Het zwaard van de dichter
Op mijn Duitse culturele website Kulturtempel heb ik reeds eerder enkele gedichten van Ludwig Uhland (1787-1862) in handschrift afgedrukt. Vanzelfsprekend heb ik diezelfde tekst in drukletters toegevoegd, aangezien nog slechts weinigen een dergelijk origineel kunnen lezen.
Dat zal eveneens het geval zijn met de tekst van dezelfde dichter, die u hieronder kunt aantreffen, en dat — als we ons tot jaren beperken — exact twee eeuwen geleden is geschreven. Das Schwert stamt uit 1809. Opvallend is dat in het handschrift twee coupletten meer staan — tussen het tweede en derde — dan in alle edities met (de) gedichten die ik van deze schrijver heb geraadpleegd. In de facsimile van het handschrift dat ik in het deel met de gedichten van deze auteur in een doos met afgeschreven boeken bij een plaatselijk antiquariaat zag liggen — en daarom voor de somma van een halve euro het mijne mocht noemen —, staan die vijf coupletten eveneens, maar ik de kopie tussen deze tekst heb ik die twee extra vierregelige gedeelten achterwege gelaten.

Das Schwert

Zur Schmiede ging ein junger Held,
Er hatt' ein gutes Schwert bestellt;
Doch als er's wog in freier Hand,
Das Schwert er viel zu schwer erfand.

Der alte Schmied den Bart sich streicht:
"Das Schwert ist nicht zu schwer noch leicht,
Zu schwach ist Euer Arm, ich mein';
Doch morgen soll geholfen sein.

Nein, heut, bei aller Ritterschaft!
Durch meine, nicht durch Feuers Kraft."
Der Jüngling spricht's, ihn Kraft durchdringt,
Das Schwert er hoch in Lüften schwingt.

*     *     *     *     *     *

Tal van verschillen
Al bijna een halve eeuw ben ik in het bezit van een editie met poëzie van deze veelzijdig werkzame auteur, zowel in de letteren, alsook in maatschappelijk opzicht, onder meer als jurist op het Ministerie van Justitie te Stuttgart en later als paktiserend advocaat. Toch heb ik me meer dan eens laten verleiden een andere editie, zelfs als die uit hetzelfde uitgevershuis afkomstig was, te accepteren, en dat blijkt zinvol te zijn geweest, want alle drie edities van de Bibliographische Anstalt zijn op wezenlijke punten verschillend: de ene meldt, in de Inhoudsopgave, naast elk gedicht het jaar van ontstaan — voor zover dat bekend is, een tweede heeft een lang inleidend essay over leven en werk van de auteur, de derde editie mist die jaartallen en beperkt zich tot enige summiere informatie. Maar daarbij gaat het dan ook om een volksuitgave van meer dan een eeuw geleden, waarvan de redactie kennelijk — en niet altijd geheel ten onrechte — ervan uitging dat het de minder ontwikkelden om de poëzie zelf ging en niet om parafernalia.
Zaterdag vond ik de derde versie van diezelfde uitgever, en afgezien van een behoorlijke biografische inleiding was daarin opgenomen een facsimile van het handschrift met het gedicht Das Schwert. Vandaar dat ik het voor die halve euro, die het moest kosten, toch maar heb meegenomen.
____________
Afbeeldingen
1. De dichter Ludwig Uhland, geschilderd door Christoph Friedrich Dörr.
2. Handschrift met drie van de vijf coupletten van het gedicht Das Schwert.
3. Voorplat van een ongedateerde uitgave aan het eind van de negentiende eeuw met drie delen in één band, uitgegeven door de Bibliographische Anstalt, Berlin.