Kurt Cobain: zelfmoord of vermoord?

Morgen is het twintig jaar geleden dat een elektricien het levenloze lichaam van Kurt Cobain aantrof in Cobains huis in Seattle. Volgens de lijkschouwer was de Nirvana-voorman toen al drie dagen wijlen. Naast of op Cobain, naargelang de bron, lag een jachtgeweer, een sigarendoos met daarin zijn drugspuiten en een brief waarover de discussie of het een zelfmoordbrief betreft nog steeds niet is beslecht. Het besluit van het autopsierapport was duidelijk: Cobains dood was het gevolg van "een aan zichzelf toegediende geweerwonde aan het hoofd". Tot vandaag zijn er echter heel wat mensen die ervan overtuigd zijn dat hij werd vermoord. Door wie dan wel? Een 'hitman' die het niet meer kan navertellen, in opdracht van Cobains vrouw en moeder van hun babydochtertje, Courtney Love. En waarom? Geld vaneigens.

De aanhangers van de moordtheorie beroepen zich op vier argumenten:

1. Cobain was op dat moment veel te high om een geweer op te pakken;
2. Er werden geen vingerafdrukken gevonden op het geweer, noch op de pen waarmee hij de 'zelfmoordbrief' zou hebben geschreven, noch op de doos met drugspuiten die naast hem lag;
3. Muzikant Eldon Hoke, bijgenaamd 'El Duce', beweerde dat Love hem 50.000 dollar had geboden om Cobain te doden;
4. De zogenaamde 'zelfmoordbrief', gericht aan zijn denkbeeldige jeugdvriend Boddah, zou eigenlijk een brief aan zijn fans zijn geweest waarmee Cobain aankondigde met Nirvana te stoppen en de muziekindustrie én Love de rug toe te keren. De laatste vier regels zou hij niet hebben geschreven.

Voor we hier dieper op ingaan, toch even een kleine schets van Kurt Cobain en diens algemene fysieke en mentale toestand.

Rilatine, gescheiden ouders, vandalisme
Als kind werd bij hem ADHD vastgesteld, waarvoor hij Rilatine slikte. Toen hij zeven was, scheidden zijn ouders en werd Kurt een teruggetrokken kind dat door verschillende familieleden werd opgevoed. Tijdens zijn middelbareschooltijd werd hij meermaals gearresteerd wegens vandalisme, hij verliet de school zonder diploma. Op zijn veertiende kreeg hij van zijn oom een gitaar cadeau, Kurt leerde zichzelf spelen.

Overdosis in Rome
Fast forward naar zijn laatste weken. Op 4 maart 1994, een maand voor zijn overlijden, trof zijn vrouw Courtney hem bewusteloos aan op de vloer van hun hotelsuite in Rome. Kurt had vijftig rohypol-pillen (een slaapmiddel) met champagne doorgespoeld, een dag later ontwaakte hij uit zijn coma. Pas na zijn dood beweerde Love dat dit zijn eerste zelfmoordpoging was, voordien hield ze het op "een ongeluk".

Gedreigd met zelfmoord
Twee weken later belde Love de politie in Seattle met de melding dat Kurt zich in een kamer van hun huis daar had opgesloten met een revolver en dat hij ermee dreigde zelfmoord te plegen. De politie nam toen zijn vuurwapens en zijn munitie in beslag. Kurt ontkende tegenover de agenten dat hij zelfmoord had willen plegen.

Afkicken
Op 25 maart dwongen Love en vrienden en collega's van Kurt hem zich op te laten nemen in een afkickkliniek voor zijn heroïneverslaving, die hij nota bene zelf toeschreef aan zijn chronische maagpijn. Op 30 maart vloog Kurt naar Los Angeles om zich in de kliniek te laten opnemen, maar niet voordat hij zijn beste vriend Dylan Carlson opdracht had gegeven het jachtgeweer te kopen waaruit een week later het dodelijke schot zou komen. Op 31 maart klom Kurt over de muur van de afkickkliniek. Love startte een zoekactie en huurde privédetective Tom Grant in om hem te vinden. Pas op 4 maart werd hij bij de politie als vermist opgegeven, later zou blijken dat hij die dag al dood was.

