Hallo bezoeker,
welkom op het blog van de Mailgroep Huisdieren, een hechte groep Dierenvrienden-SeniorenNetters, die er zijn voor, door en met elkaar.
Op dit blog kunnen jullie kennismaken met onze dieren, tips vinden over de verzorging en de gezondheid van de dieren, dierengedichten en dierenartikels lezen, werkjes in verband met dieren bekijken, enz.
Veel kijk- en leesplezier!
30-03-2010
De taalgevoeligheid van de hond
Hondenbezitters, opgelet: uw hond begrijpt u misschien beter dan u denkt. Duitse onderzoekers hebben een wonderhond ontdekt, die tweehonderd woorden kent, en die taal leert op een manier die verdacht veel lijkt op hoe peuters dat doen.
Wat ze er precies van moeten denken weten ze niet, maar taalonderzoekers zijn in elk geval flink van hun stuk gebracht door Rico, een 9-jarige bordercollie uit Duitsland. De hond blijkt tweehonderd verschillende voorwerpen bij naam te kennen. En alsof dat nog niet genoeg is, leert hij er schijnbaar moeiteloos nieuwe woorden bij. Niet door langdurig oefenen, zoals bij honden gebruikelijk is - maar door logische verbanden te leggen, net als een peuter zou doen.
Onderzoekster Juliane Kaminski en collegas van het Max Planck Instituut voor Evolutionaire Antropologie in Leipzig kwamen het blaffende taalwonder enige jaren terug min of meer toevallig op het spoor. Ricos baasjes beweerden dat ze hun hond hadden geleerd tweehonderd voorwerpen, vooral speelgoed, te herkennen. In het laboratorium bleek dat inderdaad te kloppen. De onderzoekers namen een steekproef van veertig voorwerpen, legden die in een apart kamertje, en stelden experimenteel vast dat Rico er daarvan 37 op afroep kon apporteren.
Leuk voor een show op televisie misschien, maar écht interessant werd het pas toen de onderzoekers Rico nieuwe woorden begonnen aan te leren. De onderzoekers legden zeven bekende speeltjes in de kamer, plus één object dat Rico nog niet kende. Dat object duidden de onderzoekers aan met een fantasiewoord: haal-de-sirikid, Rico!
En met succes. In zeven van de tien experimenten die op die manier werden uitgevoerd, kwam Rico met het nieuwe voorwerp de kamer uit. Blijkbaar begrijpt Rico niet alleen dat voorwerpen namen hebben, hij kan ook logisch redeneren: "Het nieuwe woord zal wel slaan op dat ding dat ik niet ken".
En daarvan moeten taalkundigen toch even slikken. Woorden aanleren door erop los te associëren is een oude bekende in de ontwikkelingspsychologie. Taalkundigen hebben er zelfs een naam voor: fast mapping. En kleine kinderen gebruiken de techniek voortdurend bij het leren van taal. Maar Rico de hond blijkt het ook te kunnen. Zelfs veronderstelde taalwonders als de chimpansee, de dolfijnen, de papegaai en de zeeleeuw moeten hem dat nog nadoen.
Ricos geval kan verstrekkende gevolgen hebben voor het begrip van de diersoort mens, schrijven Kaminski en collegas in het blad Science van deze week. Blijkbaar is ons taalvermogen minder uniek dan we graag denken. Onze resultaten ondersteunen de visie dat schijnbaar ingewikkelde linguïstische vaardigheden, die we alleen kennen van kinderen, worden gedragen door eenvoudigere cognitieve bouwstenen die ook bij andere diersoorten aanwezig zijn.
Toch is daarover het laatste woord nog niet gezegd. Zoals de Amerikaanse taalkundige Paul Bloom opmerkt in een commentaar: Als een kind woorden zou aanleren zoals Rico dat doet, zouden de ouders er gillend mee naar de neuroloog rennen. Kinderen leren vanaf hun tweede levensjaar zon tien nieuwe woorden per dag, wonderhond Rico deed negen jaar over slechts tweehonderd woorden.
En dat is niet het enige verschil. Mensen denken in categorieën. Laat ons een paar autos zien, en we herkennen ook andere vervoermiddelen op wielen als auto. Mensen hebben veel meer soorten woorden dan alleen maar zelfstandig naamwoorden die een object aanduiden. En niet te vergeten: mensen kunnen praten, honden niet.
Niet dat Rico nu met de staart tussen de benen moet afdruipen. Uit andere studies blijkt namelijk dat de gemiddelde hond gedurende zijn leven drie tot vijf objecten bij naam leert kennen. Met zijn woordenschat van tweehonderd woorden is Rico dus echt een bolleboos, de Einstein van hondenland. Brááf.
Maarten Keulemans
Juliane Kaminski, Josep Call, Julia Fischer: Word learning in a domestic dog. Evidence for fast mapping. In: Science
De egel is een zoogdier en behoort tot de orde van de insecteneters. Naast insecten eet de egel echter ook nog heel wat andere dingen: rupsen, slakken, wormen, kevers, muizen, amfibieën, vogels, vruchten, paddenstoelen, aas, menselijke etensresten,... Bovendien zijn ze dol op eieren. Als een egel op zoek gaat naar voedsel maakt hij een heleboel lawaai. Ze smakken en snuiven er dan op los.
Het belangrijkste kenmerk van egels zijn hun stekels. Een volwassen dier heeft er normaal tussen de 7000 à 8000 op zijn rug en zijkant. Onderaan zijn buik heeft de egel gewone haren. Er loopt een sterke kringspier op het overgangsgebied tussen de stekels en de gewone haren. Daarmee kan de egel zich bij gevaar oprollen tot een bolletje. Egels hebben verder een spitse snuit, kleine ogen en oren, en een piepklein staartje. Ze wegen maximum anderhalve kilo en worden niet veel groter dan 30 cm.
Met zijn kleine oogjes ziet de egel niet goed. Maar hij is dan ook vooral bij valavond en 's nachts actief. Hij gaat dan met zijn goed ontwikkelde gehoor en reukzin op zoek naar voedsel. Overdag blijven egels normaal in hun nest, dat ze maken van bladeren, mos of ander materiaal dat te vinden is onder struiken of takkenbossen.
Winterslaap
In de Benelux zijn egels de enigste zoogdieren die een echte winterslaap houden. Normaal slapen ze van november/december tot april/mei. Hun lichaamstemperatuur van 35 tot minder dan 10 graden. Daardoor verbruiken ze minder energie. Wanneer de temperatuur van de egel onder het vriespunt dreigt te zakken, worden ze wakker. Zo kunnen ze op zoek gaan naar een schuilplaats die hen beter beschermt tegen de koude temperaturen. Ook de hartslag en ademhaling van de egel dalen gevoelig tijdens de winterslaap. Als de egel in het voorjaar terug ontwaakt is hij gemiddeld zo'n 30 procent van zijn lichaamsgewicht kwijt. Het is dan ook belangrijk dat de egel in de maanden voor de winterslaap voldoende vetreserves kan opslaan.
Egels leven alleen en hebben min of meer een vast leefgebied. Kort na de winterslaap komen mannetjes en vrouwen samen om te paren. Na 4 à 5 weken zien de jonge egeltjes het levenslicht. Al van bij hun geboorte hebben de egeltjes stekels, maar in het begin zijn ze nog zacht en wit. Na een drietal dagen worden de stekels harder. Na zo'n zes weken moeten ze zich al zelf weten te redden en op zoek gaan naar een eigen territorium. Bij de eerste winterslaap kruipen jonge egeltjes soms samen in een nest. Het gaat dan wel meestal om broertjes en zusjes.
De egel is algemeen verspreid in West-Europa. Sinds de jaren '70 lijkt het aantal egels toegenomen te zijn. Maar mogelijk is die stijging te wijten aan de intensievere inventarisaties. Toch zijn er verschillende zaken die een bedreiging vormen voor egels.
Egels kunnen tot 8 jaar oud worden, maar heel wat egeltjes overleven zelfs de eerste winter niet. Bij de start van de winterslaap moeten egels minimum 600 gram wegen en over voldoende vetreserves beschikken om de winter door te komen. Vooral jonge dieren en vrouwtjes slagen daar niet altijd in. Jij kan hen helpen deze moeilijke periode te overbruggen. In de periode augustus-oktober kan je wat extra voedsel aanbieden in je tuin. Volgende zaken zijn geschikt: honden- en katteneten, een rauw ei, spekrandjes e.d. gemengd met wat muesli en pindakaas. Let er wel op dat je de egels in je tuin geen koeienmelk voorschotelt. Daarvan kunnen egels ziek worden of zelfs sterven. Je zet beter een kommetje met water buiten. Kattenmelk is ook geschikt voor egels. Die melk kan je kopen in de dierenwinkel,
Parasieten zoals teken en vlooien kunnen eveneens een bedreiging vormen voor egels. Door hun dikke stekels kunnen egels hun eigen huid immers niet makkelijk schoonmaken. Gezonde egels ondervinden gelukkig niet veel hinder van de parasieten. Voor dieren die al verzwakt zijn door ziekte of voedseltekort kunnen parasieten fataal zijn. Als je een verzwakte egel opmerkt, neem je best contact op met een dierenopvangcentrum. Meer informatie hierover vind je op de website van de Zoogdierenwerkgroep .
Een andere vijand van de egel is het verkeer. In Vlaanderen worden er elk jaar tussen de 230.000 en 350.000 dieren overreden. Tegen dit gevaar valt helaas weinig te beginnen. Natuurpunt startte onlangs samen met het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie (LNE) van de Vlaamse overheid en Vogelbescherming Vlaanderen het project Dieren onder de wielen op. Daarmee willen we in kaart brengen hoeveel faunaslachtoffers er op de Vlaamse wegen vallen, welke diersoorten verkeersgevoelig zijn en waar in het Vlaamse wegennet de belangrijkste knelpunten liggen. Wie een dood of gewond dier aantreft op het Vlaamse wegennet, kan dat voortaan melden op www.dierenonderdewielen.be
Egels hebben niet veel natuurlijke vijanden. Ze moeten vooral uitkijken voor dassen en vossen. Ook ratten, marterachtigen en roofvogels kunnen een gevaar betekenen voor egels.
De egel is algemeen verspreid in West-Europa. Sinds de jaren '70 lijkt het aantal egels toegenomen te zijn. Maar mogelijk is die stijging te wijten aan de intensievere inventarisaties. Toch zijn er verschillende zaken die een bedreiging vormen voor egels.
Egels kunnen tot 8 jaar oud worden, maar heel wat egeltjes overleven zelfs de eerste winter niet. Bij de start van de winterslaap moeten egels minimum 600 gram wegen en over voldoende vetreserves beschikken om de winter door te komen. Vooral jonge dieren en vrouwtjes slagen daar niet altijd in. Jij kan hen helpen deze moeilijke periode te overbruggen. In de periode augustus-oktober kan je wat extra voedsel aanbieden in je tuin. Volgende zaken zijn geschikt: honden- en katteneten, een rauw ei, spekrandjes e.d. gemengd met wat muesli en pindakaas. Let er wel op dat je de egels in je tuin geen koeienmelk voorschotelt. Daarvan kunnen egels ziek worden of zelfs sterven. Je zet beter een kommetje met water buiten. Kattenmelk is ook geschikt voor egels. Die melk kan je kopen in de dierenwinkel,
Parasieten zoals teken en vlooien kunnen eveneens een bedreiging vormen voor egels. Door hun dikke stekels kunnen egels hun eigen huid immers niet makkelijk schoonmaken. Gezonde egels ondervinden gelukkig niet veel hinder van de parasieten. Voor dieren die al verzwakt zijn door ziekte of voedseltekort kunnen parasieten fataal zijn. Als je een verzwakte egel opmerkt, neem je best contact op met een dierenopvangcentrum. Meer informatie hierover vind je op de website van de Zoogdierenwerkgroep .
Een andere vijand van de egel is het verkeer. In Vlaanderen worden er elk jaar tussen de 230.000 en 350.000 dieren overreden. Tegen dit gevaar valt helaas weinig te beginnen. Natuurpunt startte onlangs samen met het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie (LNE) van de Vlaamse overheid en Vogelbescherming Vlaanderen het project Dieren onder de wielen op. Daarmee willen we in kaart brengen hoeveel faunaslachtoffers er op de Vlaamse wegen vallen, welke diersoorten verkeersgevoelig zijn en waar in het Vlaamse wegennet de belangrijkste knelpunten liggen. Wie een dood of gewond dier aantreft op het Vlaamse wegennet, kan dat voortaan melden op www.dierenonderdewielen.be
Egels hebben niet veel natuurlijke vijanden. Ze moeten vooral uitkijken voor dassen en vossen. Ook ratten, marterachtigen en roofvogels kunnen een gevaar betekenen voor egels.
Bouw zelf je egelhuis
Materiaal: ongeverfd hout of watervast multiplex, minstens 12 mm dik. In het plan zijn alle planken 20 mm dik. Het hout mag in geen geval behandeld zijn, aangezien deze producten zeer giftig zijn! Nagel het dak niet vast, aangezien je het egelhuis nadat het bewoond is geweest best uitkuist. Gebruik in geen geval schoonmaakproducten!
De ventilatiebuis kan recht zijn of krom, als de buitenopening maar naar beneden gericht is (anders regent het binnen). Om te vermijden dat de egel bladeren in de buis duwt, dek je ze best binnen in het egelhuis af met een gaasje. Bedek het egelhuis met zand, takken en/of bladeren. Met een plastic zeil tussenin zal het huis veel langer mee gaan. Egels hebben zachte voetkussens. Bedek de bodem van het egelhuis daarom met een beetje grond en/of zaagsel. Plaats het egelhuis niet met de opening naar het noorden of noordoosten om koude tocht te vermijden.
De egel blijkt uitstekend geschikt als bio-indicator om milieuvervuiling te meten. Dat concludeert de Vlaamse onderzoekster Helga DHavé in het nieuwste nummer van het populair-wetenschappelijke tijdschrift Zoogdier dat uitgegeven wordt door de Nederlandse Zoogdiervereniging en de Zoogdierenwerkgroep van Natuurpunt . Hoge concentraties moeilijk afbreekbare gifstoffen in stekels en haren wijzen op een vervuild leefmilieu ter plaatse.
