China kookt economisch, Vietnam poogt een
[rijst]graantje mee te pikken. In de regio Hanoi/Haiphong rijzen
industrieterrreinen en bedrijven als paddestoelen uit de grond. Binnen
twee jaar wanen wij ons in de streek van Kortrijk.Alles gaat
razendsnel. Maar alles is in onderaanneming. De Vietnamezen noemen dit
cooperatieven. Multi's investeren, de overheid bezorgt hen grond en
infrastructuur. Een onderneming naar Vietnamese wetgeving wordt
opgericht. Een joint-venture. Benieuwd of er ook joint- winsten komen.
Maar dit is nu niet het probleem. Nu moet er geinvesteerd en
gewerkt worden. Overal zie je gemeenschappelijke namen opduiken; Viet
Ford Cny, Viet alu , Viet Mitsi,Viet Fuji enz. Duidelijk is dat de
buitenlandse multis naast onderaanneming vooral belangstelling aan de
dag leggen voor de sleutelsectoren zoals grondstoffen, energie en de
banksector. Maar dat deden de socialisten toch ook toen ze de macht
over de economie wilden veroveren in de jaren 50 ? De arbeiders
mogen al blij zijn dat ze werk krijgen: 100 dollar per maand is goed
betaald voor acht uur werken per dag , zes dagen op een week ? Overuren
moeten op commando van de baas, maar worden iets beter betaald.
Vakantie kan je krijgen, maar wel onbetaald. Om betaald te worden in
Vietnam moet je werken,niet luieren. Ondertussen wordt hier Iso
2000,2001 en 9001 in de praktijk gebracht. Ik vroeg aan iemand wat dit
betekende. Niet alleen de maat wordt gemeten, ook de kwaliteit is van
tel. Alleen van de producten, niet van de arbeiders en hun
werkomstandigheden.
Is er wel plaats voor kunst, moderne kunst in
Vietnam. Misschien moet de overheid daar centen voor hebben en hadden
ze die niet prioritair hier in Vietnam. Buiten de normale
posterpropaganda zagen we een paar privegallerijen die kunst aan
toeristen verkochten, In Hanoi een paar beeldjes aan het park in het
meer. Dit was het dan. Het leek Waregem wel ! Daarom ging ik
het museum voor moderne kunst in Hanoi bezoeken, zij noemen dit de '
Fine arts'. Ook goed. In het museum vind je een goed overzicht van de
hedendaagse Vietnamese kunst tussen 1900 en vandaag. Wat valt op ?
Zowat 90% van de werken draait rond de oorlog. Of om het anders te
zeggen: ik zag slechts een werk over vliegerende kinderen. Het zal wel
de realiteit en de plaats van de kunstenaar in de oorlog goed
schetsen. De soldaat, de revolutionnair, de guerillero die
moeder, kind en grootmoeder met heldhaftig priemende blik
beschermt. Maar ook de vrouwen die hun aandeel in de strijd via de
wapens verdedigden worden verheerlijkt.Voor westerlingen zal het
verwonderlijk zijn dat de vijand, de Fransen en de Amerikanen gewoon
ontbreken; zij worden in de Vietnamese kunst niet als barbaren
afgeschilderd, zij komen er gewoon niet in voor. Complete negatie. De
verschrikkingen moesten niet geschilderd worden, iedereen kon ze
dagelijks zien.Voor de rest viel mij op dat er een aantal
Picasso-achtige naschilderingen te zien waren, de zonnebloemen van Van
Gogh hingen er met Vietnamese naam. Naar stijl toe weinig experimenten;
geen pointillisme, geen abstraties. Wel een typische vietnamese stijl
op basis van lak. Op zwarte ondergrond van gelakt hout met gouden en
felle rode penseelstreken of inkerfd en ingekleurde lakvormen. Kunst ?
Ongetwijfeld, maar veel expressie moet nog bloeien.
