Mama zit in haar zetel in een kring bij de andere bewoners. Er wordt, zoals meestal op vrijdagmorgen ‘geturnd’. Van in hun zetel of stoel doen de oudjes allerlei bewegingsoefe-ningen onder leiding van de ergotherapeut. Sommigen, waaronder ook mama hebben er ook al een ochtendwande-ling opzitten. Ik ga vóór mama staan en zeg: ”Dag mama. Ik kom jouw haar doen.”  Mama herkent me absoluut niet. Ze kijkt me streng aan, maar vooral met haar toch een beetje hautaine blik van vroeger. “Da kunde gij nie!”  zegt ze overtuigd. Dit najaar wordt het vier jaar dat ik elke vrijdagmorgen, met uitzondering van de drie weken zomervakantie, naar mama ga. Ik doe haar haar en haal de wekelijkse was op.

Ik neem mama mee naar haar kamer. Pas als ik haar wel tien keer heb aangesproken met ‘mama’ reageert ze alsof ze weet wie ik ben: “Zoete…”. Zij neemt me vast en ik word overladen met een dik pak zoenen.

Dinsdagnamiddag ben ik tussen de buien door met mama op wandel in de tuin van het rusthuis. “We hebben gans de dag feest gevierd,”  zegt mama plots. “Dat is goed. En met wie?”  vraag ik. Mama blijft stilstaan en bekijkt aandachtig de struiken aan de kant van het wandelpad. Ze wijst één van de struiken aan en antwoordt: “Met die madam!”  Meteen stapt ze weer door. Voor haar is aan dit antwoord niets vreemds, voor mij wel. Ik staar haar een beetje aan en bedenk dat ze steeds verder wegglijdt. Er blijft nog zo weinig over van die mama van vroeger. Ik geraak haar meer en meer kwijt en dat blijft pijn doen. Maar wat ook zo lastig is, is machteloos te moeten toezien hoe zij, die ooit een verstandige en fiere vrouw was, nu nog slechts ‘een hoopje mens’ is, zoals Ron Buitenhuis dat verwoordt:

Ron Buitenhuis - Alzheimer Song - Ein Huipke Miens (Een Hoopje Mens)

Als ik zaterdagnamiddag op mama’s afdeling kom, zit mama met enkele mede-bewoners voor de televisie. Wat er zich op het scherm afspeelt, interesseert haar niet. Ze wrijft met haar vingers zenuwachtig over de rand van het tafeltje dat vóór haar op de zetel is bevestigd. Ze weent. Ik ga meteen naar haar toe: “Dag mama.” Met betraande ogen kijkt ze mij verward aan. Aan haar blik zie ik dat ze mij niet herkent. De demente bejaarde dame, die naast mama zit, spreekt mij meteen aan. “Madam, zou jij eens voor haar willen zorgen?”  zegt ze knikkend in mama’s richting. Haar arm ligt troostend op die van mama. “Neem haar eens mee,”  klinkt het verder bezorgd. “Ik neem haar meteen mee en ik ga met haar wandelen,” zeg ik tegen de lieve dame. “Dat is goed, dat zal haar deugd doen,” zegt de dame, “ge zijt bedankt!” 

Ik droog mama’s tranen en wat later loopt ze al lachend aan mijn arm. Als ik met mama op weg naar buiten voorbij de bezorgde dame stap, zwaait ze ons toe en geeft een goedkeurend knikje in mijn richting.

Dement, en toch nog zo bezorgd om elkaar!

Als ik zondagnamiddag bij mama kom, zit ze geïnteresseerd naar de televisie te kijken. De laatste rit van de Ronde van België wordt uitgezonden. ‘Koers’ heeft haar nooit echt geboeid, maar daar is nu blijkbaar verandering in gekomen. Ze is enorm geconcentreerd op wat zich op het scherm afspeelt. Het duurt dan ook wel even voor ze doorheeft dat ik er ben.