Onderzoekers aan de Universiteit Antwerpen onderzochten een egelpopulatie in het park Zorgvliet in Hoboken, op ongeveer 1 km van een metaalverwerkend bedrijf en nog 6 egelpopulaties ten noordoosten van Hoboken. De verste populatie bevond zich in Zoersel, op 20 km van de vervuilingsbron.
Van april tot en met september gingen de onderzoekers, na het invallen van de duisternis, op zoek naar egels. In totaal werden 178 egels gevangen en met een chip gemerkt. Van 83 egels, verdeeld over de verschillende populaties, werden haar en stekels verzameld en geanalyseerd op zware metalen. Uit de resultaten blijkt dat egels die dichter bij het metaalverwerkende bedrijf leven, meer zware metalen opgestapeld hebben.
De concentraties van zilver, arseen, cadmium en lood in het haar van egels in de populatie vlakbij het metaalverwerkende bedrijf waren respectievelijk 79, 65, 108 en 39 maal hoger dan de laagste gemiddelde concentratie die in deze studie werd gemeten. Voor metalen in stekels werd een vergelijkbare trend gevonden. De hoeveelheid zware metalen in haar en stekels nam toe naarmate de populatie zich dichter bij het bedrijf bevond. Deze metalen vertonen in haar en stekels een gradiënt die identiek is aan de gradiënt die in de bodem werd gevonden. Dit toont volgens onderzoekster Helga DHavé van de Universiteit Antwerpen aan dat de meting van metalen in haar en stekels van egels een goede indicatie geeft van de vervuiling van een gebied.
Het volledige artikel over de egel als bioindicator is als pdf te downloaden op www.zoogdiervereniging.nl . Een pdf van de doctoraatsthesis is op aanvraag te verkrijgen bij Helga DHavé .
ACHTERGROND27 maart 2010 om 8:00 uur 0 reacties Auteur: Caroline Hoek
Depressie. Verdriet. Geen wil meer om te leven. In de wereld der mensen behoort het tot de orde van de dag. Maar hoe zit dat in het dierenrijk? Ook daar vieren de emoties hoogtij, maar zijn ze sterk genoeg om de dieren ook echt het leven te ontnemen? De wetenschap is verdeeld.
Het baasje van de hond Shastra sterft. Wanneer zijn lichaam wordt opgehaald om het te begraven, gooit de hond zichzelf van de derde verdieping. Hij overleeft het, maar breekt een poot. Shastra herstelt bij de dierenarts, maar zodra hij thuiskomt gooit hij zichzelf weer van het balkon af. Dit keer is de sprong wel fataal. Zelfmoord of niet?
Nobel Dieren die door eigen toedoen sterven: het is niet nieuw. Aristoteles schreef al over een hengst die zich in de afgrond liet vallen toen hij in de gaten had dat hij met zijn moeder moest paren. En ook de Romeinen hadden het er vaak over. Ze vonden het nobel en natuurlijk. Na de Romeinen bleef het lang stil. Het christelijke gedachtegoed nam de wereld in bezit en predikte dat de mens van nature van zichzelf houdt. Dat hij zichzelf iets aan kon doen of dat dieren tevens schepselen van God dat zouden doen, werd uitgesloten.
Verdrinkingsdood Met de opkomst van het darwinisme wint de ratio terrein en wordt alles weer mogelijk. In 1845 verschijnt in een krant het verhaal van een Newfoundlander een hond die uitstekend kan zwemmen die zichzelf had verdronken. Hij at niet meer, was uitgeput en had vervolgens zijn kop net zolang onder water gehouden totdat hij verdronk.
Leven vs. dood Volgens psycholoog Thomas Joiner maken levende wezens een afweging: wat is meer waard? Mijn leven? Of mijn dood? Er zijn nu eenmaal situaties waarin de dood aantrekkelijker is. Neem bijvoorbeeld de schorpioen. Dit dier zou zichzelf wanneer hij omringd wordt door vuur steken zodat hij sterft. Liever vergiftiging dan bewuste verbranding. Ook komt het vaak voor dat dieren zichzelf opofferen voor familie. Zo voorkomen ze dat hun genen uitsterven.
Verdriet In dit geval gaat het echter om fysieke pijn. Er zijn ook dieren die net als Shastra depressief of verdrietig zijn en daarom het leven (bewust?) laten. Neem bijvoorbeeld de twee dolfijnen die lief en leed deelden in de Griekse golf. Het mannetje stierf en het vrouwtje deed er alles aan om hem boven water te houden. In een storm wordt het lichaam echter door de golven opgepakt en tegen de rotsen geslagen. Het vrouwtje kijkt ernaar en gooit zichzelf vervolgens ook tegen de rotsen. Ook zij sterft.
Depressief Vaststaat dat dieren ook emoties hebben. Ze kunnen verdrietig zijn. Eenzaam. En ja, ze zijn soms ook depressief. Zo bleek uit onderzoek dat apen ook de blues kunnen hebben. De wetenschappers observeerden een groep java-apen en één van de dames was depressief. Ze viel af, had meer stresshormonen, liet haar schouders hangen, reageerde niet meer op mogelijk gevaar, had een hoger cholesterol en een versnelde bloeddruk. De reden? De druk van de groep en de dominantie van de andere dieren. Zonder hulp zou de aap steeds verder vermageren en zeker in het wild gemakkelijk ten prooi vallen aan grotere roofdieren. Maar is dat een bewuste keuze?
Bewust? Hoe concreet de voorbeelden ook lijken te zijn, de wetenschap is verdeeld over de mogelijkheid dat dieren zichzelf van het leven beroven. Zelfmoord is immers een hele bewuste keuze. Dat betekent dat dieren dus ook in staat moeten zijn om die keuze te maken. Om die reden nemen sommige wetenschappers dan ook aan dat enkel heel intelligente dieren (honden, dolfijnen, etc.) in staat zijn tot een dergelijke actie. In de andere gevallen zou het meer gaan om een door instinct ingegeven drang of een ongeluk.
Lemming De lemmings zijn een goed voorbeeld van het laatste. De populatie van deze knaagdieren kan heel snel afnemen. De reden? De dieren springen massaal van kliffen af, hun dood tegemoet. Lang werd dit bestempeld als suïcidaal gedrag. Maar dat is niet zo. Uit onderzoek blijkt dat de lemmings wanneer ze in grote groepen plotseling moeten verkassen soms per ongeluk over de rand van de klif vallen. Hoe de mythe van de lemmings kon ontstaan? Een documentaire van Walt Disney bestempelde de diertjes als zelfmoordenaars en van dat imago komen de lemmings moeilijk los.
Nuttig Het lijkt goed om dieren niet al teveel menselijke eigenschappen toe te schrijven. Zelfmoord in de menselijke zin van het woord lijkt dan ook onjuist als we het over dieren hebben. Wanneer mensen hun leven beëindigen dan dienen ze daar in de meeste gevallen niemand mee. Wellicht was zelfmoord iets wat in vroegere tijden nuttig was (in oorlog bijvoorbeeld om andere manschappen te redden), maar die functie is verdwenen. Zelfmoord is een egocentrische daad geworden. In de dierenwereld heeft zelfmoord vaak nog wel een tastbaar en sociaal doel.
Dieren maken net als mensen van binnen van alles mee. Maar het woord zelfmoord lijkt in de meeste gevallen toch echt te hoog gegrepen. De beste oplossing? Een geheel nieuw woord om te beschrijven dat dieren het leven soms om nobelere redenen dan wij mensen moeten loslaten.
Amfibieën zijn koudbloedige, gewervelde dieren die hun jeugd in het water doorbrengen en wanneer ze eenmaal volwassen zijn, ook op het land leven. Voordat kikkers zich gaan voortplanten, geven ze een enorm luidruchtig concert. De mannetjes hebben kwaakblazen, die sterk kunnen worden opgeblazen.
Vele miljoenen jaren geleden kropen er vreemde, op vissen gelijkende dieren uit het water om op het land te gaan leven. Dat waren de voorouders van de amfibieën. In de loop der tijden ontwikkelden de vinnen zich tot poten. Deze waren immers nodig om het lichaam te dragen nadat de opwaartse druk, waarvan deze dieren in het water konden profiteren, weggevallen was. Nog een andere aanpassing van het lichaam was nodig: de kieuwen werden geleidelijk vervangen door longen.
Bij duizenden worden in het voorjaar de eieren in het water gelegd. Ze vormen samen een geleiachtige massa die in het water drijft. Soms zit die geleiachtige massa vast aan een steen, takje of waterplant in ondiep water. Na een tijdje komen er larven uit de eieren. Deze tijd is verschillend voor de diverse soorten van amfibieën en ook afhankelijk van de temperatuur van het water. De larven leiden al een volkomen zelfstandig leven. Ze leren zichzelf te voeden met plantjes en microscopisch kleine diertjes. Ze weten zich ook goed te verbergen voor hun vijanden, want vele waterdieren zijn dol op een lekker larfje. Bij het kikkervisje verdwijnen de kieuwen en de staart geleidelijk, terwijl de poten zich ontwikkelen. Het kikkervisje zuigt dan lucht aan het wateroppervlak in de pas gevormde longen. Wanneer staart en kieuwen helemaal verdwenen zijn, zijn er uiteindelijk kleine kikkers gegroeid uit de bolletjes kikkerdril.
Je ziet hier de kikkerdril waaruit de kikkervisjes zullen uitkomen
In onze streken komen watersalamanders voor. Ze leggen hun eitjes in het water en maken ze meestal vast aan waterplanten. De larven leven een paar maanden in het water. Zo gauw ze volwassen zijn, begint het leven op het land. Soms is het uiterlijk van het mannetje zeer verschillend van dat van het vrouwtje. In de paartijd keren zowel het mannetje als het vrouwtje tijdelijk terug naar het water.
Waarom zien we van de amfibieën meer padden en kikkers dan salamanders?
Dat komt omdat veel salamanders nachtdieren zijn en alle salamanders een hekel hebben aan het volle zonlicht. Ze houden zich dus schuil op donkere plaatsen.
Ja , in de grotten van het Karstgebied in Joegoslavië en ook wel in Texas, Georgia en Missouri in de Verenigde Staten vindt men zon soort salamander, nl. de grotsalamander. Het dier heeft geen ogen, maar kan licht en donker onderscheiden via zijn huid. Het voedt zich met resten van planten, larven van insecten en kleine schaaldieren. Van dit dier kan men zeggen dat het zich op een heel bijzondere manier aan zijn omgeving heeft aangepast.
Dit is de alpenlwatersalamander
De alpenwatersalamander (Triturus alpestris) komt vooral in Centraal- en West-Europa voor. Het is een van de acht soorten die in Europa leven. Het belangrijkste kenmerk is de helder oranjerode buik zonder vlekken. Hij is in geheel België vespreid; in Nederland komt hij hoofdzakelijk in Zuid-Limburg voor. Hij wordt tot 11 cm lang.
De wormsalamanders behoren ook tot de amfibieën. Ze graven zich in de grond en brengen hun leven onder de grond door. Hun poten zijn helemaal verdwenen en met hun kleine ogen kunnen ze niets zien. Wormsalamanders zijn afstammelingen van de vroegste amfibieën die op het land hebben geleefd. Ze vormen daarom een belangrijke schakel in de ontwikkeling die lucht ademende vissen hebben doorgemaakt voordat ze later amfibieën en reptielen werden. Wormsalamanders schijnen de eerste gewervelde dieren te zijn die ooit op het land hebben geleefd. Ze leggen hun eitjes in geulen bij het water. Wanneer de larven uit de eitjes komen, kronkelen ze het water in om zich daar verder te ontwikkelen. Wanneer ze volwassen zijn, verlaten ze het water en brengen hun verdere leven door op het land onder de grond.
De grote watersalamander ook kamsalamander genoemd
De grote watersalamander of kamsalamander ( Triturus cristatus) komt in België en Nederland vrij algemeen voor. Hij wordt tot 16 cm lang. Het mannetje neemt in het paringsgedrageen karakteristieke houding aan, hij toont dan heel opvallend zijn vurig gekleurde buik en spreidt zijn poten, waardoor hij er erg imposant uitziet. Het geslachtsrijpe vrouwtje moet dit gedrag met een bepaald ritueel (dit is een soort dans) beantwoorden; doet ze dat niet , dan gaat de paring niet door. Op zijn rug krijgt het mannetje een hoge getande kaml, deze groeit in de lente en slinkt na de paring.
Heel veel mensen moeten niets hebben van een pad. Een pad ziet er lelijker uit dan een kikker. Zij heeft een lang plat lijf en haar huid is droog en gerimpeld. Meestal wordt haar huid ook nog ontsierd door pukkels of wratten. De kop van de pad is stomper dan die van een kikker en haar poten zijn korter. De pad brengt het grootste deel van haar leven door op het land en beweegt zich nogal traag voort. De kikker is een veel actiever, veel beweeglijker, veel levendiger dier. De pad zoekt graag een afgelegen plekje als onderdak. Daar keert zijn elke avond terug, nadat zij de hele dag op haar dooie gemak naar voedsel heeft gezocht. Wie een pad in de tuin aantreft en ze daar graag wil houden, moet proberen haar verblijf in de tuin aantrekkelijk te maken. Een oude bloempot bijvoorbeeld is een prachtig huisje . Wanneer zij daarin haar intrek neemt, is er veel kans dat ze jarenlang in de tuin zal blijven wonen. Daar vaart de eigenaar van de tuin goed bij, want de pad voedt zich met slakken, torren en talrijke andere schadelijke insecten.
Kikkers, hebben zich aangepast aan vele soorten levensomstandigheden. Ze kunnen zich zelfs in de woestijn handhaven, zoals de zogenaamde waterreservoirkikkers uit Australië, die door hun huid water opnemen en opzwellen, om er tot de volgende regenperiode tegen te kunnen. Er bestaan ongeveer vijfhonderd soorten boomkikkers met stevige grijppoten, en in Maleisië leeft een boomkikker met lange vingers en tenen met vliezen ertussen die hij als zweefvlakken gebruikt. Het diertje glijdt meer dan het vliegt, maar op deze manier kan het tenminste insecten verschalken, die hem zouden ontsnappen als hij alleen maar springen kon. In Zuid-Amerika en Afrika komen ook nog echte gifkikkers voor.
