Mozarts La finta giardiniera in BBC Radio 3's Afternoon on 3
Nu Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791) bijna twee weken achtereen het programma van de Britse zender BBC Radio 3 domineert, mag het niet verbazingwekkend heten dat we op die zender binnen de periode van 1 tot en met 12 januari wat meer dan gebruikelijk overdag zullen worden geconfronteerd met een muziekdrama van deze grootmeester der westerse toonkunst. In het programma Afternoon on 3 van donderdag 6 januari, tussen 15:00 uur en 18:00 uur wordt de aflevering getiteld Thursday Opera Matinee ingevuld met het muziekdrama La finta giardiniera uit 1774. We kunnen daarin luisteren naar Edita Gurberova; dirigent van het geheel is Nikolaus Harnoncourt.
Our Persian rug van Massoud Bakhshi vertelt het verhaal van hedendaags Iran
Regisseur Massoud Bakhshi.
De VPRO biedt op woensdag 5 januari via Nederland 2 een nieuwe aflevering van het programma Tegenlicht, met daarin de film Our Persian rug van de Iraanse regisseur Massoud Bakhshi. De rolprent vertelt het poëtische verhaal van een Perzisch tapijt dat door de grootmoeder van de regisseur is geknoopt en dat thans zonder dat zij dit ooit zo heeft bedoeld in de film model staat voor het Iran van vandaag. Het verhaal daarvan wordt verteld aan de ietwat verwarde herinneringen van de regisseur zelf, die tevens zorgt voor het verhaal door middel van een ingetogen voice over. Aaangezien de herinneringen lang niet altijd zo aangenaam zijn en de man en nauwkeurig observator is, komen pijnlijke aspecten van de hedendaagse maatschappij in het land in kwestie aan de oppervlakte. De film wordt uitgezonden tussen 21:00 uur en 22:00 uur.
Opmerkelijk: Een jonge egel in Groningen heeft tot op heden de winterslaap uitgesteld
Hoewel het reeds 4 januari is en we toch al enige weken winterweer hebben gehad met relatif lage temperaturen, is er in mijn tuin een jonge egel, die tot op heden zijn winterslaap heeft uitgesteld. Van de vijf egels die al geruime tijd elke nacht een paar keer in de achtertuin komen om de resten van het kattenvoedsel dat daar voor de poesen en katers uit de buurt staat in eerste instantie voor enkele zwervers, maar ook goed doorvoede viervoeters van de buren doen zich er graag aan te goed te verorberen. Daarbij gaat het in het gros van de gevallen om kipgehakt dat een poelier speciaal als dierenvoedsel verkoopt. Tot een paar weken geleden kwam er naast deze jonge egel ook nog een van de volwassenen, maar die heb ik sedert medio december niet meer gesignaleerd. Deze jonge heeft duidelijk nog behoefte aan enig vet om de winter in Morpheus' armen te kunnen doorbrengen. Hij of zij moet wel een goede plek hebben gevonden om zich tegen de af en toe heersende nachtelijke koude te kunnen wapenen. Het is zichtbaar dat dit jonge dier de laatste twee maanden nog weer flink is gegroeid. Voor mijn katten en hond gaat het diertje niet op de loop, voor mij daarentegen wel. Maar als ik voorzichtig om de hoek kijk, zie ik toch dat het snel terugkeert om de maaltijd af te maken.
We zullen er maar het beste van hopen: dat het beestje alsnog een goede winterslaap zal doorstaan. Het kan namelijk nog doller. Op 19 januari 1987 onderbrak ik omstreeks het middaguur een telefoongesprek omdat ik een egel in de tuin druk zag snuffelen, op zoek naar iets te eten. Aangezien de katten alles hadden verorberd, heb ik het dier snel kattenvoedsel met extra margarine gegeven. Later, medio mei, kon ik vaststellen dat het beestje de winter had overleefd. Samen met een andere egel, waarschijnlijk van de andere kunne, kwam hij opnieuw dagelijks om bij te tanken.
__________
Zie tevens onze bijdrage van 7 juni 2008 op de site Cultuurtempel.
Op 16 maart 2010 is daar eveneens een artikel over dit thema opgenomen.