Ik haal haar uit haar ‘zetel’ en we gaan samen naar haar kamer. Daar steekt ze haar armen naar mij uit, en lachend zegt mama: “Kom hier jij, hier bij mij”.  Ik ga bij haar staan, we nemen elkaar vast en het wordt een echt zoenfestijn. De ene dikke kus volgt na de andere.

We gaan samen buiten in het park van het rusthuis wandelen. Weer valt het mij op dat mama, nu ze deelneemt aan ‘Start to walk’, vlotter ter been is. Dus meer beweging doet haar in ieder geval deugd. Ze babbelt, wel met een stil stemmetje, weer honderd uit zonder dat ik er ook maar één woord van begrijp. Tot ze plots zegt: “Ik rij niet meer naar ‘t Sas hoor!”  Vroeger woonden mijn ouders vlakbij de Nederlandse grens. Net over die grens ligt de gemeente Sas van Gent, kortweg door iedereen ‘’t Sas’ genoemd. Soms was het vroeger voor mijn ouders voordeliger om met onze Belgische frank in Nederland de wekelijkse boodschappen te doen. Dat is allemaal al jaren geleden. Dat dit nu ineens door mama’s hoofd speelt. “Ga jij geen boodschappen doen in ‘’t Sas’?" vraag ik. “Neen,” zegt mama kort en gedecideerd. “Oké, dan kan je jouw geld maar beter sparen, hé!”  zeg ik droogjes. Mama kijkt me lachend aan, geeft me een klein duwtje en antwoordt: “Gij kleine stoute beest!”  Ze gaat verder in haar brabbeltaaltje en dan komt dit: “Daarmee heb ik nu nog geen auto.”  “Heb jij jouw auto nodig?” vraag ik heel bezorgd. “Maar neen,” is mama’s antwoord en daarmee is dit gespreksthema ook weeral afgehandeld.

Ze heeft het nog een paar keer over de wind en dat die op haar hoofd blaast, maar volgens de uitleg die ze geeft, stoort het haar totaal niet. Net als mama en ik willen naar binnen gaan, komt Karoline de parking van het rusthuis opgereden. We wachten haar op, want mama is altijd blij als Karoline er is. Ook zij begint over de wind: “Marcella, we moeten maar denken dat we aan zee lopen. Op het strand, arm in arm, en de wind blaast in ons gezicht.”  Mama kijkt Karoline aan en lacht eens. Enkele stappen verder zegt mama, wijzend naar de grond: “Kijk, schelpjes!”  Er is geen schelpje te bespeuren, maar Karoline zegt heel serieus: “Ja, schelpjes!”

Het is vandaag acht dagen geleden dat Robert, de pa van mijn vriendin, overleed.
 
Arsène en ik waren enkele dagen voorheen nog bij hem op ziekenbezoek geweest. We hadden aan zijn ziekbed gezeten, nog een gezellige babbel met hem gehad, maar toen we weggingen wisten we dat dit de laatste keer was dat we hem hadden gezien. Het deed ons enorm veel pijn, maar er was geen twijfel meer mogelijk, hij zou de strijd tegen zijn ziekte weldra verliezen.

De dag na ons bezoek aan Robert en Yvonne zaten Denise, mama en ik in de cafetaria. Denise vroeg hoe het was met Robert. Ik vertelde haar dat het helemaal niet goed ging, dat hij er toch wel erg aan toe was. Plots keek mama mij met opengesperde ogen aan. Ik herhaalde: “Het is niet goed met Robert, mama.” Ik voegde er nog aan toe: “Robert, de man van Yvonne en de pa van Lydia.”  Mama snauwde meteen: “Ik weet wel over wie het gaat, hoor!”  Ze kreeg de tranen in de ogen en wreef met haar hand over hart. “Ik voel het hier…” zei ze triest, maar verder dan dat kwam ze niet. Ik schrok van haar reactie, want toen Robert, Yvonne en Lydia nog op 24 maart bij haar in het rusthuis kwamen, herkende ze geen één van deze drie mensen. Zie: Yvonne, Robert en Lydia op bezoek.. En toch maakt de naam van Robert nog emoties bij haar los.

