Een verbod voor het verbruik van koffie ,220 jaar geleden.
3 November 1940
Een verbod voor het verbruik van koffie.Een 220 jaar geleden.
In deze tijd van een groot gemis aan koffie is het mischien wel intressant aan te stippen,dat voor 220jaar in Zweden een verbod op het verbruik van koffie heeft bestaan. Op 1 Januari 1794 verbood de toenmalige koning van Zweden ,Gustaaf-Adolf,het verbruik van koffie in het huishouden om aan<<De overvloed en de weelde,paal en perk te stellen>> Overtredingen tegen deze wet werden met geldboeten bestraft. Het volk was met deze maatregel,echter zo ontevreden,dat dekoning zich op 24 November 1796 er zich liet toe te bewegen het verbod terug op te heffen. ____________________________
5 November 1940 De Verduisteringsmaatregelen in Brussel.
Het Brussels stadsbestuur maakt bekend:
<<De Duitse overheid deelt mede dat voor 10 November 1940.de verduisteringskappen der schijnwerpers en lantaarns van alle voertuigen(trams,auto's,moto's en rijwielen)moeten voorzien zijn van een kleine scherm, uit blik of uit gelijk welke andere harde stof,opdat het licht voor de voertuigen en op den grond en niet in de hoogte zouden uitstralen. <<Voor de schijnwerpers die in de slijkweerders ingewerkt zijn,dient eene bijzondere uitrusting worden aangebracht>> <<Geen enkele uitzondering aan deze regel zal aanvaard worden.>> De Belgische politie en de Duitse politiediensten ,hebben strengen maatregelen ontvangen,en moeten zeer stipte toepassing van bovenstaande bepalin kontroleren.
Een zeer ernstige waarschuwing aan de Antwerpenaars.
4 November 1940
Een zeer ernstige waarschuwing aan de Antwerpenaars.
De duitse overheid heeft mij op gewezen dat de voorschriften betreffende de lichtdemping nog steeds niet voldoende wordt nageleefd. Ik vestig er de aandacht op dat de verplichting tot verduistering ingaat onmiddelijk bij het invallen der duisternis d.i. bij zonsondergang. Er werd vastgesteld dat op vele plaatsen vensters,uitstalramen en winkels na zonsondergang verlicht blijven.Dit is volstrekt verboden. Overtredingen zullen in het vervolg streng gestrafd worden. Bij deze gelegenheid wordt er op gewezen dat ook de ramen en koepels langs de achterzijde der huizen en in de daken steeds volkomen moeten verduisterd zijn. Ik doe hierbij een beroep op de medewerking van het publiek,opdat in de toekomst de lichtdemping stipt en onberispelijk zou doorgevoerd worden. De d.d. Burgermeester L.Delwaide.
30 Oktober 1940. Wat is eikelenmeel? Eikelenmeel kan zowel voor duiven als neerhofvogels als varkens benut werden. Men bekomt eikelenmeel door eikels goed te laten drogen van hunne pel te ondoen en te malen. Hier een goede formuul tot het bereiden van voederdegen voor kippen,duiven en konijnen. Aardappelschillen gekookt zonder te vergeten er een goede handvol zout aan toe te voegen:1kg. Zemelen:50 grammen. Eikelmeel:50 grammen. Heeft men geen zemelen dan kan men gerust 100 gr.eikelenmeel nemen.Zijn de aardappelschillen goed gekookt,dan mengen men zemelen en eiklenmeel om een goede samenhangende deeg te bekomen.Niets belet onder de deeg wat afval van groenten,fijn gehakt bijvoorbeeld of gedroogde brandnetelen te vermengen. Dit is een oorlogsrecept voor neerhofdieren. uit Akker=tuin=neerhof. _________________________
Wegens onvoldoende lichtafscherming zijn door den Stadkommissar,een groot aantal bewoners van handelshuizen en privaat woningen gestrafd geworden.Door hen werd nog niet voor een tijdige en voldoende lichtafscherming van de uitstalramen,evenals van de ingangen van winkels en drankgelegenheden gezorgd. Daar niettegenstaande alle vermaningen op dit gebied een grote zorgeloosheid blijft bestaan,zullen zwaardere straffen worden toegepast en in sommige gevallen gevangennisstraffen ,hetzelfde geldt voor de nog steeds onvoldoende lichtafscherming der vrachtwagens en rijwielen.
