemperatuur (Frair, Ackman en Mrosovsky; 1972), wat een verklaring is voor de aanwezigheid in zeer koele wateren. Er zijn waarnemingen gedaan van exemplaren die in wateren met een temperatuur van minder dan 10°C naar voedsel zochten.[11] Alleen volwassen exemplaren kunnen dergelijke temperaturen aan; juvenielen en subadulten blijven in de buurt van de kust in tropische tot subtropische wateren tot ze groot genoeg zijn om de lage temperaturen te weerstaan. In de regel houden ze zich op in wateren met een temperatuur van boven de 26°C, tot ze een carapaxlengte van ongeveer een meter hebben bereikt. De lederschildpad is niet de enige soort die een lage temperatuur kan doorstaan, ook enkele landschildpadden kunnen enkele graden onder nul overleven tijdens de winterslaap maar gebruiken suikers in het bloed als antivries. Dit mechanisme is echter niet te vergelijken met de endothermie van de lederschildpad.
Zwemvermogen
Model van een zwemmende lederschildpad
De lederschildpad wordt door biologen gezien als een zwemmachine; zowel de inwendige aanpassingen als de uitwendige kenmerken zijn afgestemd op de permanent zwemmende levenswijze en zelfs de bloedsomloop is hierop aangepast.[2] Het sterk gestroomlijnde en enigszins druppelvormige lichaam bestaat uit een glad en meervoudig in de lengte gekield schild waarbij de kop en poten naadloos aansluiten wat de hydrodynamica bevordert.
De bloedsomloop van de lederschildpad is aangepast op de zwemmende levenswijze. Als koelere wateren worden betreden kan de lichaamstemperatuur worden gehandhaafd door de bloedtoevoer naar de zwempoten af te sluiten. Ook wordt tijdens een duik de bloedtoevoer naar de longen afgesloten door een sluitende spier om energie te besparen; de longen worden tijdens een duik niet gebruikt. Andere schildpadden zijn in staat om korte bewegingen te maken met de voorpoten als ze in afwijkende omgevingen terecht komen zoals een grote deining of een ondiepe plek in de zee. De lederschildpad echter kan alleen horizontale roeiende slagbewegingen maken met de voorpoten.[2]
Niet alleen de lengte en het gewicht maar ook het duikvermogen van de lederschildpad is ongekend binnen de reptielenwereld. Er is een waarneming gedaan van een lederschildpad op een diepte van meer dan 1200 meter.[3] Voor andere in zee levende schildpadden is een dergelijke duik onmogelijk, de diepte en de daarmee gepaard gaande druk zouden het schild verpletteren en de schildpad laten imploderen wat het dier niet overleeft. Alle 'echte' zeeschildpadden blijven in de buurt van de kust en verplaatsen zich wel op open zee van locatie naar locatie maar duiken doen ze slechts op beperkte diepte. Door de dikke en stugge laag bindweefsel op het schild in plaats van hoornplaten kan het schild enigszins in elkaar worden gedrukt zonder dat het dier daar last van heeft.[2]
De lederschildpad en de mens
De lederschildpad heeft een lage economische waarde omdat het vlees wordt beschouwd als onsmakelijk. Daarnaast wordt het dier streng beschermd waardoor het risico van illegaal stropen groot is tegenover een lage prijs. De eieren van de lederschildpad zijn echter gewild en worden in sommige landen beschouwd als een echte delicatesse, ze brengen daarom veel geld op.
Menselijke bedreigingen
De mens is het grootste gevaar waar de schildpad daadwerkelijk onder te lijden heeft, mensen brengen schildpadden op verschillende manieren schade toe. Naast de vernietiging van de legstranden voor onder andere toeristische doeleinden wordt de schildpad het slachtoffer van vervuiling zoals olie-lozingen en van verschillende soorten visserij waarbij de schildpadden als bijvangst wordt gedood. Van de lederschildpad in de Pacifische oceaan wordt aangenomen dat deze ernstig bedreigd is geraakt door visserij op volle zee. De schildpad leeft in dezelfde streken als populaire vissoorten, waardoor de schildpad als bijvangst in de netten belandt en stikt. Ook kunnen ze verstrikt raken en verdrinken in zogenaamde staande netten in de buurt van legstranden of gewond raken door schroeven van zowel toeristische vaartuigen als grote schepen. Een ander gevaar is dat ze drijvend afval zoals plastic zakken aanzien voor voedsel (kwallen). Hierdoor kan het spijsverteringsstelsel verstopt raken wat kan leiden tot de dood.
