De tweede zoon van de schilder Pierre-Auguste Renoir kwam kort voor het begin van de herfst in 1894 in de Parijse wijk Montmartre ter wereld. Nadat was gebleken dat hij niet tot de allereerste categorie van studiehoofden behoorde, ging hij als achttienjarige maar bij het korps dragonders. Twee jaar later werd hij soldaat en vanaf 1916 diende hij bij de Franse luchtmacht. Gedurende die oorlogsjaren is hij aan zijn been gewond geraakte, waardoor hij de rest van zijn leven bleef kreupelen. Hij ging toen werken als pottenbakker.
In 1920 trad hij in het huwelijk met één van de modellen van zijn vader, Andrée Heuchling, die zich als filmactrice Catherine Hessling ging noemen.Toen een jaar later Erich von Stroheims film

, waarin zijn wederhelft de hoofdrol heeft vertolkt, en een andere rol door Renoirs oudere broer Pierre werd gespeeld. Het werd niet bepaald een succes, maar daardoor liet de maker zich niet uit het veld slaan en reeds twee jaar later presenteerde hij

, een film die tegenwoordig onder meer in de categorie Fantasie wordt aangeprezen. Het is een rolprent, die in samenwerking met Jean Tedesco is gerealiseerd. Deze twee werden geassisteerd door Claude Heymann en Simone Hamiguet. Het scenario is van Renoir zelf, die de vertellingen van de befaamde Deense sprookjesschrijver Andersen. Voor passende, synchroon lopende muziek hebben Manuel Rosenthal en Michael Grant gezorgd. Het evocatieve camerawerk van Jean Bachelet is nog altijd fascinerend.
Naast mevrouw Renoir (Catherine Hessling) spelen Jean Storm, Manuel Raaby en Aimée Tedesco (die Amy Wells werd genoemd).

De film zal worden uitgezonden op disdag 18 december op Arte, tussen 23:55 uur en 00:30 uur.Arte zal dezelfde film daarna, tussen 24 en 31 december, nog driemaal herhalen, op verschillende dagen en steeds andere tijdstippen. Allereerst op maandag 24 december om 09:55 uur, op donderdag 27 december om 11:20 uur en tenslotte op Oudejaarsdag, 31 december, om 14:00 uur.
____________

[

16-12-2007 om 17:54 geschreven door Heinz Wallisch  

in 1885.
En de kerstperiode zou de beeldbuiskersttijd niet zijn als er niet eveneens één of meer van de talrijke Dumas-verfilmingen, zoals

, voor het kijkersnetvlies zou worden opgegraven, en hetzelfde geldt voor sprookjesfilms, gebaseerd op de klassieken van Andersen, de gebroeders Grimm en Ludwig Bechstein. Aangezien die vaak op één van de Duitse netten worden vertoond, verdient het aanbeveling eerst maar eens te kijken van welke origine deze films zijn, aangezien er heel dikwijls sprake is van nasynchronisatie, en dat zorgt snel voor een al te overladen maag. Maar ook moderne sprookjes worden u voorgeschoteld in de vorm van bewegende beelden met en over mensen, die lange tijd — soms wel een halve eeuw — een winkel of restaurant hebben geëxploiteerd en dan net vóór de kerstdagen te horen krijgen dat ze hun zaak snel zullen moeten verlaten. Net voor het einde van de film is er dan toch weer iets waardoor men, hoe dan ook, de toekomst weer met moed, beleid en trouw tegemoet kan zien. Af en toe zit daar wel iets komisch ingebakken, maar heel dikwijls is er alleen sprake van de meest vreselijke gruwelkitsch, die zelfs niet bijdraagt tot enige ontspanning, maar in het gunstigst geval kromtrekkende tenen en wapperende oorlelletjes als gevolg van zoveel ergernis.
Om verder maar niet te veel te zeggen over de films, die als thema de door onverwachte gebeurtenissen onderbroken of definitief bedorven, dan wel eventueel een humoristische wending nemende kerstplannen. Dat kan overigens ook aardige producten opleveren, en dus geldt ook daar: lees even goed waar de film over gaat en blijf kritisch afstandelijk.
Positieve uitzondering per definitie op all eventuele tijdrovende onzin-films vormt Andersens sprookje

