Een mei is altijd een speciale dag geweest: een dag van feest,een dag van fierheid wat wij met de linkerzijde en de syndicale strijd allemaal gerealiseerd hadden. Van 8-urendag naar vierdagenweek, van armoede naar sociale zekerheid,van oorlog naar vrede,van kerk in de staat naar vrijzinnig bestaan.Stoeten, optredens, gezellig tafelen hebben de betogingen én het mobiliserend karakter van 1 mei vervangen. Bij gebrek aan mobilisatie en perspectief is een mei minder en minder attractief.Er komt gewoon minder en vooral steeds bejaarder volk op de georganiseerde activiteiten af. Het ontbreekt nochtans helemaal niet aan redenen om toch iets meer te mobiliseren. De komende weken zijn er sociale verkiezingen in de bedrijven.Niet minder dan 55.000 kandidaten komen op onder de ABVV-vlag om hun collega's te vertegenwoordigen in moeilijke tijden. Het is ook een goed moment om de campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen in eigen kringen te laten starten. Of om een vuist te maken tegen het neo-liberale Europa en een steuntje te geven aan de Franse socialisten,die op 6 mei voor de vuursproef staan.Of eens te applaudiseren voor de Nederlandse kameraden die hun nek uitsteken en geen steun verlenen aan het bezuiningsbudget van de gevallen regering Rutte. In Griekenland zijn er ook verkiezingen met het risico dat die uitdraaien op een algemene afkeer van " de politiek" én de weg openen voor een nieuwe militaire dictatuur, wat ook in Spanje geen utopie zou kunnen zijn. In het rijtje met landen waar een betoging op 1 mei niet zonder risico's is kan Palestina niet ontbreken. Ieder jaar zijn er incidenten en wordt de betoging die door de PGFTU-de vakbond- georganiseerd wordt, manu militari door de Israeli's uiteengeklopt. Daarmee is duidelijk dat 1 mei ook een signaal en een graadmeter is voor mensenrechten en democratie.
In Bepart loopt een tentoonstelling over kunstenaarsboeken.Het is een tentoonstelling geworden waarbij je een tentoonstelling te zien krijgt van kunstenaars die een boek schreven, soms in samenwerking met. De tentoonstelling is ook een souvenir aan het Xerox Book uit 1968,waarbij een boek gedrukt of gefotocopieerd werd op een Xerox. Dit is geen volledig nieuw idee,vermits de eerste Lonely Planet reisgids - Azia on a footstring-ook als fotocopie een eerste bestaan kende. Maar dit was 68, waar eveneens de aanval werd ingezet op auteursrechten- want eigendom was diefstal. De boekenverkoop daalt, zowel in Vlaanderen als in Nederland.Dit brengt concentratie en monopolisering met zich mee. In Vlaanderen is 75% van de boekenverkoop in handen van de Standaard boekhandel. Met een eigen distributiesysteem en een eigen ratingssysteem versterken zij hun uitgaven en edities.Zij namen daarbij de methodes van de vroegere boekenclubs over met gestandaardiseerde etalages,een boekentoptien,recensies in de aanverwante kranten en tijdschriftengroep,propomoties en koopjes. Kleine uitgeverijen en alternatieve boekhandels sneuvelen een voor een. Een belangrijk verkoopsargument voor een boek: het sensuele,het aanraken valt meer en meer weg door het niet meer aanwezig zijn. Want om een boek te kopen moet je stilaan veroverd worden. Eerst moet een boek je aandacht trekken. Daarbij is de cover het belangrijkste aantrekkingspunt. Daarna neem je het vast, draai je het om en lees je de achterflap, over de inhoud en of de auteur. Dan blader je, lees je een stukje van de inhoud of bekijk je de illustratie. Stilaan krijg je een band met het boek en ga je over tot de irrationele daad: je koopt het boek.
