4.6.3.

Níet alléén maar wérken, níet alléén maar gelóven. Zelfs niet: geloven én werken. Nee: ‘gelóven en van dááruit werken’ laat ons binnentreden door de poort van de gerechtigheid

-         Is onze vader Abraham niet uit wérken gerechtvaardigd, toen hij zijn zoon Izaäk op het altaar legde. Daaruit kunt gij zien, dat zijn geloof samenwerkte mét zijn werken en dat dit geloof pas volkomen werd úit de werken, en het schriftwoord werd vervuld, dat zegt:

“Abraham geloofde God en het werd hem tot gerechtigheid gerekend en hij werd een vriend van God genoemd.”

En is niet evenzo Rachab, de hoer, uit werken gerechtvaardigd, toen zij de boodschappers in huis nam en langs een andere weg liet heengaan. Want: gelijk het lichaam zonder geest dood is, zo is ook het geloof zonder werken dood. (Jac. 2:21-26).

Bij 4.2.7. hadden wij het ook al eens over deze tekst. Hij is echter zó rijk, hij kan het gemakkelijk hebben, dat hij nóg eens belicht wordt. Facetten genoeg aan deze edelsteen.

Abraham leren wij het eerst kennen als een man van aardse plannen en overleggingen. Wanneer God tegen hem zegt:

“Weg van de plaats, waar je bent, naar een plaats, waar Ik je breng.” (Gen. 12:1),

blijft hij eerst nog járen treuzelen. Een aardse overweging, in dit verband een dood werk: eerst mijn vader aan zijn eindje brengen (Hand. 7:4).

            (Overigens zeggen sommigen, dat Stefanus hier niet helemaal ‘to the point’ was).

Hij (Abraham) is dan in het stadium van ‘alleen maar werken’.

Dán komt de periode, dat hij steeds meer naar God gaat luisteren. Dat ‘luisteren naar’ wordt ‘geloven ín’, zó intens, dat God hem ‘vriend’ gaat noemen (Jac. 2:23). De geloofsperiode is begonnen. Het is echter nog wel een erg ‘innerlijke’ zaak. Van uitstraling naar buiten blijkt nog niet zoveel.

Later kómen er inderdaad activiteiten. Het beeld kan dan in het algemeen als volgt worden omschreven:

Geloven, en: aardse, vermeend slimme spelletjes spelen daarnaast. Twee keer zegt hij, over Sara sprekend:

            “Zij is mijn vróuw niet, zij is mijn zús.” (Gen. 12:13, 20:2).

Die platvloerse uitvluchten brengen hem in beschamende situaties, zo in de geest van: met een rood hoofd met de mond vol tanden staan (Gen. 20:16).

Dit is de periode van geloven en aards werken, al zijn er ook wel andere dingen te melden (bijv. Gen. 18:23, 24).

Dán komt de grote proef: Abraham hoort een stem, waarvan hij aanneemt, dat het Gods stem is. Die stem geeft hem opdracht om een mensenoffer te brengen. Hij moet zijn zoon Izaäk doden (Gen. 22:1,2).

Uit 4.2.7. weet u al, dat dit eigenlijk de enige schriftplaats is –voor zover mij nu bekend- waarmee ik moeite heb. Hoe kán God oproepen tot iets, dat Hij elders verbiedt (Deut. 12:31). Eigenlijk denk ik, dat de duivel zich voordeed als een engel (2 Cor. 11:14) om alsnog Izaäk –Jezus’ voorvader- te doden. Ook in dat geval was er overigens achter die verzoeking door satan een beproeving door God.

Wat hier nu verder van zij: Abraham is te goeder trouw.

-         Hij heeft álles voor God over.

-         Hij overlegt, dat God beloften voor Izaäk heeft gegeven. Wel… dan zal zijn zoon desnoods uit de dood terugkeren (Gen. 22:5).

Zijn grote geloof, dat hem al eerder tot Gods vriend maakte, breekt nú naar buiten tot een levend werk. Het wordt volkomen, het wordt gecompleteerd met aangepast handelen.

-         Al zijn verwachtingen, hoop en rijkdom, samengebundeld in de persoon van dat aardige joch van dertien, wil hij opofferen.