Gisteren eens in een grootwarenhuis gekuierd. We
doen dit dikwijls eens op reis. Het geeft je een zicht op
prijzen,aanbod en producten. Meteen merk je hoe snel onze wereld
globaliseert; het is niet zo verschillend van wat je bij ons in een
warenhuis tegenkomt, integendeel het zijn meestal dezelfde merken,
dezelfde multi's.Aan de ingang van het warenhuis moet je uiteraard je
zak afgeven en ziet er prive-bewaking toe. Op het gelijkvloers bevinden
zich de voedingswaren ; de helft vers, de andere helft droge
voedingswaren. Hier is het al merkbaar bij het aanbod bier bv zijn er
slechts 2 of 3 lokale bieren te verkrijgen. Voor de rest Leffe,
Heineken, Witbier... allemaal van buitenlandse multi's. Op de tweede
verdieping kleren en schoonheidsmiddelen, cosmetica, zeep, pampers
ena... Hier zijn het pratisch alleen producten van multi's.Dure dingen
zoals make-up , goud en zuilver zijn in aparte , zelfstandige standjes
met verkoopsters in franchise ondergebracht. Daar moet je aan hen, niet
aan de kassa betalen. De macht van de multi's is dus enorm; zij zijn
zelfs begonnen de markt in zogenaamde communistische landen in te
palmen. Zo vertelde een toerist mij dat het beheer van
Angkor Wat in Combodja volledig in handen is van een petro-multi. Alle
inkomsten gaan naar deze muli en niet naar de lokale economie. De
ingang is helemaal niet goedkoop voor Angkor Wat: 50 euro.
Vietnam heeft drie TV-kanalen, waarom niet voor 70
miljoen inwoners. Daarnaast kun je hier CNN, Worldsport en nog wat
internationale zenders ontvangen. In Vietnam staat de TV in ieder huis
de godganse dag aan, ook al zit er niemand naar te kijken. Toch zit
s'avonds meestal iedereen TV te kijken. Tussen de drie zenders is er
geen groot onderscheid,alleen TV 2 zendt kinderprogramma's
uit [weinig eigen productie, meest gedubde overgenomen
buitenlandse tekenfilms en het uitstekende BBC knutselprogramma What I
can] Wat dan nog ? Heel wat Boer en Tuinderprogramma's. Omstandig
wordt uitgelegd hoe een nieuw product de opbrengst kan
verhogen,dat irrigatiekanalen moeten onderhouden worden,wat een
nieuwe teelt kan opbrengen. Daarnaast schooltelevisie van de stelling van Pythagoras tot hoe je een PC en Photoshop moet gebruiken. Reportages
over dier en natuur zijn er ook, samen met interviews met de
laatste getuigen van hun grote oorlog. De propagandauitzendingen zijn
nogal realistisch en geven een reeel beeld van wat je hier in de
straten ziet. Alleen worden ze steeds onderbroken door dezelfde
historische duiding in zwart-wit. Een
propagandauitzending vond ik gedateerd; een interview met een hoge
Vietbons via een omroepstertje met een live-publiek. Omroepstertje las
ellenlange vragen voor, Vietbons reageerde rustig en glimlachend,
publiek moest zwijgen, Maar dat alles zal wel aan mijn gebrek aan
kennis van de Vietnamese taal liggen. Zo kon ik ook de top tien
van mooie Vietzangeresjes met brug op de achtergrond niet echt smaken,.
Opnieuw zappen maar. En altijd prijs; een quiz ! Endemol zal gelukkig
zijn : ook hier spelen ze het spel met de stoel voor 1 miljoen met
hulplijn en publiek. Reclame zie je niet rechtstreeks , enkel
zijn er reclameblokken voor de goede boodschap [ poets je tanden] en de
eigen programma's. Mijn madam zag toch meer reclame maar misschien
sliep ik toen even. Enfin, de prive-firma's merkte ik vooral op door
hun sponsoring en de geschenken die je in een quiz kon winnen.
Wat ? Van een nieuw raam tot een pot verf. Want deze boodschap is
in Vietnam nooit ver weg : aan het werk !