Toen ik vrijdagmorgen bij mama kwam om haar haar te doen, hadden Arsène en ik in het crematorium net de dienst bijgewoond om afscheid te nemen van Robert. Nog heel verdrietig en flink onder de indruk, vertelde ik mama dat Robert was overleden. Ze keek me aan, glimlachte eens en keek doelloos naar de muur van haar kamer. Deze keer begreep ze er blijkbaar niets van. Ik heb het daarbij gelaten.

Robert, was een goede echtgenoot, een pa die altijd met raad en daad klaarstond, een opa uit de duizend, een echte vriend voor iedereen. Robert was liefde en vriendschap, wij zullen hem nooit vergeten.

Met het personeel van mama’s afdeling is afgesproken dat zij steeds op vrijdag in bad gaat. Haar haar wordt dan ook gewassen en ik kom naar vaste gewoonte in de voormiddag de krulspelden indraaien. Meestal is mama’s haar al droog als ik bij haar toekom. Dus weer even nat maken is de boodschap. Een klein sproeibusje vul ik op met water en spuit dan mama’s haar nat. Ze heeft er een grondige hekel aan en laat dit ook merken. Hoewel ik er voor zorg dat het water in het busje lekker warm is, reclameert ze telkens dat het veel te koud is. Het is vandaag niet anders. “Oh… het regent op mijn hoofd. Dat is koud, hoor!” doet ze nog maar eens haar beklag.

Van de verzorgende weet ik dat mama verschrikkelijk weerstand blijft bieden, zelfs tot huilens toe, als ’s morgens haar ondergebit wordt ingestoken. Dinsdagnamiddag komt dus de tandarts nog eens langs om te kijken wat de oorzaak kan zijn. Omdat haar zoontje bij haar vorige bezoeken er steeds bij was en mama de nodige afleiding bezorgde, is hij terug meegekomen. De lieve kleuter doet vandaag zijn ‘job’ bijzonder goed. Mama weigert om haar mond te openen, dus de kleine jongen krijgt de opdracht om te tonen hoe het moet. Hij gaat vóór mama staan en spert zijn mond wijd open. Als mama niet meteen met hem meedoet, herbegint hij spontaan: mond open, mond toe. Mama vindt dit bijzonder leuk en doet uiteindelijk met hem mee: mond open, mond toe. Opdracht geslaagd. Zo kan de tandarts, wel met enige moeite en veel geduld, dan toch nog in mama’s mond kijken. Ze merkt dat er vooraan twee drukpunten zijn en dat kan pijnlijk zijn vertelt ze mij. Ze neemt het ondergebit mee naar huis, slijpt het wat bij en een uurtje later heeft mama haar ondergebit terug. Enkele dagen later lijken de problemen van de baan! Mama durft nog wel eens het gebit uit te nemen, maar volgens één van de verzorgende, klaagt ze niet meer dat het pijn doet.

Als ik vandaag op mama’s afdeling kom, word ik meteen door de verzorgende aangesproken. Toen deze middag mama naar het toilet ging, nam ze haar ondergebit uit haar mond en smeet dit vliegensvlug in de wc! Het ging allemaal zo snel dat niemand mama kon tegenhouden. Ze vertellen mij dat ze het ondergebit meteen uit de wc hebben gevist en grondig hebben gereinigd.

De verzorgenden zijn bezorgd, stel dat mama haar splinternieuwe gebit na enkele dagen al was kwijt gespeeld. Mama ‘s gebit is nu vastgekleefd in haar mond. Ik zal de tandarts vragen om eens langs te komen. Bezorgt het nieuwe ondergebit mama toch pijn? Is ze daardoor haar nieuwe tanden beu? Niemand die het weet, want mama kan het niet meer zeggen.

