De wensdroom van Theo Loevendie: een Spinoza-opera voor 2012
Desnoods samen met twee straatmuzikanten Nog
voordat hij tachtig jaar wordt, hoopt Theo Loevendie een opera over de
Amsterdamse brillenslijper en filosoof Baruch de Spinoza (1632-1677) te kunnen realiseren. Althans, dat is wat in een groot artikel in de bijlage de Verdieping (pag. 21) van het dagblad Trouw
van heden wordt gesuggereerd door de toevoeging (76) aan de naam van
deze Nederlandse componist, die echter volgens gegevens elders op 30
september aanstaande negen en zeventig jaar hoopt te worden, waarmee de
genoemde streefdatum voor een uitvoering in 2012 niet meer binnen zijn
achtste levensdecennium valt. Het gehele artikel Telkens dacht hij aan Spinoza valt na te lezen in de elektronische versie van Trouw op internet. Als
het geen officiële opera op de planken van het Muziektheater in
Amsterdam wordt volgens de componist is dat de ideale plek omdat in
die buurt van Amsterdam Spinoza heeft gewoond en gewerkt , dan is
Loevendie bereid zelf op te treden, desnoods met twee straatzangers aan
zijn zijde. "En dat is geen grapje," zegt Theo Loevendie.
Spinoza al eerder protagonist in Nederlandse opera In een apart kader met de titel Filosofen in de opera wordt
nog ingegaan op drie filosofen die in een opera voorkomen: Socrates
(470-399 vóór onze jaartellng) bij Georg Philipp Telemann (1681-1767),
Seneca (ca. 1 vóór onze jaartelling tot 65)
bij Claudio Monteverdi (1567-1643), en Albert Einstein (1879-1955) bij
Philipp Glass (*1937). Ach, en zo zal er hier en daar nog wel eens een
wijsgeer met een naam als een klinkende klok in een muziekdrama voor
het voetlicht worden gevoerd. Noodzakelijk die allen op te sommen, is
het dan ook niet, maar in dat bewuste kader had de schrijfster van het
artikel of de verantwoordelijke redacteur niet mogen voorbijgaan aan de
opera Spinoza
van Loevendie's collega Ton de Kruyf (*1937). Dit muziekdrama is in
1971 in Amsterdam in première gegaan en was muzikaal gezien helemaal
niet beroerd, maar de tekst was een aanfluiting. [1]
"Ik denk niet alleen met mijn hoofd, maar ook met mijn kloten en ook
met mijn reet," laat de librettist die wijsgeer zingen en daarin volgt
de componist. Nou mag iedereen van mij en van vele anderen
en ik denk steeds van een nog steeds groeiend aantal mensen
dergelijke begrippen gebruiken, maar dan toch wel graag binnen een
passend kader, en dat kon ik tijdens de uitzending op de radio echter
niet ontdekken. Niet
zo lang daarna sprak ik weer eens met de dirigent, die de première had
geleid, Francis Travis (*1921); toen ik mijn bezwaren tegen de tekst
kenbaar maakte, zuchtte deze diep en zei hij dat hem dat steeds opnieuw
diezelfde kritiek had bereikt. __________ [1]
Over abjecte tekst gesproken: Theo Loevendie ziet het al voor zich: een
koor van acht rabbijnen, dat de 'verschrikkelijke tekst' over de
verbanning van Spinoza uit Amsterdam zingt. Is er al een regisseur die
dat ook vóór zich ziet? Dan kunnen er wellicht snel brillen met glazen
worden geslepen, opdat deze droom van Theo Loevendie op de door hem
gewenste termijn kan worden gerealiseerd. ____________ Afbeeldingen 1. Componist Theo Loevendie. Foto overgenomen uit de cd/dvd-versie van Loevendie's De dag- en nachtegaal, naar het sprookje van Andersen. 2. De filosoof en opticiën Baruch de Spinoza. Standbeeld bij de Amsterdamse Stopera, de plek van Spinoza's geboortehuis.
NB:Op de site van het Nederlandse dagblad Trouw wordt inmiddels de juiste leeftijd (78) van Theo Loevendie vermeld.