Twee muziekmeesters vervullen vijf dagen achtereen een bekende etherfunctie
Twee vooraanstaande West-Europese componisten zijn tijdens de werkdagen maandag 22 tot en met vrijdag 26 februari in de grotendeels vergelijkbare functie van componist van de week, respectievelijk composer of the week. Luigi Cherubini (1760-1842) vervult die rol 's avonds tussen 19:30 uur en 20:00 uur op Neerlands klassieke zender Radio 4, de Tsjechische meester Leo Janáček(1854-1928) komt gedurende die vijf dagen zelfs tweemaal een uur aan bod, maar dan op voor dat programma gebruikelijke Britse zender BBC Radio 3, en wel tussen 13:00 uur en 14:00 uur onze tijd, alsmede tussen 23:00 uur en middernacht steeds van dezelfde dag.
Op maandagavond kunt u, vanaf 20:00 uur, als opening van het programma Performance on 3, luisteren naar de Suite uit de opera Katja kabanova van diezelfde componist.
Die Luigi Cherubini is met zijn 82 levensjaren aan het begin van de negentiende eeuw waarachtig oud geworden. Aanvankelijk werkte de man in Florence, maar pas na zijn vertrek naar de Franse hoofdstad slaagde hij erin een zeer vooraanstaande schakel te worden binnen het kader van de Europese geschiedenis van het muziektheater. Cherubini was een musicus met een enorm groot gevoel voor hoge kwaliteit. Dat bleek (z)onder meer in zijn bewondering voor de bijzondere instrumentatie van Joseph Haydn, waardoor deze jongere Italiaan zich maar wat graag liet beïnvloeden en inspireren.
__________
Afbeelding: De Italiaanse componist Maria Luigi Carlo Zanobio Salvatore Cherubini, hier samen met de muze van de lyrische poëzie. Een schilderij uit 1842 van Jean Auguste Dominique Ingres (1780-1867).
Tweede Mahler door Neerlands Nationaal jeugdorkest in NPS-Podium op Nederland 2
Bewust beperkte keuze In de laatste Gustav Mahler-bijdrage op deze site hebben we reeds aangegeven dat we ons in verband met die componist tot het wezenlijke zullen beperken, voorzover dat enige aankondiging of verdere toelichting, respectievelijk een zeer uitputtende behandeling, van een compositie van deze superheld onder de scheppende toonmeesters van dit ondermaanse betreft. Niet alleen omdat we zelf de hoeveelheid uitvoeringen binnen ons land en de ons direct omringende staten lees: België, Luxemburg, Frankrijk, Groot Brittannië en het Duitse taalgebied nauwelijks meer kunnen bijbenen, zelfs als die stuk voor stuk zeer de moeite waard mochten blijken, doch tevens omdat daardoor alle andere thema's in de kunsten tekort zullen komen. Dat betekent in de praktijk dat er alleen nog bijzondere Mahler-projecten in deze kolom aan de orde zullen komen, en in een jubileumjaar dat zich richt op een persoon uit de wereld der kunsten geeft daartoe voldoende aanleiding. En dat al helemaal als reeds is gebleken dat het Mahler-Jaar in dit geval vierentwintig maanden zal duren, waarvan er nog niet eens twee geheel en al zijn verstreken.
Mahlers Tweede door jonge mensen
Het Nationaal Jeugdorkest onder leiding van Mark Wigglesworth zal de Tweede Symfonie in c kleine terts uitvoeren van de man met in zijn hoofd een groter scala dan gemiddeld aan noten diehet aardse bestaan en alle eventualiteiten daarna kunnen interpreteren. Wat dat laatste aangaat, is die Tweede Symfonie met de titel Auferstehung een indicatie voor het nogal wijd verbreide geloof in een 'leven na de dood': een wederopstanding. Niet voor niets is dit opus nogal geliefd bij diegenen in spiritualistische kringen, die iets verder denken, kijken en doen dan de luisteraars onder hen die zich laten platwalsen door muziekverkrachters en dito moordenaars, die niet alleen geen wederopstanding verdienen doch als honorarium voor hun optredens een klein beschuitje met veel dioxinemuisjes zouden dienen te krijgen geserveerd om dit onder toeziend oog van deskundigen in ijltempo te consumeren.
