Documentaire over Flamenco: zang en dans; tweemaal in NTR Podium op Nederland 2-tv
Dans
Dat de flamenco een Spaans cultuurproduct is, wordt geacht een algemeen bekend gegeven te zjn. In Spanje bevindt zich een plaats het stadje Jerez de la Frontera die geldt als één der meest invloedrijke instanties waar flamenco een geïntegreerd en in positieve zin dominerend bestanddeel van de cultuur vormt. Mede daarom wordt zo'n stadje wel omschreven als de kweekvijver van de flamenco.
In de film Goede zang doet pijn: Bar Gitanería tijdens Flamenco Biënnale NL. Ernestina van Noort ontmoet onder meer drie generaties flamencodansers.
Dat fenomeen boeit nog altijd zoveel liefhebbers van muziek en dans en dat beperkt zich absoluut niet alleen tot de bewonderaars van specifiek dit gedeelte van de Zuid-Europese cultuur dat een film daarover in tal van andere landen ter wereld voldoende belangstelling zal trekken. Martijn van Beenen regisseur en cameraman heeft, samen met Ernestina van de Noort, directeur van de Flamenco Biënnale NL, genoemd stadje bezocht om dit Spaanse element van folkloristische, in alle opzichten kleurrijke kunst niet alleen tot aan de basis te onderzoeken, maar deze tevens in beeld en geluid vast te leggen.
Zang
De belangrijkste facetten van het fenomeen in kwestie, waarmee de makers van de film Flamenco Goede zang doet pijn werden geconfronteerd, zijn in de documentaire terug te vinden. Dat geldt voor zowel de dans als de zang. In de film wordt de kijker tevens geconfronteerd met de geschiedenis van de flamenco, die in historisch opzicht van groot belang is voor de ontwikkeling binnen de cultuur van land en volk.
María Bala, inmiddels 76 jaar, is de zus van de grote zanger Manuel Soto Sordera. Zij is één van de laatste schatbewaarders van de oude cante jondo; zij laat ons horen hoe de primitieve flamencozang van toen klonk.
Flamencodanseres ("bailaora") Belén Maya. Foto uit 2001, genomen in de studio van Gilles Larrain.
Uitzendingen op Nederland 2
De documentaire wordt vertoond als aflevering van het NTR-programma Podium, op het min of meer vaste tijdstip, zondagmiddag (23 januari) tussen 13:00 en 14:00 uur, via Nederland 2. Een herhaling zal worden uitgezonden op maandagavond (24 januari) laat, te beginnen om 23:55 uur en durend tot in de nacht op dinsdag 25 januari om 00:50 uur.
Vierdelige dramaserie van Marleen Gorris, Rembrandt en ik door de EO op Nederland 1-tv
Op maandag 24 januari wordt op de televisiezender Nederland 1 de eerste aflevering ban de vierdelige dramareeks Rembrandt en ik, geregisseerd door Marleen Gorris, uitgezonden. Het drama speelt zich af rond de beroemdste Nederlandse schilder aller tijden; Rembrandt van Rijn (1606-1669). In deze door de Evangelische Omroep uit te zenden reeks op vier achtereenvolgende maandagen, wordt ons een Rembrandt voorgesteld door de ogen van zijn directe omgeving: de mensen die hem na stonden. Misschien is het, in een EO-context, beter om te spreken van naasten.
Scène uit de immense productie Rembrandt en ik van Marleen Gorris, in vier afleveringen uit te zenden door de Evangelische Omroep op Nederland 1, op vier maandagavonden.
De eerste aflevering draagt de titel Jan Lievens. Marleen Gorris heeft gekozen voor Nederlandse acteurs: Dragan Bakema speelt de rol van de jonge Rembrandt, Michiel Romeyn vertolkt de schilder op leeftijd; Sophie van Winden is Saskia van Uylenburgh.