De figuur in Vietnam, eentje in de galerij van grote politieke wereldleiders,heet Ho Chi Minh. In zijn jeugd reisde hij zowat de hele wereld af om uiteindelijk in Frankrijk te belanden. Daar werkte hij als foto-ontwikkelaar/retoucheur en schreef hij zijn eerste politieke pamfletten. Om de koloniale bezetter uit zijn land te verdrijven.Hij werd al snel opgemerkt, niet alleen door de Franse geheime politie, maar ook door Moskou waar hij een opleiding kreeg om communistisch leider te worden. Hij lag dan ook aan de basis van de oprichting van de Vietnamese Rode jeugd en de communistische partij. In de verwarring na de tweede wereldoorlog riep hij al snel de onafhankelijkheid van Vietnam uit, op basis van een grondwet die zo een copie van de Amerikaanse grondwet kon zijn. Hij was een tijdlang president, maar de grote mogendheden erkenden onafhankelijk Vietnam niet, meteen een nieuw begin van de Vietnamese onafhankelijkheidstrijd. Ho Chi Minh heeft het einde niet kunnen beleven, hij stierf in 1969. Voor het einde van de oorlog. Ho Chi Minh was een aanhanger van de leer van Confucius: hij sprak zich niet uit over spirituele zaken. Maar er moesten wel regels zijn en daarin was de opvoeding en het onderwijs zeer belangrijk. Gezag was belangrijk, maar dit moest je waard zijn. Anders mocht je gewoon het gezag bestrijden. Het eigen voorbeeld en de kennis waren daarbij veel belangrijker dan de afkomst. Hij wasook zelf een voorbeeld en schreef zelf zeer veel speechen, die hij dan nog zeer nauwkeurig nalas en verbeterde. Maar hij was zeer pragmatisch en paste zijn ideologie aan volgens de situatie; zo zei hij ondermeer dat de staatsinstellingen evengoed winst moesten opbrengen als prive-bedrijven. Een andere uitspraak van hem is dat wanneer Christus, Confucius, Marx en Lenin op hetzelfde moment geleefd hadden, dat zij ongetwijfeld zeer goede vrienden zouden geweest zijn. Bij de oprichting van de communistische partij legde hij de plichten van de leden vast, niet minder dan vijf jaar later ontwierp hij ook de ' rechten' van de partijleden. Of hoe hij behendig de verschillende stromingen in de partij bijstuurde en samen hield.Hij was niet gehuwd,maar dit blijft een van de goedbewaarde mysteries. Men zegt dan maar dat hij met het Vietnamese volk gehuwd was. Oompje Ho is de echte vader van Vietnam, niet een of ander star partijapparaat.
Ergens aan de chinese grens, net nog Vietnam. Een prachtig natuurpark vol met 'minderheden'. Daarmee bedoelt men waarschijnlijk zigeuners, zoals ik dat kan inschatten. Volkeren die zwerven, en het beleid houdt daar niet echt van zeker in grensgebieden. Sapa was ooit een Frans koloniaal stadje, waar de Franse bezetter omwille van het klimaat en de gezonde berglucht graag vertoefde. In 1979 vielen de chinezen hier nog binnen en verwoestten alles wat er nog recht stond. Volgens de boekjes dreef het heldhaftige Vietnamese leger die mannen opnieuw over de bergen. In de jaren 90 werd Sapa opnieuw door de toeristen ontdekt. Wij deden er 15 jaar meer over. Maar ik voel me geen ontdekkingsreiziger die later met zijn dia's vrolijke informatie-avonden zal moeten opvullen. Zoals overal in de wereld zijn de Nederlanders nooit ver weg op mooie plekjes. Hier hebben ze een plaatselijk muzeum ingericht en overal borden opgehangen die met het wijsvingertje het ecologisch verantwoord toerisme er proberen in te hameren. Niets op tegen, alleen in de praktijk zie je hier kinderen van die minderheden van alles verkopen zoals postkaarten die je evengoed in de plaatselijke winkel vind aan de helft van de prijs.De ' Hmong' komen naar Sapa om te verkopen en rond te hangen, begrijpelijk in hun dorp is er niets buiten wat hangbuikzwijnen, een kip en wat ganzen. De oudere kinderen passen op de jongere. Ik denk meteen dat er nog veel werk aan de traditionele winkel is als ik die 'verwaarloosde' kinderen zie: onderwijs en werk.