Digitale zender Geschiedenis 24 met de herhaling van een speurtocht naar Odysseus' eiland Ithaka
Romeinse voorstelling van de Griekse dichter Homeros (ca.800-750)
Met een boek in de hand
In de herhaling van een aflevering van het Avro-programma Close up, via het digitale televisiekanaal Geschiedenis 24 kan men, op dinsdag 4 januari, de zoektocht van anno toen naar het eiland Ithaka opnieuw meebeleven. De uitzending wordt gerealiseerd tussen 23:04 uur en ongeveer middernacht. Volgens het wereldwijd millennia bewaard en tevens gebruikt gebleven heldendicht Odyssee gewoonlijk toegeschreven aan de als blinde dichter gekwalificeerde Homeros (ca. 800-ca. 750 vóór onze jaartelling).
Terug naar de plaats van oorsprong
De held Odysseus zou afkomstig zijn van het eiland Ithaka, waar hij zijn echtgenote Penelope en zijn zoon Telemachos achterliet om met andere vooraanstaande Grieken te gaan strijden om Troje.
Odysseus. Romeinse kopie van een laat- hellenistisch beeld. Bevindt zich in het Museo Chiaramonti.
Dat avontuur nam tien jaar in beslag, en is beschreven in het eerste epos in verzen van genoemde Homeros. Daarna wilde Odysseus terugkeren naar huis en haard. Opnieuw nam dat avontuur tien jaar van zijn leven in beslag, doordat hij onderweg in allerlei situaties terechtkwam en aan tal van onverwachte verleidingen heeft blootgestaan.
Aan de hand van de tekst van Homeros wordt de zoektocht herhaald, en aangevuld met gesprekken die werden gevoerd met Cees Goekoop, burgemeester van Leiden en auteur van het boek Op zoek naar Ithaka. Dat is in documentaire vorm vastgelegd in de aflevering van het programma Close up, van welks inhoud we opnieuw kunnen kennisnemen.
Digitaal NL-tv-kanaal Cultura 24 herhaalt gesprek met dichter Guillaume van der Graft
De digitale televisiezender Cultura 24 herhaalt op dinsdag 4 januari een aflevering van het NCRV-programma Mens. Daarin wordt een gesprek uitgezonden met de onlangs overleden auteur Willem Barnard (1920-2010), die als dichter onder de naam Guillaume van der Graft schreef en vanaf 1946 in boekvorm publiceerde. In het dagelijks leven was deze man van het woord theoloog een man van het, ten dele, Andere Woord, zullen we maar zeggen. Zijn functie als schrijver heeft deze woordkunstenaar zelf wel eens omschreven als woordslaaf. Tussen 1950 en 1998 ontving Barnard vijf literatuurprijzen. De aflevering van Mens wordt op dat televisiekanaal uitgezonden tussen 20:00 uur en 21:00 uur.
Negen en half uur spanning en sensatie in de zesdelige thriller Millennium
Omvangrijk epos
Negen uur en dertig minuten duurt de zesdelige thriller Millennium, die vanaf maandag 3 januari tot en met zaterdag 8 januari, steeds tussen 22:00 uur en 23:35 uur via Nederland 3 zal worden uitgezonden. Het gaat daarbij om drie films in twee delen, steeds gebaseerd op één deel van de trilogie die de titel draagt Millennium: Män son hatar kvinnor (Mannen die vrouwen haten).
Het geheel is een Zweeds-Duits-Noors-Deense coproductie van Niels Arden Oplev (geb. 1961), met daarin belangrijke rollen voor Noomi Rapace, Michael Nyqvist, Lena Endre, Sven Bertil Taube, Peter Andersson en Peter Haber. Internationaal draagt de film de titel The Girl with the Dragon Tattoo. Het omvangrijke epos in beeld en geluid is gebaseerd op de uitermate succesvolle misdaadtrilogie van de journalist en schrijver van spannende boeken Stieg Larsson (1954-2004).