Bij het graven van zijn gangen gebruikt de mol zijn brede tot echte graafwerktuigen omgevormde voorpoten en schuift hij de aarde daarmee met een soort "borstzwemslag" naar achteren. Van tijd tot tijd schuift hij deze losse aarde door een loodrecht omhooglopende pijp naar de oppervlakte. Omdat zijn vacht geen "vleug" heeft kan de mol zich in zijn gangen makkelijk voor- als achterwaarts bewegen. De mond- en neusopeningen zijn naar beneden gericht. Hierdoor komt er bij het graven geen aarde in terecht. De kleine ogen liggen diep in de vacht verborgen en zijn zo beschermd tegen verwondingen door wortels of stenen. Bij het voedselzoeken in het uitgebreide gangenstelsel , (de gangen kunnen samen wel 150 meter lang zijn) laat de mol zich door zijn tastzin leiden. Hij heeft niet alleen tastharen op zijn snuit maar over zijn hele lichaam, zelfs op zijn staart. Voor de winter legt hij in de buurt van zijn woonkamer een voorraad van vaak meerdere honderden regenwormen aan. Meestal bijt de mol het voorste stuk van de regenwormen af, zodat die wel blijft leven maar niet kan rondkruipen. Op deze manier heeft de mol maandenlang vers voedsel. Met een onverzadigbare eetlust verorbert de mol dagelijks zoveel prooien als zijn eigen lichaamsgewicht bedraagt. Het grootste deel van zijn tijd zijn mollen strikt solitair en iedere mol heeft zijn eigen gangenstelsel. Alleen in de paartijd dringen de mannetjes vreemde gangenstelsels binnen. Als de eigenaar van dit stelsel een ook een mannetje blijkt te zijn, volgt er een verbitterende strijd waarbij de verliezer niet zelden de dood vindt en vaak door de winnaar opgegeten wordt.
De 12-15cm lange mol heeft een plomp, cilindervormig lichaam en een korte, dunne staart. De fluweelachtige vacht is effen donkergrijs tot zwart. Het dier heeft een bijzonder lange, onbehaarde snuit, die enigszins op een slurfje lijkt De minuscule oogjes liggen diep in de vacht verborgen en hij heeft geen uitwendige oorschelpen. De voorpoten, waarmee hij zijn ondergrondse gangen graaft, zijn sterk verbreed en hebben lange klauwen.
Mollen komen in heel West- en Midden-Europa voor, van het laagland tot op 2400 m hoogte. Ze hebben niet zozeer een voorkeur voor een bepaalde begroeiing, maar veel meer voor een bepaald type bodemgesteldheid: mollen zijn te vinden in weiden, akkers, tuinen en loofbossen met losse grond en mijden zanderige, rotsachtige en zeer droge gebieden.
Hoewel de mol zowel s nachts als over dag actief is, is hij zelden te zien; hij brengt namelijk het grootste deel van zijn leven onder de grond door. Met behulp van zijn krachtige graafpoten maakt hij uitgestrekte gangenstelsels (de zogenaamde ritten) met slaap-, nest- en voorraadkamers. De grond die hij weggraaft, werpt hij op tot kleine heuveltjes, de bekende molshopen. Behalve in de voortplantingsperiode zijn mollen solitaire dieren; elk dier heeft een eigen gangenstelsel. Alleen in de paartijd dringen mannetjes op zoek naar een wijfje dikwijls de gangen van andere mollen binnen. Als de bewoner eveneens een mannetje is, komt het vaak tot felle gevechten, waarbij de verliezer niet zelden gedood wordt.
De mol eet regenwormen, evenals insecten, larven en soms zelfs jonge spitsmuizen. De mol eet elke dag ongeveer zijn eigen gewicht aan prooidieren. Om de winter door te komen, legt hij in de buurt van zijn woonhol een voorraad van enkele honderden regenwormen aan. Eerst bijt hij het voorste stuk van de wormen af, zodat ze weliswaar niet sterven, maar ook niet kunnen ontsnappen. Op die manier heeft hij maanden lang vers voedsel.
De paartijd van de mol loopt van maart tot mei. Over het algemeen brengt het wijfje eens per jaar 3-5 jongen ter wereld. Bij hun geboorte zijn de jongen nog naakt en blind, en ze worden ongeveer 4 weken lang door de moeder gezoogd en verzorgd. Daarna zijn ze zelfstandig en gaan ze hun eigen weg.
Hoewel ze flinke schade aan cultuurgewassen kunnen aanrichten, zijn mollen beschermd, dat wil zeggen dat ze niet mogen worden gevangen of gedood. Het is echter wel toegestaan om ze te verdrijven.
Molshopen zijn rond, in tegenstelling tot de langwerpige hopen van de woelrat. De gang eronder loopt loodrecht naar beneden; die van een woelrat schuin omlaag.
De stekels die een egel zo onmiskenbaar maken, bestaan uit omgevormde rugharen. Een volwassen egel egel heeft er ongeveer 16000. Normaal liggen ze losjes naar achteren gericht over het lichaam. Als de egel schrikt dan zet hij de stekels op door middel van een krachtige spierkap die als het schild van een schildpad de hele rug bedekt. Als deze spieren zich bij gevaar of tijdens de winterslaap samentrekken, dan wordt de rughuid gespannen en richten de stekels zich op. Tegelijkertijd worden de kop en de poten onder deze spierkap getrokken zodat de egel eruit ziet als een stekelig bal waar de vijand geen houvast meer aan heeft. Bij het autoverkeer blijkt deze beproefde afweertactiek echter volstrekt zinloos. Egels verliezen tussen hun stekels door, veel warmte. Daarom zijn ze in de koelere avonduren vaak op straat te vinden omdat de asfaltlaag nog lang de warmte van de dag vasthoudt. Elk jaar worden er honderdduizenden egels aangereden bij het oversteken van straten. De chemische bestrijdingsmiddelen tegen akker- en tuinonkruiden vormen een andere bedreiging; vrijwel alle kleine prooidieren bevatten een kleine hoeveelheid van deze gifstoffen. Als de egel ze opeet en zich daarmee voor de tuinder nuttig maakt, is hij bezig zichzelf te vergiftigen. Egels worden geplaagd door vele parasieten zoals teken, mijten en lintwormen. De egelvlooien die in zeer groot aantal tussen de stekels voorkomen, stappen nooit over op huisdieren of mensen. Als egelrivalen met elkaar vechten stoten ze met hun opgezette halsstekels heftig schuin naar boven. Ze proberen onder de tegenstander te komen om in de onbeschermde buikhuid te kunnen bijten. Zo'n gevecht gaat gepaard met veel gesnuif en geblaas maar is voor beide partijen niet echt gevaarlijk. Vlak na het beëindigen van de winterslaap vormen de egels paren. De paring verloppt net als bij de meeste zoodieren van achteren, en niet met buik tegen buik, zoals men vroeger dacht. Het vrouwtje behoudt daarbij haar stekels zo plat mogelijk tegen haar lichaam gedrukt. Al lang voor de geboorte van de jongen wordt het mannetje uit de omgeving van het nest verdreven: het grootbrengen van de jongen gebeurt alleen door de moeder. Bij de geboorte is de huid van de jongen sterk opgezwollen, zodat de kleine witte babystekeltjes helemaal in de huid verborgen zijn en zo de moeder niet kunnen verwonden. In de loop van de eerste dagen wordt de huid van het jonge dier rimpelig en komen de stekels, die nog een paar dagen slap blijven, naar buiten. Na 3 weken maken de jongen al hun eerste uitstapjes met hun moeder en na ongeveer 6 weken worden ze door haar verstoten en moeten ze zelfstandig door het leven. Nu komen ook de eerste duidelijk langere adulte stekels door. Vaak krijgt de egelmoeder in de nazomer nog een keer jongen maar deze jongen komen vaak de winter niet door. Het voor het overwinteren benodigde minimum gewicht ligt tussen 500 - 700 gram. Kleine egeljongen zijn uiterst kwetsbare diertjes en de zo vaak goedbedoelde pogingen van mensen om ze gezond de winter door te laten komen, eindigen maar al te vaak in een telleurstelling. Over het algemeen leggen egels geen wintervoorraden aan en teren ze tijdens de lange winterslaap uitsluitend op hun vetreserves. Als ze in het voorjaar weer ontwaken hebben ze ongeveer een kwart van hun lichaamgeswicht verloren. De Europese egel komt voor in twee duidelijk van elkaar te onderscheiden vormen: de West-Europese- of bruinborstegel ( Erinaceus europaeus europaeus ) in westelijke Europa en de Oost-Europese egel ( Erinaceus europaeus roumanicus ) in het oosten en zuidoosten van Europa, die een witte borstvlek heeft en daarom ook wel witborstegel wordt genoemd.
De rug van de egel, die maximaal 30 cm lang wordt, is geheel bedekt met bruin-wit gestreepte stekels. De kop en de buik daarentegen zijn begroeid met ruwe donkerbruine of geelachtig bruine haren. De ongeveer 5 cm lange staart is onder de stekels verborgen.
De egel komt voor in België en Nederland. Europa behalve Noord-Scandinavië en Ijsland; Azië, Afrika. De egel houdt zich het liefst op langs bosranden met veel struikgewas, maar is ook dikwijls te vinden in parken en tuinen. In de bergen komt hij tot op 2000 m hoogte voor.
De solitaire egel is voornamelijk in de schemering ens nachts actief. Jonge dieren zijn overdag actief. Solitair, klimt en graaft goed, maar is geen lange afstandszwemmer. Overdag verschuilt hij zich meestal in dicht struikgewas of onder hopen steen of hout. Het nest bevindt zich in een kuiltje in de grond en is zorgvuldig bekleed met gras en bladeren Egels kunnen bijzonder goed klimmen en zich door de smalste spleten wringen. Bovendien zijn het goede zwemmers, hoewel het ze aan uithoudingsvermogen ontbreekt. Als ze naar eten zoeken of een soortgenoot ontmoeten, maken ze harde snuivende, grommende en blazende geluiden. De egel houdt van ongeveer oktober tot april een winterslaap. Voor deze periode legt hij geen voedselvoorraad aan, maar teert hij voornamelijk op de vetreserves die in de zomer en de herfst zijn opgebouwd.
De egel eet voornamelijk insecten, regenwormen en slakken, evenals jonge muizen, kikkers en zelfs slangen maar soms ook vruchten, bessen en gevallen fruit.
De paartijd loopt van april tot juli. Het wijfje krijgt meestal één of twee keer per jaar 4-7 jongen. Het zijn typische nestblijvers, die blind worden geboren. Pasgeboren egels hebben korte, witte stekels, die nog zijn ingebed in de opgezwollen huid van de rug, zodat ze de moeder tijdens de geboorte niet kunnen verwonden. De jongen worden 3-4 weken gezoogd en zijn al na 6 weken zelfstandig. Het mannetje bemoeit zich niet met het grootbrengen van de jongen.
De kenmerkende stekels van de egel zijn in feite een soort haren. Een volwassen egel heeft ongeveer 16000 stekels, die normaal gesproken naar achteren gericht op het lichaam staan. Bij gevaar zet het dier met behulp van speciale rugspieren zijn stekels op, terwijl het tegelijkertijd de kop en de poten in trekt en zich oprolt tot een stekelige bol, waar vijanden geen vat op kunnen krijgen. Deze strategie kan de egel echter niet beschermen tegen het gevaar van slakkenkorrels, die veel tuiniers gebruiken om hun gewassen te beschermen. Veel egels sterven door het eten van vergiftigde slakken. Bovendien worden ze regelmatig slachtoffer van het verkeer.
In Oceanië komen verschillende soorten papegaaien voor, en ook in Australië fladderen felgekleurde lori's en lorikeets rond.
Het gedrag en uiterlijk van de hyperactieve dieren komt enigszins clownesk over, waardoor ze steevast een glimlach op je lippen toveren. Dat is zeker het geval bij de prachtige regenbooglorikeet, die je snel vindt in de buurt van mensen.
De vogels eten voornamelijk nectar en stuifmeel, en een zwerm durft al eens een struik kaalplukken. Op toeristische plaatsen wennen de nieuwsgierige vogels snel aan mensen, en komen ze zelfs uit je hand eten.
Sommige soorten hebben het moeilijk, en enkele vogels dreigen uit te sterven als gevolg van de introductie van Europese ratten in Oceanië. Zo hoort de 'ultramarine lorikeet' bij de vijftig zeldzaamste vogels. (sam)
In Sydney zagen we enkele regenbooglori's een boom half kaalplukken. Hieronder vind je een link waar je nog meer van die prachtig gekleurde vogels ziet. Het is een artikel dat komt uit Het Laatste Nieuws van vandaag. Colombine
* Laat de hond goed uit voordat u hem naar de trimsalon brengt.
Het is voor de hond heel vervelend om zijn behoefte
te moeten ophouden tijdens de trimbeurt.
Mocht het echt nodig zijn dan laten wij hem natuurlijk ook uit, maar dit
gaat ten koste van de tijd van de trimster, dus laat hem alstublieft zelf even uit.
* Minimaal 2 dagen voor en na de trimbeurt de hond niet behandelen met anti-vlooien middel of andere bestrijdingsmiddelen.
Breng de hond wel vlo-vrij.
* Breng de hond zo droog mogelijk omdat een natte vacht moeilijk behandelbaar is.
Doe een plukhond dan ook niet eerst
in bad zodat hij schoon bij de trimster komt.
* Heeft de hond besmettelijke aandoeningen of medische afwijkingen, meldt dit dat al aan de telefoon wanneer u de afspraak
maakt zodat wij ons daarop kunnen instellen.
Meldt het ook als de hond al oud is , dan kunnen wij hem tussendoor meer
rust geven.
Tekst: Tim Samoy (Dierenkliniek De Morette) Foto's: Dierenkliniek De Morette/ Karin Gillain
Vele paardeneigenaars worden zenuwachtig bij het vaststellen van een peesletsel bij één van hun paarden. Peesletsels worden in de paardenwereld vaak in één adem uitgesproken met een langdurige rustperiode, intensieve opvolging door de dierenarts en een grote kans op herval.
Paarden die presteren op topniveau zijn onderhevig aan enorme krachten inwerkend op hun ledematen. Dit vraagt een enorme belasting van zowel gewrichten als van weke delen waaronder ligamenten en pezen.
ANATOMIE
De meest voorkomende peesletsels komen voor ter hoogte van de buigpezen van de voorbenen. De verschillende buigpezen bevinden zich aan de achterzijde van het pijpbeen, waarbij van achter naar voren, de oppervlakkige buiger, diepe buiger, check ligament en interosseuspees gelegen zijn.