Kim Gordon
Diezelfde Tom Grant werd de belangrijkste pleitbezorger van de moordtheorie. Ook onder de vrienden van Kurt zijn de meningen over zijn dood verdeeld. Kim Gordon van Sonic Youth verklaarde in 2005: "Ik denk niet dat hij zelfmoord heeft gepleegd. Er zijn meerdere mensen die nauw contact met hem hadden die dat ook niet denken".

Toch pleit één en ander voor de zelfmoordpiste. Familieleden van Kurt verklaarden dat hij lang voor hij beroemd werd al aan depressies en mentale instabiliteit leed. Daarnaast was er zijn heroïneverslaving en de handgeschreven 'zelfmoordbrief', waarover later meer.

Club 27
Kurts zus Kimberley onthulde bovendien dat Kurt als tiener tegen haar had gezegd dat hij tot de Club 27 wilde toetreden, de groep bekenden zoals Janis Joplin, Jim Morrison en later ook Amy Winehouse die op hun 27ste het tijdelijke voor het eeuwige hebben gewisseld.

Tijdens de Europese tournee van Nirvana in 1991 bekende Kurt zelf dat de maagpijn die hij al jaren had zo erg werd dat hij er zelfmoordneigingen van kreeg. Enkel heroïne zou die pijn hebben verzacht. "Het is op dit moment het enige wat mij ervan weerhoudt mijn kop eraf te knallen", verklaarde hij over zijn heroïnegebruik.

Nieuw testament
Terug naar de moordtheorie. Enkele weken voor zijn dood had Kurt aangekondigd dat Nirvana niet zou deelnemen aan het rondreizend festival Lollapalooza, waardoor de band én zijn vrouw Love miljoenen door hun neus geboord zagen. "Courtney ging door het lint", verklaarde Kurts beste vriend Dylan Carlson. Volgens insiders stond Kurt bovendien op het punt te scheiden van Love en had hij een nieuw testament opgesteld (maar nog niet ondertekend!) waarin Love niets zou erven.

Toen Love detective Grant inhuurde om Kurt te zoeken, zei ze hem niet dat de kindermeid Cali de dag voordien Kurt had gezien in hun huis in Lake Washington.

Love gaf detective Grant opdracht op verscheidene plekken op de uitkijk te staan, maar niet aan het huis waar hij voor het laatst was gezien.

El Duce, zanger van The Mentors, beweert dat Love hem enkele maanden voor de dood van Cobain 50.000 dollar had geboden om Kurt te vermoorden. El Duce slaagde tot tweemaal toe in een test met de leugendetector. Hij verklaarde hetzelfde tegenover de Britse documentairemaker Nick Broomfield, de maker van de docu 'Kurt and Courtney'. Een week nadat Broomfield El Duce had geïnterviewd, werd de muzikant dood aangetroffen. Hij werd aangereden door een trein toen hij met een man die hij net had ontmoet om bier ging. Niemand heeft die man ooit teruggezien. Volgens de politie was de dood van El Duce te wijten aan een ongeluk.

Dan de 'zelfmoordbrief', waaruit Love op tape voorlas tijdens een bijeenkomst van 7.000 fans op 10 april in Seattle. Detective Tom Grant houdt vol dat het geen zelfmoordbrief was en dat slechts de laatste vier regels, gericht aan zijn dochter Frances en vrouw Love, in die richting wijzen. Grant is van oordeel dat die laatste regels niet door Kurt zijn geschreven. Volgens het autopsierapport werd de hele brief door één persoon geschreven, handschriftexperts die door Grant en de makers van de tv-serie 'Unsolved Mysteries' werden ingeschakeld raakten het echter niet eens over de kwestie.

Die laatste vier regels luiden als volgt:
Frances and Courtney, I'll be at your alter.
Please keep going Courtney, for Frances.
For her life, which will be so much happier without me.

I LOVE YOU, I LOVE YOU!

Volgens Grant was de brief geen zelfmoordverklaring maar een brief waarmee Kurt wilde aankondigen dat hij niet alleen Courtney maar ook Nirvana en de hele muziekindustrie zou verlaten.

Opvliegend, gewelddadig
Aanhangers van de moordtheorie wijzen ook op het gewelddadige karakter van Love.