Deze zomer overleed Frans Pans, graficus en fotograaf. Gekende Brusselse kroegenwereldveranderaar. Ni Dieu, Ni Maitre was zijn devies. Paste niet onmiddelijk in een of ander partij-plaatje. Installeerde ooit op het Muntplein een mega-zeefdrukmachine. Slechts een klein overgepend artikeltje in de Morgen... zijn alle deelnemers aan de antirakettenbetogingen de affiches van Frans vergeten ? Ja, toen was de vredesbeweging een massa-weging. Deze maand trokken een dertig-tal actievoerders van Ieper naar Kleine Broghel om het verwijderen van kernwapens uit ons land te eisen. Met een paar burgemeesters die ook wel wat deden. De strijd tegen de kernraketten brachten honderduizenden mensen op de been. Actiecomités schoten als paddestoelen uit de grond. De regering wankelde, maar Martens en Tindemans werden op het witte huis ontvangen terwijl de kernraketten overgevlogen werden. Word ik nostalgisch en oud. Misschien, maar de andersglobalisten nemen het over. Nu wereldwijd. Interessant is dat Amsab een colloqium organiseert op 9 september over antiglobalisme. Inschrijven moet wel voor 1 september bij :
Amsab-ISG Bagattenstraat 174, Gent tel. 09 224 00 79 De link tussen Frans Pans en Amsab is trouwen nog veel sterker: zij bewaren zijn werk en hielden een tentoonstelling over hem ( klik op het beeldje). De tentoonstelling is voorbij, Frans Pans overleden. Zijn affiches en foto's blijven.../
Stilaan geacclimatiseerd en gefietst naar een keramiekstadje even buiten Hanoi.Wel hot. Maar mooi. Je vraagt je voortdurend af waar die Amerikaanse dominotheorie om dit mooie land naar de middeleeuwen te bombarderen vandaan kwam. Op 1 en 2 september wordt hier de 60ste verjaardag van de onafhankelijkheidsverklaring door Ho Chi Ming gevierd. Overal vlaggen en spreuken. Iedereen in de wijk of de straat doet wel iets.Op enige afstand bekeken is dit de eerste generatie die geen oorlog kende. Sinds 1920 werd hier constant voor de onafhankelijkheid gevochten tegen Fransen, Japanners, Chinezen en Amerikanen. De eerste vredesgeneratie is er nu. Er zijn dan ook geen oorlogsslachtoffers in de straten te zien. Die zijn reeds overleden. De jonge gasten zitten zoals overal ter wereld te internetten, te chatten of games te spelen. Misschien alleen in de stad. Het leven op het platteland ziet er iets anders uit. Alhoewel. Overal kan je goedkoop bier van het vat drinken...met deze warmte.
In Shangai aangekomen zocht ik Yang Pei Mingh op. Bedoeling was een cruise op de Yangzee te kopen. Voor ons de laatste kans het gebied van de drie kloven in oorspronkelijke staat te bezoeken. De opening van de grote dam zou immers talrijke dorpen doen verdwijnen en de verhuis van 1 miljoen inwoners betekenen. Yang verkocht ondermeer reizen, maar ook antiek. Op weg naar hem verloor ik mijn pas in de taxi. Gelukkig had ik het taxibewijsje nog, zodat ik een paar uur later gewoon mijn pas in ruil voor mijn zonnebril terugkreeg.Dank zij Yang. Hij verkocht uiteraard zonder veel prijsdiscussie zijn trip. Toen ik hem vroeg welk soort antiek hij verkocht waren dat blijkbaar posters. Voor ons onbetaalbaar, eerder voor musea en verzamelaars. Wilden we die eens zien. S'anderendaags haalde een taxi ons af. Bij hem thuis: niet minder dan 5000 prachtige posters. De mensen waren die beu en hij kocht die een 10-tal jaar geleden op.Nu had hij een schat, voor zijn pensioen zei hij zelf. Kunstenaars van de sigarettenindustrie werden door Mao ingekocht voor politieke propaganda-doeleinden. Steeds meer stond Mao centraal, steeds meer werd Mao vereerd als een goddelijke keizer.De posters geven een prachtig beeld van de politieke chinese geschiedenis. Na een expo in Winsconsin en Amsterdam hoopte Yang ooit een museum te openen. En kijk op internet zie ik dat er onlangs in Shanghai door hem Het Propaganda Poster Art Museum geopend werd. Nu Shanghai in 2010 de wereldtentoonstelling mag organiseren zal zijn broodje wel defintief gebakken zijn..
Soms ben je op. Dan heb je rust nodig. Dit overkwam me ook en toen vond ik mijn toevlucht in een prachtig natuurpark in Tchechie, op de grens met Polen. Onze Tchechische vrienden hadden een daar een bouda. Jirci was ooit wereldkapioen bergbeklimmen in team, hij kreeg toen een bouda (= berghut) ter beschikking als beloning. Middenin een prachtig natuurgebied leerden we opnieuw leven: er was geen electriciteit, geen stromend water, geen buurtwinkel. Boodschappen waren 7 km ver in het dichtste dorp, snel had je tien kilogram op de rug met melk, aardappelen en vlees. Houtkappen kostte iedere dag een uurtje, kinderen in bad stoppen kon pas als de zon voor warm water had gezorgd, bessen plukken was leuk maar duurde wel wat. Met de kinderen bouwden we een kamp, de reeen kwamen s'morgens aan de rand van het bos grazen. Zure regen was zichtbaar en vrat veel plaatsen van het bos op, een gevolg van Poolse zware industrie. Een uitstap naar de Snezka werd een echt avontuur toen de man met het molentje die de wind mat, half beschonken aankondigde dat de stoeltjeslift gesloten moest worden. Wij te voet met de kinderen naar beneden. Over ons en het gebied waakte een goedaardige reus: Krkonose of Rubezahl. De reus was een symbool van de ecologische bezorgdheid voor de natuur en de mens. Een educatief centrum in het gebied gaf les,was een ontmoetingscentrum én je kon er ook een pint drinken. Een pint vers bloed...