Stroperij komt ook voor, waarbij het niet zozeer om het vlees van de schildpad te doen is. Het vlees staat niet bekend als smakelijk, in tegenstelling tot het vlees van andere zeeschildpadden als de soepschildpad. Er is beschreven dat het vlees een giftige stof bevat (chelonitoxine), maar het vlees wordt in sommige streken gegeten. Het zijn met name de eieren die massaal worden geraapt ter consumptie, schildpad-eieren worden gezien als delicatesse en zijn veel geld waard. In een groot aantal landen zoals Suriname zijn maatregelen tegen stroperij genomen zoals het beschermen van de stranden, en zijn projecten gestart om de schildpad voor een verdere achteruitgang te behoeden.
Bescherming
Een vrouwtje graaft een nest op het strand, dit is een kwetsbaar moment voor de schildpad, die tijdens de afzet van de eieren in een soort trance verkeert.
Lederschildpadden leggen grote afstanden af en komen op hun weg vele gevaren tegen, een van de factoren die de schildpad bedreigen is zelfs louter het feit dat het dier in zoveel verschillende landen voorkomt. Als de landen waar de schildpad de eieren afzet de bescherming van de lederschildpad niet serieus neemt kan dit deel van de populatie ernstig verzwakt raken, ongeacht de inspanningen die andere landen treffen om dezelfde populatie op open zee te beschermen. Andersom gaat het ook op; als de bescherming niet serieus wordt genomen door landen die aan intensieve visserij doen in de foerageergebieden sorteren inspanningen om de legstranden te beschermen minder effect. Tot enkele decennia geleden was dit een groot probleem maar de laatste jaren werken zowel regeringen, niet-gouvernementele organisaties en natuurbeschermingsorganisaties steeds meer samen om vele diersoorten, waaronder de lederschildpad, te beschermen.
Tegenwoordig zijn er verschillende internationale verdragen die onder andere de lederschildpad beschermen, zoals het CITES-verdrag (Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Flora and Fauna) dat de import en export van diersoorten regelt zodat bedreigde en beschermde soorten niet meer mogen worden verhandeld. Andere organisaties die de lederschildpad op hun rode lijst hebben staan zijn de Convention on Migratory Species (CMS). De Cartagena Conventie regelt de bescherming van bedreigde dieren als schildpadden middels het Specially Protected Areas and Wildlife (SPAW)-protocol. De IAC tenslotte, wat staat voor de Inter-American Convention for the Protection and Conservation of Sea Turtles, is de enige organisatie die specifiek is opgezet om in zee levende schildpadden te beschermen en is ook door de regering van de Verenigde Staten geaccrediteerd.
