"Mijn stem is weg, maar ik ben gelukkig"

Een artiestenleven herleid tot een paar straffe momenten: het heeft iets oneerlijks. Kijk naar Will Ferdy, grote meneer van het Nederlandstalige luisterlied. Op 9 maart wordt hij 90 jaar. "Als ze nog wat van me draaien, is het 'Christine'. Terwijl er zo veel meer is." En er was zijn outing in 1970. Een schokgolf rolde over weldenkend Vlaanderen. Al kwam (bijna) alles weer goed. Vandaag hoeft niets meer, behalve nog wat gezond blijven. "Live zingen doe ik niet meer. De stem is weg. Maar ik ben gelukkig."

Krasse knarren, die Vlaamse artiesten. Dit jaar wordt naast Will Ferdy ook 'grande dame' Jo Leemans 90. "We bellen elkaar nog. Jo komt haast niet meer buiten. In 2009 speelden we nog samen in de kortfilm 'My Donna'."

Ferdy - geboren als Werner Ferdinande - vertelt het in zijn knusse serviceflat van het Zorgbedrijf in het Europark op Linkeroever. "Tot de zomer van 2015 heb ik in Hoboken gewoond. Ik zat daar goed. Maar mijn vrienden-vennoten Eric en André zeiden me: denk aan de toekomst. Zo ben ik op Linkeroever beland. In een huurflat. Ik hou van de open ruimte en het groen hier, van het zicht op de stad ook. Mijn pensioen gaat voor drie vierde aan de huur op. Gelukkig trek ik nog auteursrechten. Ik heb genoeg om van te leven, maar kan geen zotte dingen doen. Ik gun me jaarlijks nog wel een paar weken Duitse vakantie. Wandelen lukt met mijn vermoeide benen niet meer zo goed, autorijden is geen probleem."

Alles ademt orde en netheid in zijn appartement. Mappen, cd's, platen, geluidsbanden: perfect geklasseerd. Aan de muur: platina platen. Stille getuigen van zijn hits. Die overspannen vooral de jaren vijftig tot tachtig: het luchtige 'Ziede gij me gere', 'Het Schrijverke' (naar Guido Gezelle), het prachtige 'Christine', de Brel-cover 'De Stervende'. En 'Belijdenis'. "Mijn beste nummer (uit 1976, red.). In de kerk zingen ze het nog als gebed."

"Niets geleerd"

Wie naar zijn nummers luistert, hoort het keurigste Nederlands. Dan vermoed je een gedegen opleiding. Niet dus. "Ik heb niets geléérd, enkel de ogen gebruikt en goed geluisterd. Voor mijn talen, voor het zingen. Ik ben opgegroeid in Gent, in een vrij arm gezin. Honger heb ik nooit geleden, maar het was op het randje. Maar als kind had ik wél een koffergrammofoon. En we hadden een stapel 78-toerenplaten. In 1947 moest ik naar het leger. Ik kon optreden met de Welfare-troepen in Duitsland. Daar zag ik de Franse chansonniers Charles Trenet (van 'La Mer') en Maurice Chevalier in levenden lijve (Ferdy wordt ook wel de Vlaamse Trenet genoemd, red.). Toen wist ik dat ik artiest wou worden. Mijn vader zag dat niet zitten. Hij kwam pas naar mij kijken toen hij zeker was dat ik het redde in de showbizz."

Ziede gij me gere

Ferdy is een geboren entertainer en boekt ook met komische typetjes als Flup de facteur en 'Peterke en Pol' successen. Na zijn legerdienst, in 1948, krijgt hij meteen een contract van drie maanden in de Ancienne Belgique. Als presentator dan wel. "In de coulissen leerde ik mijn vak. Ik heb er een prachtige tijd beleefd, zat er aan tafel met Louis Armstrong, met Gilbert Bécaud."

In 1951 heeft Ferdy een hit te pakken met de schlager 'Ziede gij me gere'. Maar nooit zal hij commercieel denken. Het artistieke krijgt voorrang. "Ik dacht nooit: het moet geld opbrengen."

Eenzaam

Op 4 december 1970 beleeft Vlaanderen een historisch tv-moment. Op de toenmalige BRT komt Will Ferdy uit de kast. Her en der schiet het katholieke Vlaanderen in een kramp. "Het ANZ (dat het Vlaams Nationaal Zangfeest organiseert, red.) liet me vallen voor de editie van 1971. Jaren later hebben ze zich daarvoor verontschuldigd. In Maldegem verbood de pastoor zijn parochianen om nog naar mij te luisteren. Toch viel het wel mee met de Kerk: ik ben huwelijksmissen blijven zingen. Op persoonlijk vlak ging ik wel door de hel: mijn toenmalige vriend brak met me omdat hij mijn bekendheid niet aankon. Mijn moeder had het ook moeilijk. Mensen zeiden haar dingen in de trant van 'Madammeke, wat heeft uw zoon nu toch gezegd?' Gelukkig zijn de tijden veranderd. Kijk hoe de populariteit van Bart Kaëll en Luc Appermont is gestegen nadat Luc zich had ge-out. Tot vandaag spreken homokoppels me op straat aan en bedanken ze me voor wat ik heb gedaan. Ik heb nergens spijt van. In 1970 schreef ik al jaren uniseksliedjes. Daar wou ik vanaf. 'Christine' heette eerst 'Mijn vriend', trouwens."

Intussen heeft Ferdy al bijna 40 jaar geen relatie meer. "Soms voel ik me eenzaam, ja. Veel contact met medebewoners heb ik niet. Ik sta op om 10 uur, ontbijt dus laat. In het restaurant beneden zien ze me niet. Ik eet liever in mijn flat. Gelukkig zijn er mensen als Roger Nupie, een jongere man met wie ik goed bevriend ben. We delen dezelfde smaak, hetzelfde gevoel voor humor. Maar hij is drukbezet. In het artiestenmilieu heb ik een goede band met Helmut Lotti, Jo Leemans, Yvette Ravel, Jacques Raymond. Lotti is een schitterende zanger. Vooral zijn eigen Engelse nummers vind ik sterk. Udo is ook zeer goed. Maar mijn favoriete chansonnière is Liliane St.-Pierre."

Toen Ferdy in 2014 stopte met live optredens, dacht hij nog aan een vierde deel van zijn autobiografie. "Het deel na 1970. Het zal er niet meer van komen, vrees ik. Het is te delicaat om de waarheid over sommige mensen te schrijven. Ik wil niemand kwetsen."

Viering in Lindner

Of hij vaak aan de dood denkt? "Natuurlijk wel. Ik ben gelovig, niet in de traditionele zin. Maar ik weet dat ik word geholpen door 'hierboven' en ben ervan overtuigd dat er iets is na de dood. Ik hoop dat ik niet hulpbehoevend word en dat ik nog even zo gezond mogelijk kan blijven. Alles zelfstandig kunnen doen: héél belangrijk voor mij."

Ferdy kijkt intussen wel uit naar de viering op zondag 12 maart. Zijn 90ste verjaardag wordt gevierd in het Lindner Hotel in Antwerpen, in de Kievitwijk. Vanaf 12 uur is er een lunch & concert. Het is al weken uitverkocht. "Mijn vrienden Eric Smets en André Janssens hebben voor een schitterend feest gezorgd." Er zijn gastoptredens van onder meer Lissa Lewis, Yvette Ravell, de Melando's, Danny Sinclair (ex-New Inspiration) en Bobby Setter. Will Ferdy zelf geeft nog een miniconcert, weliswaar playback.

Op 9 maart is Ferdy te gast in 'Van Gils & gasten'.