Associatieve kanttekeningen bij de nog lopende reeks BBC Proms 2008, die zijn laatste week is ingegaan
Nog zes dagen na vandaag worden er in de Albert Hall in de Engelse
hoofdstad concerten gegeven in de reeks BBC Proms 2008, maar dan is het
voorbij, en zal men af en toe een concert op BBC Radio 3 in de
herhaling kunnen horen of zelfs op de televisie meestal is dat BBC
Four television opnieuw kunnen zien. Doch voordat het geijkte, sterk
nationalistisch getinte gedeelte na de pauze van de Last Night of the Proms
op zaterdag 13 september weer eens over talloos veel miljoenen kijkers
en luisteraars, verspreid over de globe zal worden uitgestort, en door
een uitzinnig, voornamelijk kritiekloos publiek zal worden bejubeld
waarmee opnieuw zal worden bewezen dat applaus in vrijwel geen enkel
geval nog als graadmeter kan dienen , zullen de zes dagen daaraan voorafgaand nog diverse composities op het podium van de Royal Albert Hall worden uitgevoerd.. Daarbij
komt dat er niet zelden tijdens de Proms tussen de delen van een
symfonie of soloconcert wordt geapplaudisseerd. Een oud zeer, dat
meestal wordt afgedaan als uiterst provinciaal, daarmee doelend op de
onbekendheid met de gebruiken in een concertzaal. Diverse solisten en
dirigenten klagen daar dan ook al wel een eeuw over. Soms leidt dat
ertoe dat men tijdens een praatje vooraf nog eens het verzoek tot het
publiek richt om niet tussen de delen te applaudisseren, veelal met een
averechts effect. Ooit
heb ik daar een kritische kanttekening bij geplaatst in een
orkesttijdschrift, doch daarvan raakte de toch al niet zo bekwame
publiciteitsmedewerkers nogal geïrriteerd. "Liever te veel applaus dan
dat de mensen door zo'n kritiek wegblijven," vond het leeghoofd. Doch
gelukkig zijn er nog altijd mensen die zich willen inzetten voor een zo
aangenaam mogelijk verloop van een concert, niet alleen voor de
toehoorders, doch evenzeer voor de executanten. Prommer Jon Jacob heeft zo zijn gedachten daarover.
Beethovens Vijfde Dat kritiekloze bleek hedenavond ook weer toen het BBC Symphony Orchestra onder leiding van zijn principal guest conductor
David Robertson een weliswaar redelijke, maar alles behalve
vlekkeloze en in het geheel niet moverende uitvoering heeft
gerealiseerd van Beethovens Vijfde Symfonie met een strijkerskwintet op
basis van acht contrabassen. Dat alleen al is in schrijnende
tegenstelling met de nadrukkelijk heel wat schaarsere
strijkersbezetting welke door de componist was voorgeschreven. Nu is
die Albert Hall, met plaats voor vijf- tot meer dan zesduizend
bezoekers, een andere ruimte dan de zalen waarin Beethovens werken in
première werden gegeven, maar een klein barokorkest valt daar ook
uitstekend te volgen, dankzij de voortreffelijke akoestiek.
Het
leek zelfs op tal van momenten dat Robertson een imitatie wilde geven
van de gebaren en uitschieters van Bernard Haitink ook al zo'n
onbegrijpelijkerwijs hoog geschatte dirigent, voor wie men mij nog met
geen stok de deur uit krijgt.