Als Arsène en ik zondagnamiddag toekomen bij mama, ligt ze languit ontspannen te genieten in haar nieuwe zetel. Deze nieuwe aanwinst verdient beter dan de benaming ‘stoel’, voortaan wordt het zitmeubel eerbiedig aangesproken met ‘de zetel’.

Als we ons beiden over mama buigen om haar een gelukkige Moederdag te wensen, kijkt ze ons glimlachend aan. Mama neemt onze handen vast en zegt: “’k Ben zo blij dat ik jullie eens zie.”  Het is een week geleden dat ze Arsène zag en één dag geleden dat ze mij zag, maar blijkbaar is dat voor mama al een eeuwigheid geleden. Ze is echt oprecht blij dat wij ‘er eens een keertje zijn’.
 
Opgewekt gaat ze met ons mee naar haar kamer. Op haar tafel staat een grote 'feestelijke' envelop, aan mama geadresseerd. Arsène kijkt wat er in zit. “Kijk eens, aangeboden door het rusthuis voor Moederdag. Een waardebon van 4 euro te gebruiken in de cafetaria! Dat is toch fantastisch hé!” zegt hij. Elk jaar worden op deze manier alle bejaarde dames die in het rusthuis verblijven, eens goed verwend. Dat is een zeer leuk initiatief!

Wij gaan met mama wandelen in het park. We willen zo graag een foto van haar met haar ‘nieuwe tanden’. Arsène staat klaar met het cameraatje en ik heb als opdracht mama aan het lachen te krijgen. Maar dat is buiten ‘ons mama’ gerekend. Ze kijkt wat nors, zelfs ongeïnteresseerd of ze kijkt de verkeerde richting uit. De lippen op elkaar geklemd, we krijgen maar geen nieuw gebit te zien. Arsène bergt dan maar het fototoestelletje weg. We zetten onze wandeling verder. Plots blijft mama staan, draait met de nodige geste haar hoofd richting Arsène, lacht haar tanden bloot en zegt: “Kijk eens hoe mooi ik ben!”  Arsène en ik barsten in lachen uit. Wat later lassen we een korte pauze in en gaan op een rustbank zitten. Mama is blij en spontaan gaat ze lachen. Het levert ons dan toch uiteindelijk enkele leuke foto’s op.

Wat later geniet ze in de cafetaria van een uitgebreid dessertbord en een fruitsap. En wat belangrijk is: mama knabbelt er lustig op los met haar 'nieuwe tandjes'.

Gelukkige Moederdag mama!

Vrijdagmorgen zwaai ik met het plastic zakje waar mama’s nieuwe gebit in zit naar een verzorgende die ik op de gang van mama’s afdeling tegenkom. “ Mama’s nieuwe tanden!”, zeg ik fier. Zij en één van haar collega’s komen er meteen op af. “Die gaan we direct proberen in te steken”, zegt één van hen gedecideerd. Ik ben toch wel blij dat ik hulp krijg.

De verzorgende maakt eerst de beide helften van het gebit nat, zodat ze makkelijker in mama’s mond kunnen worden geplaatst. Het bovengebit wordt zonder enig probleem ingestoken. Maar dan weigert mama om een tweede keer haar mond te openen. De lippen op elkaar geperst, kijkt ze stijf voor zich uit. Gelukkig stelt ze ons geduld niet lang op de proef. Ineens is ze weer zeer gewillig, opent braafjes haar mond en het ondergebit wordt in haar mond gestoken. Na enkele traantjes lijkt mama meteen vergeten dat ze een nieuw gebit heeft. Ze glimlacht alweer. Ook de verzorgende die het werkje voor elkaar kreeg, lacht tevreden: “Ze ziet er al helemaal anders uit hé?”  Nou en of, nu maar hopen dat eten met het nieuw gebit ook lukt.

Woensdagmiddag om 11u30 komt de tandarts bij mama. Ze gaat proberen om twee afdrukken te maken: één om mama’s ondergebit te vernieuwen en één om het bovengebit aan te passen. De tandarts en ik hebben onze bedenkingen of dit wel zal lukken. En lukt het niet, dan hebben we in ieder geval geprobeerd. Een verzorgster, die ons mama kent, roept nog lachend: “Fingers crossed!”

