Definitie van racisme:

Racisme is de verzamelterm voor alle opvattingen die aan het begrip `ras` een doorslaggevende betekenis toekennen bij het vaststellen of veronderstellen van karaktereigenschappen, fysieke capaciteiten en geestelijke vermogens.

Racisme misbruiken impliceert dus dat het ook kan gebruikt worden. Zo kan het vermoeden  rijzen dat om het gewraakte racistlabel te ontwijken, men positief moet discrimineren. Rechten en plichten zouden dan niet voor iedereen gelijk zijn. Laat dat nu juist niet de bedoeling zijn van alle inspanningen die geleverd worden om integratie en samenlven te bevorderen.  

‘Verhalen uit de buik van Antwerpen”, met de kracht van Marie- Rose… vertelt over meer dan een decennium inspanningen om van een ‘ten dode opgeschreven’ huis opnieuw een thuis te maken voor mensen uit de hele wereld die kort of lang in Antwerpen wonen. Een boeiend samenspel om ondanks verschillen, ‘gemeenschap’ te zijn.

Duidelijke afspraken over het reilen en zeilen en een stevige hand die de vinger aan de pols houdt, zijn daarbij de enige garantie om te slagen.

Om de bewering dat racisme vaak ten onrechte wordt gehanteerd te staven wil ik een voorval zoals beschreven in het boek, er nog eens uitpikken en met u delen.

Een incident neergepend in tempore non suspecto.

Uit hoofdstuk 11, blz 65

Een wat ouder meneertje dat geregeld wat te diep in het glas keek, was door ‘bereidwillige’ thuisbrengers van zijn B&O- geluidsinstallatie beroofd. Wellicht had hij er op café over opgeschept en was die info opgepikt door een paar ‘wakkere’, op buit beluste kereltjes…

Terug nuchter vertelde hij zijn vermoeden dat men van zijn dronken toestand misbruik had gemaakt en z’n kostbare installatie verdwenen was.

Bij nazicht op de bewakingscamera konden we vaststellen dat de jonge kerels inderdaad zijn studio verlieten met de toestellen. Hij durfde geen klacht indienen, want hij vreesde ze misschien wel ‘geschonken’ te hebben. Bovendien kende hij de jongens niet en hadden ze op café aangeboden hem thuis te brengen. Aangifte en onderzoek zag hij niet zitten en dan houdt het daar op natuurlijk.

Hoe pijnlijk de ontnuchtering ook was, ze kon niet beletten dat enkele dagen later hij alweer met een kater toekwam…én de bereidwillige thuisbrengers …

Toevallig ben ik in de hall als hij er ‘onder begeleiding’ arriveert.

Omdat ik hen van de videobeelden herken, neem ik het zielige drankorgeltje meteen van hen over. Het heeft echter heel wat voeten in de aarde om hen de sleutels terug aan de bewoner te doen geven, zodat hij op eigen kracht naar zijn studio kan….

Dat was duidelijk niet naar de zin van de twee jonge gastjes, die hun plannen gedwarsboomd zagen en alsnog hun toegang probeerden te forceren.

Voet bij stek houden en gerugsteund door een paar bewoners die als support in de hal bleven rondlummelen voor het geval dat… vroegik hen de man gerust te laten en te vertrekken.

Om een lang verhaal kort te maken:  na wat heen en weer getrek aan de glazen voordeur, snauwt de kleinste van de twee als ultieme intimidatie: “Gaa, gaa zij ne racist” met niet mis te verstaan wegwerpgebaar in mijn richting.   

Omdat die opmerking totaal geen steek hield, zette ik me schrap, ging een stapje dichterbij, keek hem recht in de ogen en hield dat zonder verpinken even vol. Met een paar diepe denkrimpels in mijn voorhoofd zei ik vol verwondering: “dan moet gij een buitenlander zijn!”