David Robertson Dat
die David Robertson het ooit tot zo'n internationaal aanzienlijke
positie zou kunnen schoppen, had ik na enige concerten, nu alweer twee
decennia geleden in het Noorden van Nederland zowel direct
gecontracteerde en tevens als invaller , zelfs niet kunnen dromen. Wat
er ook werd gespeeld, het leek allemaal op. . . . . ja op wat? In ieder
geval veel te weinig op datgene wat in het programma stond
aangekondigd. Nog nooit had ik Mahlers
Vijfde Symfonie zo beroerd gehoord: dat was een heel slechte
karikatuur. Wat de man verder heeft getracht te dirigeren bij het toen
nog Noordelijk Filharmonisch Orkest, is me volstrekt niet bijgebleven,
ondanks dat op mijn harde hersenschijf alle overige bezochte concerten
tijdens de laatste halve eeuw met plaatsen in binnen- en buitenland,
vervangingen van dirigent of solist(en), programma-onderdelen en de
wijzigingen daarin, de kwaliteit, alsmede nog zoveel andere details
zijn opgeslagen. Kortom, een erg pijnlijke saaiheid werd toen steeds
opnieuw als een tulen gordijn over de toehoorders uitgespreid.
Gebrek aan interactie Voor
de volledigheid moet daar nog aan worden toegevoegd dat een mislukt
concert of een reeks minder geslaagde optredens niet alleen afhankelijk
is van de kwaliteiten van een dirigent, maar tevens van een ensemble en
vooral van het ontbreken van de overslaande vonk in de interactie.
Immers, zet een slechte dirigent voor een toporkest en je kunt in het
gunstigste geval nog horen dat er een voortreffelijk ensemble zit te
spelen, en omgekeerd: zet een uitnemende dirigent voor een middelmatig
of goed, maar door welk conglomeraat van omstandigheden dan ook
ingeslapen of anderzins versuft orkest, en je hoort opeens kwaliteiten
die meestal slechts incidenteel de kop opstaken. Nu
maakte die David Robertson indertijd ook niet de geringste indruk enige
belangstelling te hebben voor de mensen achter de lessenaars en dat
gold vice versa. Een toenmalig directielid van het ensemble in kwestie
heeft me in die dagen eens toevertrouwd dat geen van de orkestleden
ooit na afloop in de kamer van deze gastdirigent was gesignaleerd ook
niet als er meer dan 100 musici concerteerden, zoals dat gebeurde
tijdens de samenwerkingsconcerten met het Frysk Orkest dat toen nog in
Leeuwarden was gevestigd. Bij
één gelegenheid wekte deze toen nog relatief jonge maestro de lachlust
van het publiek door voor de eerste maat met een gekromde wijsvinger de
orkestinspeciënt bij zich te halen die nog net de deur naar het
podium niet had gesloten om de lessenaar iets te komen bijstellen.
Zoiets kan een dirigent natuurlijk ook niet zelf.
Sabelende vrouwen Het
wordt echter wel steeds moeilijker dirigenten hun sabelende stok te
verwijten, vooral nu er allengs meer vrouwelijke collega's op het
schavotje plaatsnemen, en kennelijk geloven dat ze, met een soms
dodelijk neurotiserende, al te metrische, slagtechniek de inderdaad
volstrekt onterechte, jawel: zeer schandalige achterstand op hun
mannelijke maatstaf spelende collega's, respectievelijk voorgangers,
moeten inhalen. Dat
begon met de bekroning, in 1966 van de Zwitserse Sylvia Caduff, die in op
New York het Mitropoulos Dirigentenconcours de eerste prijs won.
Onderdeel van die eerste prijs vormde een openbaar optreden met The New
York Philharmonic, doch dat kon volgens de statuten van dat, al te
pijnlijk mannelijke, clubje helemaal niet en derhalve moesten in
allerijl deze statuten worden herzien om die belofte alsnog te kunnen
realiseren. Zo onnadenkend was men geweest, dan wel: zozeer waren de
heren der schepping ervan uitgegaan dat wel weer één der hunnen het
pleit zou winnen. [1]
Tegenvaller Mij
verheugde die uitkomst, maar toen ik de dame in kwestie die als
eerste vrouw in Europa in Solingen een vaste aanstelling kreeg
(1977-1986) en zelfs eenmaal in de lijst van gastdirigenten van
het Limburgs Symfonie Orkest voorkwam eenmaal had zien dirigeren,
geloofde ik het ook al snel wel weer. En nu we dan toch bij dat thema
zijn: heeft iemand van ulieden wel eens de totale verwildering gezien
welke zich meester maakt van lijf en alle leden van Simone Young,
dirigente van de Hamburgische Staatsoper? De geringste maatwisseling
leidt tot wapperende haren voor haar gezicht, doch daarvoor bestaat
niet de geringste aanleiding. Alles aan maatslaan kan met mate(n) en
zelfs me de nodige schwung zonder dat er direct sprake moet zijn van
een atletiekwedstrijd met het eigen lichaam. Verleden week werd ons in
de pauze van de toen zaterdagse Prom, in een korte filmimpressie, een
nieuwe vrouwelijke ster aan het firmament der orkestleiders getoond:
ook zij liet daarin zien hoe goed ze kon sabelen; aandacht voor nuances
en details had ze wat minder.
