De Kersentuin van Anton Tsjechov maandagavond en -nacht op Arte-televisie
Maandag 14 december zal de tweetalige cultuurzender Arte-televisie een Franse versie met Duitse ondertitels uitzenden van het laatste drama van Anton Tsjechov (1860-1904) De Kersentuin, voor het eerst publiekelijk uitvoerd in januari1904.
Een uitgebreid artikel hierover is te vinden op het Nederlandstalige weblog All art is quite useless van Rond1900.nl, over alle vormen van cultuur tijdens het fin de siècle
Vincenzo Bellini's eigen versie van 'Romeo en Julia' zondagavond op WDR3
In de serie Bühne-Radio van de Duitse regionale radiozender WDR 3 (Köln) kunt u op zondag 13 september 's avonds tussen 20:05 uur en 23:00 uur luisteren naar het muziekdrama I Capuleti e I Montecchi uit 1830 van Vincenzo Bellini (1801-1835). Solisten, koor en orkest van het Royal Opera House Covent Garden worden geleid door Mark Elder. Deze opera is geschreven op teksten van Felice Romani (1788-1865), die daartoe een eigen, reeds bestaand libretto heeft bewerkt, dat aanvankelijk was bedoeld voor Giuliietta e Romeo (1825), naar William Shakespeare van Nicola Vaccai (1790-1848). Bellini's opera werd voor het eerst opgevoerd in de Milanese Scala op 11 maart 1830. Maria Malibran schitterde in deze oopvoering. Bij de heropname in het repertoire van La Scala in 1966 er een bewerking door Claudio Abbado werd gepresenteerd, die de rol van Romeo door een tenor liet zingen.
Kwam de eerste Amerikaan waarachtig 'van de overkant'?
Overeenkomsten in skeletten
De tweede, publieke Duitse televisiezender ZDF stuurt op woensdag 16 december tussen 22:15 uur en 22:45 uur een nieuwe aflevering van de programmaserie Abenteuer Wissen; de titel van de aflevering luidt Der erste Amerikaner. Vanuit Siberië zo wordt thans aangenomen hebben de eerste mensen het continet van de Nieuwe Wereld bereikt; dat zou moeten zijn gebeurd tijdens de laatste ijstijd. Recente vondsten van skeletten schijnen te duiden op uiterst vroege bewoning, aangezien ze overeenkomsten vertonen met skeletten die in Zuid-Oost Azië zijn 'opgedoken'.
Twee verfilmingen van Grimmsprookje König Drosselbart direct na elkaar
Omzetting in beelden
Veel van de sprookjes van onder anderen Hans Christian Andersen (1805-1875), Ludwig Bechstein (1801-1860), 'Moeder de Gans' (lees: Charles Perrault: 1628-1703) en de Gebroeders Grimm (Jacob: 1785-1863, en Wilhelm: 1786-1859) zijn in tal van bewerkingen over onze aardbodem verspreid, onder meer in de vorm van rolprenten. Van de talrijke Oostblok-versies die vooral na de Tweede Wereldoorlog zijn verschenen, worden in de schoolvakanties vooral in de periode rond Pasen en in de decembermaand regelmatig herhalingen door de verschillende zendgemachtigden in het Duitse taalgebied herhalingen uitgezonden. Dat is ook dezer dagen weer het geval en het bijzondere is deze keer dat er op één dag, vlak na elkaar twee versies van de verfilming van het Grimm-sprookjeKönig Drosselbart zal worden uitgezonden door twee verschillende Duitse publieke netten.
Verschil in lengte
Er ligt zo'n kwart eeuw tussen de twee verfilmingen van het sprookje. Als eerste wordt op de regionale Duitse televisiezender NDR de Duitse versie van Sibylle Tafel (*1966) uit 2008 vertoond, waarin Hubert Mulzer, Ken Duken en Arthur Brauss optreden. Deze rolprent duurt een uur en wordt gestart althans, als alles volgens de regelen der kunst verloopt om 14:15 uur. De oudere versie van hetzelfde sprookje via filmbeelden is een Tsjechisch-Duitse coproductie, van de Tsjechische regisseur Miloslav Luther (*1945). Daarin komen we als we die film gaan zien Lukas Vaculik, Adriana Tarabkova en Marian Labuda tegen. Deze film heeft een lengte van iets meer dan anderhalf uur, met 15:25 uur als startpunt, uit te zenden door het tweede publieke Duitse televisienet ZDF.
Assepoester
Daaraan voorafgaand kunt u als u bereid bent af te zien van de nieuwereDrosselbart-verfilming een Duits-Frans-Tsjechische coproductie bekijken van een andere rolprent, die eveneens een sprookje van de gebroeders Grimm als onderwerp heeft: Assepoester, uit 1989, van de Oostenrijkse regisseuse door Karin Brandauer (1945-1992).