De meest oppervlakkige gelegen pezige structuur is de oppervlakkige buiger. Deze maakt de verbinding tussen enerzijds de buigspieren en anderzijds de achterzijde van het kroon- en kootbeen. Onder deze oppervlakkige buiger bevindt zich de diepe buiger, die de verbinding vormt tussen buigspieren en het hoefbeen. Het distale check ligament is een ligamentaire structuur tussen het bovenste gedeelte van het pijpbeen en de voorzijde van de diepe buiger. Tegen de achterzijde van het pijpbeen bevindt zich de interosseuspees. Deze vertrekt aan de bovenzijde van het pijpbeen tussen de beide griffelbeenderen en hecht zich vast door middel van twee schenkels op de beide sesambeenderen ter hoogte van de kogel.
De verschillende pezen hebben enerzijds als doel de kogel te ondersteunen om doorzakken te vermijden. Anderzijds staan ze in voor het overbrengen van de krachten van de spieren naar het skelet, wat een voorwaartse beweging mogelijk maakt.
Een pees bestaat uit een grote hoeveelheid van vezels die gegroepeerd liggen, allen georiënteerd in dezelfde richting. Dergelijke opbouw zorgt voor een optimale treksterkte en elasticiteit. De pees vormt de verbinding tussen enerzijds de spierbundel en de botstructuren. De interosseuspees en het check-ligament zijn hier echter een uitzondering op. De interosseuspees vormt de verbinding tussen het bovendeel van het pijpbeen en de beide sesambeenderen onderaan. Het check-ligament vormt de verbinding tussen het pijpbeen en de diepe buigpees.
ONTSTAAN VAN PEESLETSELS
Tijdens de normale beweging zijn de verschillende peesstructuren onderhevig aan een welbepaalde belasting. Bij een zeer intensieve arbeid benadert de lengte van de verschillende vezels vaak maximale uitrekking. Bij repetitieve benadering van deze fysiologische limiet vergroot de kans dat er verschillende vezels gaan scheuren. Door het doorscheuren van deze vezeltjes gaat de gehele pees inboeten aan treksterkte en elasticiteit. In de normale situatie worden de beschadigde vezels op zichzelf hersteld, maar bij intensieve arbeid krijgen dergelijke vezels onvoldoende tijd om zich te gaan recuperen, waardoor steeds een groter percentage aan vezels beschadigd geraakt. Dit kan dan aanleiding geven tot een ernstig peesletsel. Peesletsels zullen zich voornamelijk manifesteren in het middelste centrale gedeelte van de pees. Door het grote aantal vezels die aangetast geraken, treedt er tevens een ontsteking of inflammatie op ter hoogte van het letsel. Het optreden van een acuut peestrauma ten gevolge van een slag van een ander paard is zelden, maar niet onbestaande. Aangetaste pezen hebben een groter risico voor het optreden van recurrente problemen.
Foto's : links zie je bovenaan een landkaartvormige donkere zone in de oppervlakkige buigpees; rechts zie je hetzelfde letsel op een longitudinale peesscan.
PREDISPONERENDE FACTOREN
Het ontstaan van een peesletsel kan vaak gepaard gaan met predisponerende factoren.
Conformationele afwijkingen: Standafwijkingen brengen een groter risico met zich mee bij het ontstaan van peesletsels. Zo zullen holle knieën, waarbij de voorknie meer naar achter toe gebogen is, een grotere kans op peesletsels geven. De continue krachten die hierdoor op de verschillende peesstructuren werken zijn veel groter in vergelijking met een rechte beenstand. Bijkomend veroorzaken een lage hielconformatie of een lange teen eveneens een grotere belasting op de buigpezen. Men benadrukt hierbij nog eens het grote belang aan een goed hoefbeslag.
Onvoldoende trainingsopbouw: De elasticiteit van de verschillende pezen kan geoptimaliseerd worden door een goed trainingsprogramma te volgen. Het geleidelijk opbouwen van arbeidsintensiteit is uitermate belangrijk in het voorkomen van zowel peesaandoeningen als gewrichtsproblematiek. Bijkomend is de dagelijkse opwarming alvorens aanvatting van de effectieve training eveneens essentieel. Weefselmoeheid ten gevolge van onvoldoende uithouding en/of conditie kan aanleiding geven tot sneller optreden van een peesletsel. Te snelle hervatting van de training na een peesaandoening verhoogt het risico op herval. Dergelijk herval is vaak meer uitgebreid en prognostisch minder goed.
Slechte trainingsomstandigheden: Een aangepaste ondergrond voor het werken met paarden is zeer belangrijk in het voorkomen van peesletsels. Een te harde bodem, zal minder efficient de verschillende krachten opvangen. Bij impact van een grote hoeveelheid kracht is de vervorming van de bodem bij steunname één van de factoren die verlichtend werkt op de verschillende weke delen van de paarden. Een te zachte of onregelmatige bodem is echter eveneens niet goed. Bij het aanleggen van de pistebodem moet men een evenwicht vinden tussen enerzijds een veerkrachtige bodem die een vlotte beweging van het paard mogelijk maakt en anderzijds voldoende structuur in de bodem. Het aanleggen van een goede bodem zal steeds een vakmanschap blijven.
Te strakke bandagering: Recentelijk werd aangetoond dat het te strak bandageren van pezen een significante verhoging van de lokale temperatuur veroorzaakt. Door deze sterke temperatuursverhoging krijgt men een invloed op de bloedvloei ter hoogte van de benen waardoor schade sneller kan optreden. Bij het gebruik van beenbeschermers is het van cruciaal belang ze niet te strak aan te spannen en ze eveneens na de training onmiddellijk te verwijderen. Op deze manier verkleint men de kans op het induceren van vezelzwakte en peesletsels.
SYMPTOMEN:
Peesletsels worden vaak opgemerkt door het optreden van een zwelling aan de achterzijde van het pijpbeen. Dergelijke zwelling is pijnlijk bij palpatie. Niet alle peesletsels zijn noodzakelijk geassocieerd met een kreupelheid. Bij verderzetting van werk kan kreupelheid ontstaan. Bij het opmerken van een zwelling ter hoogte van de verschillende buigpezen is het steeds aangewezen een echografisch onderzoek te laten uitvoeren. Op deze manier kan de inwendige structuur van de verschilende pezen in 2 richtingen bekeken worden. Door middel van de echografie kan de oriëntatie van de verschillende peesvezels bekeken worden. Bij acute peesletsels kan men echografisch in het inwendige deel van de pees een zwarte vlek opmerken. Naargelang het herstel kan men een geleidelijke terugkeer van vezels ter hoogte van het letsel zien. Men ziet het frequentst een aantasting van de oppervlakkige buiger.
MOGELIJKE BEHANDELINGSSTRATEGIE:
De essentiële sleutel tot een volledig herstel van een opgelopen peesletsel is het inbouwen van een adequate rustperiode, waarbij het paard in geen geval in vrijheid mag bewegen. Deze rustperiode is kan oplopen van enkele weken tot verschillende maanden en dient te worden aangepast op basis van de grootte van het letsel. Afhankelijk van de uitgebreidheid van het letsel wordt geopteerd voor een strikte boxrust of het onmiddellijk starten van gecontroleerde beweging onder de vorm van dagelijks stapwerk. Afkoelingstherapie geeft een duidelijke meerwaarde bij de behandeling van peesletsels. Dit is enkel van belang in het acute stadium voor het kalmeren van het initiële onstekingsproces. Deze therapie kan op verschillende manieren worden ingevuld waaronder het afspuiten met koud water en/of het gebruik van Ice-Packs. Heden ten dage zijn er verschillende commerciële produkten op de markt die het diepe afkoelen van het peeswefsel tot doel hebben. Een voorbeeld hiervan zijn speciale ontwikkelde cryo-compressen. Sinds verschillende jaren zijn nieuwe technieken ontwikkeld voor het optimaliseren van een goede heling, waaronder stamceltherapie en Platelet enriched plasma (PRP).,.
STAMCELTHERAPIE:
Stamcellen zijn ongedifferentieerde cellen die zich kunnen omvormen in verschillende typen van weefsels, afhankelijk van het weefsel waarin ze zich bevinden. Dergelijke cellen bieden heel wat voordelen in zowel de humane - als in de diergeneeskunde.
De stamcellen kunnen afkomstig zijn uit enerzijds een embryonaal stadium of anderzijds van het volwassen individu. Het collecteren van stamcellen gebeurt door afname van vetweefsel. In een gespecialiseerd labo kunnen vanuit het vetweefsel de stamcellen gekweekt worden. Het voordeel van dergelijke afname is dat de kweek van de stamcellen weinig tijd in beslag neemt en de collectie geen risico met zich meebrengt. Onder rechtstaande sedatie, lokale verdoving en na steriele preparatie wordt net naast de staartbasis een kleine incisie van een tiental cm gemaakt.
Foto's : vetstaalname via een kleine chirurgische ingreep naast de staartbasis laat kweken van stamcellen in het labo toe. Het litteken is minimaal.
Het vetweefsel wordt zorgvuldig weggesneden. Een hoeveelheid vet ( ca. Een koffielepel) laat ons toe in 8-10 dagen twintig miljoen stamcellen te cultiveren. De stamcellen die bewaard worden in een fysiologische oplossing worden zo snel mogelijk naar een met ons samenwerkend labo doorgestuurd. Hier worden de stamcellen verder gekweekt en na 8-10 dagen opnieuw op onze kliniek geleverd waar ze onmiddellijk dienen te worden ingespoten ter hoogte van het letsel. De inspuiting van de stamcellen ter hoogte van het peesweefsel gebeurt onder echografische begeleiding om ervoor te zorgen dat ze op de exacte plaats ingebracht worden. Er bestaat tevens een tweede manier voor het verzamelen van stamcellen waarbij door een beenmergpunctie ter hoogte van het borstbeen stamcellen geïsoleerd en verder gekweekt worden. Het revalidatieprograma is strikt afhankelijk van de ernst van het letsel en kan verschillende maanden in beslag nemen. Echografische opvolging elke 4 weken wordt geadviseerd voor het accuraat aanpassen van de revalidatie. De gecontroleerde bewegingen die dienen uitgevoerd te worden stimuleren de correcte orïentatie van de verschillende peesvezels.
PLATELET RICH PLASMA (PRP):
PRP-behandeling is eveneens een nieuwere techniek voor het behandelen van pees- en/of ligamentletsels. Bijkomend kan het een positieve invloed hebben op de heling van uitgebreide wonden. De afkorting PRP staat voor Platelet Rich Plasma. Hierbij bedoelt men het plasma van het paard dat door verwerking van het totale bloed een verhoogde concentratie aan bloedplaatjes bezit. Deze bloedplaatjes bevatten op hun beurt een groot arsenaal aan groeifactoren die de heling van pezen, ligamenten en wonden kan bevorderen. Na bloedname worden de verschillende fracties van het bloed gescheiden waardoor men het plasma met bloedplaatjes overhoudt.Dit dient dan vervolgens onmiddellijk onder echografische begeleiding geïnjecteerd te worden ter hoogte van het letsel. Door de injectie hiervan bekomt men een bepaalde activeringsreactie die de heling bevordert.
PREVENTIEVE MAATREGELEN:
Verschillende maatregelen kunnen worden genomen om peesletsels te voorkomen. Hierbij is het in eerste instantie van groot belang een aangepast en opbouwend trainingsschema te volgen. Dagelijkse controle van de verschillende pezen door grondig onderzoek op temperatuursverhoging, zwelling en/of pijnlijkheid kunnen bepaalde zaken aan het licht brengen, die aanwijzen dat er zich bepaalde problemen ontwikkelen. Bij een goede opvolging hiervan kunnen heel wat grotere problemen in de toekomst vermeden worden.
BESLUIT:
Het voldoende aandacht schenken aan de trainingsomstandigheden kan heel wat frustaties en problemen op vlak van de gezondheid van het beendergestel van de paarden vermijden. Bij een vroege herkenning van een probleem kan snel en adequaat ingegrepen worden, waardoor de verdere sportcarrière minder gevaar loopt.
Heupdysplasie of kortweg HD genoemd is een veel voorkomende aandoening van het heupgewricht bij honden en kan sporadisch ook bij katten voorkomen. Erfelijkheid is een belangrijke factor bij deze ziekte, maar ook omgevingsinvloeden tijdens de opgroeiperiode van het dier spelen een belangrijke rol.
Het heupgewricht bestaat uit 2 delen : de gewrichtsbol (femurkop ) van het dijbeen past in de gewrichtskom (acetabulum ) van het bekken. Beiden worden samen gehouden door een gewrichtsband en het gewrichtskapsel dat het gewricht helemaal omgeeft. Bovendien is er dan nog 'uitwendige' hulp van de omgevende spieren om de beide delen van het gewricht netjes bij elkaar te houden zodat het gewricht optimaal functioneert.
Bij een normaal dier is er een perfecte aansluiting tussen de gewrichtsbol en de gewrichtskom, maar in het geval van heupdysplasie, is deze aansluiting minder goed door bvb. te slappe gewrichtsbanden en -kapsel of een slecht gevormde gewrichtsbol of -kom. Het resultaat is dat het gewricht bij belasting veel minder stabiel zal zijn en er daardoor een schuivende beweging ontstaat, waarbij de femurkop over de rand van het acetabulum gaat 'krassen' en er bovendien spanning ontstaat op het gewrichtskapsel.
Dit alles brengt ontsteking , pijn en degeneratieve veranderingen aan het bot met zich mee en het resultaat is dikwijls dat de aansluiting steeds minder en minder goed wordt en het probleem alleen maar erger wordt. Maar : door deze veranderingen zal er ook 'verstijving' optreden rond het gewricht en dit is eigenlijk het natuurlijk proces dat het dier moet proberen te helpen om zijn probleem onder controle te houden. Door de verstijving wordt de aansluiting immers bevorderd en kan het zijn dat een dier met HD na een periode van pijn, slappe gang of andere problemen tijdens zijn jeugd, uiteindelijk relatief weinig problemen laat zien als hij volwassen is. Meestal is het echter zo dat, naarmate de jaren vorderen, deze dieren toch geleidelijk terug meer en meer pijn en problemen krijgen en dat veel medicatie, voedingsupplementen of zelfs bvb. acupunctuur nodig zijn om het dier als 'senior' een aanvaardbare levenskwaliteit te bieden.