Toen we aankwamen op de camping in de buurt van Sibiu regende het oude wijven. Uit voorzorg had ik mijn ruitenwissers opgeborgen (ze konden gestolen worden ) waarbij ze afgekraakt waren. Toen ik wou nagaan of ik nog voldoende olie had in mijn aftandse Lada brak ook de oliepijlmeterstok.Lap, daar stonden we dan midden in Roemenie, toen nog onder het barre Ceaucescu Securitatebewind. Ik toerde even rond op de camping en zag een Lada met DDR-plaat. Oef iemand die een taal sprak waarmee ik weg kon. Of ik zijn oliepeilstok even kon uitlenen. Ekkehard was de vriendelijkheid zelve, ging mee en herstelde ruitenwissers, mat de olie en controleerde ongeveer de ganse Lada. Toen bleek dat zij ook nog een gasvuur hadden waaraan wij ons konden warmen en wij een fles plaatselijke drank openden begon een babbel tot diep in de nacht.Monika was een beetje bleekjes, zij had juist een ziekenhuisavontuur in Boekarest achter de rug. Toen het bleef regenen spraken we af s'anderendaags te gaan wandelen in het prachtige plaatselijke bokrijk van Sibiu.Stof om te praten was er direct: een vergelijking tussen kapitalisme en socialisme lag voor de hand. Maar dat zij alleen in Oostbloklanden konden reizen begrepen we toen reeds niet. Uiteindelijk de doodsteek bij de bevolking voor het regime. Na twee dagen namen we traditionneel afscheid met de uitwisseling van adressen. Het onverwachte begin van meer dan 20 jaar brieven schrijven tussen DDR en België, het begin van een warme vriendschap.
In de zomer (???) kan je overal te lande leuke muziek beluisteren, soms gratis. Het Brugse festival Klinkers biedt wel kwaliteit. Daarom een extra korte blog met een clipje van Pink Martini, met een link naar een website waar je zo maar gratis de muziek van de Amerikaanse klasse-groep ook kan beluisteren.Klik op het beeldje en je komt op de website, via deze link zie je een leuke clip van hen, met de gebarentaal voor doven.http://platea.pntic.mec.es/~cvera/hotpot/martini.htm ( klik onderaan op de tekst en je kan downloaden, verder amuement met de tekst)Pink Martini zong ook het Griekse liedje " les enfants du Piree" van Manos Hadjidakis. Een van zijn meest bekende succesnummers. Maar hij ontkende dat dit nummer van hem was, omdat hij vond dat vele vertolkers het lied kapot maakten. Melina Mercouri zei hem ooit in dat verband dat hij de vader van de song was, maar zij de moeder. Benieuwd of Hadjidakis de versie van Pink Martini zou begrepen hebben...
Junior verjaart steeds op 4 augustus. Meestal waren we op reis. Er moest dus wel een speciale verjaardag georganiseerd worden.In Indonesia belandden we in een hippie-dorp, gerund door een forse Australische madam. Een leuk dorpje aan het strand met stro-hutten en een gemeenschappelijke maaltijd s'avonds. Ik informeerde of het mogelijk was om een tractatie op te zetten voor alle gasten ter gelegenheid van juniors verjaardag. Meteen nam de Australische madam het volledige gebeuren in handen: wij konden rustig op tocht, s'avonds zou zij het feest wel organiseren. Met de roeste fietsen en de brandende zon verliep de tocht niet zo goed: tranen en tandengeknars verzuurden de uitstap. S'avonds kwam alles goed: junior werd op tafel gezet en kreeg een T-shirt, iedereen zong 'happy birthday', wij moesten gele rijst met safraan proeven (een teken van geluk) en de avond kon niet meer stuk na een groot kampvuur aan het strand. Wij waren in de zevende hemel. Echt in de hemel kwamen we een paar dagen later toen we Borobudur bezochten. Dit boedhistische pelgrimsoord ligt in een prachtige vallei. Via een 5km lang weg vol bas-reliefs( 1500) beklim je het heiligdom. Niet minder dan 400 boedha's kijken je onverstoord aan, hoe je je onttrekt van de aardse geneugten om stilaan de opperste staat van onthechting te bereiken. Op het dakplatteau staan 72 stupa's met mediterende boedha's. Als je die kan aanraken bij de vingers of de tenen kan je misschien ooit de lotto winnen. Een magere troost toen wij in Indonesie waren. Iedere dag sloeg de inflatie genadeloos toe en werden de zuurverdiende spaarcenten van de bevolking weggevreten. Wij daartegenover werden slapend rijk: wij hadden dollars. In de restaurant werden de prijzen van de menu's met witte plakkertjes bedekt: de prijs werd à jour aan de koers aangepast. Onzekerheid troef, daar kan niemand mee leven...