Dat zulk een beloning niet van toepassing zal kunnen zijn op een jeugdorkest dat zich vol vuur en verve inzet voor een vertolking van een Mahler-symfonie welke dan ook moge hier met nadruk worden gesteld, want dat wij dergelijke muzikanten en instrumentisten dienen te koesteren, is een wetmatigheid in het kader van de stelling "wie de jeugd heeft, heeft de toekomst", en wie is nu zo dom om niet de voorkeur te geven aan jonge lieden die musiceren in plaats van dat zij abri's vernielen of ouderen van hun spaarcentjes beroven.
Maar ja, ik ben dan ook op meerdere fronten partij in deze, aangezien ik niet alleen in hogesnelheidslijnsvaart de ouderdom tegemoet ga, doch tevens het erfgoed van Gustav Mahler zo lang mogelijk onder uw aandacht wil blijven brengen.
Twee televisie-programma's over de Tweede
Vandaar dan ook dat wij u vanaf deze plek bemoedigend willen toespreken met de hartewens dat u gaat kijken, ondanks het late dan wel zeer vroege tijdstip waarop het NPS-programma Podium in de nacht van maandag 22 op dinsdag 23 februari de opname van Mahlers Tweede met dat Nationaal Jeugdorkest zal presenteren: van 00:00 uur tot 01:25 uur, althans als het daaraan voorafgaande NOS-Journaal niet uitloopt vanwege bijzonderheden aangaande Neerlands inmiddels demissionaire kabinet, dat of aangeeft te zijn wederopgestaan, dan wel dat het steeds meer laden opentrekt vol met cultuurvijandige plannen, want dat we in die context van geen enkel kabinet ook maar enig goeds te verwachten hebben, moge een iegelijk die culturele uitingen een warm hart toedraagt, nadrukkelijk in gedachen houden.
De uitvoering via de ether van die Tweede Mahler-symfonie door het reeds genoemde conglomeraat van jonge mensen kan echter geen enkel kabinet of andere antiquiteit meer tegenhouden.
Programma vooraf Voorafgaande aan de complete uitvoering door genoemde menselijk-muzikale wezens zal diezelfde NPS in een aflevering van hetzelfde programma Podium op zondag 21 februari, tussen 13:00 uur en 13:55 uur eveneens via Nederland 2 een aflevering uitzenden die over hetzelfde werk gaat en in direct verband met de genoemde uitvoering staat. U mag er dan ook van uit gaan dat er in die aflevering niet alleen zal worden verwezen naar het Nationaal Jeugdorkest, doch als het even meezit, komt, onder anderen, dirigent Mark Wigglesworth aan het woord en zullen we reeds enkele flitsen uit de verfilming voorgezet krijgen. __________ Afbeelding: Portretfoto van Gustav Mahler omstreeks 1885, voorzien van handtekening vsn de componist.
Reportageserie VPRO Van Moskou tot Moermansk start zondag op Nederland 2
Op zondag 21 februari tussen 20:20 uur en 21:10 uur start de VPRO op Nederland 2 de achtdelige reisreeks Van Moskou tot Moermansk, waarin Jelle Brandt Corstius door Rusland trekt van het Noorden naar het Zuiden.
In de eerste aflevering start het gebeuren in in Nizni Novgorod dat in de sovjetperiode Gorki heette, genoemd naar de schrijver Aleksej Maksimovitsj Pesjkov, die zich Maksim Gorki (1868-1936) liet noemen en in die stad is geboren. De stad heeft zo'n 1,3 miljoen inwoners en is daarmee de vijfde stad van Rusland. Dikwijls wordt deze palats gekwalificeerd als het Russische Detroit, dat ten gevolge van de enorme autofabriek GAZ die aldaar is gevestigd. De hele week op Holland Doc
Een herhaling van deze eerste aflevering zal op maandag 22 februari, vanaf 17:52 uur, worden herhaald op het digitale televisiekanaal Holland Doc 24.
