Rossini's muziekdrama Guillaume Tell zaterdagmiddag op Radio 4-NL
Matinee
In het kader van de ZomerZaterdagMatinee Uit het archief wordt op zaterdag 14 augustus de opera Guillaume Tell uit 1829 van Gioacchino Rossini (1792-1868) uitgevoerd door het Radio Filharmonisch Orkest en het Groot Omroepkoor, onder leiding van Paolo Olmi, alsmede de benodigde vocale solisten.
Willem Tell is een muziekdrama in vier bedrijven op een libretto van Victor-Joseph-Étienne de Jouy (1764-1846), Hippolyte-Louis-Florent en Armant Marast, naar het nog steeds befaamde verhaal in het toneelstuk van Friedrich (von) Schiller (1759-1805).
De eerste uitvoering werd gerealiseerd op 3 augustis1829 in de Grand Opéra van Parijs. Een jaar later werd het drama opgevoerd in Frankfurt am Main, Wenen, Londen en Berlijn. Het ligt voor de hand dat in een deel van die steden een versie in het Duits werd gepresenteerd. In New York werd twee jaar na de Parijse première een uitvoering gerealiseerd. In hetzelfde jaar konden de operaliefhebbers in het Italiaanse Lucca dit stuk als Guglielmo Tell (van Calisto Basi) tot zich laten komen. Er werden nog verdere Duitse versies gespeeld van Julius Kapp (1883-1962) in 1934 te Berlijn, en van Kurt Honolka (1913-1988) te Karlsruhe in 1968.
Angsten en Beven In onze tijd van Verlichting vol met alle (on)mogelijke Informatie, waarover men via alle denkbare kanalen kan beschikken, bestaat nog steeds het Bijgeloof ten aanzien van het Getal Dertien, dat ongeluk zal brengen. Zo bestaan er in tal van kantoorgebouwen en hotels geen kamers met het nummer 13, aangezien toch niemand zich daar wil ophouden, aangezien men zo is bevooroordeeld door middel van allerlei bakersprookjes die in de jonge jaren van al degenen die er nog steeds onder te lijden hebben, dat er een permanente leegstand zou heersen in dergelijke vertrekken of op zulke verdiepingen. Zelf kreeg ik ooit de vraag of ik, als bewoner van een huis met het nummer 11, wel besefte dat ik heel snel een bepaalde naam zou krijgen. Dat dit inderdaad is gebeurd, doet mij helemaal niets, evenmin als het feit dat uit de aard der zaak mijn buren het huisnummer 13 (moeten) dragen. Doch niets van het één en/of het ander heeft ook maar de geringste gevolgen met zich meegebracht welke zo veelvuldig worden verwacht. In angstige spanning ook nog.
Wetenschaps-clip
In het programma Wissen vor Acht van het eerste Duitse publieke televisienet ARD/Das Erste, een 'Wissenschaftsclip' die elke gewone dinsdag tot en met vrijdag, 's avonds vanaf 19:45 uur, waarin de wereld in 145 seconden wordt verklaard door Ranga Yogeshwar, wiens wijze van verklaren je doorgaans na elf seconden al zodanig op de zenuwen gaat dat je onmiddellijk gaat geloven dat het getal 13 ongeluk brengt.
Deze wetenschapsjournalist in beelden wilde ons informeren over de oorsprong van die menselijke afkeer jegens 13. Hij legde de oorsprong bij het voorafgaande getal 12: het dozijn. Immers, twaalf was zo veelzijdig: het getal biedt ons tweemaal zes, driemaal vier, viermaal drie en zesmaal twee; dan zijn er nog eens twaalf maanden, twaalf sterrenbeelden en twaalf apostelen, alsmede twaalf halve tonen in een octaaf.
De vlag van de Europese Unie vertoont ondanks het feit dat het aantal leden veel groter is in een cirkel, die kennelijk zo vicieus is dat deze niet meer kan worden doorbroken, twaalf sterren, en dat is een soort standaard van de perfecte ordening.
Een aardige gedachte terzijde: telt u het 'gekkengetal' 11 en het 'ongeluksgetal' 13 op, en u bent in een verdubbelde sfeer van het grandioze, want 24 is immers twee maal twaalf. Tweemaal negatief is positief, een wiskundige stelregel, die in deze context niet mooier kan worden geadstrueerd.
Weerstand tegen perfectie
Volgens Ranga Yogeshwar is het getal 13 in die context een verrader, die tegen de perfecte ordening in opstand komt, en dat zonder succes. Zelfs in de tijd dat het sprookje Doornroosje werd geconcipieerd, wist men al beter, en men zou maar bij Leonardo da Vinci hoeven zoeken om bevestiging te vinden.