De nieuwe Franse regering onder leiding van Villepin laat er geen gras over groeien. Toen de Franse bevolking in een referendum tegen het ontwerp van Europese grondwet stemde greep Chirac in en zond hij zijn eerste minister naar huis en verving hem. Er moest tenslotte iets gebeuren. Na een stevig potje racisme (vreemdelingen zonder werk moeten het land uit), komt er nu een plan om de werkloosheid aan te pakken. Geen verrassingen in dit plan: flexibiliteit op werkgeversmaat. Speciaal getroffen jongeren, speciaal bevoordeeld de KMO's. Zo moet een ontslag slechts nog gemotiveerd worden indien een nieuw aangeworven personeelslid meer dan 2 jaar ancienniteit heeft, de vooropzeg en de ontslagvergoeding wordt verminderd in dat geval en de werkloosheidsvergoeding wordt vervangen door een forfaitair bedrag. Anderzijds krijgen de KMO's een soort cheques om hun sociale paperassen te kunnen uitbesteden en tellen jongeren niet mee als personeelsleden tot aan hun 26 jaar. In de praktijk krijgen ondernemingen met minder dan 20 werknemers de mogelijkheid om arbeidscontracten af te sluiten zonder dat er sprake is van een bepaalde duur en kunnen zij gedurende twee jaar ontslag geven zonder enige reden. Wie kwam er op dergelijke voorstellen ? De Franse werkgeversorganisatie Medef natuurlijk, maar zij wilden deze maatregelen in alle bedrijven toepassen. De vakbonden reageren verbolgen omdat zij niet werden geraadpleegd en kondigen acties en betogingen aan eind september. Ook in België hangt er onweer in de lucht omwille van de regeringsvoorstellen over de eindeloopbaanproblematiek. Er zou dus niet alleen in Parijs een ferme najaarsbui kunnen komen....
Niet alleen de terroristische aanslagen brengen camera's en controle van de publieke ruimte iedere dag meer in ons leven. Aan gevaarlijke kruispunten en lichten staan camera's om te controleren of we niet doorrijden, snelheidscontroles zijn schering en inslag, in warenhuizen en banken staan overal camera's, aan huizen zie je meer en meer dat het vroegere 'spionnetje' door een camera vervangen wordt. Met de nieuwe generatie GSM's zit binnenkort in iedere jaszak een digitale camera. We worden dan ook dagelijks overspoeld met beelden, een artikel in een krant zonder foto kan echt niet meer. George Orwell onder ons, niet in een communistische, maar in een kapitalistische samenleving ? Een Amerikaanse kunstenares " Julia Scher" gebruikt reeds jaren controle en camera's in haar werk. Zij creert installaties met camera's, die ons op een bevreemdende duidelijke wijze met camera's en controle confronteren. Zo installeerde zij ooit camera's in toiletten, waarbij de beelden uit de toiletten als kunstwerk een etage hoger werden uitgezonden. Bij een andere installatie werden mensen vriendelijk uitgenodigd om in een tentoonstelling te bezoeken en kwamen ze terecht in een ruimte die het midden hield tussen een gevangenis en een hollywoodfilm. Ook op internet speelt ze met de dualiteit van amusement en vrijheidsberoving (controle). Internet, GSM's, camera's kritisch benaderen en ermee omgaan. Techniek kan menselijke communicatie en sociale controle niet vervangen zonder in te grijpen op onze vrijheden...