Bekende Amerikaanse gouvernementele organisaties zijn de United States Fish and Wildlife Service (USFWS) en de National Marine Fisheries Service (NMFS), deze laatste behoort tot de National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA). De NMFS draagt zorg voor de mariene omstandigheden terwijl de USFWS de legstranden beschermd. Een bekend punt van kritiek is de achterwege blijvende intensieve handhaving en controle op de visserij op het vangen van lederschildpadden, waardoor nog steeds vele exemplaren sterven als gevolg van bijvangst.[1]
Het NMFS heeft verschillende maatregelen getroffen zoals het tijdelijk sluiten van visserijgebieden in de buurt van de legstranden zodat de dieren ongestoord hun eieren kunnen afzetten zonder opgevist te worden. Een van de stokpaardjes van de NMFS is het ontwikkelen van visserijmethoden die wel de gewenste zeevruchten boven water haalt, zoals vissen of kreeftachtigen als garnalen maar de schildpadden buiten de netten houdt of mogelijkheden biedt om te ontsnappen. Dergelijke methoden worden turtle excluder devices genoemd, afgekort TED's, wat vrij vertaald kan worden als schildpad-werende vangstmethoden. Dit is enigszins vergelijkbaar met andere beschermde zeedieren zoals dolfijnen, waarvoor eveneens diervriendelijke vangstmethoden zijn ontwikkeld. Vissers worden niet altijd enthousiast over duurdere vangstmethoden om dieren te beschermen maar de honderden kilo's wegende lederschildpad kan met zijn krachtige poten de netten verwoesten wat TED's ook voor vissers aantrekkelijk maakt. Ook worden sommige stranden in de gaten gehouden door natuurorganisaties wat een positief effect lijkt te hebben. Een voorbeeld is Trinidad waar op een enkel strand zoveel schildpadden de eieren afzetten dat ze elkaars nesten opgraven. Tegenwoordig worden zelfs stranden bezocht die vroeger genegeerd werden.[2]
In de meeste landen is het vangen en doden van de lederschildpad of producten daarvan verboden en worde
Alhoewel dit roofdier wel eens groot ongenoegen kan veroorzaken door het roven van pluimvee of kleinwild uit een jachtgebied, moeten we ons toch steeds voor ogen blijven houden dat de Vos thuishoort in onze natuur en dat hij daar een belangrijke functie vervult. Vossen helpen namelijk mee aan de natuurlijke regulatie van de populaties van o.a. kleine knaagdieren, konijnen en vogels.
Het feit dat de vossenpopulatie zich de laatste jaren heeft hersteld, is eerder goed dan slecht nieuws want roofdieren kunnen enkel overleven als er nog iets te eten valt. Ze leven van de aanwas van hun prooidieren. Hun aantallen zijn daarop afgestemd. Dat moet ook want als ze de voorjaarsstand van hun prooidierpopulaties verkleinen, betekent dit ook het indammen van de eigen bestaansmogelijkheden. Het aantal prooidieren is daarom beperkend voor het aantal roofdieren.
Oplossing
We moeten ons bewust zijn van de aanwezigheid van de Vos en daarvoor de nodige voorzorgen in acht nemen. Het is immers een alleseter (omnivoor) en dit heeft tot gevolg dat ook pluimvee op zijn menukaart kan staan. Kippen en eenden kunnen ten prooi vallen indien hun ren onvoldoende afgeschermd is.
De enige manier om deze onaangename bezoeken met zekerheid te voorkomen, is het bouwen van een volledig afgesloten hok of een degelijke omheining. Vermits een Vos lenig is als een kat, is het wel belangrijk dat de omheining twee meter hoog is en dat op één meter hoogte een extra prikkeldraad wordt aangebracht. Bovendien moet men vijftig centimeter draad schuin naar buiten toe in de grond ingraven of een boord van betonplaatjes plaatsen zodat de Vos geen tunnel onder de omheining kan maken. Een andere oplossing is het voederen van het pluimvee 's avonds in een degelijk nachthok. Van zodra alle kippen binnen zijn, moet het worden afgesloten tot de volgende ochtend. Eenden die over een voldoende grote vijver beschikken, kunnen zich op het water in veiligheid brengen.
Vaak wordt een Vos als een 'moordlustig' dier bestempeld, wanneer bijvoorbeeld in een kippenhok vele dieren worden gedood zonder dat ze allemaal worden opgegeten of meegenomen. Zo'n ogenschijnlijke zinloze slachting valt voor de mensen maar moeilijk te begrijpen. Dit gedrag, dat 'surplus-killing' wordt genoemd, heeft echter niets te maken met een bloeddorstig karakter maar is een instinctief overlevingsgedrag. Wanneer een roofdier geconfronteerd wordt met talrijke paniekerige prooien die niet kunnen wegvluchten (zoals in een kippenhok), wordt het roofdierinstinct geprikkeld en kunnen alle dieren binnen zijn bereik gedood worden. In de natuur komen dergelijke situaties niet voor want van zodra één of hooguit enkele dieren gepakt worden, vluchten alle andere weg. Ook de aanwezigheid van een hond op het erf kan Vossen afschrikken. Het vangen of doden van Vossen heeft geen zin. Wanneer het pluimvee gewoon als 'lokaas' blijft rondscharrelen, zullen er toch altijd weer nieuwe roofdieren aangetrokken worden.