En als het getal dertien wordt gekoppeld met een vrijdag, wordt er door die combinatie alleen al zoveel narigheid voorspeld dat eigenlijk iedereen zo'n etmaal een soort winterslaap moet houden, zelfs bij een buiten- of binnentemperatuur van 36° Celsius. Kan het nog erger?
Nog een geluk dat dergelijke overwegingen geen opgeld (hoeven te) doen voor al degenen die zich niet door (bij)geloof, vooroordeel en aanverwants uit de sfeer van het nonsensicale en gebrek aan rationeel inzicht in de luren laten leggen.
Dertien heeft menigeen in de loop der tijden danig een priemend gevoel van onrust gegeven, doch dertien is niets minder en niets meer dan een Priemgetal. Waarvan akte.
Moche en Bel ami van Guy de Maupassant in verschillende radioprogramma's
BBC Radio 3
In het programma Twenty minutes van BBC Radio 3, dat tussen 21:30 uur en 21:50, in de pauze van het BBC Proms-concert van donderdag 12 augustus zal worden uitgezonden is het thema van de aflevering Moche, dat is tevens de titel van een kort verhaal van de Franse top-auteur uit de tweede helft van de negentiende eeuw: Guy de Maupassant (1850-1893), dat handelt van liefde en vriendschap gedurende een zomer. Het verhaal is voor het eerst verschenen in 1890, opgenomen in de bundel L'inutile beauté, gepubliceerd door de Parijse uitgeverij Victor-Havard.
ARD Radiofestival In de week van maandag 16 tot en met vrijdag 20 augustus kunt u opnieuw via een luistermedium in dit geval via (enkele) regionale radiozenders (zoals NDR Kultur en WDR 3) van ARD/Das Erste kennisnemen van het verhaal Bel ami uit 1885 van bovengenoemde auteur. In het programma Die Lesung dat in deze periode een vast onderdeel vormt van de genoemde zenders wordt het verhaal Bel ami voorgelezen door de toneel-, televisie- en filmacteur Christoph Bantzer (geb. 1936).
Al die vijf avonden wordt de uitzending gerealiseerd via de radiostations in kwestie, tussen 22:30 uur en 23:00 uur.
Een uitgebreid artikel verschijnt dezer dagen op de aan deze site gelieerde Tempel van het fin de siècle. Daarvoor hoeft u alleen maar hier te klikken.
____________
Afbeeldingen
1. Signatuur van de Franse schrijver Guy de Maupassant.
Documentaire Yodok Stories enige malen te zien op Holland Doc 24-tv
Musical als medium Het digitale televisiekanaal Holland Doc 24 zendt op donderdag 12 augustus, tussen 21:00 uur en 22:24 uur, het programma Yodok stories (2008) uit, over de vraag en het antwoord daarop hoe je het beste de gruwelijkheden die in concentratiekampen hebben plaatsgegrepen, op zo'n wijze onder de aandacht kunt brengen dat kijkers (en luisteraars) zich niet letterlijk en figuurlijk afwenden.
De Poolse documentairemaker Andrzej Fidyk (geb. 1953) en de uit Noord Korea gevluchte theaterregisseur Jung Sung San hebben een geslaagde, want effectieve, oplossing gevonden: de wederwaardigheden van de geïnterneerden moeten worden verteld in de vorm van een musical. Hoe ongelooflijk en zelfs uitermate pijnlijk dit moge lijken, het doorslaggevende in de problematiek was, is en blijftde overdracht van de gegevens op zo'n wijze dat de juiste snaar in het gemoed van de kijker/luisteraar wordt getroffen.
Terugdenken aan Holocaust
Die onverwachte wijze van presenteren van gruwelen roept reminiscenties op aan de Amerikaanse mini-serie Holocaust [1], waarin de nazi-gruwelen ook op een soap-achtige wijze werden voorgesteld. Deze serie uit 1978 werd in een groot aantal landen hetzij nagesynchroniseerd bijvoorbeeld in het Duitse taalgebied , hetzij met ondertiteling zoals in Nederland en België uitgezonden en is er niet alleen in geslaagd enorme aantallen kijkers aan zich te binden, maar ook een stroom van uiteenlopende reacties los te weken. De, begrijpelijke, afkeer die tal van overlevenden en intellectuelen hebben geuit, deden echter niets af aan het feit dat een relatief beroerd film met acteurs meer heet kunnen bewerkstelligen dan tal van zeer hoogwaardige documentaires.
De film wordt, eveneens op Holland Doc 24, herhaald op vrijdag 13 augustus, tussen 17:28 uur en 18:52 uur.