De resterende afleveringen van deze reeks zijn gedurende de rest van de week eveneens te zien op dat digitale kanaal. Dat geldt overigens ook voor de andere reportages en -series van Jelle Brand Corstius, zoals Van Moskou tot Magadan, alsmede zijn Tegenlicht-documentaire 24 uur Moskou.
Ook te zien op hetzelfde kanaal de zevendelige reeks van Emile Fallaux en camerman Erik Zuyderhoffover hun verblijf in Siberië: Post Irkoetsk. __________
Foto: Jelle Brandt Corstius met camerman. (Foto overgenomen van de site van Holland Doc.)
Muziekdrama Ariadne auf Naxos zaterdagavond op twee radiozenders gelijktijdig
Opera en commedia gelijktijdig
Op zaterdag 20 februari zal, vanaf ongeveer 19:00 uur in de vroege avond op Neerlands klassieke muziekzender Radio 4 en de Britse zender BBC Radio 3, de opera Ariadne auf Naxos, van Richard Strauss (1864-1949) worden uitgezonden. In beide gevallen gaat het om de versie zoals die wordt gepresenteerd door de Metropolitan Opera House New York. Koor en orkest van dat instituut zullen worden gedirigeerd door Kirill Petrenko. In de belangrijkste rollen zullen de sopraan Nina Stemme en Kathleen Kim eveneens sopraan en de tenor Lance Ryan te horen zijn.
Twee verschillende premières
Ariadne auf Naxos is een muziekdrama in één bedrijf met een voorspel, op tekst van Hugo von Hofmannsthal (1874-1929). De première daarvan werd in de Wiener Oper gegeven op 4 oktober 1916. [1] De toen befaamde dirigent Franz Schalk (1863-1931), met in de hoofdrol Maria Jeritza (1887-1982) die bij de burgerlijke stand als Mimi Jedlitzka stond geregistreerd, In 1924 werd deze opera in Londen opgevoerd, tien jaar later in de New Yorkse Juilliard School.
Het verhaal
In het huis van een zeer rijke man in Wenen zal de zeer ernstige Ariadne-handeling als spel binnen een spel door een klein operagezelschap worden opgevoerd. Op het laatste moment echter komt de hofmeier des huizes met de mededeling dat die voorstelling tegelijkertijd meet de opvoering van een ander stuk, door een eveneens geëngageerde commedia dell'arte-troep met plaatshebben. De componist van de opera gezongen door een mezzosopraan is verliefd geworden op Zerbinetta de leidster van de komedianten een rol voor sopraan en daarom geeft hij zijn verzet tegen dat samen optreden van de zo verschillende troepen op.Dan mengen de vier harlekijnen en Zerbineta zich in de handeling van de opera, die draait om de figuren Ariadne (sopraan) en Bacchus (tenor).
[1] Van Ariadne auf Naxos bestond reeds een versie die in 1912 te Stuttgart in premi~ere is gegaan met de componist als dirigent en Max Reinhardt als regisseur. Daarin speelde Maria Jeritza reeds de hoofdrol. Deze versie, maar dan zonder voorspel, was oorspronkelijk bedoeld als naspel bij Der Burger als Edelmann, eveneens van Richard Strauss. Die versie is later echter uit de roulatie verdwenen.
Tags:Richard Strauss, Hugo von Hofmannsthal, Max Reinhardt, Franz Schalk, Maria Jeritza, Metropolitan Opera House New York, Nina Stemme, Kathleen Kin, Lance Ryan, Kirill Petrenko, NL-Radio 4, BBC Radio 3
Verhaal Rat Krespel van E.Th.A. Hoffmann op NDR Kultur
Via de literatuurreeks Am Abend vorgelesen een programma dat de Duitse regionale radiozender NDR Kultur in principe elke week van maandag tot en met vrijdag in de uitzendingen 's avonds presenteert, hebben de luisteraars op donderdag 18 februari en op vrijdag 19 februari beide keren 's avonds vanaf 22:00 uur de mogelijkheid om de stem van acteur Wolf Dietrich Sprenger die inmiddels bijna een halve eeuw in de Duitse theater- en filmwereld aanwezig is te horen in de presentatie van de tekst Rat Krespel, ontstaan in , en geschreven door Ernst Theodor Amadeus Hoffmann (1776-1825).
