En gediciht uit het omvangrijke poëzie-oeuvre van de Zwitser Gottfried Keller
Nicht ein Flügelschlag ging durch die Welt, Still und blendend lag der weiße Schnee, Nicht ein Wölklein hing am Sternenzelt, Keine Welle schlug im starren See.
Aus der tiefe stieg der Seebaum auf, Bis sein Wipfel in dem Eis gefror; An den Ästen klomm die Nix herauf, Schaute durch das grüne Eis empor.
Auf dem dünnen Glase stand ich da, Das die schwarze Tiefe von mir schied; Dicht ich unter meinen Füßen sah Ihre weiße Schönheit Glied für Glied.
Mit ersticktem Jammer tastet' sie An der harten Decke her und hin. Ich vergaß das dunkle Antlitz nie Immer, immer liegt es mir im Sinn!
Uit: Gottfried Keller (1819-1890): Gedichte. __________ Voor meer gedichten van deze Zwitserse schrijver zij verwezen naar onze bijdrage op de Duitstalige zustersite Kulturtempel; naar een tweede bijdrage, op Kulturtempel (2).Voor een artikel over enkele Erzählungen van dezelfde auteur, welke vanaf heden in het literatuurprogramma Am Abend vorgelesen van de Duitse regionale radiozender NDR Kultur, waar men kan luisteren naar een drieëntwintigdelige reeks, die gedurende de avonden van de werkdagen zal worden uitgezonden, dus tot en met 18 februari aanstaande, steeds 's avonds tussen 22:00 uur en 22:35 uur, vijf maal per week.
Door en voor Hitler op de Engelse troon? Edward VIII en de Nazi's, op ZDF te zien
Edward VIII uit het Huis Windsor (1894-1972).
Als de dreiging die in de roman SS-GB uit 1978, van de thriller-auteur Len Deighton (geb. 1929), nadrukkelijk werd omschreven, werkelijkheid zou zijn geworden dat het als nazi-Duitsland bekend staande misdaadsyndicaat in het plan voor een invasie van Britse bodem zou zijn geslaagd , was het niet denkbeelding geweest dat de op 11 december 1936 afgetreden koning Edward VIII door Hitler in zijn kort tevoren opgegeven functie zou zijn teruggeplaatst.
Nauwelijks een jaar hield deze in 1894 geboren Edward uit het Huis Windsor de Britse troon bezet toen hij bekendgemaakt heeft dat hij in het huwelijk wenste te treden met de Amerikaanse Wallis Simpson (1896-1986).
De Amerikaanse Wallis Simpson die met Edward VIII trouwde.
Dat heeft hem in woelig vaarwater doen belanden: zowel de Britse regering alsook het volk was not amused, mede doordat die Amerikaanse reeds tweemaal getrouwd was geweest. Weliswaar meende de koning nog wel een compromis te kunnen sluiten: zijn verbeide echtgenote zou niet als koningin fungeren en hun kinderen zouden geen kandidaat voor troonsopvolging worden. Edward bleek echter te optimistisch: de regering Churchill speelde zijn spel niet mee.
De woorden waarmee de koning zijn aftreden had bekendgemaakt, waren zodanig gekozen dat ze nuchter beschouwd niet onjuist waren. Hij had gezegd niet te kunnen functioneren zonder de steun van zijn echtgenote.
In de periode na zijn troonsafstand is er contact geweest van Edward en mevrouw Simpson met Adolf Hitler op de Obersalzberg, en mede doch niet alleen daardoor bleef de geruchtenstroom op gang waarin steevast werd gezegd dat zij sympathie voor de nazi's koesterden. Edward wees zulks verre van zich en kwalificeerde hij in zijn na de tweede Wereldoorlog verschenen autobiografie Hitler als "een enigszins belachelijke figuur met theatrale poses en bombastische pretenties."
Handtekening van Edward, met de toevoeging RI (Rex Imperator)
Er bestaan echter voldoende bronnen die een andere taal spreken en die komen, onder meer, aan bod in de documentaire Edward VIII und die Nazis Mythos und Wahrheit. Deze wordt op dinsdag 18 januari door het tweede publieke Duitse televisienet vertoond tussen 20:15 uur en 21:00 uur.
