Gedramatiseerde documentaire
BBC Two Television presenteert op zaterdag 18 juli, 's avonds tussen 21:15 uur en 22:15 uur, de gedramatiseerde documentaire van Paul Burgess Versailles, ou le rêve d'un roi, waarin het leven zal worden belicht van de Zonnekoning, oftwel Lodewijk XIV, en de bouw van het paleis te Versailles. De man, die door zijn omgeving schijnbaar op handen werd gedragen en vereerd, en die half Europa heeft veroverd, was bij zijn komst op aarde een geschenk uit de hemel. Zo luidt ook de titel van het eerste hoofdstuk van het eerste van vier onderdelen — die de benamingen van de jaargetijden hebben meegekregen — in de biografie (2006) van Antonia Fraser. De ondertitel — Leven en Liefdes van de Zonnekoning — past geheel bij de persoon die in zijn latere positie van koning het middelpunt werd van meer dan gebruikelijke belangstelling, zelfs voor een protagonist van dat kaliber: koning van een machtige natie. Dat er dan een wisselwerking ontstaat tussen het verlangen om te worden vereerd — aanbeden als een farao — van de persoon(lijkheid) die zo nadrukkelijk centraal staat enerzijds, en aan de andere kant de hofhouding met lieden die niets liever doen dan intrigeren — waar Loewietje zelf ook bepaald niet vies van was — en al vooruit lopen op wensen die wellicht helemaal niet zullen opduiken, gaat de sfeer om de protagonist een eigen leven leiden en raakt steeds opnieuw uitvergroot met het resultaat dat de geschiedenis ons in Louis XIV heeft getoond.

Vrouwen
Wie zal het verbazen dat er voldoende vrouwen bereid waren zich onvoorwaardelijk — in waarheid of slechts schijnbaar — over te geven aan de Man met zoveel Macht, en dat ook in die context rivaliteiten en zeer weloverwogen zetten werden gedaan. De laatste van Louis' talrijke minnaressen was de bruid van zijn kleinzoon, Adélaïde van Savoye, en die dame wist wat ze deed en wat ze wilde en zij besefte welke invloed er van zo'n positie — maitresse van de monarch — kon uitgaan, en zij heeft dan ook de uitspraak gedaan die inhield dat onder een koning een land eigenlijk wordt geregeerd door vrouwen.
Leven en liefhebben van de flamboyante monarch komt in beelden tot leven in het bewuste documentaire drama dat de BBC presenteert; de gedramatiseerde scènes zijn opgenomen in diverse vertrekken van het paleis te Versailles, dat wellicht toch de grootste liefde in het leven van Lodewijk XIV is geweest. In ieder geval is het resultaat van zijn wensen en verlangens dienaangaande tot op de huidige dag overeind gebleven.


In de biografie van Antonia Fraser hoef je alleen maar het register op te slaan om vast te stellen welk belang Versailles binnen het kader heeft: twintig verschillende thema's worden daarin opgesomd, en uit de verwijzingen naar de inhoud blijkt alleen al welke importantie bepaalde onderdelen van dat pronkslot hebben (gehad), aangezien er naar meerdere bladzijden wordt verwezen.
De schoonzuster van Lodewijk XIV, Liselotte van Orléans, wordt op de achterzijde van het boek geciteerd met haar gedachte dat later — en dat is onder meer thans — de geschiedenis over het Hof van Versailles "beter en onderhoudender" zouden (kunnen) "zijn dan welke roman ook". Dat ze aan die opvatting toevoegde dat menigeen wel eens zou kunnen denken dat het daarbij om sprookjes ging, is helemaal niet verwonderlijk: de pracht en praal van Versailles is immers niet zelden omschreven als "een sprookje".
Antonia Fraser heeft aan de verwachting van de Hoogwelgeboren Vrouwe Liselotte voldaan en een amusant alsmede — wat nog veel belangrijker is: inzicht verschaffend — boek over al die aspecten in het leven van de Zonnekoning — macht, vrouwen, hof, de katholieke kerk en Versailles — geschreven, dat inmiddels ook in een Nederlandse vertaling is verschenen.
Na het zien van de film is het voor sommigen niet al te gemakkelijk nog eigen beelden te vormen, zoals tijdens het lezen. Toch is dat de moeite van het proberen waard. Eigen beelden van situaties zijn niet eerst voorgekauwd door anderen, waarmee overigens niets ten nadele van het docudrama op BBC Two gezegd wil zijn. Maar lezen in een boek dat goed geschreven is, kan de eigen fantasie op een uitstekende manier prikkelen.

Antonia Fraser: LODEWIJK XIV — Leven en Liefdes van de Zonnekoning. Een biografie.
Vertaald door Pieter van der Veen en Chiel van Soelen.
Paperback 416 pag. met 2 x 16 pag. kleurenillustraties. Nieuw Amsterdam Uitgevers, Amsterdam. ISBN 978-90-468-0254-0.
____________
Afbeeldingen
1. Louis XIV in de gedramatiseerde documentaire van de BBC. (Foto: BBC Television.)
2. Schrijfster Antonia Fraser met mooie kat.
3. Scène in één der vertrekken van (het echte) Versailles uit het BBC-docudrama. (Foto: BBC Television.)
4. Voorzijde van de biografie uit 2006 over Lodewijk XIV, door Antionia Fraser.