Roofvogels en pluimvee
Soms vergrijpen roofvogels zich aan pluimvee. De daders zijn meestal de jonge roofvogels die in het najaar door hun ouders verlaten worden en hun eigen kost moeten gaan zoeken. Levende prooi vangen valt niet altijd mee en soms vallen ze van honger pluimvee aan.
Oplossing
Over de kippenren heen en weer gespannen visdraden hinderen de roofvogel en kunnen er voor zorgen dat de vogel minder kans heeft om een prooi te pakken. Verder zijn er in de handel goedkope netten verkrijgbaar om over de ren te spannen. Slierten zilverpapier kunnen hen afschrikken.
Vleermuizen
Ondanks hun naam hebben vleermuizen niets met muizen gemeen. Muizen zijn immers knaagdieren terwijl vleermuizen in de zoogdierklasse onder een aparte orde voorkomen. Simpel gezegd zijn vleermuizen de zwaluwen van de nacht.
Net als de meeste andere zoogdieren brengen vleermuizen hun jongen levend ter wereld. Een vleermuisvrouwtje kan slechts één (of uitzonderlijk twee) jongen per jaar krijgen. Bij alle soorten worden de jongen in juni of juli geboren. Enkele maanden voordien zoeken de vrouwtjes reeds een geschikte plaats om hun jongen te baren. Dergelijke plaatsen moeten warm, droog, rustig en bij voorkeur donker zijn. Zolders, spouwmuren, holle bomen, rolluikkasten en holten achter houtwerk of vensterluiken zijn dan ook bijzonder in trek. Het aantal dieren in zo'n kraamkolonie kan variëren van enkele tot meer dan honderd individuen.
Van de 18 in ons land voorkomende soorten zijn er slechts drie die we met zekere regelmaat in huizen kunnen vinden. De Dwergvleermuis neemt daarvan 99 % voor haar rekening. De meeste mensen verwachten van zo'n kolonie vleermuizen in een woning problemen: binnenbrengen van nestmateriaal, knagen aan houten balken en isolatie, overbrengen van ziekten, reukhinder als gevolg van uitwerpselen, enz. Te vaak denkt men ook aan een massale vermeerdering van het aantal dieren, wat natuurlijk onterecht is. Vermits vleermuizen slechts één keer per jaar één jong krijgen, kan van een plaag immers nooit sprake zijn.
Vleermuizen die gebruik maken van een spouwmuur, zolder of rolluikkast nemen bovendien genoegen met de bestaande ruimte en veranderen daar dus niets aan. Zij maken ook geen nest en verzamelen dus geen nestmateriaal. Aangezien het insecteneters zijn, knagen ze niet aan de isolatie of balken en maken bijgevolg ook geen rotzooi.
Vleermuizen verspreiden in principe geen geur, tenzij uitzonderlijk wanneer een grote kolonie té dicht bij de bewoonde vertrekken huist. Uiteindelijk handelen de meeste klachten over uitwerpselen. Die kunnen vooral teruggevonden worden op de grond onder de in- en uitvliegopening. Ze bestaan enkel uit fragmenten van onverteerbare dekschilden en poten van insecten. Hierdoor kunnen vleermuisuitwerpselen makkelijk onderscheiden worden van muizenest; een vleermuizenkeutel verbrokkelt bij het platdrukken, terwijl die van een muis gewoon platgedrukt wordt. Bovendien is vleermuizenmest voor je tuin nog beter dan champignonmest. En als we tenslotte nog vertellen dat vleermuizen nooit aanvallen en zeker niet in je haren vliegen, hopen we dat ze samen met u in hetzelfde huis mogen blijven wonen.
Is samenleven toch absoluut onmogelijk, dan kan u terecht op ons telefoonnummer 089/85.49.06.