Eenmaal de bloemen en de botten aan de bomen knoppen hangt een zekere zenuwachtigheid in de lucht. Depressieve mensen hebben het daar iets moeilijker mee. Sommigen trekken dan iets meer aan mijn mouw om aandacht te vragen voor hun probleem. Daarmee moet je voorzichtig om gaan, want je weet nooit of er niet ergens een echt probleem om de hoek loert. Zo ook met mijn buurman. Vorige week dacht ik dat hij depri was, maar nu blijkt er veel meer aan de hand. Hij is opgenomen in het ziekenhuis met ernstige problemen. Laten we hopen dat hij het haalt. Het is ook twintig jaar geleden dat de Balkan plots in vuur en vlam stond door etnische en godsdienst twisten.Opeens begonnen buren elkaar uit te moorden,doken wraakzuchtige milities op en bombardeerde de Nato verschillende steden plat. In Sarejevo vielen 11541 slachtoffers, tijdens de oorlog in Bosnie-Herzegovina niet minder dan 100.000 doden en meer dan 2 miljoen mensen waren op de vlucht. Waanzin. Niet zonder enige hulp en politieke steun van Duitsland. Waar blijft de balkan kultuur ? In die regio zijn de mensen zo voorzichtig met elkaar iets op te leggen dat ze steeds twijfelen en altijd minimum twee alternatieven voorleggen om niet de indruk te geven dat zij iets voor je willen beslissen.Een vorm van beleefdheid of een manier om steeds op beslissingen terug te komen en jezelf permanent in vraag te stellen ? De politieke realiteit heeft de verdeeldheid tussen moslims en christenen politiek opgedeeld en verzegeld. Er is vrede, maar niet veel meer. Hoe kunnen de wonden geheeld worden ? Misschien met cultuur,ook een vorm van therapeutisch praten. Het mocht niet zijn. Sarajevo's aanvraag om in 2014 culturele hoofdstad van Europa te worden heeft het, ondanks ruime steun, niet gehaald. Maar het is helemaal geen reden om depressief te worden, blijven praten dus.
Lieven De Cauter zoekt een alternatief voor het hedendaags neoliberalisme.Hij situeert zich duidelijk binnen het rijtje denkers van de indignados of de verontwaardigden zoals Naomi Klein,Negri en Zizek.Alleen de arabische lente neemt hij er bij als een grote wereldwijde reactie tegen de domintie na 9/11. Hij blijft een pessimist om binnen de Europese context grote maatschappelijke veranderingen te realiseren.Het beste van het slechte lijkt hem een bijsturing en vooral het behoud van onze sociale verworvenheden.Leve de welvaartstaat.Zoals de indignados is het hier en nu belangrijker dan even terugblikken op de geschiedenis. Vertrekpunt is de angst en de repressie na 9/11 waardoor we met Guantanamo het elementair mensenrecht in de vuilbak kieperen.Ook in Belgie leidde de bankencrisis tot het buitenspel zetten van het parlement,wanneer de sociale zekerheid en de sociale voorzieningen moesten besparen. In Europa werd de liberale tendens electoraal versterkt bij iedere verkiezing,links vond geen adekwaat antwoord en sprak niet aan.De ecologische zoektocht naar antwoorden op de grondstoffencrisis verloor zijn elan.Het werd erg stil ... Lieven De Cauter focust zich erg op de vorm die de protestbeweging aannam. tentenkampen,clowns,maskers,feesten en sociale netwerken.In een eerste fase wordt het basisprincipe van de vertegenwoordigende demokratie in vraag gesteld, de tweede fase is nog niet in zicht maar zou op zijn minst de verloren geloofwaardigheid van de internationale instellingen moeten herstellen. Blijft de vraag: zal er iets grondig veranderen of recupereerd het systeem opnieuw het protest ? Ik schreef deze blog in Sevilla,waar op de vooravond van de staking tegen de Spaanse regeringsmaatregelen een groep Indignados betoogde. Zonder veel vlaggen, maar met opschriften als " No pan, no paz"...