Millennium
Millennium is de titel van een politiek tijschrift, waarvan Mickael Blomkvist redacteur is en daar samenwerkt met Lisbeth Salander, die de naam heeft een briljante hacker te zijn. Samen proberen zij uit te zoeken wat er veertig jaar eerder is gebeurd met een meisje, Harriet Vanger dat als zestienjarige is verdwenen. Haar oom, de rijke industrieel Henrik Vanger, doet aan Blomkvist het verzoek de geschiedenis van de familie te schrijven. Het verzoek zal een excuus blijken om Blomkvist te laten uitzoeken wat er precies met die verdwenen nicht is gebeurd. De assistente, die met zowel schmink alsook oogschaduw is getooid en piercings draagt, blijkt als heldin in het boek en nu in de film de aandacht goed te kunnen vasthouden.
De vier jaargetijden van Vivaldi door de Akademie für Alte Musik Berlin, driemaal op Arte-tv
Portret van Antonio Vivaldi uit 1725 geschilderd door François Morillon de La Cave.
Een in de loop der laatste eeuwen zeer geliefd geraakte reeks bij elkaar horende barokconcerten draagt de titel De vier jaargetijden (le quattro stagioni); de componist ervan draagt de naam Antonio Vivaldi (1678-1741). Vrijwel elke zichzelf respecterende violist heeft de solopartijen in die stukken die voor het eerst in 1725 werden gepubliceerd als onderdeel van twaalf concerten wel eens uitgevoerd. Heden ten dage, dat wil zeggen reeds zo'n vier decennia, is er meer en meer belangstelling ontstaan voor oude uitvoeringspraktijk, en als gevolg daarvan zijn er steeds meer musici, onder wie enkele specialisten, onderzoek gaan doen naar de praktijken van toen, en is men tevens gaan pogen deze zo getrouw mogelijk weer te geven, eerst op instrumenten uit onze tijd, doch allengs meer op oorspronkelijke instrumenten dan wel getrouwe kopieën daarvan.Dat laatste zal ook zeker het geval zijn in de versie die op 2 januari door Arte-televisie zal worden gepresenteerd tussen 19:15 uur en 20:00 uur.
De uitvoerenden dragen de naam Akademie für Alte Musik Berlin (gesticht in 1982). Midori Seiler speelt de solopartijen.
Akademie für Alte Musik Berlin.
Tevens wordt deze muziek scènisch uitgebeeld.
De uitvoering is in HD-kwaliteit op het beeldformaat 16:9, met stereofonisch geluid.
Herhalingen van deze muziek met beelden kunt u, op dezelfde zender, tegemoet zien op vrijdag 7 januari, 's ochtends om 06:00 uur, en op donderdag 13 januari, eveneens in de vroegte van 06:00 uur. Wellicht dat ergens nog een haan bestaat die bereid is u daarvoor te wekken.
Rupert Everett als topspeurder in Sherlock Holmes and the case of the silk stockings
Rupert Everett is de superspeurder Sherlock Homes in de verfilming uit 2004 van de zaak met de zijden kous, door Simon Cellan Jones.
Als het lijk van een jongedame uit de Theems wordt opgehaald, denkt de politie dat het bij die dode om een prostituee gaat. Zodra de wereldvermaarde speurder die zijn onderkomen in de Londense Bakerstreet heeft: Sherlock Holmes verneemt dat die dode een zijden kous in de keel bleek te hebben, denkt de detective dat het om een vrouw van stand gaat. En derhalve onderneemt deze topspeurder een eigen onderzoek, traditiegetrouw ondersteund door zijn vriend en rechterhand Dr. John Watson. In 2004 heeft regisseur Simon Cellan Jones dit mysterie uit de omvangrijke reeks Sherlock Holmes-avonturen bijeengebracht door de schrijver ervan, Sir Arthur Conan Doyle (1859-1930) verfilmd als Sherlock Holmes and the case of the silk stocking, met Rupert Everett als Sherlock Holmes en Ian Hart als Dr. Watson. Verder zien we Nicholas Palisser in die rolprent.
Canvas-televisie het tweede Belgische, Nederlandstalige beeld- en geluidnet zendt de film uit op zaterdag 1 januari, tussen 20:40 uur en 22:20 uur.