Deze schrijver, criticus, essayist en componist, muziekcriticus, dirigent, tekenaar en karikaturist, droeg vanaf zijn geboorte de voornamen Ernst Theodor Wilhelm, maar liet deze laatste in 1805 vervangen door Amadeus, om daarmee zijn geweldige bewondering voor Mozart te onderstrepen.
Het verhaal Rat Krespel werd voor het eerst gepubliceerd in 1816 in het Frauentaschenbuch van Fouqué. Twee jaar daarna werd het opgenomen in het eerste deel van Hoffmanns verzameling Die Serapionsbrüder. Van de vele edities die inmiddels in bijna twee eeuwen zijn verschenen, komt het verhaal ook voor onder de titel Antoine, omdat de auteur in correspondentie naar het onderhavige verhaal heeft verwezen met die titel.
De eindeloosheid van Mahler-symfonieën in 2010 en 2011 via alle denkbare media
Laten we het hier nu eens voor de verandering hebben over Gustav Mahler, en met name over de veelheid aan uitvoeringen van diens werken welke langs de weg der ethergolven ons kunnen bereiken, en ons daarbij beperken tot de landen direct om ons heen en die welke via internationale zendgemachtigden kunnen bereiken.
Zoals inmiddels tot tal van muziekliefhebbers zal zijn doorgedrongen, zal zowel 2010 alsook 2011 als Mahler-Jaar de geschiedenis ingaan, en die 'opeenhoping' kan heel wat teweegbrengen. Opeenhoping lijkt een zwaar begrip, maar in vierentwintig maanden kan er ook in tijden van financieel-economische crisis, zowel door zendgemachtigden alsook door programmamakers vrijwel overal ter wereld voor heel wat aan Mahler-composities in tal van herhalingen een prominente, en wellicht zelfs dominante, plaats in al die verschillende kaders worden ingeruimd. Het hangt er maar van af welke herhalingen en hoe vaak in een eventueel zeer beperkte tijdspanne.
Het kan mijns inziens niet de bedoeling zijn dat we, gedurende die periode, op deze site al die herhalingen aankondigen. Want: kijken we naar de klassieke muziekzender Mezzo-tv, dan valt op dat deze binnen één week acht van de negen symfonieën op het programma had staan [1]; de ontbrekende wordt dit weekeinde vertoond. Direct daarna begint de cyclus opnieuw, en dan in de juiste volgorde.
Het lijkt ons daarom een juist besluit om alleen nog bij uitzondering in dergelijke kaders op uitvoeringen te wijzen. Het spreekt vanzelf dat nieuwe versies wel aan bod zullen kunnen komen, en dat geldt ook voor de liederen met orkest, de symfonie Das Lied von der Erde, en eventuele uitvoeringen van Mahlers kamermuziek.
Kortom: Seine Zeit ist definitiv gekommen.
__________
[1] De Derde was afgelopen week niet in de Mezzo-cyclus opgenomen, maar deze werd, zo blijkt nu, verwacht. Nu deze afgelopen zondag in het Concertgebouw te Amsterdam in het Middagconcert onder leiding van Mariss Jansons is uitgevoerd, kan deze in de Mezzo-cyclus van volgende week, worden ingelast hetgeen op zaterdag 20 februari vanaf 17:00 uur ook zal gebeuren , waarna de cyclus verder in de normale volgorde kan worden afgewerkt.
Wellicht dat Mezzo in deze bijzondere periode nog eens tot een andere samenstelling komt. Men heeft de beschikking over meer uitvoeringen dan die, welke nu worden uitgezonden.