Last Night op 13 september De
BBC Proms staan er internationaal voor bekend dat de prijzen zo
moderaat zijn dat ook tal van minder draagkrachtigen daar terecht
kunnen, meestentijds voor ongeveer 10 pond of nog minder en dat is een
fractie van datgene wat moet worden opgehoest voor concerten bij ons. Maar
tijdens de Last Night lopen de bedragen voor de betere plaatsen aardig
op. Omgerekend is dat een kleine duizend euro (£ 645), die dan moet
worden betaald voor de beste Stalles-plaatsen. Zoals
gebruikelijk is die laatste avond vooral een circusvertoning met veel
interrupties en rotgeintjes vanuit het te joilige publiek dat zich,
vooral op de vloer voor het podium, clownesk tot verregaand imbeciel
gedraagt met toetertjes en andere vreselijke geluiden veroorzakende
voorwerpen: volstrekt nodeloze en nutteloze, en meestentijds uiterst
humorloze tussenwerpsels. Het
programma bestaat traditoneel uit twee afdelingen met enkele kortere
stukken voor de pauze. Deze zullen rechtstreeks worden uitgezonden op
BBC 2 TV. Komende zaterdag zullen er twee stukken klinken van
Beethoven, met daar tussenin één van Wagner, Puccini en Verdi. Vocale
solist is de bas-bariton Bryn Terfel; de pianopartij in Beethovens
Koorfantasie zal worden uitgevoerd door Hélène Grimaud. De BBC Singers
en het BBC Chorus doen de rest, ondersteund door het BBC Symphony
Orchestra onder leiding van Roger Norrington. Het
gedeelte na de pauze dat integraal door BBC One Television zal worden
uitgezonden wordt door hetzelfde ensemble verzorgd en naast de
gebruikelijke stukken van Ralph Vaughan Williams, Edward Elgar, Thomas
Arne en Charles Hubert Hastings Parry, wordt er ook een gloednieuwe
compositie van Anna Meredith een opdrachtwerk voor deze gelegenheid
gegeven. Daarmee
wordt aangetoond dat er geen totale, vrouwen afwerende houding bij de
organisatoren van de Proms bestaat, al had men nu eindelijk eens kunnen
proberen een ietwat ruimer gedeelte van de meer dan zestig concerten in
handen van enkele niet al te sabelende dames te geven. __________
[1] Dat
het er inmiddels, verspreid over dit ondermaanse geheel anders uitziet
qua aantal damesmeisjes als orkestleider, bewijst de lijst Women Conductors, samengesteld door de Kapralova-Society. ____________ Afbeeldingen 1. Achtergrond boven het podium in de Londense Albert Hall met de Proms-logo's. 2. Prom-publiek in de Albert Hall. 3. Jon Jacob, prommer met ideeën over applaus tussen de delen van een compositie. 4. Deel van de buitenzijde van de Royal Albert Hall. 5. Gustav Mahler. Karikatuur getekend door de tenor Enrico Caruso (1873-1921), New York 1908. 6. De Australische Simone Young, dirigente van de Hamburgische Staatsoper. 7. Ludwig van Beethoven in 1820, geschilderd door Joseph Karl Stieler (1781-1858).