Dat het meisje opvliegend kon zijn, mocht ik ervaren toen ik Kurt in november 1991 in de Gentse Vooruit interviewde, waar hij die avond optrad met Nirvana, Love's band Hole in het voorprogramma. Het meisje gooide met deuren, krijste en schold haar lief uit. Om hem amper een kwartier later in de backstageruimte achterna te rennen en hem tot een wilde, theatrale tongkus te dwingen. Teen spirit van het destructieve soort. Toen ik Kurt tijdens het interview het trefwoord 'ambitie' voorschotelde, reageerde hij uitdrukkingsloos met "Slapen, narcolepsie, verdoving" ("Sleep, narcolepsy, sedation"). Nee, een vrolijke jongen was hij niet.

Ook de vader van Love meent dat zij Kurt heeft laten doden, hij schreef daar zelfs een boek over. Toen Love nog bij haar pa woonde, schreef ze gedichten. Ze gooide die vaak weg, maar papa viste er heel wat weer op. Eén ervan trok zijn aandacht, maar pas na de dood van Kurt besefte hij de draagkracht ervan. In dat gedicht, dat hij voorleest in de documentaire 'Kurt and Courtney', schrijft Love hoe ze plant met mannen te trouwen, hen te gebruiken voor wat ze waard zijn en ze dan te doden.

Twee keer dodelijke dosis heroïne
Dan de heroïne in het bloed van de aflijvige Kurt. Dat bevatte 1,52 milliliter heroïne per liter: meer dan twee keer de dodelijke dosis, zelfs voor een verslaafde die enige tolerantie heeft opgebouwd en maar liefst 75 keer de dodelijke dosis voor een niet-gebruiker. Heeft u al eens een heroïnegebruuiker gezien die net een shot heeft gezet? Die kan weinig minder dan dommelen, hooguit af en toe wat kwijl uit de mondhoeken vegen. Zelfs al had Kurt die overdosis overleefd, hoe kon hij dan nog zijn hemdsmouwen afrollen en dichtknopen, het geweer oppikken en de trekker overhalen?

Vingerafdrukken
En dan nog de vingerafdrukken wissen? Vast staat dat er geen 'leesbare' vingerafdrukken werden gevonden op het geweer, de pen waarmee hij de 'zelfmoordbrief' zou hebben geschreven of de sigarendoos met daarin zijn drugspuiten. Zelfs op de trekker van de Remington 20 gauge: geen vingerafdrukken. Naargelang de uiteenlopende bronnen lag het geweer naast dan wel op de borstkas van Cobain. Dat laatste is bijna onmogelijk, voeren de aanhangers van de moordtheorie aan, tenzij iemand anders het zo zou gelegd hebben.

Het zelfmoordscenario vatten die complottheoretici als volgt samen: Kurt moest de overdosis overleven of tenminste nog bij bewustzijn zijn, zijn mouw afrollen, zijn drugs netjes opbergen in de doos, zijn vingerafdrukken daar en van de pen vegen, het geweer oppakken, het op zijn mond richten, de trekker overhalen, de vingerafdrukken vervolgens van het geweer afvegen en het dan op zijn borstkas leggen.

Nieuwe foto's
Naar aanleiding van de twintigste verjaardag van zijn overlijden werden op 20 maart jongstleden nieuwe foto's vrijgegeven van de plek waar Kurt werd aangetroffen, afkomstig van filmrolletjes die de politie destijds naliet te laten ontwikkelen.

De politie haastte zich tegen te spreken dat het onderzoek naar de dood van Kurt opnieuw zou geopend worden. "Geen veranderingen, geen ontwikkelingen, geen nieuwe sporen", zo vatte politiewoordvoerster Renee Witt het samen.

Eerder deze week kondigde Love aan dat de musical rond Kurt Cobain, een idee dat ze jarenlang van tafel had geveegd, er toch komt. Dat heeft ze besloten nadat zij en haar inmiddels 21-jarige dochter Frances daar "lang over hadden nagedacht".

"Ik voel dat Kurt zou gewild hebben dat ik dit laat gebeuren: een evenement dat hulde brengt aan zijn kunst, aan zijn fans en aan zijn familie. Als Frances en ik dan samen in de zaal zitten, zou dat de meest emotionele ervaring van ons leven zijn", liet ze optekenen in NME.

Zij die menen dat uitgerekend Love achter de dood van Kurt zit, maken zich daarbij bedenkingen waarbij begrippen als 'bloedzuiger', 'hypocriet' en 'lege bankrekening' op willekeurige wijze op elkaar volgen.