Soms geloven mensen nog in de maakbare wereld. In Guatemala, een straatarm land, bezochten we in de buurt van Antigua een project van een Amerikaanse gepensioneerde "professor". De man,een oudvietnamveteraan, had in zijn vrije tijd gans zijn leven gewerkt aan de ontwikkeling van een nieuwe notensoort: de macadamia. Daardoor kon hij verschillende problemen in een keer oplossen. In Guatemala is de ontbossing een probleem: boeren hakken er wild op los en de erosie zorgt er vervolgens voor dat alle vruchtbare grond verdwijnt en de boeren steeds minder opbrengst hebben.Om dit tegen te gaan had hij een snelgroeiende plant nodig, die ook nog iets opbracht.Om het ecosysteem te stabiliseren moesten boeren deze notenbomen aanplanten. Deze planten werden op de lokale markten voor een habbekrats aan de boeren op de lokale markten verpatst. Hij ontwikkelde de macadamia omdat ernaast bomen er ook noten waren. Noten kun je niet alleen opeten: ze bevatten ook olie: daar kun je vanalles van maken. Meteen extra tewerkstelling. Bij het bezoek aan de kwekerij kon je pannekoeken met noten eten, notenconfituur enz..De "professor" kreeg een nomatie voor een prijs van duurzame ontwikkeling in Geneve, maar daar blijft het blijkbaar bij. Algemene erkenning blijft uit. Zo komt het dat ik thuis nu met een zalfje zit dat goed ruikt en mijn beperkte erotische aantrekkingskracht zou moeten verhogen ( alvast dit beloofde men mij toen) en een flesje olie dat mijn huid meer natuurlijk zou moeten maken en vooral soepelder.Klik op het beeldje en je bent in Guatemala...
Onder de titel " Optimisme is een morele plicht" met een foto van een vlag" I'm not afraid" las ik een boekbespreking ( ?) van Dirk Verhofstadt in de wekelijkse boekenbijlage van De Morgen. Het moet me van het hart: ik wist niet dat De Morgen zo ver naar rechts opgeschoven was dat een ultra-rechts boek van Ralf Bodelier openlijk aangeprezen wordt. Verhofstadt stelt pessimisme gelijk met met een kritische houding tegenover onze westerse maatschappij ( daarmee belanden we net niet in het kamp van de occidentalisten ( islamwereld ?). Optimisme wordt dan een morele plicht. Een paragraaf verbindt de kritiek op Bush en het Anti-Amerikanisme meteen met burgerzin: " Terwijl het anti-Amerkanisme in Europa enorme proporties aanneemt wijst Bodelier net op de ambitie van Bush voor een wereldwijde vrijheid. Met als hoogtepunt dat enkel het 'vrije 'individualisme alles zaligmakend is. Want " iedereen die weigert de algemene wil te gehoorzamen, zal daar door de gemeenschap toe gedwongen worden." Zowel met de Franse Revolutie als onder de Rode Kmers in Cambodja hebben we gezien tot welke drama's dat kan leiden. Deze wil ik jullie ook niet onthouden dat " de liberale democratie ondanks al haar fouten toch het beste politieke model van alle denkbare politieke modellen is." Dirk Verhofstadt besluit dat de kankeraars niet willen of kunnen zien dat we het nog nooit zo goed hebben gehad en dat dit boek een lichtbaken is in deze duistere Europese tijden.
Paul Goossens moet zich vandaag toch wel zeer ongemakkelijk voelen. Ik ook. De Morgen, ooit gered door progressief Vlaanderen, wordt een vrije liberale tribune. Ik vrees alleen dat er stilaan een nieuwe jacht op intellektueel, kritisch wild a-la -Mc Cartey in volle voorbereiding is. Laat er nog wat aanslagen komen .... en een interne vijand moet de onmacht tegen de ongrijpbare externe vijand verbergen. De liberale denktanks zijn volop op zoek naar een tweede adem, een gewond dier kan verrassend gevaarlijk aanvallen. De tijd van de Morgen die een geweten schopt ( zoals Louis Paul Boon) is lang voorbij. De Morgen is gebeten door de macht en hun blauwe aandeelhouders.