"Den Stank van 't Schijn". Ons medelid,de heer Paul De Mayer,schreef vanuit Engeland een brief naar aanleiding van de publikatie van het lied "De bedrogen duivel"in een vorig uitgave.van de Heemkundige kring "DeGitschotelbuurschap."(1) Hij meld dat zijn grootouders dit lied kenden en ook zongen.Er zijn wel verschillen tussen de gepubliceerde tekst en deze van zijn grootouders. Hij herrinerd zich ook de melodie.Paul de Mayer meent het lied reeds voor 1897( het jaar van het huwelijk van zijn grootouders) bestond. Hierbij geven wij de tekst van het lied "Den stank van t'Schijn" zoals hij genoteerd werd door Rosalie Huybrechts.De zin "Laat het Schijn maar stinken"uit het refrein is algemeen gekend door de Antwerpenaars.Wij betwijfelen echter of er veel mensen ook de strofen kennen. De tekst is verschrikkelijk primitief en de zinnen kloppen langs geen kanten.Maar dat stelt men vaak vast bij dergelijke overgeleverde volksliederen en marktliederen.
In de tekst is er sprake van de Schijnpoort.Zij was eigelijke poort maar wel een doorgang naar Merksem over de Vesten(2)Momenteel kan men de plaats situeren aan de Schijnpoortweg nabij het Sportpaleis. De Schijn (Scinda) was in het verleden een vrij belangrijke rivier die uit de Kempen stamde en uitmonde in de Schelde..Voor Antwerpen bepaalde de Schijn geheel de noordergrens.Voor 1860 heette het land tussen deSchijnpoort en de loop van de rivier,Schijnbroek. Het was "het paradijs der kikvorsen"Maar de havenwerken tussen 1868 en 1873 veranderde alles.Het Kempische en Asiadok werden er gegraven en het Houtdok ontnam de Schijn voor een groot deel zijn bedding;Het vroegere gebroekte zou er voortaan ruiken naar pek,teer, gezouten vellen en bezine(3) Een gedeelte van de Schijn bleef lange tijd open liggen. In1886 werd de rivier overwelfd langs de Oostkaai van het Asiadok.In 1894 werd een secundaire arm nabij de zuidelijke dijk van het Kempisch kanaal overwelfd eerst in 1947 werd de Schijn aan de Samberstraat omgebouwd tot een riool (4) Momenteel loopt de Schijn ondergronds in de nabijheid van de Slachthuislaan. Rosalie Huybrechts werd geboren in 1894 en woonde in de Nijverheidstraat.Dat is een zijstraat van de van Kerckhovenstraat nabij het Stuivenberg;Zij woonde dus niet ver van het Schijnpoort.Als kind moet zij goed vertrouwd zijn geweest met de ganse omgeving,ook met de weinig aangenamen geurtjes die men er opsnoof. Het lied "Den stank van t'Schijn" verwees Rosali naar de rauwe werkelijkheid.Wellicht kon zij zich met de woorden nauw identificeren. In feite is het een spotlied. De volksmens steekt de draak met de onaanvaarbare situatie.Hij drukt er tevens zijn ormogen mee uit om de toestand te veranderen.In het lied klint zowel lotsaanvaarding als opstandigheid.Het lied lijkt wel een parodie op het bombastische huldelied"De Schelde"dat werd gedicht door Theodoor Sevens (1848-1927) en getoonzet door Karel mestdagh(1850-1924.)Hierin wordt een groet gebracht aan de vrije en schone Schelde.die heil en leven meebrengt. Een"volkskunstenaar"bracht op zijn manier hulde "zijn" rivier. Het lied sloeg vlug aan in de gebuurte en de woorden"Laat het Schijn maar stinken"bleven tot op heden geboekstaafd. Rosalie Huybrechts heeft haar liedschrift ongetwijfeld talrijke keren gebruikt;Het boek is helemaal versleten.De hoeken van de bladen zijn verpulverd zijn gans verkleurd door het veelvuldig gebruikt;De liederen werden ontelbare malen zijn gekweeld.Hoe primitief ook,het liedschrift brengt ons in contact met het echte leven van een Antwerps volkmeisje,met de echte volkscultuur die zo vaak zo treffend het banale leven kan schetsen. Ondanks het feit dat de volkscultuur zo onnoemlijk verschilt van de academische kunstuitingen verdient zij alle respect; Zeker van de heemkundigen die oog moeten hebben voor alle aspecten van de plaatselijke samenleving. Gaston van Bulck. noten 1.Van bulck G.Een liedje op zijn Antwerps over de bedrogenduivel,verschenen in het heemkundig boek van Gitschotelbuurschap. 