Verliefd op Adolf Hitler ' Documentaire over Eva Braun, maandagavond op Canvas-tv
Eva Hitler, geboren Braun Op maandag 8 september, 's avonds tussen 22:05 uur en 22:55 uur, zendt het tweede Nederlandstalie Belgische televisienet Canvas een Engelse documentaire In love with Adolf Hitler, die
Isabelle Clarke en Daniel Costelle hebben gemaakt over de maîtresse en
op het allerlaatste moment toen zelfs de leider van het Mofrikaanse
rijk inzag dat alles van, voor en om hen heen, definitief verloren was
ook nog de echtgenote van één der krankzinnigste, wezenloze
zoogdieren uit de geschiedenis der mensheid: Eva Anna Paula Braun
(1912-1945), die gedurende haar verbintenis met die monsterlijke,
doldwaze Dolfje, steeds de tweede vioolhad moeten spelen. Aan de hand
van recentelijk vrijgekomen fotomateriaal van Eva Braun persoonlijk en
van Professor Doctor Heinrich Hoffmann (1885-1957), Reichsberichtersatter der NSDAP onder meer auteur van het fotoboek op klein atlasformaat Hitler wie ihn keiner kennt,
dat in 1938 het aantal van vierhonderdduizend exemplaren reeds had
overschreden. Hij was intiem bevriend geraakt met Hitler en had tal van
foto's gemaakt en deze zodanig weten te verkopen dat zowel de Führer
als hijzelf van elk gepubliceerd exemplaar, zelfs die op postzegels,
royalties kreeg, hetgeen hem tot een zeer vermogend man heeft gemaakt. De documentaire die op Canvas
te zien zal zijn, portretteert de vrouw die weliswaar altijd in de
schaduw van de voorganger der Duitse waanzinspolitiek stond, maar die
hem, althans volgens insiders, heeft gekend als geen ander. Zie ook onze bijdrage van maandag 16 juli 2007, Divadom en demonie Liefde en Waanzin ter grotere glorie van het beestachtige nazi-wezen, als één der eerste artikele op de moedersite Cultuurtempel, over de vrouwen van de nazi-bonzen. ____________ Afbeeldingen 1. Eva Anna Paula Braun samen met Hitler op de Berghof. 2. Voorzijde van het stofomslag van één van Hoffmanns fotoboeken met zijn vriendje Dolf in de hoofdrol.
Vriendschap Op
zaterdag 6 september, 's namiddags tussen 15:20 uur en 17:00 uur wordt
door ARTE-televisie voor de, vooralsnog, laatste keer de Franse
speelfilm Un jour d'été
vertoond, gerealiseerd in 2006 door Franck Guérin, die samen met Agnès
Feuvre het draaiboek heeft geschreven. De protagonist van deze ruim
negentig minuten durende, veelzijdige, suggestief-spannende film is
Sébastien, een jongeman,
die zich nog bevindt tussen zijn puberteit en volwassenheid, met als
gevolg dat hij nog veel van de wereld, en in eerste instantie nog meer
over zichzelf, moet ontdekken. Overdag werkt Sébastien in de garage van
zijn vader en is daar een tamelijk gesloten wezen dat alleen nog
opbloeit in gezelschap van zijn boezemvriend Mickaël. Hun
jongemannen-vriendschap is dan ook doortrokken van de gebruikelijke
homoërotische sfeer. Tezamen maken zij het kleine stadje op hun
ondeugende manier onveilig, waarbij Mickaël een echte rouwdouwer is,
die hondsbrutale opmerkingen tegen jonge vrouwen maakt. Hun beider
passie is echter voetballen, en dat doen ze dan ook allebei in de
plaatselijke club. Dat wordt redelijk in het begin van het verhaal in
duidelijke scènes gepostuleerd.