Michel de Montaigne als thema van de week van The essay in het programma van BBC Radio 3
In The essay, een programma van BBC Radio 3 dat elke avond van de vijf werkdagen laat wordt uitgezonden in onze tijdzone is het al middernacht (en officieel de volgende dag van die, welke staat aangekondigd) als het programma begint, maar in de vestigingsplaats van de zender in kwestie en de relatief wijde omgeving ervan is het dan 23:00 uur , is deze week vijf maal een kwartier aandacht ingeruimd voor de Franse auteur, politicus en filosoof Michel de Montaigne (1533-1592). In de praktijk van de radioluisteraars in onze contreien houdt dat in dat ze maandagnacht tot en met vrijdagnacht, al die dagen van 00:00 uur tot 00:15 uur kunnen luisteren naar een afleveren van de vijfdelige serie. In onze huidige tijd geniet deze man in wezen nog 'slechts' bekendheid als auteur van zijn bijzondere, want filosofisch diepgravende essays over alledaagse zaken, niet alleen in het leven van intellectuelen en mensen die boven de materie staan. Zijn essays vormen een omvangrijk oeuvre, die in de loop van inmiddels wat meer dan de laatste vier eeuwen op tal van manieren zijn uitgegeven, niet alleen in zijn eigen land en dito taal, maar tevens in tal van vertalingen.
Hoewel ik reeds in het bezit was van een complete editie in één band uit de jaren tachtig van de twintigste eeuw, en enkele ingekorte studie-uitgaven, al dan niet met kanttekeningen en/of illustraties, kon ik het toch niet laten de tweedelige Garnier-editie uit de negentiende eeuw te kopen, die tussen de afgeschreven boeken, voor de somma van één euro voor de twee delen, in kratten van een antiquariaat werd aangeboden. Die beide delen waren voorzien van bibliotheekbanden met een decent en sober, blauw/zwart gemarmerd voorplat). Zowel het tekstgedeelte van de titelpagina, alsook de gravure die een voorstelling bidt van de auteur, en die zich als frontispice in het eerste deel van de uitgave in kwestie bevindt, kunt u hierboven aanschouwen.
De auteurs van Tales from Shakespeare als thema van een drama op BBC Radio 3
Charles Lamb, portret uit 1804 door William Hazlitt.
Mary Lamb (1764-1847) en haar elf jaar jongere broer Charles (1775-1834) hebben samen het boek Tales from Shakespeare geschreven; in 1807 werd het gepubliceerd. Het boek was en is nog altijd bedoeld voor de jeugd. Twintig van alle stukken histories, comedies, tragedies van William Shakespeare (1564-1616) worden door broer en zus Lamb zodanig verwoord dat ze ook en vooral voor jongeren aanvaardbaar zijn. Dat werk wordt tot op de huidige dag steeds opnieuw gedrukt en is in de loop van, inmiddels meer dan twee eeuwen, in talrijke edities verschenen, zo ook in de alom vermaarde serie Everyman's Library en daarvan in de sub-reeks For Young People van uitgever Dent & Sons te Londen. Daarin worden het element travestie een zeer groot thema in het oeuvre van Shakespeare niet gemeden. In die editie althans in de uitgave van 1948 zijn elf tekeningen opgenomen van de vermaarde schilder Arthur Rackham (1867-1939). Zie één daarvan in een bijdrage van heden op onze zustersite Tempel der Beeldende Kunsten.
Begin deze eeuw is er over broer en zus Lamb een dubbelbiografie verschenen door Sarah Burton (2003).
BBC radio 3 zendt op zondag 16 januari tussen 21:00 uur en 22:30 uur onze tijd in het programma Drama on 3 een stuk uit van Carlo Gebler, getiteld Charles and Mary over de relatie van broer en zus Lamb.
Twee verschillende versies van Pelléas et Mélisande heden op twee verschillende radiozenders
In het programma Muziek aan tafel dat door Radio 4 op vrijdag 14 januari tussen 18:03 uur en 19:30 uur als laatste onderdeel wordt uitgzonden, kunt u luisteren naar drie delen, van de vier, uit de suite Pelléas et Mélisande van de Franse componist Gabriel Fauré (1845-1924), gereedgekomen in 1898.