2Vanden Weghe R.Geschiedenis van Antwerpen de straatnamen.1977. blz.409. 3.Prims F.De littekens der stad Antwerpen. 1974.blz.83-88. 4.Dienvoor werken der stad Antwerpen. Een eeuw openbare werken te Antwerpen;1863-1963. blz.145. _______________________________
Ziehier het origineel lied
Den stank van 't Schijn. 1. Zou 't vaderland staan in gevaar Hebben wij geen soldaten meer Van de stad de bescherming De vijanden komen van noord En moeten door de Schijnpoort Hier zonder nen droppel bloed Van de stank vallen zij dood Laat het Schijn maar stinken 't Kan niet beter zijn. Refrein Laat het Schijn maar stinken stinkt er toch zo lang Ge moet er niet van drinken van de stank van t'Schijn Laat het Schijn maar stinken 't is voor 't Vaderland De stank van het Schijn Het kan niet beter zijn.
2.En hebben we geen wapens daar Laat ze komen,wij zijn klaar Komt er eens aan kurasiers Lansiers,pompiers,kanonniers Zij mogen zijn duizend of tien te voet, te paard,in vliegmachien Want ondanks hun heldenmoed Maakt het Schijn ze allen dood.
Aangezien de omstandigheden ,de bevoegde middens ijverig propaganda gevoerd werd voor het doen gebruiken van vis. Aangezien de omstandigheden ,de bedrijvigheid van onze vissersvloot,wat de bevoorrading betreft van het land, moet men nu denken aan de beste benutteging,van onze vijvers en rivieren voor het bekomen van onze vis. De verzorging van onze waterlopen kon ongetwijfeld de vis opbrengst vermeerderen.Wel visteelt,met grondstoffen welke niet voorhanden zijn,maar al de natuurlijke visteelt is des belangrijker ,daar zij kosteloze<<rekuperatie>> van planten en dieren voorraad uitmaakt;De karperteelt dient aan gemoedigd te worden in de tamelijke diepe waters,en warme en door zon bestraalde waters van midden en laag België. Voor klare en frisse waters van hoof België is de forellekweek aangewezen. Zover voor viskweek in België om onze noot te helpen verdragen.
Winterhulp Officieel ingesteld. Prof.Ir. Paul Heymans tot voorzitter benoemd.
Een speciaal persbericht door Belgapers bracht gisteren het volgende bericht;De inrichting van Winterhulp in België is een voldongen feit. Ingevolge de wens uitgedrukt door de Secretaris-Generaal,onzer ministrieële departementen,en na voeling te hebben genomen met ter zake betrokken kringen,heeft de heer Paul Heymans,gouverneur van de Nationale Maatschappij voor krediet aan de nijverheid en Professor aan de rijks universiteit te Gent,er het voorzittersschap aanvaard. _________________________-
Het Oesterseizoen is begonnen. In het seizoen 1939-1940 werden slechts 189.000 Oester uit de Spuikom verkocht. Dit lage cujfer was echter te wijden aan de slechte toestanden op politiek en economisch vlak In 1940 bevatte de Spuikom naar schatting zo'n2.000.000miljoen Oesters,waarvan zo'n 500.000 voor comsumptie Landen als Polen,Duitsland Oosterijk en Tsjecho-Slawakije hadden onder tussen hun grenzen opgesteld voor de invoer van deze oesters. -__________________________
Vlees aangeslagen te Eeklo. De politie deed een inval en in ten huize,vond men 137 kg.vcrs geslacht rundsvlees,dat dienen moest om tegen woeker orijzen te verkopen. Ook werd er een persoon aangesproken door de politie,en had niet minder dan 35kg varkensvlees en alles werd aangeslagen en werd ter beschikking gesteld voor Winterhulp.