____________
Afbeeldingen
1. De gebroeders Jacob (rechts) en Wilhelm Grimm, in 1855 geschilderd door Elisabeth Maria Anna Jerichau-Baumann (1819-1881).
2. Voorzijde van de dvd-doos van de verfilming door Miloslav Luther (1984) van König Drosselbart.
Charles Dickens' Little Dorrit in veertien delen bij de NCRV op Nederland 2
Van armoede naar rijkdom
Vanaf maandag 14 december zal de NCRV via Nederland 2 het veertiendelige kostuumdramaLittle Dorrit van Charles Dickens (1812-1870) uitzenden. De roman is geschreven in de jaren 1855/57 en in laatsgenoemd jaar als boek verschenen. In de Nederlandse versie die bij de Gebroeders Graauw, Amsterdam Soerabaja, is uitgekomen, is de naam Dorrit veranderd in Dora. De vertaling is gerealiseerd door C.M. Mensingh; het bijna 500 pagina's tellende boek op groot romanformaat met twee kolommen druks, is voorzien van 58 houtgravures 'naar teekeningen van J.C. Mahoney'.
De roman is opgesplitst in twee delen: het eerste telt zesendertig hoofdstukken, het tweede vierendertig. Qua titels van die delen is er een duidelijke tegenstelling: Armoede, respectievelijkRijkdom. Dat kan in de loop van veertien delen elk van drie kwartier nog tot flink wat dramatische situaties leiden. Scenarioschrijver Andrew Davies is van mening dat Little Dorrit als hoofdthema heeft de wijze waarop mensen uit alle lagen van de bevolking omgaan met rijkdom en armoede. Parallellen naar onze tijd en niet alleen maar in het land van Dickens en van de NCRV dringen zich vanzelfsprekend aan ons op.
Tom Courtenay en Emma Pierson de laatste als Dorrit vertolken de belangrijkste rollen in dit kostuumdrama.
Maandag wordt Little Dorrit uitgezonden tussen 17:35 uur en 18:20 uur.
__________
Afbeelding: Tekening uit de Nederlandse vertaling die is verschenen bij uitgeverij Gebroeders Graauw: "De toeschouwster stond met de hand op haar borst naar het meisje te kijken."
Hoe lang houdt de planeet aarde ons mensen nog uit?
Klimaatverandering
De nakende catastrofe schijnt eindelijk serieus te worden genomen, ook al weten we althans op het moment dat dit wordt geschreven nog niet precies welke harde afspraken er uitrollen aan het einde van de Klimaatconferentie in Kopenhagen. In ieder geval is er voldoende gespreks- en discussiestof, zelfs als we dat beperken tot wat de diverse programma's op de beeldbuis ons te bieden hebben.Op woensdag 9 december zijn er drie verschillende uitzendingen op evenzovele televisiezenders, die gelukkig na elkaar worden vertoond, waardoor de geïnteresseerde niet meer hoeft te kiezen.
David Attenborough vraagt
Om 22:00 uur begint BBC Two Televison met een nieuwe aflevering van Horizon, een populair-wetenschappelijke serie. De titel van deze avond is How many people can live on planet earth?
David Attenborough zoekt naar het antwoord op die vraag en betrekt in zijn overwegingen de enorme groei van het aantal mensen dat de aardkloot bevolkt. In de twintigste eeuw is het aantal mensen verdubbeld, en die groei heeft vooral plaats in de ontwikkelingslanden. Toch heeft de planeet het meest te lijden onder de manier waarop wij in het rijke westen leven.
Toekomst van de aarde
De Nederlandstalige, Belgische zender CANVAS vertoont diezelfde avond, tussen 22:55 uur en 00:25 uur een BBC-documentaire getiteld Future earth, die de werkelijkheid omtrent de opwarming van de aarde weliswaar niet schuwt, maar die in zoverre optimistisch is dat men ons laat zien dat er heel veel kan worden gedaan om een totale catastrofe te voorkomen. Niet alleen de wetenschap kan daartoe het nodige bijdragen, het zal mede afhankelijk zijn van de individuele mens.
Afscheid van het ijs
Het tweede publieke Duitse televisienet vertoont in de nacht van woensdag 9 op donderdag 10 december een documentaire over de gevolgen van de klimaatverandering. ZDF-verslaggever Klaus Peter-Siegloch heeft de afgelopen zomer een tocht door de wateren gemaakt van de Noordelijke IJszee die sinds mensenheugenis onbevaarbaar was, maar door het in rap tempo smelten van het ijs toegankelijk en steeds meer wordt voor de scheepvaart.
