Vandaag is het precies een halve eeuw geleden dat de Nederlandse dichter Gerrit Achterberg te Leusden is overleden. Hij had een hartaanval gekregen tijdens het autorijden. Hij was op 20 mei 1905 geboren te Nederlangsbroek.

Achterberg wordt beschouwd als één der meest vooraanstaande dichters in de Nederlandse letteren van de twintigste eeuw. Hij had meer stuk gelopen relaties achter de rug toen hij een ander object van zijn begeerte, zijn hospita, ondanks dat hij met een andere vrouw verloofd was, op 15 december 1937 heeft doodgeschoten en haar zestienjarige dochter daarbij heeft verwond. Hij werd door de rechtbank ─ onder voorzitterschap van de latere RUG-polemoloog Röling ─ tot een tbr [1] veroordeeld. Dat betekende verblijf in psychiatrische inrichtingen. In 1943 mocht hij aan resocialisatie beginnen, maar pas in 1955 kwam er een einde aan die tbr.

In 1963 kwam de eerste editie van Achterbergs Verzamelde Gedichten uit. Daarin ontbraken die gedichten, welke in 1969 in de bundel Blauwzuur werden opgenomen, en welke één en ander 'vertellen' over zijn tijd in de inrichting Endegeest. In een Portret over Achterberg vertelde de directeur van die inrichting dat de contacten onderling heel wat minder gespannen verliepen dan in de gedichten werd gesuggereerd.

De familie schijnt publicatie van Blauwzuur lang te hebben willen tegenhouden. Nu is er geen haan die er nog naar kraait en blijken die gedichten in latere edities van de Verzamelde Gedichten gewoon te zijn opgenomen, zoals dat hoort.

Gerrit Achterberg werd vijf keer met een belangrijke literaire prijs onderscheiden. In 1949 was dat de P.C. Hooft-prijs voor zijn bundel En Jezus schreef in 't zand. Tien jaar later volgde de Constantijn Huygensprijs voor zijn gehele oeuvre.
In 1925 was de eerste publicatie van Gerrit Achterberg in boekvorm verschenen: De zangen van twee twintigers.

__________

[1] tbr: terbeschikkingstelling van de regering. Later werd deze afkorting tbs: terbeschikkingstelling.

__________

Afbeeldingen
1. Foto van Gerrit Achterberg van omstreeks 1936. Opgenomen in het boek uit 1988 door Wim Hazeu (illustratie nr. 40).

2. Voorplat van de bundel En Jezus schreef in 't zand uit 1947.
__________

Zie ook onze bijdrage van 24 mei 2010 op deze site.