uit een Oorlogskrant volk en staat. ______________________________
De verniging der jam en siroopfabrikanten van België wensen er op te wijzen,dat vanaf 9 Oktober af gelei,jam, appelgelei, en siroop slechts door kleinhandelaars tegen afgifte van rantsoenzegels 6/3 mogen worden verkocht.Van 15Oktober af, mogen de winkeliers geen gelei,jam,appelgelei, en siroop meer verkopen; ____________________________
Balans deze week inzake acties van de dienst der prijzen controle. 14 opgeleide personen,waarvan de meeste na onderzoek in vrijheid werden gesteld,doch met een proces-verbaal vereerd werden. 30 huiszoekingen waarvan enkele met gunstig resultaat opleverden,een persoon vond zaterdag bij een beenhouwer,een grote partij koffie,rijst,erwten enz. ontdekt. In de namiddag was in een gemeente,een zaak aan het rollen,waarbij 1000 eieren,de eieren de inzet vormden.Honderden kilo's waarvoor woeker prijzen gevraagd werden onder gingen belsagname. En daaronder zijn niet alleen voedingswaren,zoals 100 grote saucissen,500dozen tomaten,25 dozen leverpastei,1 vat raapolie,maar ook niet alleen voedingswaren,maar ook nog 40 paar véloschoenen,15 ton briketten,enz.Bij een handelaar in tabak en sigaren,die sinds het uitbreken van de oorlog in alle mogelijke producten sjacherde,er werden 3violen en pakjes snaren gevonden, waarvan de eigenaar verklaren kon,wat die in zijn bezit deden. Was de eigenaar in tabak en sigaren,allicht zinnens met collega's achter de tralies een << woekenaars<< strijkje op te richten? in alle geval werden ook de violen ingerekend,verder werd door de dienst van prijzen te koop werden gesteld van in beslag genomen goederen -ten einde mogelijk bederf te voorkomen,dadelijk aan de verbruiker te bezorgen door tussenkomst van groot handelaars,grootwarenhuizen,of winkeliers bekwam in ale lagen van de bevolking een zeer goede goedkeuring
Een tweetal vrouwen,waarvan de echtgenoten krijgsgevangen zijn,hadden kennis gemaakt met een kerel,die voor hen pakjes zou opzenden: De eerste vrouwMerkx-Wendelen,had hem reeds tweemaal een pakje van ongeveer 5 à 6 kilo overhandigd,toen zij gewaarschuwd werd. De derde maal gaf zij hem een leeg pakje mede,en liet hem volgen:Bij de andere vrouw Stuyck,had hij reeds meer dergelijke stukjes uitgehaald.De oplichter die zich Swartebroeck noemt, werd door de politie aangehouden en opgesloten.Thans verschijnt hij voor de Leuvense Rechtbank en werd veroordeeld tot 700 fr.boete en 16 maanden gevangenis straf;Hij blijft aangehouden en wordt voor 10 jaar geïnterneerd. ______________________________________
Sinds enige tijd zoekt de politie van verscheidene gemeenten in de streek van Charleroi naar de namakers van rantsoeneringszegels.Deze vonden niet beter dan een lichte laag verf over de niet meer geldige zegels aan te brengen. Dank zij deze vervalsing zijn de daders er in geslaagd zich in de loop der maand ,een hoeveelheid waren aan te schaffen,waarop zij geen recht hadden: Verscheidene handelaars werden het slachtoffer van deze handelswijze.De daders werden een tijd nadien aangehouden.