De culturele kaalslag in de Bondsrepubliek Duitsland is begonnen
Naar dezer dagen bekend werd via een actualiteitenrubriek die via de televisie wordt uitgezonden, is de culturele kaalslag in de Bondsrepubliek Duitsland begonnen. Miljoenen worden bezuinigd, en de verantwoordelijken hopen dit zo geruisloos mogelijk zonder direct voetlicht te kunnen realiseren. Daarom vallen de meeste klappen daar waar geen massaprotesten te verwachten zijn: bij individuele kunstenaars of kleine groeperingen. Verder worden door de staat allerlei ingrepen gebezigd waardoor de deelstaten of de gemeenten worden opgezadeld met de gevolgen ervan en veelvuldig niet de hiaten kunnen opvullen. Maar wat moet een stad zonder bibliotheek of museum. Niet alleen voor de bewoners van zo'n stad en de directe omgeving is een eventuele ingreep van die omvang een slag in het gezicht. Bij het ontbreken van een museum van enig niveau zal het aantal bezoekers aan zo'n stad ook afnemen, en dat heeft weer heel directe gevolgen voor de omzet van, in eerste instantie, de middenstand.
Nu weten we reeds dat hier en daar het plaatselijke theater moet worden gesloten, festiviteiten zijn afgelast en een Nibelungen-Festival waarvoor al enige tijd reclame wordt gemaakt, is eveneens van de baan.
Dat de rekening vor het smijten met miljarden als gevolg van de bankencrisis en alle daaruit voortvloeiende ellende wereldwijd binnen niet al te lange tijd zou worden gepresenteerd, was duidelijk, en de vrees dat dit in eerste instantie zou worden verhaald op de cultuur en op de mensen met de kleinste beurs, was evenzeer duidelijk. "Eine neue Politik" valt nergens te bespeuren. Nederland zal direct na de verkiezingen in het voorjaar van 2010 ongeveer dezelfde maatregelen nemen.
Belastingbeloften
Ergens moeten de door de nieuwe Duitse zwart-gele regeringscoalitie aangekondigde belastingverlagingen, voor 2010 vandaan komen, en altijd weer blijkt dat het eerste waarop moet worden bezuinigd, de bedragen voor cultuur zijn. In de Süddeutsche Zeitung van hedenochtend kan men echter alweer lezen dat sommige weinig verdienenden vanaf 2010 nu juist meer belasting moeten gaan betalen. Maar op het glunderend verkondigde heil dat de leiders van ons oostelijk gelegen buurland blijven de mensen met een kleine beurs hopen; velen van hen zullen bedrogen uitkomen. In ARD's Morgenmagazin verklaarde de voorzitter van de Bund der Steuerzahler dat er alleen van belastingverlaging sprake kan zijn als de bureaucratie wordt teruggedrongen. De afwikkeling van zaken tussen de regering en de diverse administratieve instellingen van de deelstaten en gemeenten of vanuit de deelstaten naar de gemeenten kan zes miljard euro goedkoper. Dat kan deels worden gebruikt om de staatsschuld te verminderen en om de belastingen enigszins te verlagen.
Een deel daarvan zou men echter ook kunnen gebruiken om de kaalslag binnen de cultuur van het huidige Duitsland tegen te gaan.
Tijdens het doorwerken van vele, hoge stapels oudere kranten om te beslissen wat voor de kringloop kan worden weggedaan stuitte ik op twee artikelen met betrekking tot de toen als "de beul van Treblinka" gekwalificeerde Ivan (John) Demjanjuk. De vrijspraak geschiedt ondanks het feit dat de man in de ogen van zijn rechters wel een oorlogsmisdadiger is. En ook heeft het Hof de getuigenissen van de overlevenden van Treblinka niet aangetast, die Demjanjuk als Ivan de Verschrikkelijke hadden aangewezen. Op de voorpagina van NRC/Handelsblad troffen we hieronder afgedrukte kop aan op donderdag 29 juli 1993:
Die ochtend had het Israelische Hooggerechtshof de in 1988 ter dood veroordeelde Demjanjuk vrijgesproken wegens "twijfel". In een kader naast dit artikel worden de gebeurtenissen vanaf 1940 uit de optiek van de Aanklager onder elkaar gezet, direct daarnaast binnen hetzelfde kader is te zien hoe diens verdediging de Werdegang van Demjanjuk, vanaf het moment dat hij in dienst treedt van het Sovjet-leger tot en met 1944. Pas in 1950 gaat de geschiedenis verder en dat gedeelte is gecentreerd omdat daarover geen controverse bestaat tussen Aanklager en Demjanjuks verdediging.