_____________
Afbeeldingen
1. De Poolse regisseur Andrzej Fidyk.
2. De Koreaanse theatermaker Jung Sung San.
__________
[1] Naar een scenario van de succesvolle Amerikaanse auteur Gerald Green (1922-2006).
Kirk Douglas in de rol van Vincent van Gogh in de speelfilm Lust for Life uit 1956
Amerikaanse klassieker Voor degenen onder u die de Amerikaanse televisiezender Turner Classic Movies kunnen ontvangen, bestaat op donderdag 12 augustus, tussen 13:20 uur en 15:20 uur, de gelegenheid te kijken naar de 'biografische speelfilm' Lust for Life uit 1956 van Vincente Minelli (1903-1986). Deze film is gebaseerd op het gelijknamige boek uit 1934 van de Amerikaanse schrijver Irving Stone (1903-1989). De ondertitel van dat boek luidt A Novel of Vincent van Gogh. Van de inhoud daarvan heeft de thans 100-jarige Norman Corwin het scenario geschreven.
Bekenden van het witte doek
In de film wordt de rol van Van Gogh gespeeld door Kirk Douglas (geb. 1916). Naast hem zien we Anthony Quinn (1915-2001) als Paul Gauguin, en James Donald (1917-1993) als Theo van Gogh.
Dat in die rolprent veel terug te vinden zal zijn van wat er in het leven van Vincent van Gogh (1853-1890) is voorgevallen, en dat dit in overeenstemming zal zijn met de werkelijkheid, mogen we wel aannemen, maar Irving Stone heeft zelf geschreven dat er gedeelten als pure fiction moeten worden beschouwd, aangezien niet alles uit het leven van de schilder boven tafel is gekomen, ook al heeft de auteur diens leven 'nagelopen', vanaf diens jonge jaren in Londen tot en met diens tragische einde in Frankrijk.
Ontmoeting met Cézanne? Zulks geldt ook betrekking tot een scène die in het verhaal voorkomt: een korte ontmoeting tussen Paul Cézanne en de schilder met de rode baard, hetgeen niet door middel van documenten kon worden bevestigd. Als belangrijkste bron voor zijn roman heeft Stone gebruik gemaakt van de driedelige editie brieven van Vincent aan zijn broer Theo, in de Engelstalige editie welke is verschenen in de jaren 1927-30. De film Lust for Life zal de komende tijd ongetwijfeld diverse malen door dezelfde zender worden vertoond.
____________
Afbeeldingen
1. Schrijver en professor Norman Corwin in 1973 met de door hem nadrukkelijk gekoesterde schrijfmachine.
2. Voorzijde van de dvd-doos met daarin de speelfilm Lust for Life.
Film-hommage aan Hollywood-musical: Les demoiselles de Rochefort; tweemaal op Arte-tv
Twee zussen 'Deneuve'
Catherine Deneuve als jonge, blonde godin van het witte doek en tegenwoordig, als het even kan, nog meer van het huiskamerscherm is op woensdag 11 augustus weer te zien op Arte-tv, tussen 14:45 uur en 16:55 uur in Les demoiselles de Rochefort uit 1967. Jacques Demy (1931-1990) regisseerde deze rolpent in samenwerking met Agnès Varda. Het is een film, die kan worden beschouwd als een eloge aan het fenomeen musical van Hollywood. Naast Catherine Deneuve (geb. 1943) zien we Françoise Dorleac (1942-1967) in het burgerlijk bestaan was zij de zuster van Catherine Deneuve , en Danielle Darrieux (geb. 1917).
Wending van het lot
Die beide wekelijke zussen spelen in Les demoiselles de Rochefort een tweeling in Rochefort-sur-mer, die enorm verlangen naar het grotestadsleven. In de kleine plaats gaat men ervan uit dat de beide jonge vrouwen en hun moeder waardin van beroep, gespeeld door Danielle Darrieux tijdens de jaarmarkt tegen de voor hen bedoelde liefdes zullen aanlopen, doch dat blijkt steeds weer mis te gaan. Vanzelfsprekend volgen er wel ontmoetingen, en hoe kan het ook anders in een musical. Maar deze film blijft een Frans product, hetgeen duidelijk wordt aan de hand van de wijze waarop de rolprent is vormgegeven. Het camerawerk is van Ghislain Cloquet (1924-1981); de muziek werd geschreven door één van de bekendere film filmcomponisten: Michel Legrand (geb. 1932). Les demoiselles de Rochefort zal worden herhaald op dezelfde zender op maandag 16 augustus, eveneens van 14:45 uur tot 16:55 uur.