16-12-2007 om 01:42 geschreven door Heinz Wallisch  

Oorspronkelijke versie
Hoewel het in dit geval om een versie met Nederlandse ondertitels gaat — bij waarlijk culturele films bieden zelfs Arte en de BBC dikwijls ondertitelde films aan in plaats van die extreem weerzinwekkende, en niet zelden letterlijk onpasselijk makende (en dus ook heel nadrukkelijk te mijden) nagesynchroniseerde versies—, is er toch nog sprake van enige nasynchronisatie, doordat Visconti zijn 'acteursmateriaal' uit verschillende landen heeft gehaald, waar de bijbehorende talen wel een blokkade hebben gevormd voor een eenheid. De film is voorzien van stereofonisch geluid en wordt in breedbeeld uitgezonden.
De muziek is van Gustav Mahler, die in de filmversie in wezen ook model staat voor professor Gustav von Aschenbach, al heeft Thomas Mann het in zijn novelle niet over een componist maar over een vooraanstaande schrijver van bloemlezingen voor schoolgebruik, die kort tevoren is onderscheiden en daarom dat von voor zijn naam heeft. Voor het overige kan deze film gelden als een van de al te weinige geslaagde verfilmingen van een oorspronkelijke tekst. Ondanks de beroepswijziging die de protagonist heeft ondergaan, is de sfeer grotendeels gelijk aan die van Thomas Mann en slaagt de gekozen muziek erin een diversiteit aan emoties bij de kijker los te maken. Visconti heeft een welswaar zeer erotisch geladen, maar nadrukkelijk activerend meesterwerk kunnen realiseren, mede dankzij het schitterende camerawerk van Pasquale de Santis.
De themamuziek is het Adagietto uit de Vijfde Symfonie van Gustav Mahler, die als gevolg van deze film enorm populair is geworden, en door de verschillende geluidsdragers (toen nog grammofoonplaten) producerende firma's vanzelfsprekend ook met Death in Venice op de hoes en in de reclames werd aangekondigd.
__________

[1] op zaterdag 21 april is op de fin de siècle-website All art is quite useless van Rond 1900.nl ook nog een bijdrage opgenomen over de adaptatie van dit boek voor een opera door de Engelse componist Benjamin Britten.

[2] Dirk Bogarde (1921-1999), die in werkelijkheid Derek Jules Gaspard Ulric Niven van den Bogaerde heette, onthulde bij de presentatie van zijn eerste roman, A Gentle Occupation, in 1980 in ons land dat hij zelfs nog Nederlandse achtergronden heeft in de familienaam Van den Boogaerde.

[3] Björn Johann Andrésen is niet alleen acteur, maar tevens musicus. Hij werd in 1955 in Stockholm geboren, had weliswaar al in 1970 in een film gespeeld, maar werd over de hele wereld bekend, zo niet beroemd, door zijn optreden als Tadzio in Visconti's film, een jaar later. Voor deze acteur heeft het vertolken van een sterk homo-erotisch beladen rol flink wat negagtieve gevolgen gehad, en het odium van homoseksualiteit — alsof het in een normaal functionerende wereld een odium zou mogen zijn — heeft hem lang vervolgd, ondanks zijn leven met vrouw en dochter. Iemand die een moordenaar speelt, wordt nimmer door de roddel- en lasterbladen en door andersoortige monsters zonder waarde achtervolgd met de vraag of hij in het werkelijke leven ook een moordenaar is, en geen van de vertolkers van heteroseksuele rollen wordt geteisterd met vragen over eventuele heteroseksualiteit in het ware leven. Dat waren, zijn en blijven de uitwassen van de Perversie van het (niet kunnen) Denken.