Dirigent Jean Fournet (1913-2008).
Het is een oudere opname van het Radio Filharmonisch Orkest onder leiding van Jean Fournet (1913-2008). Een van de diverse andere versies van composities met dezelfde titel zal diezelfde avond eveneens via een radiozender de ether in worden gestuurd: daarbij gaat het om opus 5 uit 1902/03 van Arnold Schönberg (1874-1951), gespeeld door het WDR Sinfonieorchester onder leiding van Juka-Pekka Saraste. Die uitvoering valt te beluisteren in het programma Konzert live van de regionale Duitse radiozender WDR 3, tussen 20:05 uur en 22:00 uur. Het opus wordt voorafgegaan door een interpretatie van het Vioolconcert van Johannes Brahms.
De ontluistering van sluipend gif in een mensenleven: De speelfilm Caché van Michael Haneke
Regisseur Michael Haneke.
Onthutsend en beangstigend
Het zal je toch maar overkomen: je bent presentator van een boekenprogramma op de televisie, en je geniet op grond daarvan enig aanzien; je hebt een aantrekkelijke echtgenote en je woont op stand in Parijs. Dan kijk je wel even op als je op een dag wordt verrast met een videoband, waarop je beelden te zien krijgt van je eigen huis. Hoewel er op die band geen spectaculaire dingen worden getoond, voel je je als geadresseerde toch heel ongemakkelijk omdat daaruit blijkt dat iemand je in het oog houdt zonder dat je weet waarom dat gebeurt en evenmin wie dat doet.
De film waarin zich het bovengenoemd afspeelt, is getiteld Caché, en werd in 2005 gerealiseerd door Michael Haneke (geboren 1942), als Frans-Duits-Italiaans-Oosterijkse coproductie. Wat Haneke de kijkers daarin biedt, is een geschiedenis die als sluipend gif woekert in het leven van de televisiepresentator. In tegenstelling tot eerdere rolprenten uit de koker van deze regisseur, waarin ijselijke toestanden werden blootgelegd, verloopt het in Caché weliswaar allemaal wat subtieler, doch niet minder ontluisterend.
Daniel Auteuil en Juliette Binoche als het door een sluipend gif geteisterde echtpaar.
De rol van Georges, de presentator van het boekenprogramma, wordt ingevuld door Daniel Auteuil; voor zijn knappe vrouw is de keuze gevallen op Juliette Binoche, en verder treedt Maurice Bénichou in deze film op.
De rolprent werd overladen met prijzen, onder andere in Cannes: voor beste film, beste acteur, beste montage en beste regie. Deze is te zien op vrijdag 14 januari op de televisiezender Nederland 2, vanaf 22:50 uur tot 00:30 uur in de nacht op zaterdag 15 januari.
De Amerikaanse componist Morton Feldman herdacht in Neue Musik van NDR Kultur
De Amerikaanse componist Morton Feldman omstreeks 1965.
Naar aanleiding van de vijfentachtigste geboortedag van de Amerikaanse componist Morton Feldman (12 januari 1926) die een van de, toen nog levende, muziekmeesters was die deelnamen aan het Holland Festival van 1976, toen het thema Amerikaanse muziek was presenteert de regionale Duitse radiozender NDR Kultur in het programma Neue Musik op woensdag 12 januari, tusen 21:00 uur en 22:00 uur, de aflevering Morton Feldman und sein Vermächtnis Eine Erinnerung aus Anlass seines 85. Geburtstages. Morton Feldman was één van de vooruitstrevende experimenteel werkende Amerikanen, die net als, onder meer, John Cage (1912-1992) en Earle Brown (1926-2002) contacten onderhield met de experimentele New York School of composers. Die elementen zullen ongetwijfeld in het herdenkingsprogramma aan bod komen, anders zou alleen al de titel niet geschikt zijn als vlag die de lading dekt. Deze componist overleed op 3 september 1987.
__________
Zie tevens het artikel op onze Nederlandstalige zustersite Tempel der Toonkunst.
BBC-documentaire over Timothy Learyen zijn drugsgeschiedenis op digitaal NL-kanaal Geschiedenis 24
Timothy Leary tijdens een arrestatie in 1972.