Symptomen
Bij een hond met ernstige heupdysplasie zal het probleem meestal al op jonge leeftijd (6-12 maand) te voorschijn komen. De symptomen kunnen variëren van unilaterale kreupelheid naar slappe gang, duidelijk pijnlijke heupen, gewicht naar de voorbenen plaatsen, opgebolde rug, abnormale stijfheid na neerliggen, etc.
Opsporing verzocht !
Het is een feit dat heupdysplasie vroeg of laat een ernstig en pijnlijk probleem vormt voor de patiënt en bovendien is de aandoening in bepaalde mate erfelijk en gekoppeld aan omgevingsinvloeden tijdens de opgroeifase van het dier. Het zal dus niet alleen belangrijk zijn om het probleem tijdig en dus op jonge leeftijd te onderkennen, zodat dan tijdig advies kan gegeven worden, maar ook om de erfelijke invloed te minimaliseren door niet met HD-positieve dieren te gaan fokken. Daarom werden bijna overal ter wereld programma's opgezet om toekomstige ouderdieren te laten testen vooraleer ze gebruikt worden in de fokkerij.
De meest klassieke manier om deze aandoening op te sporen is het maken van een röntgenfoto in ruglig, waarbij een perfecte positionering van de patiënt en een hoge kwaliteit van het beeld absolute vereisten zijn. Het onderzoek is gemakkelijk en snel uit te voeren onder een kalmeringsprik of een lichte verdoving.
Het probleem is hier echter dat de kans groot is dat je de aandoening pas ziet als er al duidelijke veranderingen aan het gewricht opgetreden zijn en dat een jonge hond schijnbaar goede heupen heeft, maar je niet kan vaststellen dat de aansluiting in het gewricht absoluut onvoldoende is door een te slappe gewrichtsband en/of gewrichtskapsel. Dit kan je wel nagaan door een 'ortolani-test' uit te voeren bij een hond in ruglig : hierbij wordt er op een dusdanige manier druk uitgeoefend op de heup en terzelfdertijd een kantelende beweging gemaakt, dat de onderzoeker kan voelen of die heup instabiel is en dus gemakkelijk 'uit de kom' springt. Maar, door zijn aard laat deze methode geen objectieve meting toe en daarom werd aan de Universiteit van Pennsylvanië een nieuwe methode ontwikkeld (PennHIP) waarbij niet alleen rekening gehouden wordt met het röntgenbeeld van de heup, maar ook de laxiteit in het gewricht gemeten wordt.
Behandelingen ??
Voorkomen is beter dan genezen : bij het aanschaffen van een pup van een ras waarin problemen met HD voorkomen (behalve de Greyhound is dit het geval voor zowat alle grotere rashonden en kruisingen ervan), is het belangrijk om te kijken naar de heupdysplasie-score van de ouders . Let op : dit is geen garantie dat de pup geen HD zal ontwikkelen, want naast de erfelijkheid zijn er nog veel andere factoren die een rol kunnen spelen bij het al of niet ontwikkelen van heupdysplasie. Zowat alle factoren die een invloed hebben op de belasting van het heupgewricht zijn mede bepalend (gewicht, beweging etc., voeding). Laat een opgroeiende hond dus niet te zwaar worden !!!!
Wat je met 'beweging ' moet doen is iets moeilijker uit te maken, want enerzijds is beweging goed voor de ontwikkeling van de spieren en helpen sterke spieren de aansluiting in de heup te bevorderen, maar anderzijds kan te veel beweging er oorzaak van zijn dat de gewrichtsband en -kapsel bij een instabiele heup te veel belast worden en daardoor steeds meer uitrekken en het gewricht minder en minder stabiel wordt. Het zal dus zaak zijn om 'gezonde beweging' te doen : lange wandelingen waarbij overdreven snelheid vermeden wordt (aan leiband of aan de voet houden !), lopen naast de fiets (tempo beperken !) en zwemmen zijn een uitstekende training, maar springen, hellingen en trappen worden best vermeden.
Als uw hond dan toch duidelijke HD heeft, dan moet je sowieso met bovenstaande maatregelen rekening houden, maar indien hij er te veel pijn of problemen door heeft, zal natuurlijk een verdergaande behandeling nodig zijn. Deze kan bestaan uit behandeling met medicatie om de pijn weg te nemen of de smering in het gewricht te bevorderen, voedingsupplementen om de ontwikkeling van het beenderstelsel en de gewrichtsbanden te stimuleren etc.
In een aantal gevallen kan een operatie nodig zijn en daar zijn heel veel verschillende methodes voor beschreven waarvan de bekkenkanteling tegenwoordig de meest courante techniek is. Hierbij wordt de gewrichtskom van de heup op 3 plaatsen los gemaakt van het bekken en zo gekanteld dat de stabiliteit in het heupgewricht bij normale activiteit enorm toeneemt. Alternatieven kunnen gaan van het ontzenuwen van het heupgewricht of zelfs het wegnemen van de heupkop als budgetvriendelijke oplossingen tot het plaatsen van een volledige kunstheup .
De resultaten van het traditionele röntgenologisch onderzoek om de aanleg voor heupdysplasie of de aanwezigheid van te instabiele heupen te voorspellen zijn teleurstellend. Ondanks het feit dat fokhonden al generaties lang geselecteerd worden met een röntgenologisch onderzoek is bij veel rassen heupdysplasie nog altijd een groot probleem, . Dit is oa. het gevolg van het feit dat heupen er op de standaard-röntgenopname op jonge leeftijd soms schitterend uit kunnen zien, terwijl ze toch erg instabiel zijn en de hond vroeg of laat problemen zal ontwikkelen. Ondertussen kunnen dergelijke honden al te goeder trouw in de fokkerij gebruikt zijn.
De PennHIP methode is ontwikkeld door Dr. Gail Smith van de universiteit van Pennsylvania in de Verenigde Staten om heupdysplasie beter te kunnen opsporen in zijn verschillende vormen.
Waar het klassieke röntgenologische onderzoek pas kan uitgevoerd worden bij honden vanaf één of anderhalf jaar, kan dit onderzoek reeds uitgevoerd worden bij honden vanaf een leeftijd van 16 weken .
Naast de klassieke röntgenopname (links) ter beoordeling van de aanwezigheid van botveranderingen, moeten bij de PennHIP methode nog 2 aanvullende opnamen gemaakt worden. Met de PennHIP distractie opname wordt, met behulp van een zogenaamde distractor, tijdens de opname de kop maximaal uit de kom gedrukt (midden : distractie-opname ). Door deze opname te vergelijking met een foto waarbij de kop en de kom juist in elkaar gedrukt worden (rechts : compressie-opname ), kan de zogenaamde distractie index op een objectieve manier bepaald worden. Deze distractie index blijkt een goede maat te zijn voor de kans op het ontstaan van HD op latere leeftijd.
Hoe verloopt een PennHip onderzoek ?
Voor het nemen van de PennHip foto's is het van belang dat het dier volkomen ontspannen op tafel ligt. Om die reden, en ook voor het comfort van de patiënt, wordt het onderzoek onder een kortwerkende, lichte verdoving uitgevoerd. Er worden dan minimum 3 verschillende röntgenopnamen gemaakt die voor de beoordeling naar het Pennhip centrum in Amerika opgestuurd moeten worden.
Nadat de röntgenopnamen door de Pennhip-organisatie beoordeeld zijn, worden de resultaten naar de dierenarts en de eigenaar van de hond opgestuurd. Hierin staat oa. de distractie-index vermeld en dat is een getal dat tussen 0 en 1 zit. Een nul betekent een zeer goed resultaat, een 1 is dramatisch slecht. Hoe groter de distractie-index, hoe groter de kans dat de hond vroeg of laat heupdysplasie zal ontwikkelen. Bovendien krijg je bij de resultaten een indicatieve ranking van waar uw hond zich tussen zijn rasgenoten ongeveer bevindt mbt. de kwaliteit van zijn heupen. Zo kun je zien of uw hond zich bvb. bij de 10% beste van het ras bevindt, of dat hij bvb. veel slechter scoort dan het gemiddelde.
Ondertussen zijn er al verschillende verenigingen die deze methode gebruiken ipv. het klassieke onderzoek. Eigenlijk zit dit klassieke onderzoek nog altijd in de Pennhip methode verwerkt, maar levert de Pennhip methode een belangrijke en waardevolle aanvulling om een betere evaluatie te krijgen. Het is dan ook de verwachting dat steeds meer organisaties naar dit systeem zullen overschakelen in de toekomst. Ook door het feit dat een betere beoordeling reeds kan gebeuren op de leeftijd van 16 weken , is deze methode voor de fokkers absoluut aan te raden.
Mag iedere dierenarts Pennhip-testen uitvoeren ?
Nee, als dierenarts moet je gecertificeerd zijn om deze testen te mogen uitvoeren. Het kan pas nadat je een cursus gevolgd hebt en nadien een praktische test met goed resultaat afgelegd hebt. Het distractie-apparaat dient bij de Pennhip-organisatie aangekocht te worden en heeft een individueel nummer om fraude tegen te gaan.
In Dierenkliniek De Bosdreef hebben zowel Dr. Paul De Baerdemaeker, als Dr. Kris Camps deze test met een goed resultaat afgelegd en sinds februari 2006 kunnen we deze extra service aan onze klanten leveren.
FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu.
Hoe optreden tegen een agressieve hond ?
Bij de eerste tekenen van agressiviteit bij uw pup of hond zou u een dierenarts moeten raadplegen. Wacht niet tot de hond bijt, want gedragstoornissen kunnen beter worden voorkomen dan genezen.
Wat zijn die tekenen ?
uw hond knapt, bijt of gromt wanneer u hem benadert, met hem speelt of hem borstelt
uw hond knapt, bijt of gromt wanneer iemand (uzelf, een kind, eender wie) hem wil strelen
uw hond gromt wanneer iemand (een kind of eender wie) hem of u benadert
uw hond gaat personen in beweging achterna (renners, fietsers, joggers)
uw hond valt uit naar andere honden
uw hond heeft u of iemand anders gebeten
Herkent u de dreigende lichaamstaal van uw hond ?
bij dominante honden die klaar staan om aan te vallen : kop en staart geheven, oren gespitst, rugharen overeind, lippen opgetrokken, de blik recht op de tegenstander gericht
bij bange honden : gedrukte lichaamshouding, oren plat, staart tussen de poten, soms ontblootte tanden en naar achter getrokken mondhoeken. Ze kunnen echter onmiddellijk bijten uit angst.
Waarom bijten honden ?
Om allerlei redenen. Sommige agressieve gedragingen maken deel uit van het normale gedrag van honden. Ondanks zijn socialisatie blijft een hond immers een dier dat kan bijten :
om zijn territorium te verdedigen
om zijn pups te beschermen
om te domineren, uit vrees, uit bezitsdrang of door jachtinstinct
uit irritatie (plagerijen door een kind, pijn …)
Hou hier rekening mee !!!
Hoe ongevallen vermijden ?
* Honden moeten worden opgevoed. Een hond wordt gehoorzaam, evenwichtig en sociaal als hij van jongsaf (tussen 3 en 12 weken) went aan sociale situaties : aanwezigheid van vreemden, van kinderen, van een massa volk, van mensen in beweging, van andere dieren, van lawaai, …
* Van bij zijn opname in het gezin moet het baasje de hond vaak in contact brengen met kinderen en volwassenen die hij niet kent. Dit leerproces maakt de hond verdraagzaam en vermindert zijn agressieve reacties, zonder evenwel zijn waakzaamheid te onderdrukken.
* Eenmaal opgenomen in een gezin gaat hij familiebanden leggen om zijn plaats (rangorde) te vinden in de "meute" die het gezin vormt. De hond mag niet het hoofd van het gezin worden. Hij moet integendeel gehoorzamen en zijn plaats als huisdier kennen.
Enkele raadgevingen :
de hond mag niet aan tafel gevoederd worden. Hij eet nà zijn baasjes.
Zijn slaapplaats is afgezonderd zodat hij niet in de weg ligt en zodat hij het doen en laten van zijn baasjes niet kan controleren.
De baasjes beslissen over spelen en strelen.
De hond mag zijn sexuele driften of dominant gedrag niet uiten door de benen van de mensen te berijden.
Zelfs spelenderwijs bijten kan men best van jongsaf afleren.
De pup kan best ook al jong ondervinden dat men wel eens zijn speeltje, kluif, voederbak, …, afneemt.
Lessen in hondenopvoeding kunnen u helpen om basishandelingen in de omgang met uw hond onder de knie te krijgen en hem te laten gehoorzamen (lig, zit, rustig, kalm, …). Die lessen zijn ten zeerste aanbevolen.
Het baasje moet de taal van de hond begrijpen. In de omgang met soortgenoten gebruikt de hond een gedragstaal en hij veronderstelt dat de mens deze taal ook begrijpt.
Een gehoorzame hond die zich aangevallen voelt of agressie wil vermijden, zal een onderworpen houding aannemen door plat op de buik, op zijn zij op zijn rug te gaan liggen. Een hond in die houding mag men niet benaderen, noch straffen, anders loopt men het risico te worden gebeten.
Als een dominante hond zijn poten op de persoon legt die hij gebeten heeft of uitgedaagd heeft, doet hij dat niet om te worden vergeven. Hij uit zijn overwinning op die manier. Een hond in die houding mag men niet strelen, want dat bevestigt zijn dominantie.
Bewaak hond en kind !!
Als kind en hond samen zijn, moeten ze steeds in de gaten gehouden worden. Een groot aantal ongevallen gebeurt op onbewaakte momenten. Leer het kind de hond te respecteren (het is geen speelgoed), zijn taal te begrijpen, voorzichtig te zijn, ook met een hond die het goed kent.
Kinderen moeten leren :
De hond respecteren : rustig spreken met de hond hem laten snuffelen, hem zachtjes strelen. Trek niet aan de staart of aan de oren van de hond.
Een teef en haar jongen met rust laten, zo ook een hond die aangelijnd is, slaapt of aan het eten is, achter een hek of in een auto zit. Kom niet te dicht bij de hond, ga rustig en stil voorbij.
De hond bij zijn naam noemen vooraleer hem te strelen. Laat hem met rust als hij niet komt.