-         Hij aanvaardt, dat zelfs deze bittere opdracht past in Gods plan.

-         Hij wil God als Eerste in zijn hart. Zelfs Izaäk mag die eerste plaats niet hebben.

-         Hij vertrouwt, dat God uiteindelijk alles goed gaat maken.

Zó –mét dat voldragen geloof- komt hij pas wérkelijk in de rechte verhouding tot God te staan. Nu krijgt dat ‘vriend zijn van God’ een meer volledige invulling.

Hij gelóóft en doet nu vanuit dat geloof de werken, die bij dat geloof passen.

Van Rachab weten wij minder. Bij haar komen de stadia:

-         Alleen maar werken

-         Alleen maar geloven

-         Geloven én werken

-         Geloven en van dááruit werken

er beslist niet zo volledig uit. Laten wij eens kijken, hoever we komen:

Het valt nog niets tegen.

Ik mag aannemen, dat Rachab aanvankelijk alleen gewérkt heeft.

Nu niet een beetje spottend zeggen:

“Ja, ja, wérken zei je toch!”

Even de kracht uit die spot íets afdempen. Sommige vriendelijke mensen zeggen,dat je voor ‘Rachab, de hoer’ (Joz. 2:1) ook een beetje neutraler mag lezen: ‘Rachab, de herbergierster’.

Láter komt het geloven. Het ís toch wat: de erkenning door zo’n heidin, dat God het voor het zeggen heeft, niet alleen in zíjn situatie –in de hemel-  maar ook in háár situatie –op de aarde- (Joz. 2:4). Dan is er het geloven én het werken. Wanneer gevraagd wordt, de Israëlitische verspieders uit te leveren, brengt haar geloof haar er toe om die mannen te beschermen. Zij gebruikt daarbij echter een smoesje (2:5), waarvan men geneigd is om te zeggen:

“Hé… Rachab… had dat nou niet éven anders gekund… moest dat nu zó?!”

(Overigens neig ik er wel toe om te overwegen, dat gezien haar geestelijke achtergrond een leugentje-om-bestwil voor háár toch eigenlijk geen punt kón zijn).

Maar dan is er toch die positieve daad, waartoe het geloof leidt: de mannen, die namens God komen, direct helpen (2:15) en de eigen familie op termijn (:12, 13).

Dat dode werk van vroeger als –zullen wij maar zeggen- horeca-exploitant-zonder-meer: het bracht haar nooit-of-te-nimmer tot het heil. Nu… met deze heel speciale geestelijke klantenservice werd ze rechtvaardig. Later werd zij zelfs een vóórmoeder van… de Rechtvaardige.

We zijn eruit. En niet eens zó gekunsteld. Dát valt even mee.

U –wedergeborene- herkent die stadia bij uzelf óók.

Uw tijd van alleen maar werken…

U bezocht misschien wel een kerk, maar u was niet echt bekeerd.

U probeerde wel eens van God te getuigen, maar het pakte altijd zo vreemd uit. Het werd een loflied op de kerkelijke richting, waartoe u behoorde. U légde maar uit, hoe fijn alles dáár liep. Vol trots vertelde u, hoe bekend de dominees van uw plaatselijke gemeente door het hele land waren.

Toen bekeerde u zich. U werd zo blij van binnen. Intens luisterde u, overal waar het woord van God werd gesproken. Het was de tijd van geloven, van verwerken van nieuwe dingen.

Daarna begon u actie te ontwikkelen. Met uw meerdere schriftkennis versloeg u anderen, wanneer het over godsdienstige kwesties ging. U gebruikte de bijbel als een zwaard, sloeg nog wel eens een oor af (Marc. 14:47).

U gebruikte hem niet als een gééstelijk zwaard (Hebr. 4:12). Het was de tijd van het geloven én werken. Maar ín dat werk, nog grotendeels gescheiden gebleven van uw geloof, zat nog veel dor hout, zaten nog veel loze veren.

Soms werd uw innerlijke tweespalt -geloven, maar niet in overeenstemming daarmee handelen- ontmaskerd. Onvergetelijk vervelende ogenblikken waren dat.

Nú echter bent u veel kieskeuriger aan het worden in uw uitingen.