Poëzie en muziek wisselen elkaar af in Words and music via BBC Radio 3
Ook in de aflevering van het BBC Radio 3-programma Words and music die op vrijdag 31 december tussen 18:00 uur en 19:15 uur wordt uitgezonden, wisselen poëzie en muziek elkaar af. Vijf schrijvers twee dames en drie heren zijn vertegenwoordigd met poëtische voorbeelden uit hun oeuvre:
Mary Wollstonecraft Shelley, portret uit 1840 geschilderd
door Richard Rothwell
(1800-1868).
Mary Shelley (1797-1851)
A.E. Housman (1859-1936) Edward Thomas (1878-1917)
Anne Brontë (1820-1849)
Percy Bysshe Shelley (1792-1822)
De componisten die 'tussendoor' aan bod komen, zijn George Frederic Haendel (1685-1759), Papa Bach (1685-1750), Igor Stravinski (1882-1971) en Benjamin Britten (1913-1976).
__________
Zie voor Twee Gedichten van Edward Thomas de minst bekende van de namen in het bovenstaande lijstje van auteurs onze bijdrage van heden op de zustersite Tempel der Dichtkunst.
NL-Geschiedenisprogramma Andere tijden met <>Ode aan de rivier
Uitgesteld
Op 31 oktober stond de speciale aflevering van het programma Andere tijden, een productie van de NTR in samenwerking met de VPRO, gepland, doch door het overlijden van Neerlands laatst overgebleven schrijver van de als Grote Drie bekend staande mini-groepering, Harry Mulisch (29 juli 1928-31 oktober 2010) moest deze worden uitgesteld, maar als tenminste niet opnieuw wereldschokkende gebeurtenissen de planning in het honderd sturen,mkunnen belangstellenden op donderdag 30 december, via de tv-zender Nederland 2, tussen 21:00 uur en 22:00 uur, kennisnemen van de inhoud van Ode aan de rivier.
Terugblik In het jaar 1922 zijn in de zomer twee mannen bij Lobith aan boord van een raderboot gestapt en hebben zij hun doel de Rijn tot aan de uitmonding in zee afvaren en daarbij "de eerste grote onderwijsfilm maken" bereikt. Het resultaat was een documentaire met een lengte van ruim twee uur. Daarin hebben de heren zoveel mogelijk vastgelegd van hetgeen zij hebben gesignaleerd op en langs het water. Bijna negen decennia daarna heeft Jan Wouter van Reyen de Waal ongeveer hetzelfde gedaan, en het resultaat daarvan moet ons een indruk geve van de schoonheid van het Nederlandse landschap langs, en het leven op, de rivier. Aan de hand van zeer uiteenlopend archiefmateriaal krijgen we inzicht in diverse aspecten van, en de veranderingen binnen, het leven langs en op de rivier. Dat thema heeft ook de inspiratie van vooral regionale schrijvers aangewakkerd, zoals van één der bekendste onder hen: Antoon Coolen (1897-1961) voor zijn Dorp aan de rivier (1934) en Stad aan de Maas (1960).
Kronieken met betrekking tot de schrijversfamilie Mann: Die Manns twee avonden via Arte-tv
De broers Heinrich en Thomas Mann in 1899.
Buddenbrooks
De laatste week van het jaar 2010 is qua Duitse televisie-presentaties de periode van de familie Mann; anders gezegd: van het spinnenweb van de tovenaar Thomas Mann (1875-1955). Dat diens roman de eerste, en volgens diverse kenners van de sfeer en wat daar zoal bijhoort, de beste Buddenbrooks uit 1901 kan worden beschouwd respectievelijk moet worden gezien als de sleutel tot de familiale achtergronden van Thomas Mann en een deel van zijn Ahnengalerie moge duidelijk zijn voor ieder die het boek oplettend heeft gelezen. Verleden week heeft Arte-tv de laatste verfilming van dat omvangrijke werk uit 2008 van Heinrich Breloer in één geheel uitgezonden, en gedurende de beide eerste dagen van de lopende week heeft het eerste publieke Duitse televisienet ARD?Das Erste dezelfde film in twee afleveringen gepresenteerd.