Hoewel de Evangelische Omroep de aanrakingsangsten met seksualiteit en menselijk bloot weliswaar niet geheel voorbij is, zal men in ieder geval kunnen beseffen dat ook een man as Rembrandt wellicht ook goed kon omgaan met het andere, meer symbolische penseel. Maar wat heeft de man zich laten kennen als een invoelend wezen als het gaat om, in deze context het meest wezenlijke: bijbelse figuren. Niet voor niets bestaat er een Rembrandt-Bijbel, waarvan de platen je, ook als doorgewinterde atheïst, nooit gaan vervelen.
De Vespers van Rachmaninov worden gezonden in De Vrijdag van Vredenburg op Radio 4-NL
Componist Sergej Rachmaninov. Tekening van Eildert Beeftink, 1987.
Concert vanuit Utrecht
Hoezeer wij ook bezwaar aantekenen tegen delen van het oeuvre van de Russische componist Sergej Rachmaninov (1873-1943) en dat zijn vooral de werken voor orkest, met of zonder toegevoegde pianosolist. Gelukkig heeft diezelfde componist niet alleen maar dergelijke abjecte stukken aan de wereld geschonken, maar ook andere werken. Hoogtepunt in zijn ouevre is zonder meer opus 37voor koor, bekend onder de titel Vespers, gerealiseerd in 1915. Een enkele keer komen we het tegen met de Nederlandse titel Avondwake.
Op vrijdag 20 januari kunt u luisteren naar dat aangrijpende stuk muziek dat tot het beste uit het fin de siècle behoort. Het wordt gezongen door het Groot Omroepkoor onder leiding van Sigvards Klava. Voorafgaande aan dat briljante opus worden twee andere meesterstukken, eveneens van Oost-Europese componisten gespeeld, beide voor koor a capella: Drei geistliche Gesänge van Alfred Schnittke (1934-1998), gevolgd door Triodion (Het Boek van de Drie Odes) van de Estlandse componist Arvo Pärt (geboren 1935).
En gediciht uit het omvangrijke poëzie-oeuvre van de Zwitser Gottfried Keller
Nicht ein Flügelschlag ging durch die Welt, Still und blendend lag der weiße Schnee, Nicht ein Wölklein hing am Sternenzelt, Keine Welle schlug im starren See.
Aus der tiefe stieg der Seebaum auf, Bis sein Wipfel in dem Eis gefror; An den Ästen klomm die Nix herauf, Schaute durch das grüne Eis empor.
Auf dem dünnen Glase stand ich da, Das die schwarze Tiefe von mir schied; Dicht ich unter meinen Füßen sah Ihre weiße Schönheit Glied für Glied.
Mit ersticktem Jammer tastet' sie An der harten Decke her und hin. Ich vergaß das dunkle Antlitz nie Immer, immer liegt es mir im Sinn!
Uit: Gottfried Keller (1819-1890): Gedichte. __________ Voor meer gedichten van deze Zwitserse schrijver zij verwezen naar onze bijdrage op de Duitstalige zustersite Kulturtempel; naar een tweede bijdrage, op Kulturtempel (2).Voor een artikel over enkele Erzählungen van dezelfde auteur, welke vanaf heden in het literatuurprogramma Am Abend vorgelesen van de Duitse regionale radiozender NDR Kultur, waar men kan luisteren naar een drieëntwintigdelige reeks, die gedurende de avonden van de werkdagen zal worden uitgezonden, dus tot en met 18 februari aanstaande, steeds 's avonds tussen 22:00 uur en 22:35 uur, vijf maal per week.
Door en voor Hitler op de Engelse troon? Edward VIII en de Nazi's, op ZDF te zien
Edward VIII uit het Huis Windsor (1894-1972).
Als de dreiging die in de roman SS-GB uit 1978, van de thriller-auteur Len Deighton (geb. 1929), nadrukkelijk werd omschreven, werkelijkheid zou zijn geworden dat het als nazi-Duitsland bekend staande misdaadsyndicaat in het plan voor een invasie van Britse bodem zou zijn geslaagd , was het niet denkbeelding geweest dat de op 11 december 1936 afgetreden koning Edward VIII door Hitler in zijn kort tevoren opgegeven functie zou zijn teruggeplaatst.