Harvard-professor Timothy Leary (1920-1996) werd in 1967 door een Amerikaanse rechtbank veroordeeld tot tien jaar gevangenisstraf veroordeeld voor het bezit van twee joints. Vanaf het begin der jaren zestig had hij met drugs geëxperimenteerd. In een aflevering van het NTR-programma Het uur van de wolf die zal worden herhaald door het digitale tv-kanaal Geschiedenis24 wordt de BBC-documentaire Toimothy Leary j The man who turned America on (Nederlandse titel: Timothy Leary, een geniale dropout) vertoond. Deze man werd door de rechter, die hem heeft veroordeeld, gekwalificeerd als de meest gevaarlijke man van Amerika. Tussen 22:25 uur en 23:16uur kan ieder, die dat wenst, kennisnemen van de inhoud van het programma door op genoemde tijd naar de zender in kwestie te kijken.
Mozarts La finta giardiniera in BBC Radio 3's Afternoon on 3
Nu Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791) bijna twee weken achtereen het programma van de Britse zender BBC Radio 3 domineert, mag het niet verbazingwekkend heten dat we op die zender binnen de periode van 1 tot en met 12 januari wat meer dan gebruikelijk overdag zullen worden geconfronteerd met een muziekdrama van deze grootmeester der westerse toonkunst. In het programma Afternoon on 3 van donderdag 6 januari, tussen 15:00 uur en 18:00 uur wordt de aflevering getiteld Thursday Opera Matinee ingevuld met het muziekdrama La finta giardiniera uit 1774. We kunnen daarin luisteren naar Edita Gurberova; dirigent van het geheel is Nikolaus Harnoncourt.
Our Persian rug van Massoud Bakhshi vertelt het verhaal van hedendaags Iran
Regisseur Massoud Bakhshi.
De VPRO biedt op woensdag 5 januari via Nederland 2 een nieuwe aflevering van het programma Tegenlicht, met daarin de film Our Persian rug van de Iraanse regisseur Massoud Bakhshi. De rolprent vertelt het poëtische verhaal van een Perzisch tapijt dat door de grootmoeder van de regisseur is geknoopt en dat thans zonder dat zij dit ooit zo heeft bedoeld in de film model staat voor het Iran van vandaag. Het verhaal daarvan wordt verteld aan de ietwat verwarde herinneringen van de regisseur zelf, die tevens zorgt voor het verhaal door middel van een ingetogen voice over. Aaangezien de herinneringen lang niet altijd zo aangenaam zijn en de man en nauwkeurig observator is, komen pijnlijke aspecten van de hedendaagse maatschappij in het land in kwestie aan de oppervlakte. De film wordt uitgezonden tussen 21:00 uur en 22:00 uur.
Opmerkelijk: Een jonge egel in Groningen heeft tot op heden de winterslaap uitgesteld
Hoewel het reeds 4 januari is en we toch al enige weken winterweer hebben gehad met relatif lage temperaturen, is er in mijn tuin een jonge egel, die tot op heden zijn winterslaap heeft uitgesteld. Van de vijf egels die al geruime tijd elke nacht een paar keer in de achtertuin komen om de resten van het kattenvoedsel dat daar voor de poesen en katers uit de buurt staat in eerste instantie voor enkele zwervers, maar ook goed doorvoede viervoeters van de buren doen zich er graag aan te goed te verorberen. Daarbij gaat het in het gros van de gevallen om kipgehakt dat een poelier speciaal als dierenvoedsel verkoopt. Tot een paar weken geleden kwam er naast deze jonge egel ook nog een van de volwassenen, maar die heb ik sedert medio december niet meer gesignaleerd. Deze jonge heeft duidelijk nog behoefte aan enig vet om de winter in Morpheus' armen te kunnen doorbrengen. Hij of zij moet wel een goede plek hebben gevonden om zich tegen de af en toe heersende nachtelijke koude te kunnen wapenen. Het is zichtbaar dat dit jonge dier de laatste twee maanden nog weer flink is gegroeid. Voor mijn katten en hond gaat het diertje niet op de loop, voor mij daarentegen wel. Maar als ik voorzichtig om de hoek kijk, zie ik toch dat het snel terugkeert om de maaltijd af te maken.