De tandarts begint met alles klaar te maken. Ze zoekt de passende vorm en smeert de pasta erop om de afdruk te maken voor het ondergebit. Ik leg mama uit wat er gaat gebeuren. Ze knikt van ja, maar of ze het begrijpt is maar de vraag. Mama opent wel netjes haar mond en de tandarts kan de vorm probleemloos plaatsen. Oef, afdruk nummer 1 is alvast gelukt. De tandarts en ik kijken elkaar verwonderd aan. Oké, nu nog de afdruk voor het bovengebit. “Dat is wel een stuk moeilijker”, zegt de tandarts. Ze legt me uit dat de gebruikte pasta echt slecht smaakt en de vorm zeker 3 minuten in mama’s mond moet blijven.

Vol goede moed en met de nodige vakkennis begint de tandarts er aan. Deze keer moeten we mama wel tot twee keer toe aansporen om haar mond te openen. Maar het lukt de tandarts opnieuw om een afdruk te maken. Zou mama toch nog begrepen hebben dat de tandarts er is om haar aan een nieuw gebit te helpen? Geen idee, maar de tandarts en ik staan er versteld van hoe alles zo vlot is verlopen.

Vrijdagmorgen mag ik de ‘nieuwe tanden’ gaan afhalen.

Marie-Joseph lijdt aan de ziekte van Alzheimer. Panorama gaat met haar mee op bezoek bij de neuroloog. Marie-Joseph krijgt vlot een hernieuwing voor haar Alzheimer-remmers. Die zouden haar tot twee jaar langer uit een instelling kunnen houden, zeggen de klinische studies van de producenten.

Maar onafhankelijk onderzoek leert dat Alzheimerremmers de ziekte nauwelijks afremmen. Alzheimerremmers kosten de belastingbetaler wel meer dan dertig miljoen Euro per jaar.

“Dat is medicatie van meer dan 25 jaar geleden. Dat die op dit moment niet efficiënt werkt, dat weten we.”, zegt Christine Van Broeckhoven, Alzheimer-vorser UA.

Bekijk dit fragment uit ‘Het marketingmedicijn’, Canvas - Panorama, zondag 2 mei:

De laatste tijd heb ik enorme twijfels of mama mij nog kent. Ze is wel gelukkig als ze mij ziet, maar dat is ze ook als ze Denise ziet. En bij het zien van Karoline kan mama zelfs flink uitbundig blij zijn. Maanden hield ik mij vast aan het woordje ‘zoete’, waarmee mama mij aansprak. Ik was de enige die ze zo noemde, dus als ik ‘zoete’ hoorde, was ik overtuigd dat ze wist wie ik was.

Vorige week werd echter Denise aangesproken met ‘zoete’ en daarop spontaan door mama geknuffeld. Denise keek mij meteen een beetje verontschuldigend aan. “Ik denk dat ze een beetje mis is,” zei ze stilletjes tegen mij. Ja, mama was inderdaad mis. Het doet pijn om enkel nog een bekend gezicht te zijn en niet langer meer haar dochter.

Vandaag is Arsène mee op bezoek bij mama. Het is ongelooflijk hoe gek mama op hem blijft. Of ze nog weet dat hij haar schoonzoon is, weet ik niet. Maar dat er duidelijk nog een sterke band is, daar hoef ik niet aan te twijfelen. Van zodra ze hem opmerkt, wordt hij gezoend, vastgepakt en voortdurend moet ze aan hem ‘zitten’. We gaan tussen de regenbuien in, even naar buiten. Ze loopt gezellig babbelend, - een babbel waar wij trouwens geen woord meer van begrijpen - , aan Arsène zijn arm. En dan draait ze zich ineens om naar mij en vraagt: “Hé ons Ellen?”