De komende tijd is er één van die werken op de buis te zien onder Haitink (Eerste), één onder Jansons (Derde), één onder Abbado (Zesde) en de rest onder Christoph Eschenbach.
Mochten zich daar interessante verschuivingen voordoen, dan kunnen we daarvan eventueel wel gewag maken.
__________
Afbeelding: Gustav Mahler door Auguste Rodin. Bayerische Staatsgemäldesammlung, Neue Pinakothek, München.
(Overgenomen uit het tekstboekje bij de doos met cd's met daarop alle Mahler-symfonieën, gedirigeerd door Michael Gielen.)
Tags:Mahler, Eschenbach, Orchestre de Paris, Mezzo-tv, Haitink, Abbado, Jansons, Concertgebouworkest, Luzerne Festival Orchestra, Berliner Philharmoniker,
Twee Mahler-symfonieën op Mezzo-televisie: de Achtste en de Negende
De Achtste en de Negende
De ware Mahler-adepten en andersoortige geïnteresseerden in het oeuvre van de componist die het muzikale wezen van onder anderen Bach, Beethoven, Schubert, Schumann, Wagner, Bruckner en Brahms in zijn oeuvre heeft geïntegreerd, hebben de afgelopen week hun hart kunnen ophalen: zes van de eerste zeven symfonieën hebben ze op de beeldbuis voorgetoverd gekregen door de zender Mezzo, tweemaal de Derde op evenzovele verschillende radiozenders.
Op dinsdag 16 februari volgen op Mezzo tussen 20:30 uur en 23:40 uur de Achtste, die Sinfonie der Tausend, en direct daarop aansluitend de Negende een waarachtie 'Abschiedssinfonie', die echter niet die naam draagt. Over dat opus heb ik een uitgebreid artikel met achtergrond-informatie en nadere gegevens over de muzikale inhoud gepubliceerd op de website All art is quite useless van Rond1900.nl, over de cultuur van het fin de siècle, op 10 januari 2007.
Van beide genoemde werken wordt via Mezzo-televisie de interpretatie uitgezonden van Christoph Eschenbach met het Orchestre de Paris.
__________
Afbeelding: Gustav Mahler in 1909. (Foto genomen in de Foyer van de Wiener Hofoper.)
Thema-avond van Arte-tv: over de slachtoffers van wereldwijde financiële crisis
Bestaan tussen hoop en vrees
Arte-televisie presenteert op dinsdag 16 februari tussen 20:15 uur en 22:05 uur een thema-avond als centrale gebeurtenis tussen al het andere dat voor uitzending geschikt bleek. Het thema deze keer is Die Opfer der Krise.
Zoals gebruikelijk is het programma in drie onderdelen opgesplitst. Als eerste kan men, vanaf 20:15 uur, kijken naar de documentaire Angst vor dem Absturz, waarin wordt stilgestaan bij zeer grote groeperingen mensen die in Frankrijk en Duitsland slschtoffer zijn geworden van de financiële crisis, en dat zijn zeer uiteenlopende categorieën, variërend van arbeiders tot werklozen en daarnaast directeuren van bedrijven.
Krediethaaien en hun prooi
Om 21:15 uur volgt de tweede documentaire, die een groepering personen behandelt, welke wereldwijd reeds ruimschoots is besproken, maar die er kennelijk althans een niet onbelangrijk deel in slaagt de kwalijke praktijken te continueren. Kredithaie auf Beutejagd luidt de titel van de ongeveer dertig minuten durende film over woekeraars die hun geld en veelal gaat het daarbij om aanzienlijke bedragen binnenhalen door handig gebruik te maken van de ellende waarin een groot aantal mensen verkeert als gevolg van de vrijwel overal ter wereld om zich heen gegrepen hebbende crisissfeer. Debat
Het derde onderdeel van de thema-avond is het debat dat in aansluiting op de beide documentaires wordt gevoerd. Die Debatte duurt van 21:45 uur tot 22:05 uur. Zoals velen inmiddels weten, wordt een thema-avond van Arte-televisie niet herhaald.