We zullen er maar het beste van hopen: dat het beestje alsnog een goede winterslaap zal doorstaan. Het kan namelijk nog doller. Op 19 januari 1987 onderbrak ik omstreeks het middaguur een telefoongesprek omdat ik een egel in de tuin druk zag snuffelen, op zoek naar iets te eten. Aangezien de katten alles hadden verorberd, heb ik het dier snel kattenvoedsel met extra margarine gegeven. Later, medio mei, kon ik vaststellen dat het beestje de winter had overleefd. Samen met een andere egel, waarschijnlijk van de andere kunne, kwam hij opnieuw dagelijks om bij te tanken.
__________
Zie tevens onze bijdrage van 7 juni 2008 op de site Cultuurtempel.
Op 16 maart 2010 is daar eveneens een artikel over dit thema opgenomen.
Digitale zender Geschiedenis 24 met de herhaling van een speurtocht naar Odysseus' eiland Ithaka
Romeinse voorstelling van de Griekse dichter Homeros (ca.800-750)
Met een boek in de hand
In de herhaling van een aflevering van het Avro-programma Close up, via het digitale televisiekanaal Geschiedenis 24 kan men, op dinsdag 4 januari, de zoektocht van anno toen naar het eiland Ithaka opnieuw meebeleven. De uitzending wordt gerealiseerd tussen 23:04 uur en ongeveer middernacht. Volgens het wereldwijd millennia bewaard en tevens gebruikt gebleven heldendicht Odyssee gewoonlijk toegeschreven aan de als blinde dichter gekwalificeerde Homeros (ca. 800-ca. 750 vóór onze jaartelling).
Terug naar de plaats van oorsprong
De held Odysseus zou afkomstig zijn van het eiland Ithaka, waar hij zijn echtgenote Penelope en zijn zoon Telemachos achterliet om met andere vooraanstaande Grieken te gaan strijden om Troje.
Odysseus. Romeinse kopie van een laat- hellenistisch beeld. Bevindt zich in het Museo Chiaramonti.
Dat avontuur nam tien jaar in beslag, en is beschreven in het eerste epos in verzen van genoemde Homeros. Daarna wilde Odysseus terugkeren naar huis en haard. Opnieuw nam dat avontuur tien jaar van zijn leven in beslag, doordat hij onderweg in allerlei situaties terechtkwam en aan tal van onverwachte verleidingen heeft blootgestaan.
Aan de hand van de tekst van Homeros wordt de zoektocht herhaald, en aangevuld met gesprekken die werden gevoerd met Cees Goekoop, burgemeester van Leiden en auteur van het boek Op zoek naar Ithaka. Dat is in documentaire vorm vastgelegd in de aflevering van het programma Close up, van welks inhoud we opnieuw kunnen kennisnemen.
Digitaal NL-tv-kanaal Cultura 24 herhaalt gesprek met dichter Guillaume van der Graft
De digitale televisiezender Cultura 24 herhaalt op dinsdag 4 januari een aflevering van het NCRV-programma Mens. Daarin wordt een gesprek uitgezonden met de onlangs overleden auteur Willem Barnard (1920-2010), die als dichter onder de naam Guillaume van der Graft schreef en vanaf 1946 in boekvorm publiceerde. In het dagelijks leven was deze man van het woord theoloog een man van het, ten dele, Andere Woord, zullen we maar zeggen. Zijn functie als schrijver heeft deze woordkunstenaar zelf wel eens omschreven als woordslaaf. Tussen 1950 en 1998 ontving Barnard vijf literatuurprijzen. De aflevering van Mens wordt op dat televisiekanaal uitgezonden tussen 20:00 uur en 21:00 uur.
Negen en half uur spanning en sensatie in de zesdelige thriller Millennium
Omvangrijk epos
Negen uur en dertig minuten duurt de zesdelige thriller Millennium, die vanaf maandag 3 januari tot en met zaterdag 8 januari, steeds tussen 22:00 uur en 23:35 uur via Nederland 3 zal worden uitgezonden. Het gaat daarbij om drie films in twee delen, steeds gebaseerd op één deel van de trilogie die de titel draagt Millennium: Män son hatar kvinnor (Mannen die vrouwen haten).