Lübeck in de negentiende eeuw van de familie Buddenbrook. Afbeelding op achterzijde van de hoorspel-cd's van de film uit 2008.
Die Manns
Elisabeth Mann-Borgese
Biedt de roman Buddenbrooks een tamelijk getrouw inzicht in het wel en wee van de familie tot aan de vorige eeuwwisseling, in het docudrama Die Manns worden we geconfronteerd met een kroniek van de familie Mann, waarvan het centrum wordt gevormd door de schrijver Thomas Mann en derhalve is het beeld daarvan afgebakend door de eerste helft van de twintigste eeuw.
Met het heengaan in 1955 van de Nobelprijswinnaar Literatuur (1929) in 1955 is er weliswaar geen eind gekomen aan de complete familie Mann.
Niet alleen leefde echtgenote Katia (1883-1980) nog een kwart eeuw zonder haar wederhelft, maar ook hebben de kinderen Erika (1905-1969), Angelus Gottfried Thomas "Golo" (1909-1994), Monika (1910-1992), Michael (1919-1977) en Elisabeth (1918-2002) [1] met de nawerking en alle invloeden die de Grote Tovenaar aan hen heeft meegegeven, een groot deel van, respectievelijk de gehele twintigste eeuw meebeleefd.
Golo Mann.
Zij allen hebben op hun manier kunnen bijdragen tot een beter inzicht in alles wat zich in het gezin Mann met de vele bezoekers, vrienden, kennissen, collega-schrijvers en personeel, alsmede toevallige ontmoetingen, heeft afgespeeld.
De gedramatiseerde documentaire Die Manns wordt opnieuw uitgezonden door Arte-tv op woensdag 29 december de beide eerste delen achtereen tussen 22:00 uur en 01:30 uur in de nacht op donderdag 29 december en op donderdagavond het derde deel, tussen 22:05 uur en 23:50 uur. In de nieuwste verfilming van Buddenbrooks speelde Armin Mueller-Stahl de rol van consul Buddenbrook, in Die Manns is hij de Tovenaar Thomas, bijgestaan door Monika Bleibtreu (1944-2009) als Katia Mann.
Blijf over de Manns lezen
Katia Mann-Pringsheim. Foto uit 1905.
Degenen onder u die nog altijd in staat zijn een omvangrijk boek te lezen en dat als alternatief te ondergaan bij die alles dominerende institutie televisie, en zeker degenen die telvisie als een begeleidend verschijnsel beschouwen, zullen zich kunnen vinden in de familielkroniek van de Manns, die Marianne Krüll in 1991 heeft afgerond met de publicatie van haar boek Die Familie Mann.
__________
[1] Zie de voetnoot in onze bijdrage op de Nederlandse fin de siècle-site All art is quite useless van Rond1900.nl, gepubliceerd op maandag 27 december 2010.
In een korte reclame voor één van de eigen BBC-projecten heeft deze zender aangekondigd dat de Radio 3-uitzendingen van 1 tot en met 12 januari aanstaande geheel in het teken van Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791) zullen staan, en dat is een terechte kwalificatie als men bedenkt dat in die periode het gehele oeuvre van deze uitnemende Wiener Musikmeister bij uitnemendheid zal presenteren. Het lijkt bijna een goed voornemen voor het nieuwe jaar, en het positieve één der positieve aspecten ervan is dat we over een kleine drie weken al zullen kunnen vaststellen of de zender woord gehouden heeft.
Kerstmis 1951 refereert Thomas Mann in zijn Tagebuch aan de Korea-oorlog
Op de derde kerstdag binnen de Duitse cultuur: 26 december, hier van het jaar 1951, refereert Thomas Mann in zijn Tagebuch aan de wapenstilstand in Korea, die wordt aangehouden, omdat men in principe beseft dat de hervatting van de oorlog aldaar snel tot een wereldoorlog zal leiden. Verder oudt de Grote Tovenaar voor het nageslacht vast dat hij aan de auteur van The universeheeft geschreven in verband met een vermeend foutieve berekening.
De initialen TM op het voorplat van een der in linnen gebonden boeken van Thomas Mann, zoals deze begin vorige eeuw werden gepubliceerd door S. Fischer.