Heeft ze toch nog de link gelegd tussen Arsène en mij? Zijn wij voor haar dan toch nog eventjes haar schoonzoon en haar dochter? Zijn we toch nog net iets meer dan alleen twee bekende gezichten?

Woensdagnamiddag ben ik totaal verrast als ik op mama’s afdeling kom. In de leefruimte staan allemaal nieuwe meubels: nieuwe tafels en stoelen, nieuwe zitmeubelen, en nieuwe ergonomische zetels voor de patiënten die dagelijks worden gefixeerd. Dus ik vind mama glunderend in haar nieuwe ‘stoel’. Hij lijkt in niets meer op de oude ‘stoel. Het is nu een prachtige zetel geworden. Op allerlei manieren verstelbaar: de stand van de rugleuning kan geregeld worden. Voor de benen en voeten is een uitklapbaar verlengstuk voorzien. Het tafeltje dat vóór de patiënt op de zetel wordt geplaatst, heeft ook een mooie vormgeving. Kortom een fantastische verbetering, vind ik. De oudjes zullen nu een stuk comfortabeler zitten en dat vind ik fijn.

Maar het houdt niet op met alleen de nieuwe meubels. Op mama’s kamer zie ik ook nog een nieuwe bedovertrek met aangepaste kussensloop en zelfs het tafelkleed op haar eettafel is vernieuwd. De kleuren van de stoffen zijn perfect aan elkaar aangepast.

Schitterend! Een nieuwe lente, een nieuw geluid!

Ik heb het behoorlijk druk de laatste tijd. De dactylolessen lopen op het einde, maar dat betekent ook dat mijn leerlingen examen moeten afleggen. En dat brengt een pak verbeteringswerk mee. De bezoekjes aan mama worden er niet minder om, maar tijd om mijn dagboek bij te houden is er weinig of niet.

Toch zijn er enkele gebeurtenissen, zeker het schrijven waard. Zo werd in het rusthuis eind april begonnen met de actie ‘Start to walk’. Een prachtig initiatief: alle bewoners van gelijk welke afdeling kunnen ’s morgens deelnemen aan een begeleide wandeling door het park van het verzorgingstehuis. Ook mama doet, net zoals vorig jaar, weer mee. Het doet haar goed die beweging. Ze is al wat vlotter te been. Wie weet zijn het niet alleen mijn ‘typistjes’ die een diploma behalen, maar ook mama. Want vorig jaar, na een zomer van vele wandelingen, kreeg ze netjes een ‘Start to walk’ certificaat uitgereikt ‘als blijk van waardering voor de trouwe ochtendwandeling in de tuin…’. Mooi toch?

‘Alieske’, een schat van een bejaarde dame zit zondag tijdens het avondeten bij Marcel en mama aan tafel. Dement, zoals alle medebewoners van mama, maar wel nog zeer vlot ter taal.

Karoline en ik denken dat ze wel een flinke tachtiger is. “Weet jij hoe oud je bent, ‘Alieske’?”  vraagt Karoline. ‘Alieske’ zegt vlot: “Ja, ja …”, maar toch fronst ze meteen haar voorhoofd. Ze moet er blijkbaar toch eventjes over nadenken. Maar dan weet ze het weer: “In de dertig, … ja, ja, ik ben in de dertig!”  Karoline antwoordt, zonder te verpinken en doodserieus: “Dan zie jij er nog heel goed uit voor je leeftijd!”  ‘Alieske’ kijkt Karoline aan en zegt netjes: “Dank u.”

Als Marcel klaar is met eten, wil Karoline hem naar zijn kamer brengen. Als hij voor Alieske staat, opent hij de rits van zijn broek. Iets wat hij wel vaker doet, maar waar niemand zich aan stoort. Het is gewoon een tic van een zieke man. Toch reageert Karoline: “Marcel dat mag niet. Als jouw ‘tingeling’ naar buiten komt, zal ‘Alieske’ nogal kijken hoor!”  Maar ‘Alieske kijkt Karoline verbolgen aan, en antwoordt prompt: “maar dat interesseert mij niet meer, zulle!”