Nauwelijks een jaar hield deze in 1894 geboren Edward uit het Huis Windsor de Britse troon bezet toen hij bekendgemaakt heeft dat hij in het huwelijk wenste te treden met de Amerikaanse Wallis Simpson (1896-1986).
De Amerikaanse Wallis Simpson die met Edward VIII trouwde.
Dat heeft hem in woelig vaarwater doen belanden: zowel de Britse regering alsook het volk was not amused, mede doordat die Amerikaanse reeds tweemaal getrouwd was geweest. Weliswaar meende de koning nog wel een compromis te kunnen sluiten: zijn verbeide echtgenote zou niet als koningin fungeren en hun kinderen zouden geen kandidaat voor troonsopvolging worden. Edward bleek echter te optimistisch: de regering Churchill speelde zijn spel niet mee.
De woorden waarmee de koning zijn aftreden had bekendgemaakt, waren zodanig gekozen dat ze nuchter beschouwd niet onjuist waren. Hij had gezegd niet te kunnen functioneren zonder de steun van zijn echtgenote.
In de periode na zijn troonsafstand is er contact geweest van Edward en mevrouw Simpson met Adolf Hitler op de Obersalzberg, en mede doch niet alleen daardoor bleef de geruchtenstroom op gang waarin steevast werd gezegd dat zij sympathie voor de nazi's koesterden. Edward wees zulks verre van zich en kwalificeerde hij in zijn na de tweede Wereldoorlog verschenen autobiografie Hitler als "een enigszins belachelijke figuur met theatrale poses en bombastische pretenties."
Handtekening van Edward, met de toevoeging RI (Rex Imperator)
Er bestaan echter voldoende bronnen die een andere taal spreken en die komen, onder meer, aan bod in de documentaire Edward VIII und die Nazis Mythos und Wahrheit. Deze wordt op dinsdag 18 januari door het tweede publieke Duitse televisienet vertoond tussen 20:15 uur en 21:00 uur.
Michel de Montaigne als thema van de week van The essay in het programma van BBC Radio 3
In The essay, een programma van BBC Radio 3 dat elke avond van de vijf werkdagen laat wordt uitgezonden in onze tijdzone is het al middernacht (en officieel de volgende dag van die, welke staat aangekondigd) als het programma begint, maar in de vestigingsplaats van de zender in kwestie en de relatief wijde omgeving ervan is het dan 23:00 uur , is deze week vijf maal een kwartier aandacht ingeruimd voor de Franse auteur, politicus en filosoof Michel de Montaigne (1533-1592). In de praktijk van de radioluisteraars in onze contreien houdt dat in dat ze maandagnacht tot en met vrijdagnacht, al die dagen van 00:00 uur tot 00:15 uur kunnen luisteren naar een afleveren van de vijfdelige serie. In onze huidige tijd geniet deze man in wezen nog 'slechts' bekendheid als auteur van zijn bijzondere, want filosofisch diepgravende essays over alledaagse zaken, niet alleen in het leven van intellectuelen en mensen die boven de materie staan. Zijn essays vormen een omvangrijk oeuvre, die in de loop van inmiddels wat meer dan de laatste vier eeuwen op tal van manieren zijn uitgegeven, niet alleen in zijn eigen land en dito taal, maar tevens in tal van vertalingen.
Hoewel ik reeds in het bezit was van een complete editie in één band uit de jaren tachtig van de twintigste eeuw, en enkele ingekorte studie-uitgaven, al dan niet met kanttekeningen en/of illustraties, kon ik het toch niet laten de tweedelige Garnier-editie uit de negentiende eeuw te kopen, die tussen de afgeschreven boeken, voor de somma van één euro voor de twee delen, in kratten van een antiquariaat werd aangeboden. Die beide delen waren voorzien van bibliotheekbanden met een decent en sober, blauw/zwart gemarmerd voorplat). Zowel het tekstgedeelte van de titelpagina, alsook de gravure die een voorstelling bidt van de auteur, en die zich als frontispice in het eerste deel van de uitgave in kwestie bevindt, kunt u hierboven aanschouwen.
Cultuurspectrum