5Oktober 1940 Van dag tot dag. De grote gezinnen: Tal van van grote gezinnen verkeren thans in een benarden toestand,er zijn vaders van twaalf kinderen,die het onvoldoende loon van 2000 franken verdienden voor de oorlog, en thans enkel hun werk konden hernemen,indien zij zich met een salaris van 1250 fr.tevreden stellen.Een moeder van een groot gezin,schrijft dienaangaande<< Ik bedoel hier geenzins kleine patroons die het de laatste jaren reeds erg te verduren hadden.Ik klaag echter de grote firma's aan, wier bilans nog jaarlijks een flinke boni boeken>> Een onmogelijke toestand. In bepaalde gemeente willen de winkeliers enkel het dagelijks rantsoen van 500 gram aardappelen dat >>per Hoofd>> voorzien is, leveren bij elke aankoop.Dat heeft voor gevolg,dat een huismoeder dan telkens opnieuw in de rij moet aanschuiven,nadat ze haar pond aardappelen thuis besteld heeft,ten slotte,zou een huismoeder niets anders meer moeten doen dan aanschuiven en dan winkelen. Hier moet onverwijld ingegrepen worden. Uit <<Volk en staat>> 5 Oktober 1940
Samenstelling van prijs en brood. Prijs van het brood. 2.50 fr. te Brussel en Antwerpen. Het Staatsblad kondigd af: Artikel 1. Het broodmeel moet bestaan uit 7% tarwemeel, gebuild tot het besluit van 30Juni 1940 bepaald cijfer,en uit 30% roggemeel,,gebuild tot 75% speltmeel,gebuild op 65% wordt met tarwemeel gelijk gesteld. Artikel 2. Het maximum prijs van het artikel 1 bedoeld meel;,bij het vertrek uit de molen en taksen ten laste van de koper wordt vast gesteld op fr.227.50fr voor 100kg. De maximum verkoopprijs van den grossier aan de kleinhandelaar wordt bepaald op 2.45fr het kilogram van de kleinhandelaar aan de verbruiker wordt vastgesteld op 2.70 fr.het kilogram. Artikel 3. Het brood van 900 gram zal verkocht worden tegen de volgende prijzen: 1.Te Brussel en in de Brusselse aglomeratie evenals te Antwerpen en in de Antwerpse aglomeratie fr.2.50fr. 2.In de andere steden met een minimum bevolking van 20.000inwoners 2.50fr. 3.In de gemeente met minder dan 20.000 inwoners :2.40fr. 4.Artikel 4Het besluit van 5 Juli 1940,houdende afwijking van den prijzen van meel en brood voor het grondgebied der provincie Luxemburg,wordt ingetrokken. Iedere inbreuk op onderhavig besluit worden opgespoorde gestraft. Dit besluit treedt in werking den dag waarop ,het in het staatsblad bekent wordt gemaakt..
De bevolking drukt hun verontwaardiging uit over de wanpraktijken van sommige elementen. Er wordt verwacht dat er krachtdadig zal worden opgetreden en dat spoedig een einde aan de uitbuiting van onze bevolking zal worden opgetreden. Vooral in het Leuvense,neemt de woeker en de sluikhandel ongehoorde afmetingen aan. Allerlei opkopers gaan bij de boeren voor vele waren opkopen en daarna aan de bevolking gewoon verkopen aan fantastische prijzen.Zo wordt graan verkocht per 100 kg voor 1000 frank.aardappelen voor 175 fr.tot 200 fr.,de 100 kg.de boter aan 60 tot 75 fr,enz.natuurlijk gaan de landbouwers op zulke voorstellen erop in,en de minder bedeelde landgenoten,die zulke prijzen niet kunnen betalen worden dan het kind van de rekening.Er moet een einde gesteld worden, er zal spoedig een eind gesteld worden aan de wanpraktijken,en een zware en door gedreven werking van de overheid is op komst. __________________________
De rantsoenering zegel voor peperkoek en soortgelijke producten.
5Oktober 1940.
De rantsoeneringszegel voor peperkoek en soortgelijke producten.
Ingevolge het besluit van het departement van Landbouw en voedselvoorzienig,zal de verkoop van peperkoek,koek de Dinant,koek van Reims dikerkoek of koningskoek en andere gelijkwaardige producten,waarvan de fabricage werd toegelaten bij het besluit van 29 Augustus 1940. Slechts geschiede tegen afgifte van rantsoenzegel nr.1.Tegen één zegel van 225 grammen brood kan u 250grammen peperkoek bekomen worden.