Het geheel is een Zweeds-Duits-Noors-Deense coproductie van Niels Arden Oplev (geb. 1961), met daarin belangrijke rollen voor Noomi Rapace, Michael Nyqvist, Lena Endre, Sven Bertil Taube, Peter Andersson en Peter Haber. Internationaal draagt de film de titel The Girl with the Dragon Tattoo. Het omvangrijke epos in beeld en geluid is gebaseerd op de uitermate succesvolle misdaadtrilogie van de journalist en schrijver van spannende boeken Stieg Larsson (1954-2004).
Millennium
Millennium is de titel van een politiek tijschrift, waarvan Mickael Blomkvist redacteur is en daar samenwerkt met Lisbeth Salander, die de naam heeft een briljante hacker te zijn. Samen proberen zij uit te zoeken wat er veertig jaar eerder is gebeurd met een meisje, Harriet Vanger dat als zestienjarige is verdwenen. Haar oom, de rijke industrieel Henrik Vanger, doet aan Blomkvist het verzoek de geschiedenis van de familie te schrijven. Het verzoek zal een excuus blijken om Blomkvist te laten uitzoeken wat er precies met die verdwenen nicht is gebeurd. De assistente, die met zowel schmink alsook oogschaduw is getooid en piercings draagt, blijkt als heldin in het boek en nu in de film de aandacht goed te kunnen vasthouden.
De vier jaargetijden van Vivaldi door de Akademie für Alte Musik Berlin, driemaal op Arte-tv
Portret van Antonio Vivaldi uit 1725 geschilderd door François Morillon de La Cave.
Een in de loop der laatste eeuwen zeer geliefd geraakte reeks bij elkaar horende barokconcerten draagt de titel De vier jaargetijden (le quattro stagioni); de componist ervan draagt de naam Antonio Vivaldi (1678-1741). Vrijwel elke zichzelf respecterende violist heeft de solopartijen in die stukken die voor het eerst in 1725 werden gepubliceerd als onderdeel van twaalf concerten wel eens uitgevoerd. Heden ten dage, dat wil zeggen reeds zo'n vier decennia, is er meer en meer belangstelling ontstaan voor oude uitvoeringspraktijk, en als gevolg daarvan zijn er steeds meer musici, onder wie enkele specialisten, onderzoek gaan doen naar de praktijken van toen, en is men tevens gaan pogen deze zo getrouw mogelijk weer te geven, eerst op instrumenten uit onze tijd, doch allengs meer op oorspronkelijke instrumenten dan wel getrouwe kopieën daarvan.Dat laatste zal ook zeker het geval zijn in de versie die op 2 januari door Arte-televisie zal worden gepresenteerd tussen 19:15 uur en 20:00 uur.
De uitvoerenden dragen de naam Akademie für Alte Musik Berlin (gesticht in 1982). Midori Seiler speelt de solopartijen.
Akademie für Alte Musik Berlin.
Tevens wordt deze muziek scènisch uitgebeeld.
De uitvoering is in HD-kwaliteit op het beeldformaat 16:9, met stereofonisch geluid.
Herhalingen van deze muziek met beelden kunt u, op dezelfde zender, tegemoet zien op vrijdag 7 januari, 's ochtends om 06:00 uur, en op donderdag 13 januari, eveneens in de vroegte van 06:00 uur. Wellicht dat ergens nog een haan bestaat die bereid is u daarvoor te wekken.
Rupert Everett als topspeurder in Sherlock Holmes and the case of the silk stockings
Rupert Everett is de superspeurder Sherlock Homes in de verfilming uit 2004 van de zaak met de zijden kous, door Simon Cellan Jones.