Met dit schitterende voorjaarsweer willen Denise en ik er met mama op uit. Naar het Beukenpark, net zoals vorig jaar. Mama genoot er telkens weer van de natuur, van de paarden in de wei, de geitjes, de ezeltjes, de eendjes, de bloemen en de bomen, kortom van alles. Vorige lente kon het soms nog te voet, nu kan mama dit helemaal niet meer aan. Zij is het stappen bijna verleerd. Ik ga bij een verzorgende een rolstoel vragen. Mama mag als bewoonster van het rusthuis hier gratis gebruik van maken.

De verzorgende geeft ons groot gelijk dat we er met dit mooie weer op uit gaan: “Ja ja, ga maar eens naar buiten, het zal haar goed doen.” Ondertussen haalt ze meteen een rolstoel uit de berging. “Kijk, dat is hier een goeie!”  lacht ze.

Mama, toch maar warm ingeduffeld, is opgetogen dat we op stap gaan. Karoline en Marcel gaan ook mee en zo gaan we met zijn allen op weg naar het Beukenpark. Hoewel Marcel door de ziekte van Alzheimer nog maar weinig emoties toont, zien we dat hij toch weer op zijn eigen stille manier geniet van het buiten zijn. Als Denise hem vraagt of hij het hier plezant vindt, antwoordt hij kort: “Ja, ja.” Mama ziet er ook blij uit en is zoals steeds wat uitbundiger dan Marcel. Maar in vergelijking met vorig jaar heeft ze toch veel minder aandacht om al wat er rondom haar gebeurd. Ze kan het steeds maar moeilijker bevatten: het paard in de wei, de geitjes, de eendjes ... het gaat aan haar voorbij.

Op de terugweg komen we een oude bekende tegen met haar hondje. Meteen wordt ‘Artuur’, de fox terriër, aan mama voorgesteld. De lieve dame zet Artuur bij mama op de schoot. Maar we krijgen mama’s aandacht niet gefixeerd op het hondje. En al is Artuur, op aandringen van zijn vrouwtje, bereid mama lekker af te likken, ze ziet hem blijkbaar niet. Pas als de kleine speelse fox wat rondloopt tussen de rolstoelen merkt mama hem op. Dan kan ze er samen met Karoline hartelijk om lachen, Marcel kijkt vanuit zijn rolstoel rustig toe. Het laatste stukje weg naar het rusthuis, lopen Marcel en mama achter hun rolstoel aan. Zo krijgen ze ook nog wat beweging.

Iedereen tevreden, onze eerste ‘grote’ lente-uitstap is geslaagd.

Zondagnamiddag ga ik nog even naar mama. Maandagmorgen vertrekken we voor enkele dagen naar Zuid-Holland, even uitwaaien op Goeree Overflakkee.

Als ik op mama’s afdeling kom, word ik meteen aangesproken door een verplegende. Ze vertelt me dat ze zojuist met mama en Marcel door de gang is gaan wandelen. “Jouw ma zit nog maar net terug in haar stoel. Het zou kunnen dat ze wat moe is,” legt ze uit. “Ze heeft deze middag netjes op de wc geplast en gekakt. En deze namiddag heeft je ma met wat hulp van mijn collega een lekker stuk appelcake gegeten,” vertelt ze vrolijk enthousiast verder. Zij is één van de vele verzorgenden op mama’s afdeling die echt met hart en ziel haar job doet.
 
Het personeel werkt zich uit de naad, maar komt vaak handen te kort. Bij fouten, problemen of mistoestanden in de geboden hulp en dienstverlening, zijn zij het die als eersten de klachten en het ongenoegen van de familie van de oudjes moeten incasseren. Maar er is niet altijd meteen een ander aanspreekpunt. En dat is jammer!

