The Mamas and The Papas was een toonaangevende Amerikaanse zanggroep uit het midden van de jaren zestig. Samen met The Beach Boys behoorden ze tot de weinige Amerikanen die succes hadden tijdens de zogenaamde Britse invasie.

John Phillips, Cass Elliot, Denny Doherty en Michelle Phillips formeerden de groep nadat voorgaande pogingen tot het opzetten van een folk-groep hadden gefaald. Ze hadden al direct een reusachtige hit met California Dreamin' , wat nog steeds hun bekendste nummer is.

De naam werd geïnspireerd door een praatprogramma op televisie. Voor het uitbrengen van hun eerste album was de band bekend onder de naam The New Journeymen maar ze zochten een makkelijker in het gehoor liggende naam. Tijdens een brainstorm-sessie zette iemand de televisie aan. In het programma werd een gesprek gevoerd met een Hell's Angel. De eerste zin die ze hoorden was "Now hold on there, Hoss. Some people call our women cheap, but we just call them our Mamas". ("Ho even, Hoss. Sommige mensen betitelen onze vrouwen als 'goedkoop' maar wij noemen ze gewoon 'Mama'"). Cass sprong op en riep uit "Ja! Ik wil een 'Mama' zijn!" Michelle stemde daarmee in en wilde ook een 'Mama' zijn. John en Denny keken elkaar aan en John zei "Papas? Okay, probleem opgelost". De band had haar nieuwe naam.

In interviews geven de bandleden grif toe dat tijdens hun opnamesessies (en eigenlijk ook de rest van hun leven) veel gebruik werd gemaakt van drugs, er was altijd veel marihuana en andere populaire drugs uit die tijd voorhanden. Ze geven zelfs toe dat zij de drugs gebruikten voor de ogen van hun kinderen, die ook vaak bij de opnamesessies aanwezig waren.

Het verhaal van het einde van de band lijkt wel wat op het klassieke Koning Arthur verhaal, vanwege de intriges tussen, en het effect daarvan op, de bandleden. Al lang voor het ontstaan van de band waren John en Michelle getrouwd, toen zij pas zeventien jaar oud was. Vroeg in het bestaan van de band, toen ze nog The Journeymen heetten en Cass er nog niet bij was, begonnen Michelle en Doherty een verhouding. Dit wisten ze lange tijd voor de andere twee bandleden verborgen te houden. Tijdens een reis door Mexico vertelde Denny aan Cass over de verhouding. Cass was woedend omdat ze in stilte verliefd was op Denny. Enige tijd later betrapte John de twee op heterdaad en verliet het huis waar ze samen in woonden.

John kon niet langer samenwonen met Michelle en trok in bij Denny. Beiden heren waren nog steeds verliefd op Michelle en confronteerden haar op een dag met het verzoek om een keuze te maken. Na enige besluiteloosheid koos ze voor John en ging weer met hem samenwonen. Dit hield echter niet lang stand waarna Michelle haar toevlucht zocht in de armen van Gene Clark, lid van de bevriende en concurrerende band The Byrds. Na een concert waarbij Michelle kushandjes blies in de richting van Clark die op de eerste rij zat was de maat voor John Phillips vol. Hij zei dat hij niet langer met Michelle samen kon optreden. Samen met een advocaat stelden ze een verklaring op dat Michelle uit de band werd gezet.

Jill Gibson, een vriendin van hun producer, werd ingehuurd om de plaats van Michelle in te nemen. Gibson was geen zangeres (volgens sommigen was Michelle dat ook niet) maar leerde in enkele weken de nummers goed te vertolken. Haar belangrijkste bijdrage was echter dat ze vooral uiterlijk erg op Michelle leek: lang blond haar, slank, knap gezicht.

Al snel nadat ze weer begonnen op treden bleken de fans niet gelukkig met deze vervanging. Tijdens ieder optreden riepen de fans "Where is Mama Michelle?" en "We want Mama Michelle". Kort daarop werd Michelle weer in de band opgenomen en kon Jill vertrekken.

Alles leek weer bij het oude: John en Michelle waren weer samen en de band was weer aan het werk. Kenny Doherty was echter zwaar aan het drinken geslagen om Michelle maar te vergeten en had het er heel moeilijk mee haar samen met John te zien. De band trad aan als afsluiter van het eerste Monterey Pop Festival maar het optreden was geen succes.

De band probeerde te werken aan een nieuw album (wat ze contractueel verplicht waren) maar vorderden nauwelijks. Om hun creativiteit aan te slingeren maakten ze een trip naar Engeland. Op een feestje aangeboden door hun platenmaatschappij raakte Cass in gesprek met Mick Jagger. John kwam er bij en maakte een grove beledigende opmerking over haar ten overstaan van de aanwezigen. Beledigd en teleurgesteld rende Cass de kamer uit en verliet direct daarop de band. Als lapmiddel bracht de platenmaatschappij daarop een "Greatest Hits" album uit. Cass was contractueel verplicht mee te werken aan het volgende album en werkte dus mee aan The Papas & the Mamas.

Kort daarna, in juli 1968, hield de band op te bestaan.

Cass Elliot begon aan een zeer succesvolle solocarrière en toerde door de U.S. en Europa. Bij het nazien van de contracten besloot de platenmaatschappij dat ze nog een album te goed hadden van de band. Na bijna een jaar uit elkaar geweest te zijn kwamen de bandleden weer samen om hun laatste album"People Like Us (1971) op te nemen.

Mama Cass Elliot stierf tijdens een tournee aan een hartaanval op 29 juli 1974. Papa John Phillips stierf aan een hartstilstand op 18 maart 2001. Papa Denny Doherty overleed op 66-jarige leeftijd op 19 januari 2007 in de Canadese stad Mississauga aan de gevolgen van problemen aan de nieren. Mama Michelle Phillips is als enige nog in leven; zij heeft een succesvolle acteercarrière achter de rug.

De eerste dochter van John, Mackenzie Phillips, had een tiener-rol in de jaren zeventig televisieserie One Day at a Time. De dochter van John en Michelle, Chynna, formeerde de band Wilson Phillips samen met de dochters van Beach Boy Brian Wilson met wie zij al van jongs af aan bevriend was. De derde en laatste dochter van John, Bijou Phillips, is een succesvol actrice.

In 1998 werden The Mamas & the Papas ingevoerd in de Rock & Roll Hall of Fame en in 2000 gebeurde datzelfde voor de Vocal Group Hall of Fame.