Tragedie Als
Sébastien tijdens een voetbalwedstrijd zijn aandacht niet bij het spel
heeft, een overtreding begaat en daarvoor een rode kaart krijgt
uitgereikt, verlaat hij het veld. In zijn afwezigheid voltrekt zich op
het veld een tragedie: Mickaël wordt geraakt door een omvallend doel,
raakt daarbij zwaar gewond en overlijdt korte tijd later aan de
gevolgen. Dat is niet alleen voor Mickaëls familie een ongekende schok,
maar het stuurt tevens Sébastiens leven volkomen in de war. Daarna
gaan de verschillende verhaallijnen pas goed dooreenlopen. Die van
Sébastien en van de zwaar onder vuur liggende burgemeester
(Jean-François Stévenin) die als (mede) verantwoordelijk wordt gezien
voor het slechte onderhoud aan de sportvoorzieningen , de rol van de
moeder van Mickaël, die vindt dat ouders hun kinderen niet behoren te
overleven, en het hieraan gekoppelde emotionele proces aanvankelijk
niet aan kan.
Alledaagse gevolgen Het
ligt voor de hand dat er ook spanningen komen tussen Sébastien en zijn
vader doordat de jongen zich, als gevolg van de ingrijpende
gebeurtenissen, minder goed op zijn werk kan concentreren en bij tijd
en wijle letterlijk dan wel figuurlijk op de vlucht slaat. Ook daarin
komt het proces van volwassen worden onder zware druk te staan, als
gevolg van de sterke verbondenheid noem het maar gerust liefde voor
Mickaël, die zich niet meer langs een min of meer natuurlijke weg kan
ontwikkelen. De
spanningen als gevolg van het gebeurde op dat voetbalveld laten in zo'n
relatief kleine gemeenschap eveneens diepe sporen na, waardoor worden
de elementen schuld en verantwoordelijkheid sterker worden ondergaan,
en vanzelfsprekend in de verhaallijnen gaan domineren.
Sterk spel alom De rol van Sébastien wordt grandioos, want geloofwaardig tot
in het kleinste detail, gespeeld door Baptiste Bertin. De rol van de
moeder van Mickaël gespeeld door Catherine Mouchet en die van de
burgemeester zijn eveneens zeer sterk bezet. Over al die personages en hun vertolkers kunt u hier
meer lezen. Helaas worden de gegevens niet ondersteund door
fotomateriaal: er was zelfs geen filmposter voor de tekst op de
Internet Movie Database ( iMDb) beschikbaar. Gelukkig is dat wel het
geval op de website
van de film zelf. Maar wie de moeite neemt de film te gaan zien, zal
daarvoor worden beloond. Franck Guérin (geboren in 1972) heeft met Un jour d'éte
oorspronkelijk voor Arte France een rolprent van grote klasse
gerealiseerd: zinnelijk en zinnenprikkelend in menig opzicht, waarin
ruimte is voor het activeren van de toeschouwer, en alleen daardoor
steekt de film heel ver uit boven zo menig simpelweg onderhoudend
verhaal in beelden.Die worden in sterke mate ondersteund door de muziek van Sébastien Schuller.
Baptiste Bertin De hoofdrolspeler van Un jour d'été, Baptiste
Bertin, heeft helemaal geen opleiding als acteur genoten. Hij werd op
een dag gesignaleerd toen hij zijn lyceum te Nantes verliet, en enkele
dagen later kmocht hij in Parijs auditie doen. En zo verscheen hij
uiteindelijk op het witte doek. Hij was zelf achttien jaar toen de film
werd opgenomen. Baptiste Bertin werd in 1987 geboren te Meudon;
tegenwoordig leeft hij in Angers. ____________ Afbeeldingen: 1. Baptiste Bertin als achttienjarige, tijdens de opnamen van Un jour d'été. 2. Jean-François Stévenin als burgemeester van het stadje. 3. Catherine Mouchet vertolt de rol van de moeder van de omgekomen Mickaël in Franck Guérins rolprent Un jour d'été. 4. Baptiste Bertin in een buitenopname van de film.