Niets kon ook maar het vermoeden wekken dat een tiener, zoals er 13 in een dozijn steken, plat Antwerps pratend… die mij ‘racist’ noemde… daar enige reden toe had. Tot ik na wat kopbrekens begreep dat hij me probeerde te schaden en ik uit angst voor die scheldnaam, hem vrijgeleide zou geven…

Een beproefde truc tegenover 'kwetsbare' overheidinstanties als ambtenaren en politie. De opgetrommelde politie was intussen ter plaatse en groot was mijn verbazing toen bij de identiteitscontrole bleek dat het om een  ….Egyptisch kereltje ging... 

Uit het boek ‘de kracht van Marie-Rose’… Nog steeds verkrijgbaar bij- en met de integrale opbrengst voor het psycho-sociaal oncologisch welzijnscentrum ‘a touch of Rose’.

Los van linkse of rechtse politiek en zonder te veralgemenen, heb ik hier toch ‘iets aan toe te voegen’…

Het worden een paar afleveringen, om duidelijk te maken hoe dom het is mee te praten zonder te weten wat bedoeld wordt. Racisme wordt inderdaad heel vaak gebruikt als een uitvlucht. Net zoals rugpijn en hoofdpijn… maar betekent het dat racisme een uitvlucht IS? Of rug- en hoofdpijn niet écht pijnlijk en verlammend werken?

Net oud genoeg en nog niet té- om uit ervaring te mogen spreken, wil ik helpen na te denken en niet zomaar een kant te kiezen omdat het toevallig de stelling is van een of andere partij waarop je stemde…  Samen werken aan oplossingen, oog hebben voor de toekomst die we nalaten...  betekent het probleem KENNEN en ERKENNEN.  Geen debat zonder feitenkennis. Niet kakelen als kip zonder kop.  “Ik oordeel, zonder te weten waarover”… is een indicatie om de ‘betere’ psychiater op te zoeken…

Terugblikkend lijkt ‘opvoeden’ wel de rode draad in mijn leven. Als oudste, niet enkel in ons gezin, maar ook van alle kleinkinderen aan beide kanten van de families, werd ik als oudste 'makkelijkheidshalve'  ingezet om de familiebijeenkomsten op zon- en feestdagen kindvriendelijk te begeesteren…

Geregeld werd dan ook de grote houten poppenkast en dito koffer met speelpoppen, een –loodzwaar- kunstwerkje getekend nonkel Louis-  meegesjouwd. In volle actie met een divers publiek, werden me aangeboren pedagogische kwaliteiten toebedeeld. In het perspectief van rustige zondagen voor de ouders met een aantal ‘klein mannen’ is die lof wellicht ook geuit in het eigen belang… maar geen nood, het gaf ook veel voldoening en een gewaardeerde aanhankelijkheid.  

In de woelige jaren van studentenrevoltes en een lief dat in ’68 praeses aan de Universiteit was, heb ik vier jaar voor de klas gestaan en tieners naar jong -volwassenheid mogen begeleiden met maar één stelregel: “oprechtheid in al wat je doet”…  45 jaar later af en toe nog herinnerd worden aan 'hun' mooiste jaar…van die nu 50 +ers, is een vorm van geluk.

Deel 1

“mijn eerste keer”….

Na de geboorte van onze zoon, heerste ook toen een nijpend tekort aan leerkrachten. Niet-aflatende telefoonoproepen verleidden me om een interim voor een bevallingsverlof in een gemeenteschool te aanvaarden. In die klas een zittenblijver met duidelijk veel problemen: een lichaamsbouw boven pari en een verstandelijke ontwikkeling eronder, was zij een makkelijke prooi voor spotters. Haar agressieve reacties noemde men 'onaangepast gedrag'. Verbittering en levenslust werden omgekeerd evenredig. …en het meisje belandde in een soort isolement. Zoekend naar een middel om het tij te keren, zou ik pogen haar status te wijzigen: van ballast naar voortrekker en zo het vertrouwen in zichzelf en de anderen herstellen.

Met mijn faam als eerlijke leerkracht genoot ik de sympathie van de leerlingen en werd ik niet meteen afgerekend op het feit dat ik het meisje ogenschijnlijk ‘voortrok’…want zo heet dat dan, natuurlijk.