Als het lijk van een jongedame uit de Theems wordt opgehaald, denkt de politie dat het bij die dode om een prostituee gaat. Zodra de wereldvermaarde speurder die zijn onderkomen in de Londense Bakerstreet heeft: Sherlock Holmes verneemt dat die dode een zijden kous in de keel bleek te hebben, denkt de detective dat het om een vrouw van stand gaat. En derhalve onderneemt deze topspeurder een eigen onderzoek, traditiegetrouw ondersteund door zijn vriend en rechterhand Dr. John Watson. In 2004 heeft regisseur Simon Cellan Jones dit mysterie uit de omvangrijke reeks Sherlock Holmes-avonturen bijeengebracht door de schrijver ervan, Sir Arthur Conan Doyle (1859-1930) verfilmd als Sherlock Holmes and the case of the silk stocking, met Rupert Everett als Sherlock Holmes en Ian Hart als Dr. Watson. Verder zien we Nicholas Palisser in die rolprent.
Canvas-televisie het tweede Belgische, Nederlandstalige beeld- en geluidnet zendt de film uit op zaterdag 1 januari, tussen 20:40 uur en 22:20 uur.
Poëzie en muziek wisselen elkaar af in Words and music via BBC Radio 3
Ook in de aflevering van het BBC Radio 3-programma Words and music die op vrijdag 31 december tussen 18:00 uur en 19:15 uur wordt uitgezonden, wisselen poëzie en muziek elkaar af. Vijf schrijvers twee dames en drie heren zijn vertegenwoordigd met poëtische voorbeelden uit hun oeuvre:
Mary Wollstonecraft Shelley, portret uit 1840 geschilderd
door Richard Rothwell
(1800-1868).
Mary Shelley (1797-1851)
A.E. Housman (1859-1936) Edward Thomas (1878-1917)
Anne Brontë (1820-1849)
Percy Bysshe Shelley (1792-1822)
De componisten die 'tussendoor' aan bod komen, zijn George Frederic Haendel (1685-1759), Papa Bach (1685-1750), Igor Stravinski (1882-1971) en Benjamin Britten (1913-1976).
__________
Zie voor Twee Gedichten van Edward Thomas de minst bekende van de namen in het bovenstaande lijstje van auteurs onze bijdrage van heden op de zustersite Tempel der Dichtkunst.
NL-Geschiedenisprogramma Andere tijden met <>Ode aan de rivier
Uitgesteld
Op 31 oktober stond de speciale aflevering van het programma Andere tijden, een productie van de NTR in samenwerking met de VPRO, gepland, doch door het overlijden van Neerlands laatst overgebleven schrijver van de als Grote Drie bekend staande mini-groepering, Harry Mulisch (29 juli 1928-31 oktober 2010) moest deze worden uitgesteld, maar als tenminste niet opnieuw wereldschokkende gebeurtenissen de planning in het honderd sturen,mkunnen belangstellenden op donderdag 30 december, via de tv-zender Nederland 2, tussen 21:00 uur en 22:00 uur, kennisnemen van de inhoud van Ode aan de rivier.
Terugblik In het jaar 1922 zijn in de zomer twee mannen bij Lobith aan boord van een raderboot gestapt en hebben zij hun doel de Rijn tot aan de uitmonding in zee afvaren en daarbij "de eerste grote onderwijsfilm maken" bereikt. Het resultaat was een documentaire met een lengte van ruim twee uur. Daarin hebben de heren zoveel mogelijk vastgelegd van hetgeen zij hebben gesignaleerd op en langs het water. Bijna negen decennia daarna heeft Jan Wouter van Reyen de Waal ongeveer hetzelfde gedaan, en het resultaat daarvan moet ons een indruk geve van de schoonheid van het Nederlandse landschap langs, en het leven op, de rivier. Aan de hand van zeer uiteenlopend archiefmateriaal krijgen we inzicht in diverse aspecten van, en de veranderingen binnen, het leven langs en op de rivier. Dat thema heeft ook de inspiratie van vooral regionale schrijvers aangewakkerd, zoals van één der bekendste onder hen: Antoon Coolen (1897-1961) voor zijn Dorp aan de rivier (1934) en Stad aan de Maas (1960).
Kronieken met betrekking tot de schrijversfamilie Mann: Die Manns twee avonden via Arte-tv
De broers Heinrich en Thomas Mann in 1899.