Aangezien deze maand september in Nederland acht voorstellingen worden gegeven van een nieuwe enscenering van deopera Die Frau ohne Schatten,
in 1919 gecomponeerd door Richard Strauss (1864-1949), op basis van een
oorspronkelijk sprookjesverhaal uit hetzelfde jaar van Hugo von
Hofmannsthal (1874-1926), leek het ons wel een goede gedachte ook een
uittreksel uit 1915 van een gelijknamig gedicht van dezelfde auteur
onder de aandacht te brengen, en daarmee meteen een selectie uit diens
gedichten waarin dit fragment is opgenomen, in uw belangstelling aan te
bevelen.
DIE FRAU OHNE SCHATTEN (Auszug 1915)
Die Ungeborenen
Hört, wir gebieten euch: Ringet und traget, daß unser Lebenstag herrlich uns taget! Wasihr an Prüfungen standhaft durchleidet, uns ists zu strahlenden Kronen geschmeidet! . . .
Vater, dir drohet nichts, siehe, es schwindet schon, Mutter, das Ängstliche, das euch beirrte.
Wäre denn je ein Fest, wären nicht insgeheim wir die Geladenen, wir auch die Wirte! __________ Hugo von Hofmannsthal: Die scheue Schönheit kleiner Dinge Gedichte. Auswahl und herausgegeben von Dorothea Tetzel von Rosador. 160
pagina's, kleine paperback; Deutscher Taschenbuch Verlag, München,
2004. ISBN 978-3-423-13256-6. Prijs 7,50 (in de Bondsrepubliek en bij
Boekhandel Die Weisse Rose in Amsterdam).
Nieuwe versie van Richard Strauss' Die Frau ohne Schatten met de bejubelde Doris Soffel in de rol van Amme
Acht voorstellingen Op
maandag 1 september geeft de Nederlandse Opera in het Amsterdamse
Muziektheater de première van een nieuwe enscenering van de opera Die Frau ohne Schatten uit
1919 van Richard Strauss (1864-1949). De rol van de Amme de voedster zal worden vertolkt door Doris Soffel, die zich
reeds heeft weten te onderscheiden van zovele andere vocale
interpreten, en met name in het niet bepaald gemakkelijke repertoire
van Richard Wagner en Richard Strauss, waarvoor zij intense ovaties
heeft geoogst. Na de première worden er nog zeven voorstellingen in
Amsterdam gegeven: op vrijdag 5, dinsdag 9, vrijdag 12, dinsdag 16,
zaterdag 20, dinsdag 23 en zondag 28 september. Meer over de vocale en instrumentale, alsmede alle andere sleutelfiguren binnen deze productie, is te vinden op de website [1] van De Nederlandse Opera.
Het verhaal Het libretto stamt van Hugo von Hofmannsthal (1874-1929).
Nog in hetzelfde tijdsbestek verwerkte de auteur de verzonnen handeling
in een verhaal dat ook nog in 1919 in Berlijn is verschenen, en sedert
twee jaar in een heruitgave van die eerste editie opnieuw verkrijgbaar
is. Andere bronnen beweren echter dat eerst het boek is geschreven en
de auteur vervolgens het libretto voor de opera heeft gerealiseerd.