Veel van de leerstof kon haar niet boeien omdat die geschoeid werd op voorkennis die zij miste. Als niet eerst de fundering opgevuld werd, was verder bouwen onmogelijk. Naar aanleiding van de nieuwe les, kon ik meestal vaststellen wat ze miste. Het volstond terwijl de klas een oefening afwerkte, om haar -en er waren er altijd wel een paar die van zo’n extra uitleg ook een graantje konden meepikken,- het voorgaande opnieuw uit te leggen. Geen herhaling van de les, want het is zoals bij een optelling: tel je steeds van dezelfde kant op, dan maak je wellicht ook steeds dezelfde fout…  Vanuit de praktijk het nut van de theorie aantonen…vanuit het concrete naar het abstracte, is een probaat middel om minder rappe leerlingen mee te krijgen.

Eens dat gemiste bouwsteentje bijgebracht moest er ook mee geoefend worden. Daarvoor ging een oefenblaadje mee als huiswerk. Op de vrije halve dag of het weekend daarop kon dan de échte huistaak met gefundeerde kennis, ingehaald worden.

Een paar weken ging het goed en het meisje beende -althans voor die stukken van het lespakket- langzaam maar zeker bij. Ook de motivatie verhoogde, gevolgd door een voorzichtige integratie in de groep. Kortom een operatie met kans op slagen.

Tot: op een maandagmiddag een man me opwacht aan de schoolpoort.

“Zijde gij die juf van ons xxx? Dan ga ik u één ding zeggen. Waarom heeft mijn dochter in het weekend huiswerk mee en de andere kinderen niet?  Wij vertrekken vrijdagavond naar de caravan en op de camping is dat geen doen dat ze huiswerk moet maken…”

Vriendelijk leg ik uit dat ik haar op die manier help bijbenen en dat ze dat zeer flink doet.

‘Over die werkwijze moet ik hem niet briefen, want hij heeft gesproken: geen huiswerk in het weekend.’

Ik krijg de volle laag en behoorlijk dreigend gaat het vingertje in de lucht en komt hij nogal dicht bij mij: -“Eh, miss, wat is volgens u mis met een werkman, misschien?”

“Helemaal niets”, antwoord ik nog voorzichtig, “elke ouder wil toch dat zijn kind kan volgen op school en ik help haar daarbij, want dat heeft veel gevolgen voor zo’n tiener…”

 Dat was naast de waard gerekend.

"-G’hebt me verstaan, hé, RACIST”.

Mijn eerste keer dat ik daarvan beschuldigd werd....

Voor alle duidelijkheid: hij was een rasechte Antwerpenaar, generaties ver, met een door en door Vlaamse naam, blank, al wat je wil.

Maar IK was een racist.

De rel aan de schoolpoort weerhield me niet om nog even verder te gaan, maar de taakjes kwamen onafgewerkt terug en van de directie kreeg ik de wijze raad ‘laat het los’…

Tot op vandaag dus niet gelukt, blijkt en daarom een eerste 'school'voorbeeld van ‘misbruikt racisme’…

15/8   Een cijfervlag die de lading dekt...

Het gaat hard, de laatste tijd. Zoveel te doen, te regelen… Vraag me soms af hoe mensen alleen, zonder ‘bijstand’ van expertise en effectieve hulp, dat administratieve kluwen dat een overlijden nog altijd teweeg brengt, tijdig ontward krijgen. 

Maar het lukt en maakt ons eindelijk na twee maanden… een klein beetje rustiger. Misschien wel voor het eerst sinds onze Chris op 15juni zo kortstondig overleed.

En dan is het Moederdag, de 15^e van de 8^ste maand… Een beklemmend, haast verstikkend gevoel dat me besluipt bij het wakker worden, wil ik niet toelaten en roep mezelf meteen tot de orde: “opgeven geen optie”... Twee van onze drie kinderen zullen er fysiek nooit meer bij zijn. Een onherstelbaar gemis…  Zolang ons Moeke onder ons was, ging geen Moederdag voorbij of we vierden haar en haar drie dochters, later zelf moeders, samen ook met al haar kleinkinderen.  