[4] Sylvana Mangano, in 1930 geboren te Rome, stierf in 1989 te Madrid. Naast haar rollen in films van Visconti vertolkte ze eveneens een vooraanstaande rol in Teorema (1968) van Pier Paolo Pasolini (1922-1968). Haar debuut maakte ze in 1945 in Le jugement dernier, doch haar doorbraak kwam in 1949 met Riso amaro (Bittere rijst).
____________
Afbeeldingen
1. Luchino Visconti, de Italiaanse regisseur van De dood in Venetië.
2. Gustav Mahler, tekening van Jarko Aikens, Groningen, 1986. Collectie Heinz Wallisch.
3. De schrijver van de oorspronkelijke novelle uit 1912, Thomas Mann.
4. Björn Andrésen als Tadzio in de film De dood in Venetië.

15-12-2007 om 23:25 geschreven door Heinz Wallisch  

, en als onderdeel van de Dürrenmatt-Detective-Omnibus verschenen in de Bruna-pocketreeks Zwarte Beertjes. Op boekenmarkten kom je die drie-in-een uitgave nog regelmatig tegen voor prijzen vanaf één euro, een enkele keer zelfs voor de helft daarvan.

15-12-2007 om 12:41 geschreven door Heinz Wallisch  

Documentaire op BBC Four
Aanstaande woensdagavond, 12 december, presenteert de Engelstalige televisiezender BBC Four, in het kader van de week, die zich met het jaar 1957 bezighoudt, een special uit, die gaat over de te vroeg gestorven Amerikaanse cult-auteur Jack Kerouac (1922-1969), die met On the Road, nu alweer een halve eeuw geleden, eindelijk zijn internationale doorbraak realiseerde. Titel van het programma, is — zeer toepasselijk en ongetwijfeld geslaagd als vlag die de inhoud dekt — Russel Brand on the Road. Vergezeld wordt de man door Matt Morgan, en samen zijn ze in de voetsporen van de wereldvermaarde auteur op weg gegaan van Massachusetts naar San Francisco. Tijdens zijn die reis allerlei figuren uit het boek tegenkomen, en een bezoek brengen aan enkele oud-vertrouwde plekken die de auteur koesterde.
De film, die een uur duurt, wordt in breedbeeld met stereofonisch geluid uitgezonden tussen 22:00 uur en 23:00 uur Nederlandse tijd.

De schrijver
Jean-Louis Lebris de Kerouac, later simpelweg Jack,was van Frans-Canadese afkomst, maar ging aan de Columbia University studeren, waar hij in aanraking kwam met de 'aparte figuren' William Burroughs (1914-1997) en Alan Ginsberg (1926-1997). Gedurende de Tweede Wereldoorlog diende hij bij de koopvaardij, en daarna probeerde hij zich jarenlang in leven te houden door als gelegenheidsarbeider door vrijwel de gehele VS en door Mexico als tramp te reizen. De neurotische jongeman werd met zijn boek On the road de belangrijkste representant van een groepering, die bekend werd als de beat generation, een protestbeweging tegen de Amerikaanse, volstrekt technocratische consumptiemaatschappij. Het boek beschrijft de odyssee van de jonge schrijver, die op de vlucht slaat voor het inhumane element van de Amerikaanse samenleving en op zoek gaat naar een menselijk bestaan met gelijkgestemden, waarin vrienschap centraal staat. Een toen eigentijdse romanticus die andere wegen zocht dan zijn voorgangers, en deze hoopte te vinden in muziek (jazz), verdovende middelen en in vrije seksualiteit. Met het enerzijds ruwe, en bij vlagen agressieve, taalgebruik in On the road wordt Jack Kerouac, terugblikkend, beschouwd als de voorloper van de pop art.
De Manchester Evening News oordeelde, nu bijna een halve eeuw geleden: "Crazy-mixed-up novel about frustrated youth getting nowhere fast."
____________
Afbeeldingen
1. Voorplat van de Pan-paperback (tweede druk uit 1963).
2. Foto van de auteur, overgenomen van de achterzijde van diezelfde paperback

11-12-2007 om 00:49 geschreven door Heinz Wallisch