Dichteres en schrijfster Helen MacDonald over het trainen van een havik
Vijf keer een klein kwartier zal er de komende week, steeds vroeg in de nacht van maandag 15 op dinsdag 16, tot en met de nacht van vrijdag 19 op zaterdag 20 februari door de BBC's cultuurzender Radio 3 worden uitgetrokken voor de dichteres en prozaschrijfster Helen MacDonald.
Dat geschiedt in het programma The essay dat elke nacht wordt uitgezonden tussen 00:0 uur en 00:15 uur, als het thema het trainen van een havik zal worden behandeld. De vijf afleveringen dragen elk voor zich echter ook nog een titel:
1. The egg and the chick
2. The bird in the spare room
3. On the glove
4. First flight
5. Kills.
__________
Foto: Een havik, zittend op een tak. Dit dier werd in Toronto gesignaleerd voor het Fields Institute.
Documentaire serie met vijf afleveringen op Arte: Vom Pionier zum Millionär
Vijf pioniers in één week voorgesteld
De namen die we in de vijfdelige documentairereeks van Arte-televisie tegenkomen, worden alle weliswaar in eerste instantie geassocieerd met de Verenigde Staten van Amerika, maar meer nog in het bijzonder met de functie als het Land van de Toekomst en het Land der Ongekende Mogelijkheden een associatie die veel mensen, verspreid over ons ondermaanse ook in deze tijd nog koesteren.
Van maandag 15 februari tot en met vrijdag 19 februari wordt er elke avond tussen 19:30 uur en 20:14 uur een aflevering uitgezonden over iemand die zelf of zijn directe voorouder uit de oude wereld afkomstig was, en hier: uit het Duitse taalgebied, en die een naam draagt, die bijna geen enkel menselijk wezen dat middenin het leven staat, niet kent. Hun roem heeft echter pas enige werkelijke omvang gekregen nadat de personen zich in het verre Amerika hadden gevestigd en zich daar hebben weten te manifesteren en de ladder van het succes hebben weten te beklimmen.
Hun doel hebben deze mannen inderdaad, het gaat in deze documentaires uitsluitend om 'heren der schepping' bereikt door hun vermogen tot hard werken, de doortastendheid die aan hen eigen is, en niet in de laatste plaats heeft hun doorzettingsvermogen ervoor gezorgd dat zij aan de top geland zijn en een kolossale naam hebben gevestigd over heel de aarde. Van Boïng tot Boeing
De eerste aflevering is getiteld William Edward Boeing Der Traum vom Fliegen en behandelt het wel en wee van de man die in Hohenlimburg was geboren, en als tweeëntwintigjarige naar Michigan in de VS is geëmigreerd en daar aanvankelijk in een zagerij werkzaam was, maar vervolgens met een eigen houtbedrijf de grondsteen heeft gelegd voor een wereldimperium. Zijn naam is en blijft onverbrekelijk verbonden met de naar hem genoemde vliegmachines; bijna altijd ook bij degenen die nog nimmer in zo'n kist of zelfs helemaal niet hebben gevlogen. Diens zoon die in 1881 te Detroit werd geboren bouwde vaders bedrijf uit en zo kwam het uiteindelijk tot de wereldvermaarde Boeing-vliegtuigen. In de film die in 2009 voor de Norddeutsche Rundfunk werd gedraaid door Achim Scheunert. Overige afleveringen en herhalingen
De overige afleveringen met het doen en laten van de vier overige grootheden zijn:
Henry E. Steinway Die Geburt einer Legende.
Hendry John Heinz Leidenschaft für Ketchup.
John Jacob Astor Der reichste Mann Amerikas.
Levi Strauss Ein Leben für die Jeans.
Al deze afleveringen zullen in de week van maandag 22 februari tot en met vrijdag 26 februari worden herhaald, maar dan 's middags vanaf 14:00 uur.
__________
Foto: William Edward Boeing, links, in 1929. Samen met hem Frederick B. Rentschler.
Cultuurspectrum
.jpg)
Bewust beperkte keuze.jpeg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.JPG)
.jpg)
.jpg){kind=link}