Na enige marginalia in telegramstijl noteert Thomas Mann dat Knopf [1] heeft laten weten dat hij Buddenbrooks aan een uitgever heeft verkocht voor een pocketeditie en dat dit de schrijver vijfduizend dollar en meer zal opleveren. Tevens houdt hij in dat dagboek vast dat een Duitse verfilming van Königliche Hoheit zich bijna voor een voltooiing schijnt te bevinden. Dan sluit hij zijn bespiegelingen in woorden af met met de mededeling "Früh hinauf. Am besten ist schlafen. Erwache ungern."
__________
[1] Bedoeld is Alfred A. Knopf, die de gebonden editie van de Amerikaanse versie van Buddenbrooks had uitgegeven.
__________
Zie onze tweede bijdrage, die later op zondag 26 december op de fin de siècle website All art is quite useless zal worden gepubliceerd. Meer over Thomas Mann en diens Tagebücher is te vinden in een artikeltje van 24 december op de site Cultuurtempel.
Eva-Maria Westbroek tijdens dit weekeinde in drie geweldige operarollen in de ether
Tijdens één weekeinde
Voorzover het thema opera gedurende de kerstdagen van 2010 een rol speelt voor eventueel geïnteresseerden, komt de zangeres Eva-Maria Westbroek prominent naar voren. Op deavond van zaterdag 25 december valt ze te beluisteren in de Tannhäuser-productie van Richard Wagner (1813-1883) door The Royal Opera Covent Garden via BBC Radio 3.
Op zondag 26 december is Eva-Maria Westbroek opnieuw te horen, in de vroege middaguren tussen 13:00 uur en 14:55 uur als de tv-zender Nederland 2 het eerste deel van de opera les Troyens van Hector Berlioz (1803-1869) de ether in sturen in het programma NTR Podium. Dat is een versie, gerealiseerd door De Nederlandse Opera.
Diezelfde dag, maar dan 's avonds vanaf 21:00 uur doet ze tevens mee in een andere productie van De Nederlandse Opera, La Fanciulla del Westuit 1910 van Giacomo Puccini (1858-1924).
Opernkonzert: Over de randfiguren in de beide opera's van Alban Berg
Alban Berg omstreeks 1926.
Het programma Opernkonzert dat een vast onderdeel vormt van de uitzendingen van het regionale Duitse radionet NDR Kultur, komt in de aflevering van donderdag 23 december tussen 20:00 uur en 22:00 uur met de aflevering Die am Rande stehen Über die Opernfiguren Alban Bergs.
In dat programma wordt geanalyseerd hoe de diverse karakters in de beide muziekdrama's van Alban Berg (1885-1935) zijn neergezet. Die opera's zijn Wozzeck opus 7, gecomponeerd in de jaren 1917-1922; voor het eerst opgevoerd in 1925; en Lulu, gecomponeerd vanaf 1927 tot in Bergs laatste levensjaar, en incompleet gebleven, doordat de componist het werken eraan onderbrak om zijn Vioolconcert te schrijven. In 1937 werd die onvoltooide versie voor het eerst gespeeld. In 1979 werd er onder leiding van Pierre Boulez voor het eerst een complete versie uitgevoerd.
Wozzeck is gebaseerd op het drama uit 1836 van Georg Büchner (1813-1837); Lulu vindt zijn basis in recenter werk: de drama's Erdgeist en Die Büchse der Pandora uit de periode 1929-1935, van Frank Wedekind (1864-1918).
__________
Zie ook de Alban Berg-bijdrage van 16 december, en die over het Mahler-portret uit het bezit van deze compnist, beide opgenomen op onze zustersite Muziek en mensen.