Lisette Lewin in de Volkskrant, een week later
Zes dagen later, op 4 juli 1993, opende een FORUM-pagina van de Volkskrant met een groot artikel van Lisette Lewin met de kop
Lisette Lewin pleit daarin voor het zo snel mogelijk naar huis sturen van Demjanjuk, omdat een dergelijk onverkwikkelijk proces niet nogmaals mag plaatshebben. "Daar zijn ookde slachtofffers niet bij gebaat", luidt de laatste zin van de synopsis.
Hoewel ze in haar bijdrage gegronde redenen aandraagt om haar gevoelen te staven, zijn er zestien jaar later kennelijk massa's overlevenden een aanhang, die daar anders over denken. Vandaar dat het huidige proces Demjanjuk dat door velen als he laatste grote NS-proces wordt beschouwd in München niet alleen zoveel aandacht krijgt in de media, maar ook omdat het om dezelfde man gaat als in 1993.
Reportage op Arte-televisie
Woensdag 9 december presenteert Arte-televisie de reportage Der Fall des Iwan Demjanjuk, over het proces dat op 30 november in München is begonnen tegen de man die opnieuw wordt beschuldigd van oorlogsmisdaden in onder meer het Duitse concentratiekamp Sobibor tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het is een film, gemaakt in opdracht van de Südwest Rundfunk (SWR), door Wolfgang Schoen, Frank Gutermuth en Sebastian Kuhn.
De reportage, die op het formaat 16:9 zal worden uitgezonden, wordt op zaterdag 12 december, eveneens door Arte-televisie, herhaald, in de middag vanaf 14:55 uur.
Georges Bizets muziekdrama Carmen op Arte-televisie, vanuit La Scala
Nieuwe productie Arte-televisie presenteert hedenavond tussen 20:45 uur en 22:40 uur, en daarna het resterende gedeelte tussen 22:55 uur en 00:15 uur een nieuwe productie van de operaCarmen uit 1875 van Georges Bizet (1838-1875) in een live-versie vanuit Teatro alla Scala in Milaan, waar heden het nieuwe seizoen wordt gestart. Dat is om 18:00 uur, zodat we deze live-versie in een 'uitgesteld relais' te zien krijgen. De mezzosopraan Anita Rachvelishvili vertolkt de rol van Carmen, de tenor Jonas Kaufmann kruipt in de rol van Don José, hetgeen hij eerder in Covent Garden deed. Escamilio wordt uitgebeeld door de bariton Erwin Schrott, en als Micaela kunnen we kijken en luisteren naar de sopraan Adriana Kucerova. Voor de enscenering tekent Emma Dante; voor de muzikale leiding is Daniel Barenboim verantwoordelijk. Voor zo'n televisieversie komt er nog altijd weer een 'tussenstation: de televisieregie. Patrizia Carmine heeft die taak op zich genomen
Cultuurspectrum
.jpg)
.jpg)
.jpg)
zijn in tal van bewerkingen over onze aardbodem verspreid, onder meer in de vorm van rolprenten. Van de talrijke Oostblok-versies die vooral na de Tweede Wereldoorlog zijn verschenen, worden in de schoolvakanties vooral in de periode rond Pasen en in de decembermaand regelmatig herhalingen door de verschillende zendgemachtigden in het Duitse taalgebied herhalingen uitgezonden. Dat is ook dezer dagen weer het geval en het bijzondere is deze keer dat er op één dag, vlak na elkaar twee versies van de verfilming van het Grimm-sprookjeKönig Drosselbart zal worden uitgezonden door twee verschillende Duitse publieke netten.
.jpg)
De oudere versie van hetzelfde sprookje via filmbeelden is een Tsjechisch-Duitse coproductie, van de Tsjechische regisseur Miloslav Luther (*1945). Daarin komen we als we die film gaan zien Lukas Vaculik, Adriana Tarabkova en Marian Labuda tegen. Deze film heeft een lengte van iets meer dan anderhalf uur, met 15:25 uur als startpunt, uit te zenden door het tweede publieke Duitse televisienet ZDF..jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
van Carmen, de tenor Jonas Kaufmann kruipt in de rol van Don José, hetgeen hij eerder in Covent Garden deed. Escamilio wordt uitgebeeld door de bariton Erwin Schrott, en als Micaela kunnen we kijken en luisteren naar de sopraan Adriana Kucerova. Voor de enscenering tekent Emma Dante; voor de muzikale leiding is Daniel Barenboim verantwoordelijk. Voor zo'n televisieversie komt er nog altijd weer een 'tussenstation: de televisieregie. Patrizia Carmine heeft die taak op zich genomen