Van de eerste mooie lentedagen profiteer ik om met mama naar buiten te gaan. Het valt me op dat het stappen voor haar steeds lastiger wordt. Na een korte wandeling in het park van het rusthuis, gaat mama volledig voorover lopen en ik heb best moeite om haar rechtop te houden. Ze heft haar voeten niet meer op, maar schuifelt over de grond. Elke kleine oneffenheid is voor haar een gevaar om te struikelen.

Donderdagnamiddag is Denise ook op bezoek bij mama. Met een steunende arm aan de linkerkant en eentje aan de rechterkant lukt het mama beter om te gaan. Maar toch merkt ook Denise de achteruitgang van mama op. “Jammer hé? En zeggen dat we vorig jaar nog zo gezellig met zijn drieën naar het Beukenpark gingen” zegt ze. Ja, dat klopt. Nu geraken we niet meer verder dan de tuin van het verzorgingstehuis. Bovendien moeten we voortdurend een rustpauze inlassen. We gaan dan maar lekker in het zonnetje op een bank zitten. En één ding is zeker: mama geniet toch van het buiten zijn. Als Denise en ik haar vragen of ze niet te moe is, antwoordt ze tevreden: “’t Is goed”.

Maar als we mama terug brengen naar haar afdeling, zien we dat ze wel behoorlijk moe is van zo een kleine inspanning. Mama is natuurlijk ook weeral een jaartje ouder, ze beweegt wellicht te weinig, zit ganse dagen gefixeerd in ‘de stoel’ en de ziekte zet zich steeds meer door.

Paaszondag. 15u25. Arsène en ik komen toe bij mama. Ik word begroet met: “Zoete”, naar Arsène steekt mama glimlachend haar armen uit. We halen haar meteen uit ‘de stoel’. We schrikken beiden hoe mama ’s kleren eruit zien. Lieve deugd, haar trui en broek zitten onder de vlekken. Mama is blijkbaar helemaal alleen en zonder hulp van een verzorgende, deze middag de strijd aangegaan met haar ‘Paastaartje’. Tandeloos en bovendien onhandig zoals ze is, heeft ze dit gevecht grandioos verloren. De trui kan nog door de beugel, maar haar broek! De taart is uitgesmeerd aan de voorkant en achterkant van de broek. Het is één en al viezigheid. En blijkbaar heeft niemand van het verplegend personeel iets opgemerkt. Té druk bezig met de patiënten die op hun kamers verblijven? Weekenddienst, dus weer onderbemand?

Ik bel meteen om hulp. Als een verzorgende eindelijk een handje komt toesteken om mama een verse broek aan te trekken, zeg ik dat mama deze middag voor het opeten van haar dessert geen hulp heeft gekregen. Nors antwoordt ze: “Ze wordt altijd geholpen!”  Ik hou haar mama’s bevuilde broek voor ogen. “En dit dan?”  vraag ik boos. De verplegende kijkt me nog norser aan en trekt haar schouders op. En al moet dit dan vandaag een ‘Vrolijke' Pasen zijn, ik word van zulke toestanden helemaal niet vrolijk.

Wat later verneem ik van dezelfde verzorgende dat ze op dit moment als énige op mama’s dienst moet instaan voor alle bewoners. Onvoorstelbaar! Er zou op zo’n moment eens iets ernstig moeten gebeuren! Daar staan wij dan weer: Arsène en ik, voor de zoveelste keer machteloos kwaad!

’s Avonds wordt er aan tafel door Karoline en ons hierover nog wat nagepraat. Marcel eet zijn avondeten met de hulp van Karoline en wij helpen mama. Probeer maar eens gekookte zalm, gerookte zalm, zalmmousse met twee sandwiches op te eten zonder tanden en met een mond die nog herstellende is van de ingreep! Ik snij en prak alles zo klein mogelijk.

Als Karoline met Marcel naar zijn kamer gaat, kijkt ze ongelukkig naar Marcels broek: “’t Is niet waar, hé”, zegt ze teleurgesteld, “Marcel zit wéér nat!”

Ja, Karoline, zondagsdienst hé?