Een volwassene verwittigen als de hond gromt of zijn tanden toont. Kom niet te dicht en blijf kalm.
De toelating aan het baasje vragen vooraleer een onbekende hond te strelen.
Direct oogcontact met een onbekende hond te vermijden, dit contact is voor een hond bedreigend.
Ter plaatse blijven staan, armen los langs het lichaam, omhoog kijken en stil blijven staan als een hond naar hen toeloopt en ze bang zijn.
Het voorwerp dat ze vasthouden (speeltuig, koekje, …) laten vallen als de hond dit wil afpakken. Beweeg niet en wacht tot de hond wegloopt.
Een volwassene verwittigen wanneer honden vechten. Probeer ze niet uit elkaar te halen.
Allereerst wat betreft het sproeien in het algemeen. Dit gedrag komt weliswaar het meest voor bij ongecastreerde katers, maar ook gecastreerde katers en poezen kunnen sproeien. Hier kunnen verschillende oorzaken voor zijn zoals stress en onzekerheid over het territorium en dit komt veel vaker voor dan mensen denken. Buiten doen bijna alle katten dit en ze kunnen dit dus ook binnen gaan doen met heel uiteenlopende beweegredenen, een stuk stress bij de kat speelt eigenlijk altijd wel een rol hierbij.
Als een kat er pas mee begonnen is kan het soms afdoende zijn een of twee extra kattenbakken bij te plaatsen op of vlakbij de sproeiplekken en daarnaast de sproeiplekken goed schoon te maken, zodat deze geurloos worden. Als de kat niet meer buiten de kattenbakken sproeit dan kunnen de kattenbakken geleidelijk naar een handigere lokatie verplaatst worden. Helpt dit niet dan kunt u een consult bij een kattengedragstherapeut overwegen om er achter te komen waarom uw kat hier opeens in huis mee begonnen is. Als we de precieze oorzaak weten is er, zeker in zo'n vroeg stadium, bijna altijd nog voldoende aan dit gedrag te veranderen!
Het schoonmaken van kattenurine is een karwei op zich. Dit kan het beste gedaan worden met een biologisch middel dat enzymen bevat die de eiwitten verwijderen die de geur veroorzaken.(genre voorwasmiddel of zo)
Voeder je tuinvogels! Wanneer de temperaturen dalen kunnen ze jouw hulp gebruiken. Hoe voeder je tuinvogels?
Maak kennis met de meest voorkomende vogelsoorten aan de voederplaats. Als je deze basissoorten herkent wordt het makkelijker voor je om ook de iets zeldzamere soorten hiervan te onderscheiden. Twijfel je aan een soort? Aarzel niet om ons een digitale foto door te sturen of vragen te stellen over tuinvogels via wim.vandenbossche@natuurpunt.be
Heb je een bijzondere waarneming gedaan of heb je de vlinders in je tuin geteld? Meld het ons, zo kunnen we de natuur beter begrijpen. Lees meer.
Hoeveel en welke soorten vogels kunnen zingen, broeden en eten in je tuin hangt af van wat je ze te bieden hebt. Ze zoeken er veiligheid, voedsel en een plek om te broeden. En dat kan je ze geven. Zelfs in de kleinste tuin kan je de perfecte gastheer of gastvrouw worden. Een goed gekozen nestkast wordt de vaste stek voor koolmees of ringmus.
Jammer genoeg wordt vaak vergeten dat een nestkast op zich niet volstaat om een vogelgezinnetje gelukkig te maken. Veel belangrijker nog is het om in je tuin ook de spontane natuur meer kansen te geven. In vogelvriendelijke tuinen vind je streekeigen bomen, bloesem- en bessenrijke struiken, bloemenveldjes die insecten aantrekken, wilde hoekjes waar zelfs wat brandnetel als opperonkruid wordt gedoogd. Je vindt er hier en daar dood hout (wat erg decoratief kan ogen!) of gestapelde bakstenen, waar troepjes ongewervelden in overleven. Je vindt er zeker géén gifspuit of slakkendodende korrels.
De grootte van de nestkast en de invliegopening is samen met het type landschap bepalend voor welke soorten je kan aantrekken. Voor een aantal soorten zetten we de kenmerken op een rijtje. Heb je zelf opmerkingen over het gebruik van nestkasten of zit je met een prangende vraag, mail naar wim.vandenbossche@natuurpunt.be
Boerenzwaluw
Invliegopening: plateau
Hoogte bevestiging: 2 m of hoger, onder rand dak.
Waar hangen? Broedt binnen in stal of garage.
Speciale omstandigheden: modder nodig in de buurt, moeilijk aan te trekken als er geen andere koppels zwaluwen broeden.
Speciale voorwaarden: Is een trekvogel die pas vanaf april terugkeert
In welk landschap? Loof - en naaldbos.
Type kast? Gesloten, enkelvoudige kast.
Opgelet: afstand bodem tot vliegopening moet groot genoeg zijn, 20 cm ongeveer!
Boomklever
Invliegopening: 32 mm diameter
Hoogte bevestiging: 2 m of hoger
Waar hangen? Tegen boom.
Speciale eigenschappen: metselt de ingang gedeeltelijk toe dus de opening mag iets groter zijn.
In welk landschap? Oud loofbos, parken.
Type kast? Gesloten, enkelvoudige kast
Opgelet: afstand bodem tot vliegopening moet groot genoeg zijn, 20 cm ongeveer!
Boomkruiper
Invliegopening: opening van 4 tot 5 cm tegen de boom aan
Hoogte bevestiging: 2 m of hoger
Waar hangen? Tegen boom.
In welk landschap? vooral in bosrijke omgeving en tuinen met veel struiken en bomen.
Type kast? Gesloten, enkelvoudige kast
Opgelet: afstand bodem tot vliegopening moet groot genoeg zijn, 20 cm ongeveer!
Bosuil
Invliegopening: 150 mm.
Hoogte bevestiging: 4 m of hoger.
Waar hangen? Tegen boom.
Speciale eigenschappen: nabijgelegen bos moet enkele ha groot zijn.
In welk landschap? Bos of halfopen landschap.
Type kast? Gesloten, enkelvoudige kast.
Gekraagde roodstaart
Invliegopening: 32 mm diameter
Hoogte bevestiging: 2 m of hoger
Waar hangen? Tegen boom, broedt soms bij tuinhuis of gebouw.
Speciale voorwaarden: is trekvogel die pas vanaf einde maart, begin april terugkeert.
In welk landschap? Bos of halfopen landschap.
Type kast? Gesloten, enkelvoudige kast.
Opgelet: afstand bodem tot vliegopening moet groot genoeg zijn, 20 cm ongeveer!
Gierzwaluw
Film gierzwaluw familie: met dank aan Kurt De Wispelaere
Waar hangen? Altijd tegen of in gebouw.
In welk landschap? Steden, dorpen en industriegebieden.
Speciale voorwaarden: is een trekvogel die pas vanaf april terugkeert.
Type nestkast: er zijn heel wat methodes om gierzwaluwen te helpen: ingemetselde neststeen, geïntegreerde nestgelegenheid, nestkasten en speciale dakpannen. Voor alle nestgelegenheden (behalve speciale dakpannen) geldt: minimum bodemoppervlakte 15 x 25 cm en minimum hoogte 13 cm. invliegopening maximaal 2 cm boven de bodem (van binnen gemeten). invliegopening 7 cm breed x 3,5 cm hoog of rond 5 cm doormeter of vierkant 5x5 cm. De invliegopening moet asymmetrisch aangebracht zijn, zodat er een donkere hoek in de nestgelegenheid ontstaat. Plaats nestgelegenheden in kleinere groepjes (vb. 4-5). Zo vinden de gierzwaluwen sneller hun eigen nest terug. Alle info vind je in deze pdf .
Grauwe vliegenvanger
Invliegopening: halve ovaal of halfopen met opening van zo'n 5 cm.
Hoogte bevestiging: 2 m of hoger.
Waar hangen? Onder afdak, ook in tuinhuis, in boom.
Speciale eigenschappen: halfopen kasten beschermen tegen kraaiachtigen en katten (zie foto witte kwikstaart). Is een trekvogel die pas laat in het voorjaar terugkeert.
In welk landschap? vooral in bosrijke omgeving, parken en tuinen met veel struiken en bomen.
Type kast? Gesloten, enkelvoudige kast met ovale opening of halfopen kast.
Holenduif
Invliegopening: 150 mm.
Hoogte bevestiging: 4 m of hoger.
Waar hangen? Tegen boom.
In welk landschap? Platteland, open of halfopen landschap.
Type kast? Gesloten, enkelvoudige kast.
Huismus
Invliegopening: 35 mm diameter
Hoogte bevestiging: 2 m of hoger
Waar hangen? Tegen bebouwing, niet in volle namiddagzon.
Speciale voorwaarden: Koloniebroeder, enkelvoudige kastjes mogen 20- 30 cm naast elkaar gehangen worden of kies voor mussenappartement.
Pikt graag graantje mee in kippenren. Heeft graag beschutting in de vorm van klimop, bamboe of dichte haag.
In welk landschap? altijd bij mensen, dorp, platteland, steden (weinig).
Type kast? Gesloten, enkelvoudige kast of appartement.
Opgelet: afstand bodem tot vliegopening moet groot genoeg zijn in enkelvoudige kast, 20 cm ongeveer!
Huiszwaluw
Invliegopening: halfopen.
Hoogte bevestiging: 2 m of hoger.
Waar hangen? Tegen gebouw, onder dakrand.
In welk landschap? in dorpen, aan bruggen, alleenstaande gebouwen.
Type kast? halfopen nestkast.
Huiszwaluwen aantrekken is niet eenvoudig, lees alles in de technische fiche .
Kauw
Invliegopening: 150 mm.
Hoogte bevestiging: 4 m of hoger.
Waar hangen? Tegen boom of gebouw.
In welk landschap? Alle landschapstypen.
Type kast? Gesloten, enkelvoudige kast.
Koolmees
Invliegopening: 30-32 mm diameter
Hoogte bevestiging: 2 m of hoger
Waar hangen? Tegen boom of eventueel gebouw of schutting
In welk landschap? Zeer zeldzaam in bosrijke omgeving, broedt altijd in buurt van gebouwen.
Type kast? Gesloten enkelvoudige kast.
Opgelet: afstand bodem tot vliegopening moet groot genoeg zijn, 20 cm ongeveer!
Kuifmees
Invliegopening: 30 - 32 mm diameter
Hoogte bevestiging: 2 m of hoger
Waar hangen? Tegen boom.
Speciale eigenschap: bouwt graag eigen nest, een vermolmd blok berkenhout met voorgeboorde opening werken ze soms verder af.
In welk landschap? Naaldbos.
Type kast? Gesloten, enkelvoudige kast
Opgelet: afstand bodem tot vliegopening moet groot genoeg zijn, 20 cm ongeveer!
Pimpelmees
Invliegopening: 26-28 mm diameter
Hoogte bevestiging: 2 m of hoger
Waar hangen? Tegen boom.
In welk landschap? vooral in bosrijke omgeving en tuinen met veel struiken en bomen.
Type kast? Gesloten, enkelvoudige kast
Opgelet: afstand bodem tot vliegopening moet groot genoeg zijn, 20 cm ongeveer!
Ringmus
Invliegopening: 30 - 40 mm diameter
Hoogte bevestiging: 2 m of hoger
Waar hangen? Tegen boom.
Speciale voorwaarden: Pikt graag graantje mee in kippenren. Heeft graag beschutting in de vorm van klimop, bamboe of dichte haag.
In welk landschap? platteland of halfopen landschap.
Type kast? Gesloten, enkelvoudige kast.
Opgelet: afstand bodem tot vliegopening moet groot genoeg zijn, 20 cm ongeveer!
Roodborst
Invliegopening: halve ovaal of halfopen met opening van zo'n 5 cm.
Hoogte bevestiging: broedt graag laag 0 tot 2 m.
Waar hangen? Tegen boom, struik of onder afdak, ook in tuinhuis.
Speciale eigenschappen: halfopen kasten beschermen tegen kraaiachtigen en katten.
In welk landschap? vooral in bosrijke omgeving en tuinen met veel struiken en bomen.
Type kast? Gesloten, enkelvoudige kast met ovale opening of halfopen kast.
Spreeuw
Invliegopening: 45 mm diameter
Hoogte bevestiging: 2 m of hoger
Waar hangen? Tegen boom of tegen gebouw.
In welk landschap? Platteland, open of halfopen landschap, zeldzaam in steden.
Type kast? Gesloten, enkelvoudige kast of aarden spreeuwenpot.
Opgelet: afstand bodem tot vliegopening moet groot genoeg zijn bij de enkelvoudige kast, 30 cm ongeveer (groter dan mezenkast)!
Steenuil
Lees alles over de nestkasten voor de steenuil op deze projectpagina's .
Torenvalk
Invliegopening: halfopen nestkast.
Hoogte bevestiging: 4 m of hoger.
Waar hangen? Tegen boom.
In welk landschap? Open of halfopen landschap.
Type kast? Halfopen nestkast.
Winterkoning
Invliegopening: halve ovaal of halfopen, minimaal 5-tal cm diameter
Hoogte bevestiging: 1 m of hoger
Waar hangen? In struik of tegen gebouw.
Speciale voorwaarden: hangen in begroeiing, struiken of onder afdak.
In welk landschap? zowel in bosrijke omgeving, tuinen met veel struiken en bomen, soms in takkenhoop.
Type kast? Gesloten, enkelvoudige kast met ovale opening of halfopen nestkast.
Opmerking: maakt vaak "speelnesten"
Witte kwikstaart
Invliegopening: ongeveer 8 tot 10 cm hoog en 16 cm breed.
Hoogte bevestiging: 2 m of hoger
Waar hangen? Tegen gebouw.
Speciale voorwaarden: nest proberen te beschermen tegen kraaiachtigen en katten! Is trekvogels die pas in maart en april terugkeert.
In welk landschap? platteland of halfopen landschap.
Type kast? Halfopen nestkast.
Zwarte mees
Invliegopening: 30 - 32 mm diameter
Hoogte bevestiging: 2 m of hoger
Waar hangen? Tegen boom.
In welk landschap? Naaldbos.
Type kast? Gesloten, enkelvoudige kast
Opgelet: afstand bodem tot vliegopening moet groot genoeg zijn, 20 cm ongeveer!