____________
Afbeeldingen
1. Catherine Deneueve (tijdens het Filmfestival van Cannes in 2000.)
Documentaire Lieber Fidel ' Maritas Geschichte enige keren te zien op Holland Doc 24-tv
Marita en Fidel De Duitse Marita Lorenz geboren op 18 augustus 1939 te Bremen was nog maar negentien jaar toen ze in 1959 een verhouding kreeg met Fidel Castro, die net dezer dagen zijn rentree heeft gemaakt in het parlement van Cuba, en dat aan de wereld heeft getoond. Castro liet haar daaop stikken, waardoor ze gedwongen werd abortus te plegen.Dat is te volgen in de documentaire van Wilfried Huismann, getiteld Dear Fidel, die echter ook bekend is onder de Duitse titel Lieber Fidel Maritas Geschichte, welke elementen van een thriller in zich bergt. Zo kunnen we Marita's contacten met de CIA vervolgen, en dat geldt tevens voor haar betrokkenheid bij de moord op VS-president John Fitzgerald Kennedy in november 1963. Meer over de persoon en haar wederwaardigheden kunt u hierlezen.De film wordt op dinsdag 10 augustus uitgezonden via het digitale televisiekanaal Holland Doc 24, tussen 22:30 uur en 23:27 uur, en zal in ieder geval nog eenmaal worden herhaald: op woensdag 11 augustus, tussen 21:00 uur en 21:57 uur.
Canvas-tv: Lev Trotski, niet alleen held en slachtoffer, maar tevens dader
Niet de vermoorde onschuld Heel lang, bijna tot en met het einde van de twintigste eeuw, gold Lev Davidovitsj Bronstein beter bekend als Trotski (1879-1940) als de 'incarnatie' van het Russische communisme met een menselijk gezicht. De van oorsprong Australische en sedert bijna een halve eeuw in Groot Brittannië werkzame schrijver en televisiemaker Clive James (geb. 1939) publiceerde enige jaren geleden een essay waarin hij zich keerde tegen de houding van (toch nog) velen, die Trotski vereren, niet alleen maar ook omdat hij in opdracht van een meedogenloze meneer Dzjoegiswilli (Stalin, 1879-1953) werd vermoord. Weliswaar is dat laatste juist, doch dat mag niet vanzelfsprekend leiden tot de conclusie dat het slachtoffer in kwestie een volkomen onschuldig, aangenaam en tegemoetkomend wezen is.
Ogenschijnlijk aantrekkelijk
Trotski die, tijdens de Russische revolutie van 1917 naast Vladimir Iljitsj Oeljanov, zich noemende en schrijvende Lenin (1870-1924), de meest vooraanstaande leider was, is er mede door zijn intellectuele niveau onder meer in de functie van schrijver in geslaagd zichzelf als een aantrekkelijk wezen te profileren. Voor Arte-televisie hebben Daniel en Jürgen Ast een documentaire over Lev Trotski gemaakt, die door het tweede Nederlandstalige Belgische televisienet op dinsdag 10 augustus zal worden uitgezonden tussen 22:15 uur en 23:10 uur. Daarin geven diverse deskundigen onder wie historici commentaar, hetgeen volgens insiders niet zoveel toevoegt aan alles wat reeds bekend is. Ondanks het ontbreken van spectaculair nieuws in deze biografische documentaire is het leven van de man in kwestie wel zo interessant geweest dat de film de moeite van het bekijken waard is.
Maar Clive James komt daarin met zijn heldere kritiek niet aan het woord, en dat geldt tevens voor de Britse romancier Martin Amis (geb. 1949), die niet is teruggeschrokken voor zeer duidelijke, zij het tevens on-parlementaire, bewoordingen voor het omschrijven van zijn gevoel en inzicht omtrent Lev Trotski.
Driemaal twee grootheden tijdens BBC Proms-concert van maandag 9 augustus
Tsjajkovski en Shakespeare Het concert in de reeks BBC Proms 2010 dat op maandag 9 augustus vanaf 20:00 uur onze tijd wordt gegeven, bestaat uit drie onderdelen in twee etappes. Voor de pauze klinken twee werken van componisten met internationaal bijzonder grote namen. De twee composities zijn geïnspireerd op mijlpalen uit de literatuurgeschiedenis. Pjotr Iljitsj Tsjajkovski (1840-1893) componeerde in 1869 de ouverture-fantasie Romeo en Julia, waarmee de muziekavond in de Royal Albert Hall wordt geopend. Twee keer heeft de componist dit 'weinig ouverture, totaal geen fantasie'-stuk aangepast: in 1870 en tien jaar daarna nog eens. Gezien de titel mag men ervan uitgaan dat het opus is geïnspireerd door het gelijknamige toneelstuk van William Shakespeare (1564-1616). De VPRO-Gids, die in de sector informatiepagina's steeds onbetrouwbaarder wordt hetgeen we in deze en aanverwante kolommen veelvuldig hebben aangekaart , meldt dat het om een fragment uit die compositie zou gaan [1]. Hoogst onwaarschijnlijk dat tijdens een BBC Prom een deel van die, niet eens zo lange, 'ouverture' zal klinken.