Misschien hebben jullie dit schema nog van vorig jaar, maar indien niet hieronder nuttige info over het al dan niet voederen van vogels nu het kouder wordt. :
Tussen juli en september trekt een groot aantal typische insecteneters weg uit onze streken. Zo verdwijnen soorten als gierzwaluw, koekoek, wielewaal, nachtegaal, huis-, oever- en boerenzwaluw tijdelijk weg uit onze streken omdat hun strikte voedselregime hen niet toelaat hier gedurende de winter te overleven.
Het zoeken naar voedsel is veruit de belangrijkste bezigheid van deze vogels. Tijdens de herfst- en wintermaanden zijn de dagen zeer kort. En dus hebben deze vogels dan ook weinig tijd om voedsel te zoeken. Bovendien hebben vogels een hoger calorieverbruik, waardoor hun vetreserves sneller uitgeput geraken.
Vooral in perioden van strenge koude, waarbij de vogel genoeg energiereserve moet hebben om de nachten door te komen, kunnen vogels in een hachelijke situatie terechtkomen. Door voedsel aan te bieden houd je ze niet alleen in een goede conditie maar verminder je ook de hoeveelheid energie die ze in het zoeken naar een maaltijd moeten steken.
Vaak voorkomende misverstanden
Er wordt wel eens beweerd dat als men eenmaal begint om 's winters vogels te voeren, je hier pas mee kan stoppen als het lente is. Of dat als je geen geregelde toevoer kunt garanderen het beter is om helemaal niet te voeren. Gelukkig zijn deze beweringen niet waar. Voedertafels maken het leven makkelijker voor de vogels en dragen bij aan hun overlevingskansen in strenge winters. Toch vertrouwt geen enkele vogel op maar één voedselbron. In natuurlijke omstandigheden moeten vogels zich aanpassen aan de veranderende voedselsituatie en hun leven hangt af van het snel vinden van nieuwe voedselvoorraden. Vogels zoeken niet alleen in jouw tuin voedsel, ze hebben een vaste route door de buurt.
Wanneer kan je best beginnen met voederen?
Het ogenblik om met voederen te beginnen hangt af van de streek waar men woont en van de plaatselijke weersomstandigheden. Als algemene regel kan men stellen dat gedurende de maanden oktober/november het moment is gekomen om de voedertafel uit de kelder te halen en zich te voorzien van een voldoende hoeveelheid granen, zaden en voederbollen.
Welk voedsel is het best geschikt om te voederen?
Vogels hebben in de winter voedsel nodig dat rijk is aan koolhydraten en vet voor het opbouwen van vitale reserves lichaamsvet. Deze reserves hebben ze nodig om de lange, koude nachten te overleven. Veel keukenrestjes hebben een hoog vetgehalte en zijn ideaal vogelvoer: niervet, mergpijpjes, braadvet, geraspte kaas, spekzwoerdjes, cake en gebak. Om het verspreiden van ziektes te voorkomen, kan je best alleen gekookt vlees en gekookte botten buiten leggen. Geef vogels ook nooit uitgedroogd kokosnootvlees of ongekookte rijst omdat dit kan gaan opzwellen in de vogelmaag, met vaak fatale gevolgen. Daarom is het ook beter uitgedroogd brood eerst in water te weken voor je het op de voedertafel legt. Voor meer details, zie ook onze uitgebreide voedertabel onderaan deze pagina.
Wanneer stoppen met voederen?
Vroeger werd stellig beweerd dat je niet mocht doorvoederen in het voorjaar omdat de vogels dan het vet of de pindas aan hun jongen zouden voeren, met alle gevolgen van dien. Uit recente studies blijkt echter dat het doorvoederen in het voorjaar geen negatieve effecten heeft op de nestjongen.
Waar kan ik mijn voederplank het best installeren?
Zet de voederplank niet in de volle zon maar op een beschutte plek, bij voorkeur dicht bij geschikte uitkijkposten en dichte struiken. Zorg ervoor dat de voederplank niet te dicht bij schuttingen of stevige bomen staat omdat katten daarin op de loer kunnen liggen. Een klein afdakje voorkomt dat het voedsel nat wordt of wegwaait.