Zwarte roodstaart
Invliegopening: ongeveer 8 tot 10 cm hoog en 16 cm breed.
Hoogte bevestiging: 2 m of hoger
Waar hangen? Tegen gebouw.
Speciale voorwaarden: nest proberen te beschermen tegen kraaiachtigen en katten! Is trekvogel die pas in maart en april terugkeert.
In welk landschap? platteland of halfopen landschap.
Rond je huis en tuin kan je heel wat zaken doen om meer tuinvogels aan te trekken.
Waar en hoe hangen?
De aanvliegroute naar de kast hou je best vrij, er mogen geen takken of bladeren net voor de vliegopening hangen. Halfopen kasten plaats je best wel in begroeiing.
De hoogte waarop je de nestkast best hangt verschilt van soort tot soort. Op de pagina's van de types nestkasten hebben we dit steeds aangegeven. Kleine zoogdieren roven vaak nesten, hang indien mogelijk dus de kast op een hoogte van minimum twee meter en maximum vijf meter hoogte.
Op een open plaats richt je de invliegopening weg van het zuidwesten (de heersende windrichting).
Als je meerdere kastjes hangt, plaats ze dan niet te dicht bij elkaar. Kasten voor verschillende soorten moeten minimaal drie meter uit elkaar hangen, kasten voor dezelfde soort moeten minstens tien meter uit elkaar hangen.
De huismus houdt wel van gezelligheid, hang een aantal kasten met invliegopening van 35 mm met een tussenafstand van 20 tot 30 cm op, of experimenteer met een mussenappartement. Let wel, huismussen broeden enkel heel dicht bij mensen dus zoek zo mogelijk een plaatsje tegen de muur of stalling. Hang het kastje zo op dat er geen katten bij kunnen.
Halfopen nestkasten moet je in beschutting hangen zoals bijvoorbeeld klimop of ze op een of andere manier met draad beschermen tegen eksters en katten. Op de rechterfoto een draad van ongeveer 5x5 cm (tip: Aimé De Pauw).
Vrijwel geen kans op succes
Veel kans op succes
Woon je in een bosrijke omgeving dan bestaat de kans dat grote bonte spechten het kastje openhakken. Een metalen plaatje rond de invliegopening is een manier om spechten te ontmoedigen om het nest te vernielen, ofwel kan je voor een houtbeton nestkast opteren.
Wanneer hangen en hoe onderhouden?
Je kan de nestkasten het ganse jaar laten hangen. Wil je ze toch weghalen voor de winter dan wacht je tot september om ze weg te nemen en hang je ze terug vanaf begin of half februari.
Na elk broedsel mag je het oude nestmateriaal verwijderen. Het oude materiaal in een nestkast herbruiken ze niet dus je doet de toekomstige ouders een plezier door het nestmateriaal te verwijderen en het kastje te kuisen door er bijvoorbeeld heet water door te gieten. In het oude materiaal leggen ongewenste insecten, zoals vogelvlooien en luizen, hun eitjes dus dat doe je beter weg.
Heb je minder tijd kuis dan zeker eens half september en nog een keer half februari om de uitwerpselen en ander vuil dat in de winter erin kwam te verwijderen.
Probeer ook eens te experimenteren met wat nestmateriaal te geven: pluisjes, korte haartjes (let wel geen lang paardenhaar dat kan de jonge vogels verwonden).
Er komt niets in! geduld
Vogels moeten vaak een tijdje wennen aan een nieuw nestkastje. Je kan de nestkast het ganse jaar laten hangen. De vogels hebben dan alle tijd om de nestkast te ontdekken, ook buiten het broedseizoen. Bovendien kunnen de koolmees, de pimpelmees en zelfs de grote bonte specht er in de koude winternachten in slapen.
Heb je het eerste jaar nog geen bezoekers, laat het kastje dan rustig hangen, wie weet heb je volgend jaar meer geluk.
Koop je een nestkast in de handel zorg er dan voor dat de hoogte groot genoeg is voor een klassieke kast voor mezen of mussen (zeker een 12 tot 20-tal cm van invliegopening tot bodem). Dit geldt niet voor halfopen kasten maar die moet je op een beschut plekje hangen waar ekster en kat er niet goed bijkunnen.
Dit is een kast voor in een volière, voor buiten is de invliegopening te groot en de afstand tussen de opening en de bodem te klein. Een nest in deze kast en buiten opgehangen wordt vrijwel zeker geroofd!!
Dit zijn juiste verhoudingen met van invlieggat tot bodem zo'n 12 tot 20-tal cm.
Jonge vogels
Vind je een jonge vogel die er verweesd uit ziet, laat die dan rustig zitten. Meestal zijn de oudervogels in de buurt en op zoek naar voedsel. Zij komen wel weer aangevlogen als je ver genoeg uit de buurt bent.
Voor de trekvogels!
Heb je meerdere nestkasten dan kan je er eentje pas later in het voorjaar ophangen. De gekraagde roodstaart en de bonte vliegenvanger broeden ook in nestkasten maar komen pas vanaf april uit hun overwinteringsgebieden in Afrika. Kool- en pimpelmezen nemen snel de kasten in dus als je er één pas in april hangt maken de verre reizigers meer kans om ook in jouw tuin een plaatsje te vinden.
- Een hond van 1 jaar oud heeft een mentale rijpheid in mensenjaren van een 15 jarige
- Honden schudden vaak het hoofd als ze een speeltje in de muil hebben. Dit is instinctief jachtgedrag dat genetisch bepaald is en teruggaat tot de tijden dat honden hun prooi heen en weer schudden om ze te doden.
- honden hebben andere levensbehoeftes en levensstijl naarmate ze ouder worden. In hun eerste levensjaren zijn spelen en uitgelaten worden de hoogtepunten van de dag , bij oudere honden zijn dat de voedermomenten
- bij kruising van 2 hondenrassen vertonen honden meestal de karaktertrekken van het ras waar ze uiterlijk het meest op lijken.
Vele hondeneigenaars vinden het knippen van hondennagels maar een enge bedoening. Voor anderen is het dan weer een gevecht om de hond in bedwang te houden. Hoe kan je deze twee frustraties vermijden en van nagelknippen een aangename activiteit maken voor hond en baasje? Hieronder een aantal tips om je hond te laten wennen aan deze noodzakelijke activiteit.
Trainen om pijn te vermijden
Het knippen van hondennagels kan gevaarlijk zijn voor hond en baas als de hond bang is van de knipbeurt. Honden die bang zijn slaan wild om zich heen, waarmee ze het risico verhogen dat baasjes te snel willen knippen omdat ze de hond niet onder controle krijgen. Hierbij loopt men het risico om in het "leven" te knippen. Het "leven" is het gevoelige gedeelte dat zich binnenin de nagel bevind. Eens men daarin heeft geknipt zal de vrees van de hond voor de trimbeurt alleen maar toenemen. Daarenboven zijn honden die pijn hebben in staat om te bijten en verhoog je dus je eigen risico.
Een aversie voor nagelknippen kan voortvloeien uit een gebrek aan basisopvoeding binnen de verzorging van je hond of aan een slechte eerste knipbeurt. De juiste socialisatie en gewenning aan verzorgende handelingen zijn dus op zijn plaats bij de opvoeding van elke hond. Wanneer mogelijk kan je je pup best met deze handelingen confronteren vanaf een leeftijd van 3 tot 12 weken. Het is gemakkelijker om deze trimaversie te voorkomen (zoals bij elke angstaanjagende ervaringà door de hond een heleboel positieve ervaringen te laten opdoen in deze kritieke periode dan hem te genezen van een lang opgebouwde negatieve historiek. Ongeacht het feit dat je een hond hebt zonder trimervaring of een ouder hond met een bestaande angst doe je er goed aan om je hond te laten gewennen aan de betasting en manipulatie van poten en tenen. Puppies, die socialisatiesponzen zijn in deze leeftijdsperiode, zullen met gemak deze handelingen ondergaan. Honden met een gevestigde reactiviteit zullen wellicht meer tijd en energie vragen. Blijf dit positief trainen met alle lekkers waar je hond gek op is!
Hoe kan je de hondennagel knippen?
Eens je de hond gewend hebt gemaakt om poten en tenen te laten manipuleren, kan je starten met het echte knipwerk. Indien je nooit tevoren hondennagels hebt geknipt is het aan te raden dit eerst even te laten demonstreren door je dierenarts of een professioneel trimmer. Zwarte nagels zijn een beetje moeilijker dan witte/doorschijnende nagels omdat het "leven" daarin niet zichtbaar is. Zorg ervoor dat de nagelscharen steeds scherp zijn. Stompe, oude nagelscharen zorgen ervoor dat je de nagel verbrijzeld ipv knipt. Dit resulteert in een hogere druk en dus meer pijngevoel. Scherpe nagelknippers geven een mooie en zuivere snede die het risico op uitsteeksels(risico op blijven haperen) vermindert. Er bestaan diverse types van nagelknippers maar het Guillotine systeem en het schaarsysteem zijn de twee belangrijkste. Beide systemen hebben hun eigen kniptechniek en het is dus belangrijk onderstaande instructies goed te lezen. Om te controleren of het noodzakelijk is dat de nagels geknipt worden zet u de hond recht op zijn poten. Staan de nagels nu van de grond af, dan hoeft u niet te knippen, indien de nagels wel de grond raken moeten de nagels geknipt/gevijld worden. Te lange nagels kunnen voor een afwijkende stand van de voeten veroorzaken. Ook kunnen ze na lange verwaarlozing doorgroeien (rond groeien) tot in het vlees, overbodig te vermelden dat dit zeer pijnlijk is.
Heeft uw hond lichtgekleurde nagels, dan kunt u zien waar het "leven" zit, dit is de rode ader die u in de nagel ziet. U kunt ruim daarvoor de nagel veilig afknippen. Heeft uw hond zwarte nagels dan knipt u het minimale wat nodig is eraf om te voorkomen dat u in het "leven" knipt, wat zeer pijnlijk is voor de hond. Soms is de nagel aan de achterkant opengespleten, in dat opengespleten gedeelte is het ook veilig om te knippen. Houd bij het knippen van de nagels de lijn aan zoals die aangeven staat op de tekening. Gebruik bij twijfel een vijl om een stukje van de nagel af te vijlen. Mocht u onverhoopt toch het bloedvat raken dan moet deze zo snel mogelijk gedicht worden. Daarvoor zijn meerdere mogelijkheden, variërend van een heet mes of een soldeerbout ertegen aan drukken tot stelpen met wat maïzena. De meest diervriendelijke en effectiefste methode is het dichtdrukken van de bloedende ader met een speciaal daarvoor bestemd stelpmiddel.
Andere technieken van nagelonderhoud
Honden die in een stadsomgeving leven en regelmatig worden uitgelaten op de harde voetpaden hebben meestal minder nagelonderhoud nodig. Opgelet: bij deze honden moet je wel regelmatig de duimklauw laten bijknippen gezien deze de grond niet raakt. Je kunt ook de hondennagel onderhouden met een Dremel boortje dat in de meeste doe het zelf zaken verkrijgbaar is. Ook hier is het noodzakelijk om je hond langzaam te laten wennen aan het geluid van het boortje. Een ander veel gebruikte techniek ( meestal mensen die heel veel tijd kunnen besteden aan de verzorging van hun hond) is het gebruik van de hondenvijl. Deze kan je zelf vervaardigen door een fijn zandpapier (gebruik bij het schuren bij behang en verfactiviteiten) te bevestigen op een houten plankje. Je kan hiermee dan naar believen en op elk mogelijk ogenblik de nagels van de hond vijlen. Daardoor verminder je het risico op "inknippen" en ga je de nagels meer geleidelijk onderhouden dan het drastisch wegknippen van de overtollige nagelstukken. Welke methode je ook gebruikt, met een beetje tijd en moeite kan je de hond gemakkelijk op een veilige en rustige manier laten gewennen aan het nageltrimmen. Veel succes!
Hieronder vind je wat meer info over Syringomyelia.
Ken je iemand met een hondje dat opvallend veel krabt aan één zijde? Zeg het verder!
Syringomyelia is een vaak voorkomende aandoening bij Cavalier King Charles Spaniels. Het probleem ontstaat door een in aanleg te klein achterhoofdsbeen en daardoor een te klein achterhoofdsgat. Dit heet de Chiari malformatie of misvorming. Dit betekent dat de schedelholte achter in de kop te klein is en dat de vloeistof die hersenen en ruggenmerg omspoelt niet vrij kan circuleren. Deze vloeistof wordt in het ruggenmerg geperst waardoor een holte ontstaat en dit wordt syringomyelie genoemd.
De holtevorming in het ruggenmerg veroorzaakt beschadigingen waardoor typische verschijnselen ontstaan. Het meest voorkomend is krabben aan één kant, maar het kan beiderzijds voorkomen. Er zijn hierbij geen afwijkingen aan huid of oor. Aangedane honden zijn tevens gevoelig aan kop, nek en voorpoten en gillen vaak van de pijn zonder duidelijke reden. De pijn kan samenhangen met de houding van de kop en sommigen honden eten en slapen bij voorkeur met de kop omhoog. Sommige ernstig aangedane jonge honden ontwikkelen een nek skiliose, dit is een kronkel in de ruggengraat. Tenslotte krijgen ernstig aangedane honden een waggelende gang met de achterpoten en of zwakte van de voorpoten. Doofheid komt vaak voor en wordt veroorzaakt door vloeistof in het middenoor.
Beide sexen en alle kleurtypes zijn aangedaan. De verschijnselen ontstaan meestal vanaf de leeftijd van een halfjaar. Veel honden leiden een relatief normaal leven, maar sommige honden verslechteren toenemend en worden rond middelbare leeftijd geëuthaniseerd. Er bestaan dus duidelijk verschillende graden van ernst van de aandoening. Bij andere rassen komt de aandoening soms ook voor zoals bij King Charles Spaniels, Yorkshire terriers en Malteser terriers.
De enige zekere manier om de diagnose syringomyelie en misvorming van het achterhoofdsgat vast te stellen, is door middel van een MRI scan. MRI is Magnetic Resonance Imaging.
Ik dacht altijd dat het een ckc spaniel ziekte was..
De King Charles Spaniel en Syringomyelia
Dit stukje heb ik geschreven voor het weblog van de rasvereniging, gelukkig zijn ze nu bezig goede maatregelen te treffen.