Laatst nog: u had met iemand kunnen bidden en wilde er van vertellen. Maar de medegelovige, die u voor uw verhaal had uitgezocht, had óók ervaringen. Gods Geest raadde u aan:

“De goede weg van dit ogenblik (Jes. 30:21) is, om hém te laten praten en zélf te luisteren.”

Uw eigen verhaal bleef binnen; het zijne kwam er uit. Uw tijd van geloven en vanuit dat geloof levende daden doen, is gekomen. Het is nog even wennen, dat levend werk soms kan bestaan uit luisteren. Het kán echter voorkomen, dat dit het geval is.

Zo hebt u allerlei belevenissen. U maakt nog misslagen –o, genoeg- maar toch is er iets wezenlijks veranderd. Uw eerst nog wat vrijblijvende opstelling ten opzichte van God is veranderd in hechte trouw. Het is –wat dat betreft- niet meer:

            “ ’t Kan vriezen, ’t kan dooien.”

Neen, de barometer staat op ‘bestendig’.

U bent aan het leren, net als Rachab:

-         Om aan anderen te denken.

En waarin lijkt uw levensgang op die van Abraham?!:

-         U leert om uw eigen belangen prijs te geven, als ze –naar uw beste weten- niet passen binnen het raam van Gods belang. Als ze dat uiteindelijk wél blijken te doen, krijgt u ze na getoonde offerbereidheid, terug.

-         U gaat Gods leiding in uw leven vertrouwend aanvaarden, zonder ongeduldig te worden.

-         U krijgt steeds meer de rustige zekerheid, dat God álles goed gaat maken. Het hoeft immers niet allemaal in dít leven. Er komt toch een eeuwigheid van herstel van verdriet (Op. 21:4).

-         U mort niet meer tegen uw verdrietelijke situaties van het moment. U beschouwt ze als Gods opgave van het ogenblik. Dapper treedt u ze tegemoet, zodat ze aan het eind tóch goed voor u uitwerken (Rom. 8:28).

-         U rangeert steeds meer ‘ik’ uit. U bént geen god meer in het diepst van uw gedachten. Steeds meer troont Gód in het diepst van uw gedachten –en niet alleen dáár.

Al uw gesloof van lang geleden –zonder kern en zonder pit-: er kón geen eeuwige vlam op branden. Vanuit uw donkere ongerechtigheid blééf God de gevreesde Rechter. Maar nú: Jezus heeft kern en pit in uw leven gebracht. In zíjn licht ziet u hét Licht (Ps. 36:10). U staat recht tegenover God en loopt steeds vlugger en zekerder naar uw goede Vader tóe.

Stofzuig de laatste herfstspinragdraden weg uit de verste hoeken van uw levenshuis. Het is lénte! Nieuwe boombladeren, nieuwe kansen, een nieuw geluid.

Nog even over Abrahams offer. Zeg niet:

“Dat noemt hij ‘aangepast handelen’. Tegenwoordig zou die Abraham voor dat ónaangepasten handelen TBR krijgen.”

Dat is geen juiste opmerking. Wij kunnen de beweegredenen van iemand van vierduizend jaar geleden niet zonder meer beoordelen naar de normen van onze tijd en groep.

O ja, ook dít nog: al schrijf ik nog tienduizend bladzijden vol: van nu aan zullen er mensen zijn, die zeggen:

“Gerritse, wacht eens even: dat is die vent met die rare ideeën over Abrahams offer… ‘dat de duivel Abraham misleid had’ of zoiets.”

Doet u daar niet aan méé? U kent toch mijn als regel gematigde opstelling! Ik neem aan, dat u dit ‘even uit de band springen’ kunt verdragen.

(Overigens denk ik over deze aangelegenheid nu weer anders. Het was toch God, die tot Abraham sprak, is mijn huidig idee. Immers : Abraham leefde vierduizend jaar geleden in een totaal andere sfeer, waarin bijvoorbeeld kinderoffers behoorden bij de algemene ervaringswereld. En God spreekt tot mensen op een zodanige manier, dat die spoort met hun tijdgebonden denken. Voor Abraham was dit spreken een onvoorstelbaar  moeilijke opgave, maar niet totaal absurd zoals het op ons zou overkomen).

28-12-2009, 19:26 geschreven door Gerritse