De Zwaanridder

Allerlei grootheden hebben de laatste anderhalve eeuw uitspraken gedaan over Richard Wagner (1813-1883) en diens muziek, en dat waren niet alleen critici, musici en theatermensen. De Amerikaanse journalist van rand en stand die uitstekend kon absorberen, Mark Twain (1835-1910), bereisde delen van ons continent en liet de andere cultuur dan de zijne goed op zich inwerken. Hij nam kennis van het meesterschap van Wagner en was vervolgens van mening dat Wagners muziek beter was dan ze klonk. Kort en krachtig, en voor sommigen iets om eens goed over na te denken.
Op zondag 14 augustus, tussen 17:15 uur en 21:50 uur, presenteert de Frans-Duitse cultuurzender Arte-tv een uitvoering van het muziekdrama Lohengrin van de meester van Bayreuth. Deze versie, in de regie van Hans Neuenfels, wordt vanuit het Festspielhaus op de groene heuvel te Bayreuth de ether ingestuurd. Het huiskamerbeeldscherm van een grote schare Wagner-liefhebbers zal die late middag en een groot deel van de avond dan ook worden gevuld met beelden van de Zwaanridder en diens avonturen. Het zal zonder twijfel worden ondersteund door geluiden die aan de beelden zijn gekoppeld.

De uitvoerenden
Andris Nelsons dirigeert koor en orkest van de Bayreuther Festspiele. De tenor Klaus Florian Vogt zingt de rol van Lohengrin; Annette Dasch, sopraan, vult het personage van Elsa von Brabant in. Verder komen we de bas Georg Zeppenfeld tegen, evenals de bariton Tómas Tómasson. De mezzosopraan Petra Lang is eveneens van de partij, en dat geldt ook voor de bas Samuel Young en de tenor Stefan Halbach, en dan mogen we de tenor Willem Van der Heijden niet vergeten; hetzelfde geldt voor Rainer Zaun (bas) en Christian Tscheleblew, eveneens bas.
Deze productie was op zaterdag 13 augustus reeds te horen via de regionale Duitse radiozenders die ressorteren onder ARD/ Das Erste.

Het zal inmiddels wel bijna een halve eeuw geleden zijn dat Neerlands bloedeigen letteren-markies, de heer Gerard (Kornelis van het) Reve tijdens een televisie-interview gevraagd naar een mening met betrekking tot de belletrie van zijn, in het Nederlands publicerende, Belgische collega Hugo Claus (1929-2008). De toen nog niet al te somber kijkende auteur van betondorpsen huize bestempelde deze werken als keukenmeidenromans. In latere jaren wilde iemand tijdens een interview deze goede man opnieuw een dergelijke uitspraak ontlokken, doch gevraagd naar de andere, toen als topauteurs van Neerlands literaire scene geldende pennenlikkers ─ Willem Frederik Hermans (1921-1995), Harry Mulisch (1927-2010), en tussen de velen van Neerlands zuiderburen welke de pen vlijtig hanteerden, opnieuw de heer Claus ─ noemde hij dezen, stuk voor stuk, een begenadigd schrijver.

De tweede, Nederlandstalige Belgische televisiezender Canvas presenteert op zondag 14 augustus, tussen 22:40 uur en 23: 35 uur, een documentaire genaamd De veelvraat Hugo Claus, over de talrijke aspecten van het talent van deze, in eerste instantie schrijver, die meer dan eens op de nominatie stond voor de Nobelprijs Literatuur, zoals dat met onder anderen zijn Nederlandse collega Mulisch het geval is geweest, en voordien met de man die, volgens 's lands toenmalige superpoëet A. Roland Holst (1888-1976) sneller schreef dan God kon lezen: Simon Vestdijk (1898-1971).

Deze Belg gold, niet ten onrechte, als alleskunner: niet alleen schreef hij romans en novellen, drama's en gedichten. Daarnaast trad hij op als regisseur van speelfilms en toneelstukken. Veel minder bekend over deze Hugo Claus is het feit dat hij in de jaren zestig van de vorige eeuw voor de Belgische televisie werkzaam was als modecommentator.

In de documentaire komen tal van andere kunstbeoefenaren, respectievelijk directe collega's van Hugo Claus aan het woord.
__________

Foto: Hugo Claus in 1961, tijdens de première van de speelfilm Het Mes, naar zijn korte verhaalgeregisseerd door Fons Rademakers.