Omdat ik mijn King Charles Spaniel Ollie na een vreselijke ziekte-periode heb moeten laten inslapen ten gevolge van syringomyelia, wil ik op dit blog aandacht geven aan het bestaan van deze ziekte bij de King Charles Spaniel. Tot een paar maanden geleden was ik namelijk nog in de veronderstelling dat deze ziekte bij de King Charles Spaniel niet voorkwam. Ook weten de meeste dierenartsen nog weinig van deze ziekte en om deze redenen is de diagnose bij Ollie te laat gesteld en is de behandeling ook nog eens helemaal verkeerd verlopen. Hierdoor heeft Ollie onnodig veel moeten lijden. Om dit leed in de toekomst te voorkomen, wil ik ervoor pleiten dat syringomyelia als mogelijke ziekte wordt opgenomen in de gezondheidsinformatie over het ras. Daarnaast vind ik ook dat er binnen de fokkerij meer preventieve maatregelen genomen zouden moeten worden. En uiteraard is het ook van belang dat dierenartsen en andere professionals uit de hondenwereld meer over deze ziekte te weten komen, zodat de begeleiding zo optimaal mogelijk kan verlopen.
Wat is syringomyelia? Om te beginnen is het een verschrikkelijke rotziekte. Bij de mens staat deze ziekte bekend als één van de meest pijnlijke aandoeningen die er is. De ziekte ontstaat doordat het achterste deel van de schedel te klein is en het achterhoofdsgat te groot, hierdoor puilt een deel van de kleine hersenen uit in het achterhoofdsgat. Het ruggenmerg begint bij het achterhoofdsgat en hier ontstaat een blokkade. Dit uit zich in een verstoring van de normale beweging van het hersenvocht en abnormale drukverhoudingen binnen en rondom het ruggenmerg in de nek. Uiteindelijk ontstaan hierdoor holtes in het ruggenmerg die kunnen lijden tot een aantal vreemde en pijnlijke symptomen.
Wat zijn de symptomen van de ziekte? Het meest belangrijke en steeds terugkomende symptoom van syringomyelia is pijn. Deze is moeilijk te lokaliseren en omdat de pijn vaak wisselend optreedt, wordt deze vaak gemist door zowel eigenaar als dierenarts. Om het iets makkelijker te maken pijn vast te stellen bij uw hond, hieronder een aantal voorbeelden van hoe de pijn zich kan uiten: - na springen of beweging met het hoofd tussen de beide voorpoten op de grond gaan liggen, - plotseling schreeuwen of gillen, - een zacht piepgeluid bij de ademhaling, - kreunen, - verlaagde motivatie voor activiteiten waar de hond vroeger wel zin in had. Mijn hond wilde op een gegeven moment helemaal niet meer wandelen, - vermoeidheid, - met het hoofd in een ongewone (vaak opgeheven) positie slapen, - gewone aanrakingen als pijnlijk ervaren (vermijdingsgedrag bij begroeten), de hond vindt het vaak niet fijn om op bepaalde plaatsen van het lichaam aangeraakt te worden en de hond laat bijv. borstelen of een halsband niet toe, - krabben (vaak tijdens het lopen en meestal aan 1 zijde), - een scoliose of hernia-achtig beeld, - irritatie, een slecht humeur, - rusteloosheid en veel van ligplaats veranderen. Vaak wil de hond koel gaan liggen omdat dit verlichting geeft, - er is vaak sprake van aangezichtspijn die de hond uit door met het gezicht overal langs te willen wrijven. Dit kan zijn langs een stoel, maar ze kunnen ook gaan rollen in hun mand of op het grasveld, - veel gapen, - smakken met de mond, - schudden met het hoofd, - onzeker gedrag, lichaamstaal van een hond die met een stroomband wordt getraind, - een droevige gezichtsuitdrukking, - spanning of agressie bij ontmoeting met (onstuimige) honden.
Naast de pijnklachten kunnen er ook neurologische verschijnselen ontstaan zoals een krachtvermindering in de poten, afname van spierweefsel en verlamming van de achterhand. Evenwichtsverlies, omvallen, wegglijden van poten en scheefstand van de kop worden ook gezien.
Nogmaals, het is heel erg moeilijk om de ziekte vast te stellen. Mede doordat veel van de pijnuitingen zoals het krabben en rollen in de mand ook als normaal gedrag gelden en mede doordat de pijn wisselend op kan treden. Er kunnen perioden zijn dat de hond nergens last van lijkt te hebben en ineens kan er een periode zijn dat de hond zich raar gedraagt. En om het nog ingewikkelder te maken, laat lang niet iedere hond alle symptomen van de ziekte zien en wisselt het ziektebeeld dus per individu. Hierdoor vergis je je als eigenaar al snel en denk je dat de hond een tijdelijk huid- of oorprobleem heeft gehad. Vooral als de ziekte in een beginstadium verkeert, denk je aan onschuldige zaken. Zeker als er daarna weer een periode komt dat je niets aan de hond merkt. Jammer genoeg heb ik aan den lijve mogen ondervinden dat wanneer de ziekte in een zwaar stadium verkeert, het duidelijk is dat er iets goed mis is met je hond. Alleen wat?
Om te voorkomen dat de ziekte zo uit de hand loopt als bij Ollie het geval is geweest, is het van belang tijdig vast te stellen dat er sprake is van syringomyelia. Des te eerder de behandeling begint, des te meer kans de ziekte in toom te houden. Op dit moment kan er in Nederland alleen met medicijnen behandeld worden. In het buitenland worden ook operaties uitgevoerd, maar deze zijn erg zwaar voor de hond en het resultaat is niet altijd even succesvol. De behandeling met medicijnen is moeilijke materie, zorg er daarom voor dat je naar een dierenarts gaat die veel ervaring heeft met deze ziekte. Het is namelijk van belang dat de dierenarts zoveel ervaring heeft dat hij of zij kan beoordelen of de medicijnen wel genoeg aanslaan en of de hond nog wel een hondwaardig leven heeft. Het toekomstbeeld van een hond met syringomyelia is niet erg rooskleurig, de ziekte gaat nooit helemaal weg en de meeste honden worden op een te jonge leeftijd ingeslapen ten gevolge van de ziekte.
Bij welke rassen komt de ziekte voor? Na het lezen van de omschrijving van deze ziekte, komt u dit verhaal misschien bekend voor. Op het moment is er namelijk veel aandacht voor het optreden van deze ziekte bij de Cavalier King Charles Spaniel. Maar bij nader onderzoek blijkt dat er veel meer rassen zijn waarbij deze ziekte voorkomt, zoals de King Charles Spaniel. Overige rassen zijn:
- Yorkshire Terrier, - Brusselse Griffon, - Malteser , - Chihuahua, - Dwergteckel, - Bichon Frisé, - Mopshond, - Shih Tzu, - Staffordshire Bull Terrier, - Pekingees, - Franse Bulldog, - Japanse Spaniel, - Boston Terriër, - Jack Russell Terriër, - Toypoedel en dwergpoedel, - Dwergkeeshond, - Dwergpinscher.
En natuurlijk bij kruisingen van 1 of meer van deze rassen. Denk hierbij ook aan de boomer kruisingen!!! De Boomers zijn vaak vaak Shih Tzu x Malthezer of Jack russel kruisingen. De Boomer is geen ras.
En er zijn ook een aantal katten waarbij de ziekte is vastgesteld.
Hoe kun je de ziekte vaststellen? De ziekte kun je alleen door middel van een MRI-scan vaststellen. Gelukkig is er in Best een dierenartsenpraktijk waar je tegen een gereduceerd tarief kunt scannen op syringomyelia. De honden krijgen een roesje omdat ze helemaal stil moeten blijven liggen in de MRI-scan. Daarom worden de honden eerst op hun algemene gezondheid gecheckt. De scan duurt maar 25 minuten en daarna krijg je direct de uitslag. Voor meer info: http://www.dierenkli.../mri.html#cm_sm
Jammer genoeg ben ik met Ollie in een veel te laat stadium op dit adres aangekomen. Mijn eigen dierenarts wilde de medicijnen te lang testen, terwijl er te weinig resultaat te zien was. Dierenarts Erik Noorman van de praktijk in Best is naast het maken en beoordelen van de MRIs erg thuis in alle materie rondom syringomyelia. Hij werkt hierbij met een internationaal protocol waardoor er meer duidelijkheid is over wat je mag verwachten van de medicijnen. In het geval van Ollie had dit betekend dat we de medicijnen maar 1 week hadden hoeven testen. Met de minimale verbeteringen die bij Ollie te zien waren, was hij dan na die week al ingeslapen. Dit had Ollie veel onnodig leed bespaard. Natuurlijk worden niet alle honden met syringomyelia gelijk ingeslapen. Het MRI-beeld van Ollie was erg dramatisch en dierenarts Noorman kon met behulp van dit beeld duidelijk zien dat hij erg veel pijn moest hebben. Inmiddels had Ollie al allerlei zware pijnstillers voor mensen geprobeerd, op het laatst zelfs morfine en ook daar kwam de pijn dwars doorheen. Gelukkig zijn er gradaties in de ziekte en het verloop en daarom zijn er gelukkig ook honden die ondanks deze ziekte een redelijk normaal leven kunnen leiden.
Het gekke is dat Ollie totdat hij 7 jaar oud was geen klachten had. Na deze leeftijd begon hij wat te klungelen, hij werd moe en kreeg steeds meer tegenzin voor zijn dagelijkse wandelingen. De dierenarts dacht destijds dat dit kwam door een hartprobleem dat hij net had ontwikkeld. Ik vond het erg vervelend dat hij een hartprobleem had gekregen, want op 6-jarige leeftijd heb ik hem als dekreu ingezet en hieruit is een nest van 6 pups geboren. Ten tijde van de dekking was ik in de veronderstelling dat Ollie een gezonde hond was, maar nu ik weet dat hij naast die lekkende hartklep ook nog syringomyelia onder de leden heeft gehad, vind ik het verschrikkelijk dat dit nest er is gekomen.
We hebben zelf ook een pup uit dit nest in huis genomen, een reutje wat nu 6,5 jaar oud is. Hij heet Sergio en is altijd een erg vrolijk en aanhankelijk manneke geweest. Het ironische is dat hij de laatste maanden ook wat moe werd en ook tegenzin begon te ontwikkelen voor zijn wandelingen terwijl hij anders altijd vooraan stond. Toen Ollie erg ziek was, begon hij ineens met zijn kop te schudden. Eerst dacht ik nog dat ik spoken zag, omdat Ollie zo ziek was, maar inmiddels zijn er nog wat rare symptomen bijgekomen en ben ik erg bang dat hij ook syringomyelia heeft. We laten 7 januari van Sergio ook een MRI-scan maken. Ik zal jullie op de hoogte houden van de uitslag. En ook over de symptomen bij Ollie en Sergio wil ik nog wat meer schrijven op dit blog.
mailgroep huisdieren
normaal tussen de 7000 à 8000 op zijn rug en zijkant. Onderaan zijn buik heeft de egel gewone haren. Er loopt een sterke kringspier op het overgangsgebied tussen de stekels en de gewone haren. Daarmee kan de egel zich bij gevaar oprollen tot een bolletje. Egels hebben verder een spitse snuit, kleine ogen en oren, en een piepklein staartje. Ze wegen maximum anderhalve kilo en worden niet veel groter dan 30 cm. 
winter niet. Bij de start van de winterslaap moeten egels minimum 600 gram wegen en over voldoende vetreserves beschikken om de winter door te komen. Vooral jonge dieren en vrouwtjes slagen daar niet altijd in. Jij kan hen helpen deze moeilijke periode te overbruggen. In de periode augustus-oktober kan je wat extra voedsel aanbieden in je tuin. Volgende zaken zijn geschikt: honden- en katteneten, een rauw ei, spekrandjes e.d. gemengd met wat muesli en pindakaas. Let er wel op dat je de egels in je tuin geen koeienmelk voorschotelt. Daarvan kunnen egels ziek worden of zelfs sterven. Je zet beter een kommetje met water buiten. Kattenmelk is ook geschikt voor egels. Die melk kan je kopen in de dierenwinkel, 
van een metaalverwerkend bedrijf en nog 6 egelpopulaties ten noordoosten van Hoboken. De verste populatie bevond zich in Zoersel, op 20 km van de vervuilingsbron. 
ACHTERGROND 
27 maart 2010 om 8:00 uur 
Depressie. Verdriet. Geen wil meer om te leven. In de wereld der mensen behoort het tot de orde van de dag. Maar hoe zit dat in het dierenrijk? Ook daar vieren de emoties hoogtij, maar zijn ze sterk genoeg om de dieren ook echt het leven te ontnemen? De wetenschap is verdeeld. 
Met de opkomst van het darwinisme wint de ratio terrein en wordt alles weer mogelijk. In 1845 verschijnt in een krant het verhaal van een Newfoundlander een hond die uitstekend kan zwemmen die zichzelf had verdronken. Hij at niet meer, was uitgeput en had vervolgens zijn kop net zolang onder water gehouden totdat hij verdronk.
Vaststaat dat dieren ook emoties hebben. Ze kunnen verdrietig zijn. Eenzaam. En ja, ze zijn soms ook depressief. Zo bleek uit onderzoek dat apen ook de blues kunnen hebben. De wetenschappers observeerden een groep java-apen en één van de dames was depressief. Ze viel af, had meer stresshormonen, liet haar schouders hangen, reageerde niet meer op mogelijk gevaar, had een hoger cholesterol en een versnelde bloeddruk. De reden? De druk van de groep en de dominantie van de andere dieren. Zonder hulp zou de aap steeds verder vermageren en zeker in het wild gemakkelijk ten prooi vallen aan grotere roofdieren. Maar is dat een bewuste keuze?
De lemmings zijn een goed voorbeeld van het laatste. De populatie van deze knaagdieren kan heel snel afnemen. De reden? De dieren springen massaal van kliffen af, hun dood tegemoet. Lang werd dit bestempeld als suïcidaal gedrag. Maar dat is niet zo. Uit onderzoek blijkt dat de lemmings wanneer ze in grote groepen plotseling moeten verkassen soms per ongeluk over de rand van de klif vallen. Hoe de mythe van de lemmings kon ontstaan? Een documentaire van Walt Disney bestempelde de diertjes als zelfmoordenaars en van dat imago komen de lemmings moeilijk los.
Inhoud: 
Inhoud: 
Inhoud: 