3Oktober 1940.Praktische wenken voor de Huisvrouw.
Commentaar bij het besluit betreffende de inschrijving bij den kleinhandelaar. Het ministerie van Landbouw en voedselvoorziening deelt mede van de toepassing van het besluit van 18 September 1940,betreffende de inschrijving bij den kleinhandelaar.en de verdeling van gerantsoeneerde eetwaren (Belgisch staatsblad) van 19 September 1940. Het ministerie acht het geraden ,de volgende nadere gegevens te verstrekken; Elke burger moet zich ,bij een klein handelaar laten inschrijven, en is verplicht daar zijn aankopen met zegeltjes te doen. 1) Gasthuizen,godshuizen,weeshuizen, gevangniswezen,kostscholen,kloosters,enz. Dergerlijke inrichtingen,waarvan de bevolking tamelijk onveranderd staat, laten deze op lijsten model inschrijven,zoals voorzien voor de kleinhandelaars. Geldt de instellingen,waarvan de bevolking tamelijk schommelt,dan kan het artikel 10 van het besluit van 18 september1940 voor de schoolkantines, volkspijs lokalen, Bij het definief of tijdelijk vertrek is de inrichting de zegels verschuldigd,die de rekening van de verbruiker overblijven,en wel op het einde van het geldigheidstijdperk ,der omloop der zijnde zegels. 2.De economaden en Coöperatieven is hetzelfde als datgene ,waaraan de handel onderworpen is.De verbruikers mogen dus slechts ingeschreven worden bij een economaat of coöperatief in de gemeente,waar zij hunne woonplaats hebben. 3.Personeel van de voedingsmagazijnen De bepalingen ;de inschrijvingen bij een kleinhandelaar in dezelfde gemeente is verplicht. 4.Schippers en foorkramers. Schippers bevooraden zich bij een kleinhandelaar hunner keus in de gemeente waar zij tijdelijk verblijven.De kleinhandelaar levert hun op zijn reserve van 10% Nog een ganse reeks verplichtingen,waaraan de kleinhandelaar moet opletten,alsook de burger moeten waakzaam zijn om geen fouten te doen. ____________________________
De rantsoenering in Frankrijk. De Franse staatssecretaris voor bevoorrading,Archard,heeft gisteren enkele rantsoenen voor de maand Oktober bekent gemaakt,volgens de maatregelen zal de Franse bevolking,per hoofd in Oktober 1940 ,de volgende hoeveelheden levensmiddelen en artikels van eerste noodzakelijkheid kunnen betrekken,500 gr.suiker,300gram koffie(die voor 2/3 uit vervangings artikel bestaat) 250gr.deegwaren,100 gram rijst,voor lieden die zware arbeid verrichten en 100 gr. zeep. _____________________
De volksweerkunde uit het begin van de negentiende eeuw was een curieus mengsel van gezond verstand en bijgeloof. Het bestond uit een samen raapsel van duizenden weerregels,spreuken en gezegden.Een deel van deze spreuken hoort men ook nu nog wel.
In vele weerspreuken wordt een verband gelegd tussen de maan en de bewolking. Dit zijn redelijk betrouwbare spreuken. Een koude heldere nacht leidt dikwijls tot vorst of mist in de ochtend en het is vooral tijdens zulke nachten dat de maan goed te zien is. Vandaar komt het gezegde dat na een heldere nacht vorst komt.
In de volksweerkunde komen vele gezegden voor die zouden moeten wijzen op het voor- spellende gedrag van dieren en planten.Zo werd wel eens beweerd dat koeien gaan liggen als er regen komt en dat bijen voor een storm terugkeren naar hun korf. De meeste van deze gezegden weerspiegelen echter slechts de gevoeligheid van dieren en planten voor ver- anderingen in atmosferische omstandigheden,met name de vochtigheid.
/foto's/01%20-%20bustocht%20bssl/slachthuizen%20kuregem.jpg)
30 Oktober 1940.
25 Oktober 1940.
20 Oktober 1940.