De Franse Revolutie ─ waarmee het doel werd nagstreefd om de al te grote verschillen tussen (groepen van) mensen te verkleinen, met op termijn de hoop dat er geen standen meer zouden zijn, en ieder de ander zou respecteren voor wat zij en hij waren ─ was drie jaar en iets minder dan een maand oud toen in Parijs het paleis van koning Lodewijk de Zestiende op 10 augustus 1792 werd bestormd; daarbij zijn meer dan duizend doden gevallen, onder wie de bewakers van het paleis. De opstandelingen zijn erin geslaagd de koning te arresteren en de monarchie officieel af te schaffen.
De koning overleed binnen een half jaar na zijn arrestatie: op 21 janauri 1793 in de Franse hoofdstad.

"The making of Life"
Cameraman Rick Rosenthal heeft een grote passie: zeilvissen. Hij was dan ook de koning te rijk toen hij in de gelegenheid werd gesteld om deze dieren te filmen voor de kust van Mexico. Het resultaat van die onderneming is te zien in de documentaire in de natuurserie Life, waarvan de aflevering over vissen te zien (geweest) is op woensdag 10 augustus via de televisiezender Nederland 1. The making of Life wordt door dezelfde zendgemachtigde voorgesteld op donderdag 11 augustus tussen 21:40 uur en 22:00 uur, maar dan via de zender Nederland 2.

Van de Britse reportageserie Village SOS is op woensdag 10 augustus een nieuwe aflevering te zien via BBC One, tussen 21:00 uur en 22:00 uur onze tijd. Daarin kunnen we kennismaken met bewoners van verschillende Engelse steden, waarvan groepen zich inzetten voor een opknapbeurt van de eigen stad.
Het is ietwat wrang, te moeten vaststellen dat juist de laatste dagen naast Londen nog diverse andere Engelse steden in het brandpunt van de bekangstelling staan doordat zij worden geteisterd door al te grote groepen bewoners die er juist alles aan doen om zo destructief mogelijk op te treden door zoveel mogelijk te vernietigen en opAA allerlei manieren schade aan te richten in de steden waar zij zelf wonen.
En hoewel die in alle andere opzichten volkomen ongeloofwaardige minister-president David Cameron ─ een op zich waardige collega van de Nederlandse premier ─ van wie evenmin vrijwel niemand gelooft dat hij in staat is om een actuele crisis het hoofd te bieden ─ met een ernstige blik in de camera belooft dat er hard zal worden ingegrepen tegen vernielers, plunderaars, en tegen lieden die de politie aanvallen ─ zou die Tory-prime minister er verstandiger aan hebben gedaan maatregelen af te kondigen die de zwakken in zijn samenleving hadden moeten beschermen, in plaats van die zaken te entameren welke ertoe leiden dat het gros van de rijken steeds rijker worden.

Hoewel de Slovaakse sopraan Edita Gruberova, die befaamd is voor haar coloraturen, reeds vier decennia op podia, verspreid over de aardbol, optreedt, is er volgens collega's, critici en dirigenten geen zweem van routine te bespeuren. Negenenvijftig jaar oud was ze toen ze voor het eerst de rol van Norma zong in het gelijknamige muziekdrama uit 1831 van Vincenzo Bellini (1801-1835).

De wereldwijde bewondering die Edita Gruberova heeft weten te verwerven, heeft wel enige vragen opgeworpen, zoals Hoe is het mogelijk dat ze na zovee jaren nog altijd zo goed kan zingen? En Hoe slaagt ze erin dat belcanto in haar instrument te integreren? Stefan Pannen en Claus Wischmann wilden er het fijne van weten en hebben mede daarom deze zangeres gedurende anderhalf jaar begeleid. Een klein gedeelte van al hetgeen ze hebben kunnen verzamelen, valt te zien in de ZDF-documentaire uit 2008 Edita Gruberova ─ Die Kunst des Belcanto. Daarin dragen dirigent Nikolaus Harnoncourt en criticus Joachim Kaiser, alsmede enige zangeressen hun mening bij, hetgeen de afronding van zo'n portret zeer ten goede komt.
Deze documentaire wordt, in HD-kwaliteit, op het beeldformaat 16:9, uitgezonden op maandag 8 augustus, tussen 22:30 uur en 23:25 uur via Arte-televisie. Twee herhalingen volgen: de eerste op zondag 14 augustus, om 06:00 uur in de ochtend; de tweede op zondag 18 augustus, dan reeds om 05:00 uur in de ochtend.