NDR Kultur biedt woensdagavond een Portret van het <>Kronos Quertet
Op woensdag 22 december wordt door de Duitse regionale radiozender NDR Kultur weer een aflevering uitgezonden van het wekelijkse programma Neue Musik. De titel verraadt reeds dat er sprake is van eigentijdse muziek. De aflevering zelf draagt de titel String Things Der perfekte Vierer: Kronos Quartet. In deze uitzending wordt ons een portret voorgesteld van dat kwartet inmiddels alweer meer dan drie decennia bestaand , hetgeen momenteel tot de beste strijkersviermanschappen van het ondermaanse behoort. Dat is overigens slechts de ene zijde van de speciale, in alle opzichten aantrekkelijk glimmende medaille. Tweede bijzonderheid van dit ensemble is dat het zich met nadruk inzet voor de muziek van eigentijdse componisten, welke deze musici het waard achten om een lans voor te breken.
De bijdrage op NDR Kultur wordt de bewuste dag uitgezonden tussen 21:00 uur en 22:00 uur.
Foto van het Kronos Quartet tijdens een optreden in Warschau.
Het Kronos Quartet bestaat uit:
David Harrington, eerste viool John Sherba, tweede viool Hank Dutt, altviool Jeffrey Zeigler, cello
Het verhaal Weihnacht wordt voorgelezen in het NDR Kultur-programma Am Abend vorgelesen
Duitse versie
"Der letzte Arbeitstag vor Weihnachten war bereits vorüber, und eine klare Winternacht brach an."
Nikolaj Gogolj (1809-1852). Potloodtekening ca. 1840.
Zo begint de Duitse vertaling door Cornelius Bergmann van het verhaal Kerstnacht van Nikolaj Gogolj (1809-1852), opgenomen in de bundel Der Geistervogel drei ukrainische Erzählungen, alle van genoemde auteur. De bundel verscheen im Erich Roth Verlag te Eisenach, ter gelegenheid van de honderdste sterfdag (4 maart 1852) van de schrijver, die als grootste dichter uit de Oekraïne. Vele kenners van de literatuur in het Groot-Russische rijk zijn van mening dat Gogolj tevens de grootste Russische schrijver was. Anderen daarentegen menen dat dit Aleksandr Poesjkin (1799-1837) is geweest, maar ook Lev Tolstoj (1828-1910) en Fjodor Dostojevski (1821-1881) worden als zodanig bestempeld.
Am Abend vorgelesen Uit een Duitse versie dat kerstverhaal van die meer dan boeiende schrijver zal gedurende vier avonden worden voorgelezen door Fritz Strassner [1] in het programma Am Abend vorgelesen van de Duitse regionale radiozender NDR Kultur. Dat programma wordt gewoonlijk alle vijf avonden van werkdagen tussen 22:00 uur en 22:35 uur uitgezonden. Dat is ook het geval op maandag 20 tot en met donderdag 23 december, en verspreid over die vier avonden kan men, voorzover men het nog niet is, in een tijdsbestek van ruim twee uur, de inhoud van Gogoljs verhaal alsnog deelachtig worden.
Tekstgedeelte van voorplat editie 1952 Wereldbibliotheek.
Nederlandse versie Ook in ons land is in 1952 de honderdste sterfdag van Nikolaj Gogolj herdacht, onder meer door de een Wereldbibliotheek-uitgave van het verhaal Kerstnacht te realiseren, samen met De jaarmarkt in Sorotsíntsy, in de vertaling van Wils Huisman [2]. "De laatste dag voor Kerstmis was voorbij. Het werd nacht, een heldere winternacht." _________ [1] Fritz Strassner, die in feite Fritz Pfeifer heette (1919-1993), was een geliefde Beierse Volksschauspieler, geboren en overleden te München. [2] Via internet zijn er (althans op het moment dat deze woorden worden ingetikt) nog zo'n achttien exemplaren te koop, variërend in prijs van 2,00 tot en met 7,00.
Speurtocht naar actrice Romy Schneider in documentaire; dezer dagen tweemaalvia Arte-tv
Postzegel van de Deutsche Bundespost ter nagedachtenis.
Gruwelkitsch
In mijn jeugd kende we de Romy Schneider (1938-1982) alleen als actrice in meer dan honigzoete zeg maar gerust: abjecte, extravert-emotionele uitingen van filmkunst, met als hoogtepunt (respectievelijk dieptepunt) de Sissi-films, waarvoor we hier verder geen aandacht wensen te besteden, aangezien deze een meer dan pijnlijk vertekend beeld van de werkelijkheid schetsen omtrent de handel en wandel van keizerin Elisabeth van Oostenrijk (1837-1898), die ooit werd geacht de huwelijkse sponde te delen van Ludwig II van Beieren.
