Opera en commedia gelijktijdig 

Op zaterdag 20 februari zal, vanaf ongeveer 19:00 uur in de vroege avond op Neerlands klassieke muziekzender Radio 4 en de Britse zender BBC Radio 3, de opera Ariadne auf Naxos, van Richard Strauss (1864-1949) worden uitgezonden. In beide gevallen gaat het om de versie zoals die wordt gepresenteerd door de Metropolitan Opera House New York. Koor en orkest van dat instituut zullen worden gedirigeerd door Kirill Petrenko. In de belangrijkste rollen zullen de sopraan Nina Stemme en Kathleen Kim — eveneens sopraan — en de tenor Lance Ryan te horen zijn.

Twee verschillende premières

Ariadne auf Naxos is een muziekdrama in één bedrijf met een voorspel, op tekst van Hugo von Hofmannsthal (1874-1929). De première daarvan werd in de Wiener Oper gegeven op 4 oktober 1916. [1] De toen befaamde dirigent Franz Schalk (1863-1931), met in de hoofdrol Maria Jeritza (1887-1982) — die bij de burgerlijke stand als Mimi Jedlitzka stond geregistreerd,
In 1924 werd deze opera in Londen opgevoerd, tien jaar later in de New Yorkse Juilliard School.

Het verhaal

In het huis van een zeer rijke man in Wenen zal de zeer ernstige Ariadne-handeling — als spel binnen een spel — door een klein operagezelschap worden opgevoerd. Op het laatste moment echter komt de hofmeier des huizes met de mededeling dat die voorstelling tegelijkertijd meet de opvoering van een ander stuk, door een eveneens geëngageerde commedia dell'arte-troep met plaatshebben. De componist van de opera — gezongen door een mezzosopraan — is verliefd geworden op Zerbinetta — de leidster van de komedianten — een rol voor sopraan — en daarom geeft hij zijn verzet tegen dat samen optreden van de zo verschillende troepen op.Dan mengen de vier harlekijnen en Zerbineta zich in de handeling van de opera, die draait om de figuren Ariadne (sopraan) en Bacchus (tenor).

[1] Van Ariadne auf Naxos bestond reeds een versie die in 1912 te Stuttgart in premi~ere is gegaan met de componist als dirigent en Max Reinhardt als regisseur. Daarin speelde Maria Jeritza reeds de hoofdrol.
Deze versie, maar dan zonder voorspel, was oorspronkelijk bedoeld als naspel bij Der Burger als Edelmann, eveneens van Richard Strauss. Die versie is later echter uit de roulatie verdwenen.

____________

Afbeeldingen

1. Richard Strauss als dirigent. Tekening van Jarko Aikens, Groningen 1978. Archief Heinz Wallisch, tevens ©.

2. De sopraan Maria Jeritza, die in de periode in kwestie een veelgevraagde zangeres was, in Europa en daarbuiten.