Vakantie geeft tijd om te lezen en muziek te beluisteren. Eentje wil ik niemand onthouden: de Canto General van Pablo Neruda om te lezen, de versie van Mikis Theodorakis om te luisteren. Het werk van de nobelprijswinnaar Neruda bestaat uit een cyclus van 231 gedichten, die de geschiedenis van Amerika en de strijd van het Amerikaanse volk beschrijven. In Nederlandse vertaling(ondermeer door Marc Braet) best genietbaar. Mikis Theodorakis zette een deel van de gedichten op muziek.De belangrijkste delen zijn in de vorm van een Oratorium gegoten, waarbij hij het scheppingsverhaal opnieuw inkleurt. Zuid-Amerika wordt daarna door Cortes veroverd en kent een lange periode van uitbuiting en slavernij.De decolonisering leidt Zuid-Amerika opnieuw naar een nieuwe onderdrukking: nu door de burgerij en de USA. Een nieuwe, steeds terugkerende bevrijdingsstrijd is noodzakelijk. De context van het werk van Mikis Theodorakis was verbonden met de militaire dictatuur in Griekenland en de militaire diktatuur na de staatsgreep tegen Allende in Chili. De Canto Genral groeide aldus uit tot een ultiem eerbetoon aan Neruda (overleden kort na de staatsgreep tegen Allende) en een aanklacht van de militaire dictaturen overal in de wereld. De Canto General blijft een emotionele oproep om op te komen voor een andere, nieuwere en rechtvaardiger wereld. Als je op het beeldje ( foto van Neruda en Theodorakis in Parijs. Neruda was onder Allende ambassadeur in Parijs in een poging op de finciële boycot door de banken tegen Chili te doorbreken. Daar ontmoette hij Theodorakis om over de toonzetting van de Canto General te discussieren) klikt kun je reeds wat lezen...
Op de grens met Oekraine ligt een klein dorpje Sapanta in Roemenie waar een "vrolijk kerkhof" staat.Wij bezochten ooit dit dorpje en werden vriendelijk ontvangen door de orthodokse geestelijke. Hij sprak Duits,zo dat hij ons uitleg kon geven over dit speciale kerkhof. In de streek zie je prachtige poorten aan de ingang van de huizen, daar komt de traditie van de kleurrijke houten kruisen vandaan. Stan Patras begon met de kruisen meer dan 50 jaar geleden. In het kruis werd een typische karikatuur van de dode gemaakt, samen met een versje dat op een plezante manier aan de overledene herinnerde.Ondertussen is dit kerkhof de levende geschiedenis van het dorp geworden, want alle belangrijke figuren van het dorp vind je er terug. De pope vertaalde verschillende versjes voor ons en nodigde ons daarna uit om hem te vergezellen naar een bruiloftsfeest. Maar eerst moesten we nog de kerk binnen. Mijn madam moest achteraan blijven staan, ik moest een kaars vooraan ontsteken. Zonder verpinken deden we mee. Daarna vertrokken we naar bruiloft.Het volledige dorp was volop aan het feesten.Na een tijdje zetten we onze reis verder: er werd nogal wat gedronken en we werden lichtjes ongerust in die dronken massa. Maar de herinnering blijft onuitwisbaar.
Op 21 juni krijgt Georges Debunne in Gent de prijs voor de democratie 2005 omwille van zijn verzet tegen de Europese grondwet en zijn pleidooi voor een sociaal Europa. Ik zag Georges Debunne voor het eerst op het Rogierplein in Brussel waar hij als Algemeen Secretaris van het ABVV de 100.000 manifestanten toesprak en brandhout maakte van het regeringsbeleid. Zijn slogan dat "de rijken steeds rijker werden en de armen steeds armer " maakte indruk.Ik dacht: deze massabeweging kan ons land veranderen, daar wil ik bij zijn ! Ik had toen reeds een groot stuk van de discussies in het ABVV gemist: het ideologisch congres van 1971 had het ABVV radikaal opnieuw aan de linkerzijde geprofileerd. De uitbouw van een nieuwe en briljante studiedienst om het federaal ABVV te versterken was strategisch een meesterzet.In die studiedienst zaten zeer veel jonge studaxen zoals Michel Jadot, Gilbert Eggermont, Norbert Debatselier, Mia De Vits, Toon Colpaert, Luc Voets en Xavier Verboven. S'avonds liep Georges Debunne door gang om dossiers op te halen, s'morgens keerden die terug, gelezen en met opmerkingen in de rand. Georges Debunne betekende zeer veel in het ABVV: hij wou voor alles de eenheid van de arbeidersklasse stimuleren. Hij was voorstander van een eenheidsvakbond en lag aan de basis van het gemeenschappelijk vakbondsfront ABVV-ACV. Maar de roep naar meer autonomie voor de Waalse en Vlaamse ABVV'ers in de organisatie en de politieke regionalisering kon hij niet tegen houden; Hij richtte zijn energie dan ook steeds meer naar Europa en de uitbouw van de Europese vakbeweging. Ook daar was Georges Debunne geen lobbyist, maar een strijdsyndicalist. De uitbouw van de Ferpa (de gepensioneerdenbewegingvan de Europese Bond) toonde opnieuw aan dat Georges het belang van de belangenverdediging van de senioren lang voor vele anderen juist inschatte. Hij blijft voor vele vakbondsmilitanten een voorbeeld, een leider, een inspiratiebron.