Serieuze rollen
Pas als jong volwassene kwam ik in aanraking met een geheel andere Romy Schneider, die serieuze filmrollen aangeboden had gekregen en deze zelfs voortreffelijk bleek te kunnen invullen. Ook in interviews getuigde ze van belezenheid en inzicht in de handel en wandel van de medemens, en kon ze uitstekend pareren. Ze was, kortom, geheel anders dan het beeld dat veel filmliefhebbers van haar hadden, en in het geheel een hulpeloos, onontwikkeld meisje.
Romy Schneider in 1971.
Arte-tv vertoont op vrijdag 17 december een documentaire met daarin een queeste naar de mythes rondom die van oorsprong Oostenrijkse actrice. Romy Schneider Eine Frau in drei Noten is te zien tussen 20:15 en 21:45 uur.
Deze Oostenrijkse documentaire van Frederick Baker werd in 2008 gerealiseerd voor Arte. De film wordt uitgezonden op het beeldformaat 16:9. Een herhaling wordt door Arte gepresenteerd op 26 december, vanaf 17:00 uur 's middags.
De componist Alban Berg kon eveneens uitstekend met het tekenpotlood overweg
Tekening voorstellende de fameuze Noorse schrijver Henrik Ibsen (1828-1906).
Herdenking van overlijden
Volgende week is het drie kwart eeuw geleden dat de in Wenen geboren (1885) Alban Berg in diezelfde stad is overleden (1935). Voorafgaande aan allerlei herdenkingen her en der, in cultuurtijdschriften en andere printmedia, evenals op radio en televisie, die de komende dagen lezers, kijkers en luisteraars waarschijnlijkerwijs zullen overspoelen, wordt aanstaande zaterdag, 's avonds tussen 20:00 uur en mddernacht, ruim aandacht besteed aan deze componist in twee programma's van elk twee uur, met onder meer drie composities van de meester, enkele vroege en de allerlaatste.
Talent met tekenpotlood
Alban Berg was niet alleen een zeer begaafde muziekmeester, maar tevens kon hij zeer goed overweg met het tekenpotlood. Dat blijkt onder meer uit zijn portret van de Noorse dichter Henrik Ibsen (1828-1906), die geruime tijd in het Duitse taalgebied rondreisde en daar in diverse steden tijdelijk resideerde. Van Alban Berg is bekend dat hij de grootst mogelijke bewondering koesterde voor drie veelzijdige 'hoofdfiguren' uit de wereldliteratuur: William Shakespeare (1564-1616), Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832) en voornoemde Noor Ibsen. Van beide laatstgenoemden heeft de componist teksten gebruikt voor liederencomposities, die aan het begin van de twintigste eeuw zijn ontstaan. __________
NB: Zie ook onze artikelen die we heden hebben opgenomen op andere elektronische media:
een bijdrage op onze zustersite Muziek en mensen; en een artikel op de fin de siècle cultuursite All art is quite useless. Op onze zustersite Tempel der Toonkunst stellen we het orgel voor dat zich in Huize Berg bevond.
Meedoen met de flashmob-klompendans van Charles Hazlewood
Het Britse televisieprogramma BBC Four zendt op donderdag 16 december tussen 20:30 uur en 21:30 uur de herhaling uit van een jongstleden zaterdag reeds gepresenteerd programma op dezelfde zender; de documentaire Come clog dancing: Treasures of english folk dance. Daarin krijgen we te horen en te zien wat dirigent Charles Hazlewood die zich op tal van manieren, onder meer via de televisie, heeft geprofileerd als zeer veelzijdig musicus zich voorstelt bij die uitnodigende woorden.
Muzikale duizendpoot: de Britse dirigent Charles Hazlewood.
In deze film zien we dat de man zich inzet voor het recruteren van honderd veetig mannen en vrouwen om gezamenlijk een flashmob-klompendans uit te voeren.
Cultuurspectrum