Twee en twintig jaar na de val van de Berlijnse muur,piepen we nog eens rond in het voormalige DDR. Jongeren weten natuurlijk niet hoe het er vroeger aan toeging en zien alleen de steeds opgewarmde kost op het scherm: de DDR was een verschrikking. Zij zien vooral wat er niet was. De "vrijheid" die ze vandaag hebben is de vrijheid om te consumeren. In de DDR was een belangrijke bron van ergernis het gebrek aan bananen in de winkels. Vandaag liggen de bananen te rotten in de winkelrekken, centen en werk om te kunnen consumeerderen ontbreken. Ekkehard is verontwaardigd: het kan toch niet dat door armoede kinderen niet ingeent worden ? Meer dan de helft van de voeding wordt in de vuilnisbak gekieperd omdat het niet aan de normen van Europa en Duitsland beantwoord. Men spreekt over ecoproducten en smaakverbeteraars: in het vroegere DDR was alle voeding eko ! De samenleving is opgedeeld in twee sterk verschillende groepen: alle managerjobs zijn ingenomen door Westduitsers, uitvoerende en ongeschoolde arbeid is voor OostDuitsers. In de cultuur- en theatersector is het helemaal een puinhoop. Managers voeren drastische besparingen uit waardoor de theaterproducties geen nivo en geen publiek meer aantrekken. Op zondagavond vertrekken veel OostDuitsers van huis om als "gastarbeiders" in WestDuitsland te gaan werken. Zij moeten maandagmorgen op tijd zijn. Zij blijven de ganse week weg om dan opnieuw in een kort weekend bij hun familie te kunnen zijn. De grote investeringen in het voormalige DDR bleven uit en wegen door de KMO-isering niet op tegen de sluitingen en de herstructureringen die na de "Wende" de zware industrie rationaliseerde. Smalen zegt Ekki: "Ondertussen blijft de Duitse staat voor de buitenwereld de grote en rijke jan uithangen. Zie de gratis autostrades, zie de prestigieuze hulpplannen voor de Oost-Europese landen.Voor de eigen bevolking hebben zij geen aandacht. Duitsland heeft de ambitie om te heersen over Europa en de wereld. Wat Hitler niet lukte via een oorlog,moet nu kunnen door een streng economisch en monetair besparingsbeleid"
Hiva organiseerde een studiedag met steun van 11.11.11 over de toekomst van de ontwikkelingssamenwerking. Onderliggende bedoeling: de deur van de nieuwe Minister Magnette open wrikken voor lobbying en overleg. Ieder toekomstscenario hield dus min of meer rekening met de milieuproblematiek die misschien wel niet vollledig opgelost zal zijn, maar op zijn minst beheerst zou worden. In alle denkpistes werd als mantra duidelijk gemaakt dat we nu op de top van de berg zitten en dat er alleen neergang kan volgen. Of met andere woorden er zal zeker niet meer overheidsgeld naar ontwikkelingssamenwerking gaan. Wellicht wordt het budget nog verder uitgehold door het inschrijven van militaire tussenkomsten en de groei van de noodhulp.Wellicht kunnen ook andere vormen van financiering gebruikt worden zoals het heffen van een vliegtuigtaks. Het is de eerste maal dat ik vaststel dat 11.11.11 en het Hiva ook het bereiken van de 0,7% van het BNP opgeveven. Ngo's staan voor keuzes: of zij vormen zich meer en meer om tot technische specialisten die als consultants goede projecten en veel centen binnen rijven, of zij worden politieke verdedigers van de belangen van hun partners bij de publieke opinie. Kleine initiateievn met directe banden hebben goede resultaten door de concreetheid van hun acties en de directe communicatie. Een ervaren NGO-man vond het allemaal iets te veel van het goede en pleitte voor een beetje gezond verstan en minder lijvige studies die alleen maar zeer veel geld kosten. Maar de richting waarin de hond loopt wordt bepaald door de kop en niet door de staart. Er zullen wellicht nog studies en studiedagen volgen.
We kunnen minder en minder leven met onzekerheid. Zo is er nu een tendens om scenario's uit te teken voor de toekomst. Om de risico's en de valkuilen te voorspellen en te beheersen. In de grote internationale instellingen is met al volop bezig met na te denken hoe de wereld er zal uitzien in 2020, 2030,2050. Hoe zal de wereld er uitzien wanneer we weten dat er grondstoffen te kort zullen zijn, mensen te veel, een ecocrisis, nieuwe groeilanden ... Om die scenario's hanteerbaar en concreet te maken worden ze omgezet in drie modellen.