Janáček en Gogolj Na Tsjajkovski's bijdrage volgt Taras Boelba uit 1915, geschreven door de Tsjech Leo Janáček (1854-1928). Deze rapsodie voor orkest is gebaseerd op de roman sommige vakmensen spreken van een novelle met dezelfde titel van Nikolaj Gogolj (1809-1852), gepubliceerd in 1835 in de bundel Mirgorod.
Dit laatste werk klonk enige jaren geleden nog in dezelfde zaal, tijdens een concert van het British Youth Orchestra onder leiding van Colin Davis. De orgelpartij in deze compositie kreeg tijdens dat concert een extra dimensie via het grote instrument op het podium van de Albert Hall, waarvan kort tevoren de restauratie was voltooid.
Ook deze keer is het ensemble van jongeren dat het gehele concert zal verzorgen: The European Union Youth Orchestra. Dirigent is Matthias Bamert.
In de pauze: Childe Harold
In de Albert Hall, en derhalve op BBC radio 3, is et Prom-pauze tussen 20:50 uur en 21:10 uur. Twee kenners van de materie de historicus Tom Holland en de romanschrijver Ben Markovits bespreken het gedicht Childe Harold's Pilgrimage van George Noel Gordon, lord Byron. De Byronic hero, een fenomeen dat voor het eerst in dit gedicht opdook, vormde voor Hector Berlioz aanleiding voor de compositie die na de pauze in het kader van dit Proms-concert zal worden uitgevoerd.
Berlioz en Byron Vanaf 21:10 uur is de focus weer gericht op de gebeurtenissen op de musici op het podium van de Albert Hall. De uitvoerenden voor de pauze worden dan nog aangevuld met altviolist Maxim Rysanov voor de uitvoering van de symfonie Harold en Italie opus 16 van Hector Berlioz (1803-1869). Een uitgebreidetoelichting op dat werk uit 1834 is te vinden op de siteTempel der Toonkunst, gepubliceerd op 6 januari 2009.
__________
[1] Hoe diep de kwaliteit van de informatie in de VPRO-Gids is gezonken, blijkt weer eens met betrekking tot de gegevens die over dit concert worden verstrekt: Maxim Rysanov wordt als violist gekwalificeerd, en dat komt waarschijnlijk doordat de gegevens uit een Engelse tekst zijn overgenomen en daarin staat dan terecht violist, hetgeen viola-bespeler (altist) betekent.
Erger is het dat Byrons gedicht Childe Harold's Pilgrimage wordt aangekondigd als "het gedicht Pilgrimage van Childe Harold", waarmee de protagonist posthuum tot poëet wordt verheven.
Tags:Pjotr Iljitsj Tsjajkovski, Wiliam Shakespeare, Leoš Janáč,ek, Nikolaj Gogolj, Hector Berlioz, George Gordon Lord Byron, The European Union Youth Orchestra, Matthias Bamert, Maxim Rysanov, BBC Proms 2010, Royal Albert Hall London, BBC Radio 3
Cultuurspectrum
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
De Poolse documentairemaker Andrzej Fidyk (geb. 1953) en de uit Noord Korea gevluchte theaterregisseur Jung Sung San hebben een geslaagde, want effectieve, oplossing gevonden: de wederwaardigheden van de geïnterneerden moeten worden verteld in de vorm van een musical.
.jpg)
.jpg)
Ontmoeting met Cézanne?.jpg)
.jpg)
.jpg)
Het camerawerk is van Ghislain Cloquet (1924-1981); de muziek werd geschreven door één van de bekendere film filmcomponisten: Michel Legrand (geb. 1932)..jpg)
Niet de vermoorde onschuld.jpg)
De VPRO-Gids, die in de sector informatiepagina's steeds onbetrouwbaarder wordt hetgeen we in deze en aanverwante kolommen veelvuldig hebben aangekaart , meldt dat het om een fragment uit die compositie zou gaan [1]. Hoogst onwaarschijnlijk dat tijdens een BBC Prom een deel van die, niet eens zo lange, 'ouverture' zal klinken.
