Franse documentaire In
de nacht van woensdag 11 op donderdag 12 maart tussen 03:00 uur en
04:30 uur presenteert de Frans-Duitse cultuurzender Arte-televisie de
herhaling van een filmportret van de Italiaanse meester-dirigent Arturo
Toscanini (1867-1957) onder de eenvoudige en tegelijkertijd
veelzeggende titel Toscanini über sich selbst. Het
betreft hier een anderhalf uur durende documentaire over de persoon en
musicus Toscanini, die om heel wat elementen in zijn tweeledige
persoonlijkheid bekend, beroemd en zelfs ten dele berucht is geworden.
Zijn fenomenale geheugen en zijn kennis zijn in bepaalde kringen
inmiddels legendarisch, maar dat
geldt eveneens voor zijn ongebreidelde woede-uitbarstingen tegen
orkestleden die niet dat uit hun instrument haalden wat de meester
wilde horen. Ook op dat punt toen tal van, zij het af en toe,
ongelooflijke verhalen de ronde. Zo zou de maestro een hoboïst met
diens eigen instrument op het hoofd hebben geslagen met de mededeling
dat het "zo" zou moeten. Een kleine kern van een verhaal gaat snel een
eigen leven leiden, vooral wanneer zo'n kern ruimte biedt voor toe te
voegen elementen.
Onopgemerkte opnamen De
recente Franse film uit 2008 van Jean-Christophe Rose laat de
muziekmeester in zijn laatste levensjaren horen, toen hij reeds blind
was en over zijn jonge jaren, zijn levenservaringen en
zijn carrière praat. Dit autobiografisch authentieke portret is
ontstaan doordat de zoon van Toscanini een opname-apparaat heeft
gebruikt tijdens het luisteren naar de herinneringen van vader. Daarin
beperkt deze zich overigens niet tot alleen het eigen leven, maar wordt
er ook collega's gesproken, over zijn jaren aan de Milanese Scala en de
mensen met wie hij daar te maken had, en datzelfde geldt voor zijn
Amerikaanse periode. Een
fascinerende film, die op een voor niet ieder zo aangenaam tijdstip
wordt uitgezonden, biedt een breed spectrum aan thema's, die
voortvloeien uit Toscanini's basis: zijn liefde voor de muziek. Meer
herhalingen, althans door Arte-televisie, staan vooralsnog niet gepland.
__________
Foto: Toscanini in 1908.
|