Het eerste model schetst de wereld als een "wereld van eenzame buren". Deze landenbenadering gaat uit van de vastelling dat de Internationale organisaties (Uno, IMF,Wereldbank..) niet goed werken en falen in hun opdracht. Protectionisme tussen landenblokken en realo-politiek beleid zijn schering en inslag. De blokken worden gemaalt tussen Brazilie met de latijns-Amerikaanse landen, Noord-Amerika rond de US, Europa rond Duitsland, Turkije en Iran strijden om het leidersschap in het Midden-Oosten, China,India en Indonesie pogen hun invloed in Azie uit te breiden. het zwakke broertje blijft Afrika, meteen het slachtoffer van de klimaatverandereing. De uitdaging is het vertrouwen in de internationale instellingen te herstellen.
Een tweede visie is een wereld van "paradigma-shift" of verandering op de visie van de wereld. De huidige economische crisis blijft duren. Inleveringen, vervuiling financiele crisis zet zich door. Alhoewel het neoliberale systeem overeind blijft groeit het verzet. Nieuwe vormen van protest groeperen zich langzaam en krijgen steeds meer eenzelfde agenda.
Een derde scenario is een wereld van het "koude" groen. De ecologische crisis wordt op een harde en autritaire manier opgelost door het opleggen van strikte normen aan de bevolking. Groeiende ongelijkheid wordt de uitdaging. De kloof tussen arm en rijk wordt dagelijks groter. De autoritaire overheid maakt een strenge ecologische regelgeving en onderdrukt iedere vorm van sociale organisatie.
Geen enkel van de scenario's belooft ons rozengeur en maneschijn. Integendeel. In 2020 ben ik 68 jaar. Tijd voor een nieuwe mei 68 met de senioren ?
Quicky toonde in het pensioendebat over de zware en belastende beroepen zijn ware aard: hij heeft gewoon minachting voor de arbeiders die hun brood moeten verdienen met hard werken. Zijn voorbeeld over de rattenvangers was meteen hilarisch: in Vlaanderen zijn er in totaal 94 rattenvangers en vier chefs die dit beroep uitoefenen. Ik veronderstel dat we het hier hebben over vijf of zes personeelsleden die langer aan de slag moeten ? Hij dacht de "slimme" uit te hangen met zijn voorbeeldje,maar hij noemt wel een categorie die meer dan zijn geld opbrengt door de dijken te beschermen. De factuur om de dijken te herstellen zal hoger zijn dan de besparing. En misschien omdat dit kadert in een Europees project waarbij 25% van de kosten door Europa betaald wordt en dat nu net in maart 2012 afloopt. Het had dus niks te maken met besparingen maar met de ideologische benadering dat iedereen twee jaar langer moet werken. Uitgezonderd die groepen die de voorbije weken hun tanden konden tonen: de Nmbs, de journalisten, de politie, het leger, de bouwvakkers, de metaalarbeiders,..... maar niet de rattenvangers ! Ook tante Monica had een uitschuiver met de uitspraak dat niemand langer wou werken en een uitzondering wilde op het langer werken. Ze zou beter eens nadenken voor ze iets zegt. Als socialiste zou ze moeten weten dat arbeiders minder lang leven dan bedienden en dat dit komt door de noeste arbeid. Arbeiders genieten dus minder lang van hun lage pensioentje... Terug naar de discussie: iedereen moet langer werken voor hij op vervroegd pensioen kan gaan. Voor arbeiders met een zwaar en belastend beroep is de vraag niet langer werken , maar dikwijls vroeger in de ziekteverzekering omdat ze gewoon niet langer kunnen werken. In de ons omringende landen( ja als we dan toch moeten vergelijken voor de concurrentiekracht, dan kunnen we ook andere dingen eens vergelijken) is men reeds langer met deze discussie bezig. Zowel in Nederland als in Frankrijk is men het erover eens dat werknemers met een zwaar beroep of werknemers die in aanraking kwamen met toxische produkten vervroegd kunnen uittreden. Er bestaan wetenschappelijke studies, lijsten van beroepen die erkend zijn... waarom maakt onze "slimme" minister daar geen gebruik van ? Omdat de rattenvanger van Hamelen met zijn neo-liberale deuntje hoopt de werknemers te bedriegen.... en denkt dat ze naief zijn als kinderen.Wij geloven echter niet langer in liberale sprookjes.