Buddenbrooks
De laatste week van het jaar 2010 is qua Duitse televisie-presentaties de periode van de familie Mann; anders gezegd: van het spinnenweb van de tovenaar Thomas Mann (1875-1955). Dat diens roman de eerste, en volgens diverse kenners van de sfeer en wat daar zoal bijhoort, de beste Buddenbrooks uit 1901 kan worden beschouwd respectievelijk moet worden gezien als de sleutel tot de familiale achtergronden van Thomas Mann en een deel van zijn Ahnengalerie moge duidelijk zijn voor ieder die het boek oplettend heeft gelezen. Verleden week heeft Arte-tv de laatste verfilming van dat omvangrijke werk uit 2008 van Heinrich Breloer in één geheel uitgezonden, en gedurende de beide eerste dagen van de lopende week heeft het eerste publieke Duitse televisienet ARD?Das Erste dezelfde film in twee afleveringen gepresenteerd.
Lübeck in de negentiende eeuw van de familie Buddenbrook. Afbeelding op achterzijde van de hoorspel-cd's van de film uit 2008.
Die Manns
Elisabeth Mann-Borgese
Biedt de roman Buddenbrooks een tamelijk getrouw inzicht in het wel en wee van de familie tot aan de vorige eeuwwisseling, in het docudrama Die Manns worden we geconfronteerd met een kroniek van de familie Mann, waarvan het centrum wordt gevormd door de schrijver Thomas Mann en derhalve is het beeld daarvan afgebakend door de eerste helft van de twintigste eeuw.
Met het heengaan in 1955 van de Nobelprijswinnaar Literatuur (1929) in 1955 is er weliswaar geen eind gekomen aan de complete familie Mann.
Niet alleen leefde echtgenote Katia (1883-1980) nog een kwart eeuw zonder haar wederhelft, maar ook hebben de kinderen Erika (1905-1969), Angelus Gottfried Thomas "Golo" (1909-1994), Monika (1910-1992), Michael (1919-1977) en Elisabeth (1918-2002) [1] met de nawerking en alle invloeden die de Grote Tovenaar aan hen heeft meegegeven, een groot deel van, respectievelijk de gehele twintigste eeuw meebeleefd.
Golo Mann.
Zij allen hebben op hun manier kunnen bijdragen tot een beter inzicht in alles wat zich in het gezin Mann met de vele bezoekers, vrienden, kennissen, collega-schrijvers en personeel, alsmede toevallige ontmoetingen, heeft afgespeeld.
De gedramatiseerde documentaire Die Manns wordt opnieuw uitgezonden door Arte-tv op woensdag 29 december de beide eerste delen achtereen tussen 22:00 uur en 01:30 uur in de nacht op donderdag 29 december en op donderdagavond het derde deel, tussen 22:05 uur en 23:50 uur. In de nieuwste verfilming van Buddenbrooks speelde Armin Mueller-Stahl de rol van consul Buddenbrook, in Die Manns is hij de Tovenaar Thomas, bijgestaan door Monika Bleibtreu (1944-2009) als Katia Mann.
Blijf over de Manns lezen
Katia Mann-Pringsheim. Foto uit 1905.
Degenen onder u die nog altijd in staat zijn een omvangrijk boek te lezen en dat als alternatief te ondergaan bij die alles dominerende institutie televisie, en zeker degenen die telvisie als een begeleidend verschijnsel beschouwen, zullen zich kunnen vinden in de familielkroniek van de Manns, die Marianne Krüll in 1991 heeft afgerond met de publicatie van haar boek Die Familie Mann.
__________
[1] Zie de voetnoot in onze bijdrage op de Nederlandse fin de siècle-site All art is quite useless van Rond1900.nl, gepubliceerd op maandag 27 december 2010.
In een korte reclame voor één van de eigen BBC-projecten heeft deze zender aangekondigd dat de Radio 3-uitzendingen van 1 tot en met 12 januari aanstaande geheel in het teken van Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791) zullen staan, en dat is een terechte kwalificatie als men bedenkt dat in die periode het gehele oeuvre van deze uitnemende Wiener Musikmeister bij uitnemendheid zal presenteren. Het lijkt bijna een goed voornemen voor het nieuwe jaar, en het positieve één der positieve aspecten ervan is dat we over een kleine drie weken al zullen kunnen vaststellen of de zender woord gehouden heeft.
Cultuurspectrum