Ook een vogelbad bewijst tijdens de winter zijn nut omdat drinkwater steeds belangrijker wordt als langdurige vorst andere natuurlijke voorraden afsluit. Je kunt soms vogels zien die bekken vol sneeuw ophappen om genoeg water binnen te krijgen. Een ondiepe schaal gevuld met zuiver water kan perfect dienst doen als vogelbad. Let wel op dat het water geen toevoegingen bevat zoals antivries, zout of suiker, om het vriezen te beletten. Span over de schaal ook een stuk gaasdraad of leg er een roostertje op zodat de vogels zich niet kunnen baden: hun veren zouden bevriezen, met alle gevolgen van dien.
Kan ik bij jullie ook voederbollen of planken verkrijgen?
Dat kan, in ons winkeltje kan je voederbollen en verschillende soorten voederplanken verkrijgen.
De luxe modellen zijn uitgerust met een zaadautomaat en extra mezenbollenhouder.
Voederhuisje eekhoorn
Het Natuurhulpcentrum biedt daarnaast ook mezenbollen aan boordevol essentiële zaden en gedrenkt in energierijk vet. Vooral mezen zijn er verzot op, maar ook roodborstjes, boomkruipers, merels en zelfs spechten snoepen graag van deze lekkernij.
Hieronder vindt u een uitgebreid voedselschema voor onze standvogels.
Een legende van de Maori over een reusachtige, mensenetende vogel zou wel eens waar kunnen zijn. De Te Hokioi, genoemd naar zijn schreeuw, was een grote, zwart-witte roofvogel met een rode borst en geel-groene vleugelpunten.
Wetenschappers vermoeden nu dat de verhalen over deze vogel, die door mondelinge overlevering werden doorgegeven en afgebeeld zijn in rotstekeningen, verwijzen naar de Haasts arend, een roofvogel die vijfhonderd jaar geleden uitstierf. Dat blijkt uit hun studie in The Journal of Vertebrate Paleontology , zo meldt The Independent.
Resten van de Haasts arend (Harpagornis moorei) werden gevonden in moerassig gebied door Sir Julius von Haast in de jaren 1870. Eerst werd aangenomen dat het om een aaseter ging, maar nieuw onderzoek van het skelet met moderne technologie (waaronder CAT-scans) toonde aan dat het bekken van het dier sterk genoeg was om een dodelijke klap op te vangen als het naar beneden dook met snelheden tot 80 km/u.
Met een vleugelbreedte tot drie meter en een gewicht van 18 kilo, was het vrouwtje twee keer zo groot als de grootste levende arend, de Stellers zeearend. En de klauwen van de vogel waren zo groot als die van een tijger. "Het was zeker in staat om neer te duiken en in de vlucht een kind mee te grijpen", verduidelijkte Paul Scofield, curator van de gewervelde dieren in het Canterbury Museum in Christchurch (Nieuw-Zeeland).
Moordmachine
"Behalve met hun klauwen konden ze ook aanvallen door die klauwen te sluiten en ze door vrij stevige objecten zoals een bekken boren. Het dier was ontworpen als een moordmachine. (...) Het was het equivalent van een leeuw."
Hun voornaamste prooi zou de moa zijn geweest, een vogel die niet kon vliegen en zo'n 250 kilo zwaar en 2,5 meter lang kon worden. Na de komst van mensen, 1.000 jaar geleden, is de moa uitgestorven, wat dan weer tot de ondergang leidde van de Te Hokioi.
mailgroep huisdieren
Maandag 17 augustus 2009
MELBOURNE - Een hondje dat van een pier in Melbourne was afgewaaid, werd gered door een man die net de as van zijn overleden grootmoeder aan het uitstrooien was.
Sue Drummond vreesde het ergste toen haar hondje Bibi in het water viel. "Ik durfde niet achter hem aan te springen omdat ik niet wist of ik weer uit het water zou kunnen komen."
De 20-jarige Raden Soemawinata was op dat moment bezig de as van zijn overleden oma over zee uit te strooien. Toen hij zag dat het hondje in nood was, trok hij zijn broek en schoenen uit en sprong hij in het koude water.
"Het was best koud, maar ik twijfelde niet," vertelde hij de Melbourne Herald Sun. "Ik ben een parttime model, dus ik ben wel gewend om mijn kleren uit te trekken."