Een deel van deze blog verscheen in herwerkte versie in de vorm van een boek. Verkrijgbaar in de boekhandel !
Kleine verhalen over solidariteit Lieven Vanhoutte (tekst) - René Van Cauwenberghe (foto's) Vakbondswerking is meer dan alleen maar vergaderingen en congressen. Dat bewijst dit boek, dat een inspirerende wandeling biedt doorheen dertig jaar syndicaal engagement en internationaal activisme. Vanuit de ontwapenende beschrijving van persoonlijke contacten en belevenissen geeft de auteur een unieke inkijk op een brede waaier van internationale samenlevingsproblemen. Lieven Vanhoutte bouwt zijn visie op vanuit de mens, eerder dan vanuit grenzen of structuren. Internationale solidariteit krijgt daardoor een gezicht. Ook letterlijk, door de samenwerking met fotograaf René Van Cauwenberge. De concrete verhalen schetsen het onrecht waar vakbonden wereldwijd tegen vechten. Waardig werk en een waardig leven zijn niet enkel een holle slogan. Het is ook het verhaal van Ekki, Bongi en Atef, het is het verhaal van hun strijd. Met de steun van de Algemene Centrale van het ABVV Auteur Lieven Vanhoutte is sociaal pedagoog, journalist en coördinator Europese en internationale actie van de Algemene Centrale van het ABVV. Zijn reisblogs vormden de basis voor dit boek. René Van Cauwenberge is gewestelijk voorzitter van de Algemene Centrale van het ABVV Vlaams-Brabant. Hij organiseert al jaren internationale solidariteitsprojecten. Zijn eenvoudige foto's geven vaak beter dan paginalange teksten de realiteit weer. Technische gegevens
Titel: Kleine verhalen over solidariteit Auteur: Lieven Vanhoutte Uitgeverij EPO, Berchem-Antwerpen, 2012 isbn: 9789491297229 paperback (17 x 21 cm) 184 p. prijs: 15.00
Momenteel loopt een film over Magareth Thatcher, de ijzeren dame, in de bioscoop. Het geeft een speciale couleur aan de voorbije vakbondsstaking en de vele jongerenreacties tegen die actie.Zo een dertig jaar geleden werd de solidariteit met de mijnwerkersstaking georganiseerd met inzameling van kleren en voedsel. We waren fier twee camions naar Engeland te kunnen sturen en luisterden met Rode oortjes naar Ivan die toen de missie volbracht.Wat we toen niet beseften was dat Thatcher de ondergang van de machtige Britse vakbonden organiseerde.Voor haar bestond de samenleving en het woord solidariteit niet: vanuit haar neoliberale visie was zij ervan overtuigd dat iedereen zelf zijn plan moest trekken en dat die kracht de crisis in Groot-Brittanie zou oplossen. De jongeren die gisteren op de vakbondsacties reageerden denken net zo: zij, welgeschapen IT-ers of zelfverklaarde bedrijfsleiders zullen door hard werken de crisis in eigen land aanpakken en oplossen. Arbeiders uit bedrijven zijn overbodig, die kunnen door migranten losjes vervangen worden om de nodige basis-industrieen in leven te houden. Iedereen voelt zich Zuckerberg, iedereen voelt zich Iron lady. Dat deze visie een aantal consequenties heeft is niet zo gemakkelijk te vatten: minder staat en minder belastingen, maar ook minder openbare voorzieningen. Minder sociale zekerheid en meer privéverzekeringen. Oeps zouden we nu toch alles zelf moeten oplossen in deze crisistijden ? Het verhaal met Thatcher zou ons toch wel iets moeten geleerd hebben: haar desatreus beleid was een uitverkoop van het Britse economisch imperium aan de multi's, de arbeiders verloren alles zelfs hun eenvoudige huisjes waarvoor ze levenlang gewerkt hadden, enkel de bankwereld- the city- mag ongecontroleerd speculeren en de vakbonden verliezen zich in het optreden in verspreidde slagorde om de geframenteerde werknmers te vezrdedigen. De media zijn de slaafjes van de regerende coalitie; die kritiekloos de USA achterna loopt. Enkel het heroptreden van Monty Pyton geeft hoop; zo kunnen we nog eens goed lachen..