Deze Erzählung geldt als een
van de kostbaarste juweeltjes van de Weense neoromantiek. Het gaat
daarbij om een sprookje dat nadrukkelijk is voorzien van heel veel
symboliek die op tal van manieren kan worden geduid. De basisgedachte
is dat de menselijke liefde pas vruchtbaar kan zijn als de twee bij
elkaar horende partners door middel van beproevingen, waarachtig lijden en zelfinzicht
de weg tot elkander hebben gevonden. In deze geschiedenis heeft de
keizer eens jacht gemaakt op de dochter van de geestenleider Keikobad;
zij had toen de gestalte van een gazelle, die hij tot keizerin heeft
gemaakt. Na een jaar samenleven heeft de keizerin nog steeds geen
schaduw weten te verwerven: het teken van moederschap. Op het moment
van die vaststelling resten haar nog drie dagen voordat de termijn die
haar vader heeft gesteld, is afgelopen en zij naar het geestenrijk moet
terugkeren. De keizer zal dan tot steen verstarren. Helaas
wordt de keizerin begeleid door haar diabolische voedster, en samen
dalen zij af naar de mensenwereld, waar ze de vrouw van ene Barack
ertoe overhalen haar schaduw af te staan. De keizerin beseft echter dat
ze hierdoor bij Barack in het krijt zal staan en daarom aarzelt ze die
schaduw aan te nemen. Vervolgens worden die beide echtgenoten in een
onderaardse kerker van elkaar gescheiden. Voor de tempel van de geesten
scheidt de keizerin van haar voedster om haar laatste beproeving te
ondergaan. Door af te zien van het water des levens en de schaduw van
de vreemde vrouw, kan zij zichzelf verlossen, evenals de reeds
versteende keizer. Door deze vorm van zelfoverwinning wordt haar de
genade deelachtig en krijgt zij een eigen schaduw. Het uiteengerukte
echtpaar wordt opnieuw vereend, doordat ook die twee mensen, evenals
het keizerpaar, erin is geslaagd de weg tot elkander opnieuw te vinden. Pas
in de jaren zeventig van de twintigste eeuw heeft deze opera van
Richard Strauss internationaal meer aanzien gekregen doordat dirigent
Karl Böhm (1894-1981) zich er nadrukkelijk voor heeft ingezet en
vasthoudend is gebleven, ondanks de enorme eisen die het werk aan alle
betrokkenen stelt.
Drie bedrijven Strauss schreef op basis van die Hofmannsthal-tekst een opera in drie bedrijven, die op 10
oktober 1919 in Wenen in première is gegaan onder leiding van Franz
Schalk (1863-1931). Strauss was in de jaren 1919-1924 directeur van de Wiener Oper, een functie die hij met Franz Schalk deelde. De in die dagen internationaal in hoog aanzien
staande sopraan Maria Jeritza zong bij die gelegenheid de titelrol. Pas
dertien jaar later werd er een voorstelling in Salzburg geven en het
zou tot 1940 duren voordat de Milanese Scala zich over het werk
ontfermde. In 1966 volgde New York, een jaar later Londen en in 1972
triomfeerde Die Frau ohne Schatten in Parijs. Dit
prachtige en terecht pretentieuze stuk muziektheater bergt tal van
stijlen en verschillende muzikale uitingsvormen in zich: elementen van
het oratorium die passen bij het hier en daar ietwat
bijbels-ideologische sfeer , maar daarnaast ook de in het fenomeen
opera zo passende lyriek, die erin slaagt de inhoud enigszins boven het
afstandelijk-epische van de handeling uit te tillen. __________ [1]: http://www.dno.nl/index.php?m=performances&sm=season&s=237&c=teamAndCast
Hugo von Hofmannsthal: Die Frau ohne Schatten Erzählung. Berlin 1919. Neuausgabe 2006, herausgegeben von Joseph Kiermeier-Debre in de reeks Bibliothek der Erstausgaben
(dtv 2667). Deutscher Taschenbuch Verlag, München. ISBN
978-3-423-02667-7. Prijs 8, (alleen in de Bondsrepubliek Duitsland
en in Amsterdam bij Boekhandel Die Weisse Rose.) ____________ Afbeeldingen 1. Zangeres Doris Soffel. Foto van Boris Streubel. 2. Librettist Hugo von Hofmannsthal. 3. Componist Richard Strauss. Tekening van Jarko Aikens, Groningen 1984. (Archief Heinz Wallisch.) 4. Dirigent Franz Schalk. 5. Voorzijde van de heruitgave 2006 van de oorspronkelijke tekst van de Hofmannsthals Erzählung Die Frau ohne Schatten.
Cultuurspectrum