De volgende generatie die kr8 doorgeven om blijvend te putten uit een even rijk gevuld verleden, een gelukkige jeugd, daarvoor moeten we nu mét hen voor zorgen…’kinderrechten met K’ .

Toen ons Moeke, de spil en draaischijf er niet meer was, schoof Moederdag een generatie op.… Zolang we Vake in ons midden hadden, was hij de plaatsvervanger van Moeke op aarde, maar ook daar kwam een eind aan. Niets abnormaals, de gang van het leven… en we beseften reden te over te hebben, om ons dankbaar op te trekken aan zoveel mooie herinneringen.

Als echter plots de volgorde niet meer gerespecteerd wordt, en jonge mensen de gemiddelde levensverwachting niet halen, dan is de pijn om het afscheid van een andere grootorde. Veranderen ook de prioriteiten. Is aanvaarden niet evident. Maar we zijn niet de enigen die er voor staan en er door moeten... dat beseffen en elkaar de hand reiken is een enorm voorrecht om 'leven' in zijn volheid te proeven, ook al smaakt het bitterzoet...   

Had onze Chris de ‘ergerlijke’ gewoonte, ondanks het gerespecteerde academisch kwartiertje, binnen te stuiven als de taart al versneden was… deze keer is hij prominent- en vanaf het eerste moment aanwezig… 15/6 – 15/8… twee maanden sinds het ondenkbare toch gebeurde.

De vernietigende diagnose was al een  - complete -  ‘uit de hand gelopen’ verrassing voor mijn verjaardag, waarvoor ik alle kr8 van 8 moest inzetten om die dag gewoon door te komen… Deze eerste Moederdag nu ook zonder hem en zijn - mogelijks door papa gesponsorde rozen-  verhoogt mijn gevoel voor symbolische waarde van getallen… 15 en 8, matchpoint… “Vluchten kan niet meer, schuilen kan nog wel, heel dicht bij elkaar…”  Vluchten is niet aan mij besteed, maar de waarde van “schuilen bij elkaar” is onschatbaar.  Dank aan al die armen om ons heen… die we via ‘a touch of Rose’ en met ‘a sound of Chris’ willen delen met iedereen en overal waar er behoefte aan is…

We koesteren Roosjes “geloof, hoop en liefde” om onze Chris zijn “Peace, love and happiness” waar te maken en te kunnen zeggen: ‘Leve het leven’ …. Dat hebben we gisteren op Moederdag met succes samen geprobeerd.

Ze is nu énig kind en dat is voor onze oudste dochter heel hard wennen. Een jongere zus en broer verliezen, het verdriet van ouders zien, een drukke dokterspraktijk, de zorg voor 'a touch of Rose,' twee tienerdochters... haar extra opleiding psychotherapie is beslist een hulp om alles een plaats te geven met a touch of  …maar ze doet het.

Onze twee enthousiaste kleindochters -met tot ieders geruststelling, een hoog Rose- en Chris gehalte houden het vuur brandend… tegen de tijd dat er stoelen bijgezet zullen worden.  Organisatorisch, muzikaal- en acteertalent, … we hebben het nog allemaal in huis… en dan waren de hoofdaandeelhouders van dit profiel, niet eens live van de partij…

Een mooiere dag dan Moederdag kan ik nu niet bedenken om met vereende krachten blijvend mooie tradities, normen en waarden die er écht toe doen voor het nageslacht en hun gezinnen later, te koesteren als kostbare kleinoden, voor geen geld te koop…  

Voor de dag helemaal om is en ik zoals elke avond via Janneke Maan onze kleinkinderen een nachtzoen doorstuur, schitteren tussen massa’s andere sterren er twee opvallend uitbundig boven ons Ganzenhof. Ik weet dat ze er voor altijd zijn, dicht bij ons, met een schittering die nooit zal afnemen. En een kusje voor elk vertrekt hemelwaarts.

Met gerust gemoed doof ik de kaarsjes op tafel, erop vertrouwend dat de sterrenhemel het voor vannacht overneemt… en liefdevol waakt over al wie iemand mist…