als een lang gekoesterde droom realiteit is geworden De schrijffouten , zijn eigen creatie's en mogen niet gecopïeerd worden , zonder toestemming van ondergetekende
26-11-2015
Ik schrijf het al heel lang, maar nu is het ook nog eens gepubliceerd ...
Nergens is er meer nep dan in de voedingsindustrie. Als je wist wat er werkelijk in fabrieksvoedsel zit, zou je het niet kopen. Dat is de grimmige boodschap van 'Slik je dat ?', waarin de Britse onderzoeksjournaliste Joanna Blythman een boekje opendoet over kant-en-klaar en voorverpakt eten.
Een twintigtal journalisten schuift aan tafel in de keuken van chef Sieberen Meerema in het Rotterdamse restaurant Quartier du Port. Wie hoopte op een verfijnde maaltijd komt bedrogen uit. Vandaag staat er tomatensoep op het menu en tosti's, Hollandser kan het niet. Gastheer is Will Jansen, de uitgever van het gastronomisch magazine Bouillon! dat leesvoer voor lekkerbekken levert, maar ook voor kritische eters. Eregaste is Joanna Blythman, bekroond onderzoeksjournaliste met de voedingsindustrie als favoriet werkterrein. Haar queeste naar de waarheid over de kwaliteit van supermarkteten begon eerder anekdotisch bij een voorverpakte maaltijdsalade, gekocht in een station. De inhoud zag er aantrekkelijk uit: verschillende slasoorten, quinoa, tomaatjes, peterselie. Maar waarom smaakte die salade zo anders dan huisgemaakte? En waarom bleef die indringende smaak een treinreis lang in haar mond hangen?
Niet dat Joanna van plan was om een neurotische eter te worden of voortaan als een detective tussen de rekken van de supermarkt te sluipen. Ze begon niet aan Swallow this (in het Nederlands: Slik je dat?) met de bedoeling de lezers een vooroordeel aan te praten over alles wat uit een blik, bokaal, fles, pak, plasticzak of tube komt. Maar ze wilde wel aantonen dat zelfs als je flagrant ongezond spul als frituursnacks, papperig wit brood, fabrieksgebak en snoep mijdt, je via op het eerste gezicht onschuldig voedsel toch een hoop troep binnenkrijgt.
Het is quasi onmogelijk om de 6000 additieven in voedsel, de smaakgevers, glansmiddelen, verbeteraars, antiklonteraars, oplosmiddelen, conserveermiddelen, kleurstoffen, zuurteregelaars, emulgeermiddelen, antioxidanten, bindmiddelen, bleekmiddelen en zoetstoffen te mijden, om nog te zwijgen van een resem verzwegen 'hulpstoffen'.
Want ook voorgesneden groenten, vruchtensappen, yoghurt, repen ontbijtgraan, 'traditioneel' gerijpte kazen en 'vers' vlees zijn grondiger door de allermodernste technologiemolen gehaald dan wij denken. Kortom, het is quasi onmogelijk om de 6000 additieven in voedsel, de smaakgevers, glansmiddelen, verbeteraars, antiklonteraars, oplosmiddelen, conserveermiddelen, kleurstoffen, zuurteregelaars, emulgeermiddelen, antioxidanten, bindmiddelen, bleekmiddelen en zoetstoffen te mijden, om nog te zwijgen van een resem verzwegen 'hulpstoffen'.
Terug naar de tomatensoep en de tosti's in Quartier du Port. Daarvan krijgen we telkens twee versies voorgeschoteld, die van chef Sieberen en een fabrieksbereiding. De 'huissoep' is gemaakt op basis van een stevige bouillon, getrokken van runderschenkel. Er zitten hele tomaten in, stukjes vlees en merg, uien en een kruidentuiltje. Hartig soepje, genre grootmoeders recept. In vergelijking daarmee smaakt de bliksoep zoals euh... bliksoep, glad en vooral heel zoet. Fingerlicking good , staat er op de doos met kant-en-klare tosti's, maar de droge korstloze toastjes, aan elkaar gelijmd met een zuinig plakje kaas, maken die belofte niet waar. Zeker niet in vergelijking met de dikke snee zelfgebakken brood van de croque-monsieur maison , belegd met ambachtelijke ham en een smeuïge laag gesmolten kaas. Simpeler kan voedsel niet zijn, maar een echte smaakbom. Klaar in een wip bovendien. Waarom zou een mens dan de voorverpakte versie kopen ?
Joanna Blythman: "Dat vraag ik me ook af. Vooral omdat we heel vaak niet kopen wat we denken dat we kopen. Neem nu zo'n doos met voorverpakte hamburgers. Op de foto's zien ze er best aantrekkelijk uit, met die bruine strepen waardoor het lijkt alsof ze recht van de grill komen. Maar die strepen zijn een soort karamel dat erop gespoten is. En in veel gevallen bestaat zo'n hamburger uit separator- of schraapvlees, de laatste restjes die met een hogedrukmachine van botten verwijderd worden. Eigenlijk mag dat niet eens vlees heten, maar dierlijk eiwit, maar dat klinkt natuurlijk niet zo smakelijk"
"De illegale activiteiten in de voedselketen zijn maar een fractie van het probleem. Ik heb het ook niet zozeer over de primaire voedselproductie van boeren en tuinders. We weten hoe kippen gekweekt worden en groenten geteeld, daar bestaan genoeg reportages over. Maar niét over wat er met ons eten gebeurt zodra het de fabriek binnenkomt."
DELEN
Voorgesneden groenten, vruchtensappen, yoghurt, repen ontbijtgraan, 'traditioneel' gerijpte kazen en 'vers' vlees zijn grondiger door de allermodernste technologiemolen gehaald dan wij denken.
In reclamespots worden voedselbedrijven vaak voorgesteld als een uitvergrote versie van de restaurantkeuken, waar chefs in massieve ketels staan te roeren.
Joanna Blythman : "In werkelijkheid heeft zo'n fabriek meer weg van een laboratorium waar mannen in witte jassen zo slim mogelijk eetproducten in elkaar zetten. Niet vanuit traditionele principes, maar vanuit een schone lei. Elk nieuw product is een matrix, een puzzel van mogelijke ingrediënten, ontleend aan de natuur of helemaal door de mens bedacht. Die kunnen geschikt en herschikt worden, zo nodig op moleculair niveau, en daarna op allerlei manieren en in allerlei vormen aan elkaar geplakt. Functionaliteit, dat is het buzzwoord in de voedselindustrie. Dat en geld besparen."
"Wat mij vooral intrigeert is de volmaakt legale, dagelijkse praktijk achter de schermen. Heel vroeg in mijn onderzoek stuitte ik op het concept van het clean label, bedoeld om het wantrouwen van de consument te sussen. Met termen als antioxidant, glutenvrij, volkoren, natuurlijk, light en 'nu met minder suiker' wordt de indruk gewekt dat de producten goed voor je zijn. Maar wie dieper probeert te graven en achter het etiket wil kijken, stuit op een muur van geheimzinnigheid. Hoezo zitten er rundereiwitten in varkensworst, wat zit er in instant aardappelpuree, waarom glimmen die paprika's zo, hoe kunnen er zoetstoffen met nul calorieën bestaan ? Reken maar dat je als journalist geen antwoorden op dat soort vragen krijgt bij de servicedesks van de voedselbedrijven."
DELEN
Met termen als antioxidant, glutenvrij, volkoren, natuurlijk, light en 'nu met minder suiker' wordt de indruk gewekt dat de producten goed voor je zijn. Maar wie dieper probeert te graven en achter het etiket wil kijken, stuit op een muur van geheimzinnigheid.